معرفی قرص اورسبیل
اورسو دی اکسی کولیک اسید (قرص اورسوبیل®) با کاهش میزان جذب کلسترول در روده و شکستن کلسترول ، به تنظیم کلسترول کمک می کند. دارو برای حل کردن سنگ های کلسترول در بیمارانی که خواهان جایگزینی برای عمل جراحی هستند استفاده می شود.
این دارو برای اولین بار برای انحلال سنگ های صفراوی رادیولوسنت در دهه ۱۹۷۰ معرفی شد و تنها دارویی است که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان کولانژِت اولیه صفراوی تأیید شده است.
قرص اورسوبیل از برندهای دارو ژنریک اورسو دی اکسی کولیک اسید
موارد مصرف قرص اورسبیل
اورسو دی اکسی کولیک اسید برای درمان بیماران با سنگ های صفراوی رادیولوسنت ، غیر کلسیمی با قطر کمتر از 20 میلی متر که جراحی به دلایل بیماری های سیستمیک ، کهولت سن و یا بیهوشی پر ریسک ، برای آنها انجام پذیر نیست ، استفاده می شود. همچنین در بیماران چاق که دچار کاهش سریع وزن می شوند از تشکیل سنگ صفراوی جلوگیری می کند . یکی دیگر از موارد مصرف قرص اورسبیل® درمان بیماری کبدی به نام کولانژیت اولیه صفراوی (PBC) است .
سایر موارد مصرف
- جلوگیری از تشکیل سنگ صفرا پس از جراحی
- پیشگیری از سندرم انسداد سینوسوئیدی کبدی مرتبط با پیوند سلول های بنیادی
- درمان کلسترول خون بارداری
اورسو دی اکسی کولیک اسید مزایای مهمی نسبت به سایر داروهای حل کننده سنگ صفرا دارد . این مزایا باعث شده است که این دارو از دیرباز به عنوان جایگزین خوب و موثر برای درمان سنگ های صفراوی مورد استفاده بوده است و همچنان هم در بیمارانی که به دنبال راهکاری جایگزین برای جراحی هستند گزینه بسیار مناسبی است .
موارد مصرف قرص اورسبیل (ویژه پزشک)
درمان سنگهای صفراوی کلسترولی رادیولوسنت
- قطر کمتر از ۲۰ میلیمتر
- بیماران غیرقابل جراحی یا با ریسک جراحی بالا
پیشگیری از تشکیل سنگهای صفراوی
- به ویژه در بیماران چاق یا کسانی که کاهش وزن سریع دارند
- بعد از جراحی برای کاهش ریسک سنگهای ثانویه
بیماریهای کبدی خاص
- کولانژیت اولیه صفراوی (PBC)
- کلستاز نوزادی و برخی بیماریهای صفراوی کودکان
بهبود عملکرد کبد و کاهش کلسترول صفراوی
- اورسوبیل برای لاغری مستقیم مصرف نمیشود و اثر چربیسوز یا کاهش وزن ندارد.
مکانیسم اثر قرص اورسبیل
- کاهش ترشح کلسترول از کبد
- مهار جذب کلسترول در روده
- کاهش اسیدهای هیدروفوب سمی برای سلولهای کبدی
- افزایش حل شدن سنگهای صفراوی کلسترولی و کاهش ریسک تشکیل سنگهای جدید
مزایای قرص اورسبیل
- تداخلات دارویی و غذایی بسیار کم و کم خطر
- عوارض جانبی کمتر نسبت به سایر حل کننده های سنگ های صفراوی
- جذب بالا تا حدود 90%
- درمان ایمن و موثر برای سنگ های صفراوی همراه با بهبود عملکرد کبدی
عملکرد قرص اورسبیل
اورسبیل (اورسو دی اکسی کولیک اسید) با کاهش ترشح کلسترول از کبد و مهار جذب کلسترول از روده باعث کاهش کلسترول در صفرا و سنگ های صفرا می شود. کاهش کلسترول منجر به تسهیل انحلال سنگ های کلسترولی شده و همچنین ریسک تشکیل سنگ های کیسه صفرا را کاهش می دهد و جریان صفرا را بهبود می بخشد . علاوه بر این اورسو دی اکسی کولیک اسید، اسیدهای هیدروفوب صفرا را که برای سلول های کبدی سمی هستند، کاهش می دهد .
نحوه مصرف قرص اورسبیل
مصرف این دارو به صورت خوراکی است . همراه با آنتی اسیدهای با پایه ی آلومینیوم و کاهش دهنده های اسیدهای صفراوی مصرف نشود. در صورت لزوم استفاده از آنتی اسیدهای حاوی الومینیوم ، مصرف این فراورده ها 2 ساعت بعد از اورسو دی اکسی کولیک اسید مانعی ندارد . مصرف دارو با وعده ی غذایی باشد .
دوز مصرفی:
- انحلال سنگ های صفراوی: 8 تا 10 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن دو یا سه بار در روز
- پیشگیری از تشکیل سنگ های صفراوی: 600 میلی گرم ، معادل 2 قرص اورسوبیل 300 میلی گرم در روز
- پیشگیری از تشکیل سنگ های صفراوی بعد از جراحی: 500 تا 600 میلی گرم در روز برای 6 ماه
- کلسترول بارداری: 10 تا 15 میلی گرم بر کیلوگرم در روز در 2 تا 3 دوز تقسیم؛ یا 500 میلی گرم دو بار در روز
- کولانژیت اولیه صفراوی: 13 تا 15 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن دو تا چهار بار در روز
فارماکوکینتیک قرص اورسبیل
- جذب: تا 90% دوز مصرفی در روده ی باریک جذب میشود. اتصال به پروتیین تا حدود 70%
- متابولیسم : اورسوبیل بعد از جذب وارد چرخه ی روده ای-کبدی میشود و تحت تاثیر باکتری های روده ، اسید آزاد و شکل کونژوگه به لیتوکولیک اسید تبدیل میشود که مقداری از آن مستقیما به مدفوع وارد شده و بقیه آن مجددا جذب خون می شود و در کبد قبل از ورود به مدفوع سولفاته یا کونژوگه می گردد .
- دفع: از طریق مدفوع و ادرار (<1%)
عوارض جانبی قرص اورسبیل
عوارض شایع (%10<):
- سیستم اعصاب مرکزی: سر درد، سرگیجه
- گوارشی: اسهال، یبوست، سوء هاضمه، تهوع
- عصبی، عضلانی و اسکلتی: کمردرد
- تنفسی: عفونت مجاری تنفسی فوقانی
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
- پوستی: ریزش مو، راش پوستی
- غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش قند خون
- گوارشی: استفراغ، زخم گوارشی
- ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری
- هماتولوژی و انکولوژی: لکوپنی، ترومبوسیتوپنی
- کبدی: التهاب کیسه صفرا
- ازدیاد حساسیت: واکنش ازدیاد حساسیت
- عفونی: عفونت ویروسی
- عصبی، عضلانی و اسکلتی: التهاب مفاصل، درد عضلات و استخوان ها
- کلیوی: افزایش کراتینین سرم
- تنفسی: فارنژیت، برونشیت، سرفه، علائم شبه آنفولانزا
موارد منع مصرف قرص اورسبیل
چه زمانی نباید اورسوبیل مصرف شود؟
- حساسیت به اورسو دی اکسی کولیک اسید (اورسوبیل)
- التهاب حاد کیسه صفرا یا مجاری صفراوی
- انسداد کامل مجاری صفرا
- سنگهای سختِ آهکی (کلسیفیه)
- کیسه صفرای غیرفعال
- زخم معده یا دوازدهه فعال
- زردی انسدادی
- بیماری شدید کبدی یا رودهای
- وجود دلایل قطعی برای جراحی (مثلاً کولسیستیت حاد، پانکراتیت ناشی از سنگ صفرا)
موارد مانیتورینگ قرص اورسبیل
قبل از شروع یک درمان طولانی مدت پارامترهای عملکرد کبد و غلظت سرمی آنزیم های کبدی از جمله AST,ALT و GGT کنترل شود. پارامترهای عملکرد کبد شما در 3 ماه اول درمان هر 4 هفته و پس از آن هر 3 ماه یکبار توسط پزشک کنترل شود . قبل از شروع درمان وضعیت سنگ را با سونوگرافی بررسی کرده و پس از درمان هر 6 ماه وضعیت پایش شود.
مصرف اورسوبیل در کودکان
اورسوبیل در کودکان قابل استفاده است اما فقط در شرایط خاص و حتماً با تجویز فوق تخصص گوارش کودکان.
در چه مواردی برای کودکان تجویز می شود؟
اورسودوکسی کولیک اسید برای درمان برخی مشکلات کبدی و صفراوی کودکان استفاده می شود، مانند:
- بیماری های صفراوی نوزادان
- کلستاز (گیرکردن یا کاهش جریان صفرا)
- فیبروز یا التهاب کبدی
- برخی سندرم های نادر کبدی
- حمایت از عملکرد کبد در بعضی بیماری های ژنتیک یا متابولیک
دوز مصرف کودکان چگونه تعیین می شود؟
- دوز کاملاً وزنی است و معمولاً در محدودهٔ ۱۰–۲۰ mg/kg در روز و در ۲–۳ نوبت تجویز می شود.
- تعیین دوز فقط باید توسط پزشک انجام شود.
آیا مصرف آن برای کودکان بی خطر است؟
در بسیاری از بیماری ها بی خطر و استاندارد است؛
اما کودک باید زیر نظر پزشک باشد، زیرا:
- عملکرد کبد باید مرتب بررسی شود
- ممکن است اسهال یا دل درد ایجاد کند
- در برخی بیماری های صفراوی، مصرف نادرست می تواند مضر باشد
چه کودکانی نباید اورسوبیل مصرف کنند؟
- کودکانی با انسداد کامل مجاری صفراوی
- کودکانی با سنگ های صفراوی نامناسب برای UDCA
- کودکانی با حساسیت دارویی
- نارسایی شدید کبدی بدون تجویز فوق تخصص
نکته بسیار مهم برای والدین
- مصرف خودسرانه اورسوبیل برای کودک بسیار خطرناک است
- و ممکن است بیماری های مهم کبدی را پنهان کند.
- تشخیص و دوز باید فقط توسط متخصص تعیین شود.
مصرف قرص اورسبیل در بارداری و شیردهی
- در بارداری توصیه نمیشود مگر ضرورت پزشکی.
- در شیردهی مشکلی ندارد چون مقدار بسیار کمی وارد شیر میشود.
- خانمها هنگام درمان سنگ صفرا باید از روشهای غیرهورمونی جلوگیری از بارداری استفاده کنند.
تداخلات دارویی قرص اورسبیل
مصرف هر کدام از داروهای زیر همزمان با مصرف قرص اورسوبیل می تواند عملکرد هر دو دارو را تحت تاثیر قرار دهد:
- هیدروکسید آلومینیوم: ممکن است غلظت سرمی اورسو دی اکسی کولیک اسید را کاهش دهد.
- مهارکننده های اسیدهای صفراوی : ممکن است غلظت سرمی اورسو دی اکسی کولیک اسید را کاهش دهد.
- مشتقات استروژن: ممکن است اثر درمانی اورسو دی اکسی کولیک اسید را کاهش دهد.
- نیترندیپین: اورسو دی اکسی کولیک اسید ممکن است جذب نیترندیپین را کاهش دهد.
- سینکالید: اورسو دی اکسی کولیک اسید ممکن است اثر درمانی سینکالید را کاهش دهد.
آیا اورسوبیل باعث لاغری می شود؟
خیر. اورسوبیل سوخت وساز را بالا نمی بردر، اشتها را کم نمی کند، چربی سوز نیست و در مطالعات هم کاهش وزن قابل توجهی ایجاد نکرده است. اگر کسی هم زمان مصرف این دارو وزن کم کرده، معمولاً به دلیل رژیم غذایی یا تغییر سبک زندگی بوده ونه نه اثر دارو.
چون اورسوبیل معمولاً برای افرادی تجویز می شود که در دوره رژیم و کاهش وزن سریع هستند تا از تشکیل سنگ صفرا جلوگیری شود. به همین دلیل بعضی ها اشتباهاً فکر می کنند خود دارو باعث لاغری شده، درحالی که علت کاهش وزن چیز دیگری بوده است.
شرایط نگهداری قرص اورسبیل
در دمای کمتر از 30 درجه نگهداری شود.
سوالات متداول
اورسوبیل چگونه عمل می کند؟
غلظت و ترکیب صفرا را تغییر می دهد و سنگ های کلسترولی کوچک را حل یا از تشکیل آنها جلوگیری می کند.
صرف اورسوبیل چقدر طول می کشد تا اثر کند؟
- اثر درمانی روی صفرا ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
- برای حل سنگ صفرا معمولاً ۶ ماه تا ۲ سال زمان لازم است.
آیا اورسوبیل سنگ صفرا را کاملاً از بین می برد؟
- فقط سنگ های کوچک، کلسترولی و قابل حل ممکن است از بین بروند.
- سنگ های بزرگ یا کلسیفیه معمولاً پاسخ نمی دهند.
آیا اورسوبیل برای کبد چرب مفید است؟
در برخی انواع کبد چرب ممکن است کمک کننده باشد ولی برای همه بیماران توصیه نمی شود و مصرف آن باید با نظر فوق تخصص گوارش باشد.
آیا اورسوبیل باعث اسهال می شود؟
بله، اسهال یکی از عوارض شایع دارو است؛ معمولاً خفیف و گذراست.
صرف اورسوبیل در دوران بارداری مجاز است؟
در برخی موارد (مثل خارش بارداری) ممکن است تجویز شود؛ اما مصرف آن باید فقط با نظر پزشک زنان یا فوق تخصص کبد باشد.
آیا اورسوبیل برای شیردهی مناسب است؟
معمولاً بی خطر شناخته می شود، اما ارزیابی تخصصی لازم است.
چه کسانی نباید اورسوبیل مصرف کنند؟
- افراد با انسداد کامل مجاری صفراوی
- بیماران با سنگ های کلسیفیه یا رنگدانه ای
- افراد با حساسیت دارویی
- بیماران با نارسایی شدید کبدی
آیا اورسوبیل باعث لاغری یا چاقی می شود؟
اثر مستقیم ندارد.
در برخی بیماران کاهش یا افزایش وزن گزارش شده، اما ارتباط ثابت و قطعی وجود ندارد.
آیا مصرف طولانی مدت اورسوبیل بی خطر است؟
در بسیاری از بیماری های کبدی استفاده ی طولانی مدت رایج و بی خطر است، اما ارزیابی منظم عملکرد کبد ضرورت دارد.
آیا نیازی به سونوگرافی یا آزمایش دوره ای هست؟
بله. پزشک معمولاً هر ۳–۶ ماه آزمایش کبد و سونوگرافی تجویز می کند.
آیا می توان اورسوبیل را همراه غذا مصرف کرد؟
بله، مصرف همراه غذا معمولاً بهتر تحمل می شود و جذب آن مناسب است.
اگر یک دوز را فراموش کردیم چه کنیم؟
- به محض یادآوری مصرف کنید؛
- ولی اگر نزدیک نوبت بعدی است، دوز اضافی نخورید.
آیا اورسوبیل در کودکان قابل استفاده است؟
بله، در برخی بیماری های کبدی کودکان استفاده می شود، اما دوز آن کاملاً وزنی و تخصصی است.
