فکسوفنادین یک آنتیهیستامین نسل دوم با عملکرد محیطی است که اثرات آرامبخش (سداتیو) کمی دارد و عمدتاً برای درمان شرایط آلرژیک استفاده میشود.
۱. درمان رینیت آلرژیک فصلی
توضیحات کاربردی برای پزشک و بالینی: - هدف اصلی: فکسوفنادین برای تسکین علائم مرتبط با رینیت آلرژیک فصلی در بزرگسالان و کودکان بالای ۶ ماه تایید شده است.
- علائم تحت پوشش: این دارو در تسکین علائم شایع ناشی از ترشح هیستامین بسیار مؤثر است، از جمله:
- عطسه
- آبریزش بینی (رینوره)
- خارش بینی، کام و گلو
- خارش و قرمزی چشم
- اشکریزش
- مزیت بالینی: به دلیل آنکه فکسوفنادین به خوبی از سد خونی مغزی عبور نمیکند، در مقایسه با آنتیهیستامینهای نسل اول، احتمال ایجاد خوابآلودگی و اختلال شناختی را به حداقل میرساند. این ویژگی، آن را به گزینهای ایدهآل برای بیمارانی تبدیل میکند که نیاز به حفظ هوشیاری کامل دارند (مانند رانندگان یا کارگران ماشینآلات).
- شروع اثر: دارو به سرعت عمل میکند (شروع اثر معمولاً در عرض ۱ ساعت) و دارای نیمهعمر طولانی است که امکان دوزبندی یک یا دو بار در روز را فراهم میکند.
۲. درمان کهیر مزمن ایدیوپاتیک
توضیحات کاربردی برای پزشک و بالینی: - هدف اصلی: فکسوفنادین برای درمان کهیر مزمن در بزرگسالان و کودکان ۶ ماهه و بالاتر تایید شده است. کهیر مزمن به برجستگیهای پوستی خارشدار (دانههای کهیری) گفته میشود که بیش از ۶ هفته ادامه داشته و علت مشخصی ندارند.
- مکانیزم اثر در کهیر: با مسدود کردن گیرندههای محیطی H1، فکسوفنادین باعث کاهش ترشح هیستامین و در نتیجه کاهش علائم کهیر میشود.
علائم تحت پوشش: - کاهش خارش شدید (پریتوس)
- کاهش اندازه و تعداد ضایعات کهیری (دانههای کهیری)
دوزبندی: - در درمان کهیر مزمن، دوزهای بالاتر (مثلاً ۱۸۰ میلیگرم یک بار در روز) اغلب نسبت به رینیت فصلی استفاده میشود تا کنترل کامل علائم حاصل شود.
نکته بالینی: - این دارو تنها علائم را درمان میکند و جایگزین جستجوی علت اصلی کهیر نیست.
موارد مصرف خارج از برچسبدر منابع معتبر بینالمللی، فکسوفنادین برای کاربردهای خارج از برچسب زیر استفاده میشود، هرچند شواهد در این زمینه ممکن است به اندازه موارد تایید شده قوی نباشد:
۱. درمان رینیت آلرژیک دائمی
توضیحات کاربردی برای پزشک و بالینی: - مبنای درمانی: اگرچه تایید رسمی فکسوفنادین فقط برای رینیت فصلی است، اما از نظر بالینی، رینیت آلرژیک دائمی (که در تمام طول سال رخ میدهد) مکانیسم پاتوفیزیولوژیک مشابهی دارد.
- کاربرد خارج از برچسب: فکسوفنادین میتواند به طور مؤثر علائم این نوع رینیت را در بیمارانی که به داروهای آنتیهیستامین نیاز دارند، کنترل کند.
- نکته بالینی: در این بیماران، طولانی بودن دوره درمان ممکن است نیاز به ارزیابیهای منظم برای اطمینان از اثربخشی و تحمل دارو داشته باشد.
۲. درمان درماتیت آتوپیک
توضیحات کاربردی برای پزشک و بالینی: - مبنای درمانی: درماتیت آتوپیک (اگزما) اغلب با خارش شدید همراه است که میتواند چرخه خارش-خاراندن را فعال کند و وضعیت پوست را بدتر نماید.
- کاربرد خارج از برچسب: آنتیهیستامینهای آرامبخش (مانند نسل اول) اغلب برای خارشهای شبانه تجویز میشوند، اما فکسوفنادین به عنوان یک آنتیهیستامین غیرآرامبخش ممکن است در برخی موارد برای کاهش خارش در طول روز استفاده شود، به ویژه زمانی که خارش ناشی از فعال شدن مسیرهای هیستامینی باشد.
- اهمیت: اگرچه فکسوفنادین خط اول درمان درماتیت آتوپیک نیست، اما در مواردی که خارش یک علامت غالب است و آنتیهیستامینهای آرامبخش به دلیل عوارض جانبی تحمل نمیشوند، میتوان آن را به رژیم درمانی اضافه کرد.
