ماینوکسیدیل به دو شکل خوراکی و موضعی دارای مصارف تأیید شده است که هر کدام حوزه کاربردی متفاوتی برای پزشکان دارند:
۱. ماینوکسیدیل موضعی
درمان ریزش موی ارثی (آندروژنیک):
- سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) محلول موضعی ماینوکسیدیل را برای تحریک رشد مو در مردان و زنان مبتلا به الگوی ریزش موی ارثی تأیید کرده است.
- در مردان، این دارو برای ریزش موی منتشر در فرق سر (ناحیه ورتکس) استفاده می‌شود.
- در زنان، برای ریزش مو با الگوی زنانه به کار می‌رود.
- نکته بالینی: ماینوکسیدیل از طریق مکانیسم‌هایی مانند گشادکنندگی عروق (وازودیلاتوری) و احتمالاً فعال کردن کانال‌های پتاسیم، فاز رشد مو (آناژن) را طولانی‌تر و فولیکول‌ها را بزرگ‌تر می‌کند. لازم است بیمار حداقل دو تا چهار ماه مصرف منظم داشته باشد تا اثرگذاری اولیه مشاهده شود، و حفظ نتایج منوط به ادامه مصرف است. قطع مصرف معمولاً منجر به بازگشت ریزش مو طی چند ماه می‌شود.
۲. ماینوکسیدیل خوراکی
درمان فشار خون بالا (پرفشاری خون) شدید:
- شکل خوراکی ماینوکسیدیل در اصل به عنوان یک داروی ضدفشار خون قوی برای درمان موارد شدید و مقاوم به درمان پرفشاری خون تأیید شده است.
- نکته بالینی: به عنوان گشادکننده عروق عمل کرده و مقاومت عروق محیطی را کاهش می‌دهد. این دارو به دلیل عوارض جانبی احتمالی سیستمیک (مانند افزایش ضربان قلب و احتباس مایعات) معمولاً برای بیمارانی رزرو می‌شود که به سایر داروهای رایج پاسخ نداده‌اند. کشف اثر جانبی آن یعنی پرمویی (هایپرتریکوزیس) بود که منجر به توسعه شکل موضعی برای درمان ریزش مو شد.
موارد مصرف خارج از برچسب
پزشکان متخصص پوست و مو از ماینوکسیدیل، به خصوص فرم موضعی و اخیراً فرم خوراکی با دوز پایین، برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌های مو استفاده می‌کنند که تأییدیه رسمی FDA برای این مصارف را ندارد:
درمان ریزش مو با دوز پایین خوراکی:
- نکته بالینی: در سال‌های اخیر، استفاده از دوزهای پایین ماینوکسیدیل خوراکی برای درمان ریزش مو (انواع آلوپسی) در حال افزایش است. این روش به خصوص برای بیمارانی که به فرم موضعی پاسخ نمی‌دهند یا تحمل نمی‌کنند (به دلیل عوارض پوستی ناشی از پایه محلول)، می‌تواند گزینه‌ای مؤثر باشد.
- احتیاط: اگرچه مطالعات نشان داده‌اند که عوارض جانبی سیستمیک در دوزهای پایین نادر است، اما پزشک باید بیمار را از نظر عوارض قلبی-عروقی مانند افت فشار خون، تپش قلب، و احتباس مایعات به طور دقیق تحت نظر بگیرد.
درمان انواع دیگر ریزش مو:
- آلوپسی آره آتا (ریزش موی سکه‌ای): به صورت موضعی و گاهی خوراکی به عنوان درمان کمکی استفاده می‌شود. شواهد متفاوتی در مورد اثربخشی آن وجود دارد و اغلب در موارد خفیف یا همراه با استروئیدهای موضعی به کار می‌رود.
- تلوژن افلوویوم (ریزش موی فاز استراحت): این دارو می‌تواند با کوتاه‌تر کردن فاز استراحت و القای سریع‌تر ورود موها به فاز رشد، به بهبودی کمک کند، هرچند که در ابتدا ممکن است باعث ریزش موی بیشتری (افزایش فاز تلوژن) شود.
- آلوپسی جای زخم (سیکاتریشیال): در برخی از انواع آلوپسی سیکاتریشیال مانند آلوپسی سیکاتریشیال مرکزی (CCCA) یا آلوپسی فیبروزینگ پیشانی، به عنوان درمان کمکی برای بهبود وضعیت موهای باقیمانده یا تحریک رشد در حاشیه نواحی آسیب‌دیده استفاده می‌شود.
- هایپوتریکوزیس ابرو و ریش: برای افزایش رشد مو در ناحیه ابرو و تقویت ریش، به صورت موضعی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما این کاربرد نیز خارج از تأییدیه رسمی است.
