اینترفرون بتا-1بی یک پروتئین نوترکیب انسانی است که به خانواده اینترفرون‌های نوع اول تعلق دارد و عمدتاً اثرات تعدیل‌کننده ایمنی و ضدالتهابی خود را اعمال می‌کند. هدف اصلی این دارو در بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS)، کنترل و کاهش فرآیند التهابی است که منجر به آسیب عصبی و میلین‌زدایی در سیستم عصبی مرکزی می‌شود. این دارو یک درمان تعدیل‌کننده بیماری (DMT) است که در مدیریت بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) نقش مهمی دارد.
موارد مصرف تایید شده
اینترفرون بتا-1بی عمدتاً برای درمان اشکال عودکننده بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) در بزرگسالان تایید شده است. هدف از درمان، کاهش دفعات و شدت عودها، و به تعویق انداختن پیشرفت ناتوانی است.
سندرم بالینی ایزوله:
- کاربرد بالینی: این دارو برای بیمارانی که اولین حمله بالینی مشکوک به MS (مانند یک دوره درگیری سیستم عصبی مرکزی) را تجربه کرده‌اند و یافته‌های ام‌آر‌آی (MRI) آن‌ها با تشخیص MS سازگار است، تایید شده است.
- اهمیت برای پزشک: شروع درمان در این مرحله (زودرس بیماری) می‌تواند به طور قابل‌توجهی زمان تبدیل شدن MS به MS قطعی بالینی را به تأخیر بیندازد و تعداد ضایعات فعال جدید مغزی را کاهش دهد. این امر بر لزوم تشخیص و شروع درمان به موقع تأکید دارد.
مولتیپل اسکلروزیس عودکننده - فروکش‌کننده :
- کاربرد بالینی: شایع‌ترین شکل MS. اینترفرون بتا-1بی فرکانس عودهای بالینی را کاهش داده و فعالیت بیماری که در تصویربرداری ام‌آر‌آی دیده می‌شود را محدود می‌کند.
- اهمیت برای پزشک: در مطالعات بالینی نشان داده شده که این دارو نرخ عود سالانه (ARR) را کاهش می‌دهد و می‌تواند به کند شدن تجمع ناتوانی در طول زمان کمک کند. تجویز آن معمولاً به صورت تزریق زیرجلدی یک روز در میان است و پزشک باید نحوه افزایش تدریجی دوز را برای مدیریت عوارض جانبی شبه‌آنفولانزا به بیمار آموزش دهد.
مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده ثانویه فعال:
- کاربرد بالینی: برای بیمارانی که از فاز RRMS به فاز SPMS منتقل شده‌اند، و همچنان در این فاز جدید نیز عودهایی (فعالیت التهابی) را تجربه می‌کنند، تایید شده است.
- اهمیت برای پزشک: اگرچه اثر آن بر کند کردن پیشرفت ناتوانی در SPMSدر همه مطالعات یکسان نبوده، اما در بیمارانی که هنوز علائم التهابی (مانند عودها یا ضایعات جدید در ام‌آر‌آی) دارند، می‌تواند مفید باشد و فعالیت بیماری را کنترل کند.
موارد مصرف خارج برچسب
اگرچه منابع بین‌المللی معتبر (آمریکایی و اروپایی) عمدتاً بر تاییدیه اصلی دارو برای MS تمرکز دارند و اطلاعات بالینی جامع و گسترده‌ای در مورد مصرف خارج از برچسب آن در دسترس عموم نیست، اما به طور کلی، تداخل اینترفرون بتا با مسیرهای ایمنی و ضد ویروسی، زمینه‌ساز برخی مصارف تحقیقاتی بوده است.
سایر بیماری‌های التهابی یا خودایمنی:
- کاربرد بالینی و تحقیقاتی: به دلیل اثرات تعدیل‌کننده ایمنی قوی اینترفرون‌ها، در گذشته برخی تحقیقات اولیه و مطالعات موردی در مورد استفاده از آن در بیماری‌هایی مانند پلی‌رادیکولونوروپاتی التهابی مزمن (CIDP) صورت گرفته است.
- اهمیت برای پزشک: در حال حاضر، اینترفرون بتا-1بی برای درمان CIDP یا سایر بیماری‌های خودایمنی خارج از MS به طور گسترده تایید یا توصیه نمی‌شود. در صورت نیاز به درمان این بیماری‌ها، داروهای دیگری با شواهد بالینی قوی‌تر در دسترس هستند و استفاده از اینترفرون بتا-1بی در این موارد صرفاً در شرایط تحقیقاتی یا به عنوان آخرین راه‌حل با در نظر گرفتن دقیق ریسک و منفعت انجام می‌شود.
جنبه‌های ضد ویروسی:
- کاربرد تحقیقاتی: از آنجا که اینترفرون‌ها به طور طبیعی در پاسخ ضد ویروسی بدن تولید می‌شوند، در برخی مدل‌های حیوانی یا مطالعات آزمایشگاهی، فعالیت ضد ویروسی اینترفرون بتا مشاهده شده است. با این حال، شواهد بالینی کافی برای حمایت از استفاده آن در درمان عفونت‌های ویروسی در انسان وجود ندارد.
- اهمیت برای پزشک: پزشکان باید از تجویز این دارو برای عفونت‌های ویروسی خودداری کنند، زیرا این امر یک استفاده خارج از برچسب تایید نشده بوده و داده‌های بالینی محکمی در این زمینه وجود ندارد. درمان اصلی این دارو، تعدیل سیستم ایمنی در MS است.
نکته مهم برای پزشکان: یکی از مهم‌ترین ملاحظات بالینی در مورد اینترفرون بتا-1بی، پتانسیل ایجاد آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده است که می‌تواند اثربخشی دارو را کاهش دهد. پایش دوره‌ای برای این آنتی‌بادی‌ها می‌تواند در تصمیم‌گیری برای ادامه یا تغییر درمان مفید باشد. همچنین، پایش عملکرد کبد و شمارش کامل سلول‌های خونی در طول درمان ضروری است.
سلام من ۷ سال بتافرون ساخت المان استفاده کردم این ماه زیفرون گرفتم خیلی نگرانم اثر بخشی داروی قبلی رو نداشته باشه و عوارضی داشته باشه