۱. موارد مصرف تأیید شده
اسامپرازول به عنوان یک مهارکننده قوی پمپ پروتون، در شرایط بالینی زیر دارای تأییدیه رسمی است:
درمان بیماری رفلاکس معده به مری
- کاربرد بالینی: این دارو به دلیل فراهمی زیستی بالا و مهار اسید قویتر نسبت به برخی داروهای همگروه، به ویژه در موارد شدید فرسایش مری (گرید C یا D بر اساس سیستم لسآنجلس) و در بیمارانی که پاسخ کافی به دوز استاندارد سایر مهارکنندههای پمپ پروتون ندادهاند، مفید است.
- حفظ التیام فرسایش مری: پس از التیام اولیه، برای بیمارانی که نیاز به درمان طولانیمدت دارند (مانند مبتلایان به مری بارت یا ریفلاکس عودکننده)، دوز ۲۰ میلیگرم روزانه برای دورههای طولانیتر (تا ۱۲ ماه) تأیید شده است.
- درمان علامتی ریفلاکس: برای تسکین سوزش سر دل و سایر علائم ریفلاکس در بیمارانی که فرسایش مری در آنها تشخیص داده نشده یا خفیف است، دورههای کوتاهمدت ۴ هفتهای با دوز ۲۰ میلیگرم در روز تجویز میشود.
- درمان فرسایش مری: اسامپرازول برای دورههای ۴ تا ۸ هفتهای جهت التیام و رفع علائم فرسایش مری که به دلیل تماس طولانیمدت اسید معده ایجاد شده، اندیکاسیون دارد. دوز معمول ۲۰ یا ۴۰ میلیگرم یک بار در روز است.
پیشگیری از زخم معده ناشی از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- کاربرد بالینی: در بیمارانی که مصرف مزمن داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی دارند و در معرض خطر بالایی برای ایجاد زخم معده هستند (مانند سن بالای ۶۰ سال یا سابقه قبلی زخم معده)، اسامپرازول با دوز ۲۰ یا ۴۰ میلیگرم یک بار در روز برای پیشگیری تأیید شده است.
- نکته برای پزشک: این مورد مصرف شامل بیمارانی است که نیاز ضروری به ادامه درمان با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی دارند و ریسک خونریزی دستگاه گوارش فوقانی در آنها بالاست.
ریشهکنی هلیکوباکتر پیلوری
- دوزبندی استاندارد: معمولاً ۴۰ میلیگرم یک بار در روز به مدت ۱۰ روز همراه با آنتیبیوتیکها تجویز میشود.
- کاربرد بالینی: اسامپرازول بخشی از رژیم درمانی چند دارویی (معمولاً درمان سهگانه با دو آنتیبیوتیک نظیر آموکسیسیلین و کلاریترومایسین) برای ریشهکنی باکتری هلیکوباکتر پیلوری است تا خطر عود زخم دوازدهه کاهش یابد.
مدیریت شرایط ترشح اسید بیش از حد پاتولوژیک
- درمان سندرم زولینگر-الیسون: این دارو برای مدیریت طولانیمدت شرایطی که در آن معده اسید بیش از حد تولید میکند (مانند سندرم زولینگر-الیسون) تأیید شده است.
- کاربرد بالینی: دوز اولیه معمولاً ۴۰ میلیگرم دو بار در روز است، اما دوزبندی بر اساس پاسخ بیمار تنظیم میشود و ممکن است به دوزهای بالاتری تا ۲۴۰ میلیگرم در روز نیز برسد.
۲. موارد مصرف خارج از برچسب
این موارد به طور رسمی توسط سازمانهای نظارتی تأیید نشدهاند، اما شواهد بالینی و کاربردهای رایج در عمل پزشکی از آنها حمایت میکند:
۲.۱. درمان کمکی در التهاب حاد معده
- کاربرد بالینی: با وجود اینکه التهاب معده به تنهایی اندیکاسیون رسمی برای تجویز مهارکنندههای پمپ پروتون نیست و اغلب با داروهای سادهتر قابل مدیریت است، بر اساس شواهد بالینی، بخش قابل توجهی (حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد) از تجویزهای مهارکنندههای پمپ پروتون برای این تشخیص صورت میگیرد.
- توضیح برای پزشک: در موارد شدید یا التهاب معده همراه با علائم مقاوم به درمانهای خط اول، یا در بیمارانی که عوامل خطر برای زخم دارند، میتوان از خاصیت مهارکنندگی قوی اسید اسامپرازول برای تسریع تسکین علائم و التیام مخاط استفاده کرد.
لارنژیت ریفلاکسی
- کاربرد بالینی: اگرچه شواهد متاآنالیزها نتایج متفاوتی نشان دادهاند، اما مهارکنندههای پمپ پروتون به طور گسترده برای درمان علائم خارج مری ریفلاکس، از جمله لارنژیت ریفلاکسی (مانند گلودرد مزمن، گرفتگی صدا، احساس توده در گلو) تجویز میشوند.
- توضیح برای پزشک: برای این اندیکاسیون، اغلب دوزهای بالاتر (مثلاً ۲۰ تا ۴۰ میلیگرم دو بار در روز) و برای دورههای طولانیتر (اغلب ۳ تا ۶ ماه) مورد نیاز است تا اثر درمانی قابل توجهی مشاهده شود. با این حال، باید توجه داشت که پاسخ به درمان ممکن است محدود باشد.
پیشگیری از زخمهای استرس در بیماران بدحال
- کاربرد بالینی: در بخشهای مراقبتهای ویژه، اسامپرازول (اغلب به شکل تزریقی) برای پیشگیری از خونریزی دستگاه گوارش فوقانی در بیمارانی که در معرض استرس فیزیولوژیک بالا هستند (مانند بیمارانی با تهویه مکانیکی یا اختلال انعقاد خون) به صورت خارج از برچسب استفاده میشود.
- توضیح برای پزشک: توصیه میشود به محض امکان، درمان تزریقی به درمان خوراکی تبدیل شود و پس از برطرف شدن عوامل خطر، درمان قطع گردد تا از خطرات مرتبط با استفاده طولانیمدت و غیرضروری مهارکنندههای پمپ پروتون جلوگیری شود.
