موارد مصرف تأیید شده دوتاسترایددوتاستراید یک مهارکننده دوگانه آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز است. این دارو با مهار هر دو نوع ایزوآنزیم نوع ۱ و ۲ این آنزیم، از تبدیل تستوسترون به دیهیدروتستوسترون (DHT) جلوگیری میکند. دیهیدروتستوسترون عامل اصلی رشد پروستات است.
۱. هیپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH)
- توضیح بالینی: این شایعترین و اصلیترین کاربرد تأیید شده دوتاستراید است. دوتاستراید برای درمان علائم هیپرپلازی خوشخیم پروستات (بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات) در مردان با پروستات بزرگ تأیید شده است.
- اثر بالینی: هدف درمانی، بهبود علائم دستگاه ادراری تحتانی (LUTS) شامل تکرر ادرار، فوریت، جریان ضعیف ادرار، و بیدار شدن شبانه است. دوتاستراید با کاهش سطح دیهیدروتستوسترون (DHT) تا بیش از ۹۰%، به مرور زمان باعث کوچک شدن اندازه پروستات میشود.
- مزایای طولانیمدت: مطالعات نشان دادهاند که مصرف دوتاستراید میتواند نیاز به عمل جراحی مرتبط با پروستات را کاهش دهد و همچنین خطر احتباس حاد ادراری را کم کند.
- ترکیب درمانی: این دارو اغلب به صورت ترکیبی با آلفا بلاکرها (مانند تامسولوسین) تجویز میشود تا بهبود سریعتری در علائم بیمار ایجاد شود، در حالی که اثر کوچکسازی پروستات به مرور زمان توسط دوتاستراید انجام میگیرد.
۲. کاهش خطر احتباس حاد ادراری و نیاز به جراحی مرتبط با BPH
- توضیح بالینی: دوتاستراید برای کاهش خطر عوارض جانبی و پیشرفت بیماری در مردان مبتلا به علائم متوسط تا شدید BPH و بزرگ شدن پروستات تأیید شده است.
- اثر بالینی: با کوچک کردن حجم کلی پروستات، فشار بر مجرای ادرار کاهش مییابد و احتمال بروز احتباس ادراری (که یک اورژانس پزشکی است) و نیاز به انجام روشهای جراحی (مانند TURP) در طولانیمدت به طور قابل توجهی کم میشود.
موارد مصرف خارج از برچسب دوتاسترایداین کاربردها بر اساس شواهد بالینی و تجربه پزشکان هستند، اما به طور رسمی توسط سازمانهای نظارتی بزرگ تأیید نشدهاند:
۱. آلوپسی آندروژنیک (ریزش مو با الگوی مردانه)
- توضیح بالینی: آلوپسی آندروژنیک یا طاسی با الگوی مردانه، به دلیل تبدیل تستوسترون به دیهیدروتستوسترون (DHT) در فولیکولهای مو ایجاد میشود.
- اثر بالینی: دوتاستراید به دلیل مهار قویتر و دوگانه (مهار هر دو نوع آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز)، در مقایسه با فیناستراید، میتواند سطح دیهیدروتستوسترون را در پوست سر به میزان بیشتری کاهش دهد و در نتیجه، در برخی موارد، برای درمان ریزش موی شدید یا مقاوم به درمان، به صورت خارج از برچسب استفاده میشود.
- توجه بالینی: دوزهای مصرفی برای این مورد خارج از برچسب معمولاً پایینتر از دوز مصرفی برای BPH است.
۲. هیرسوتیسم (پرمویی در زنان)
- توضیح بالینی: هیرسوتیسم (رشد موهای زائد مردانه در زنان) اغلب ناشی از سطح بالای آندروژنها، به ویژه دیهیدروتستوسترون است.
- اثر بالینی: در موارد پرمویی متوسط تا شدید که به درمانهای خط اول (مانند ضد آندروژنها یا داروهای ضد بارداری خوراکی) پاسخ نداده است، دوتاستراید میتواند به صورت خارج از برچسب به دلیل کاهش مؤثر سطح دیهیدروتستوسترون تجویز شود.
- احتیاط بالینی: به دلیل تراتوژنیک بودن (خطر جدی آسیب به جنین پسر)، استفاده از دوتاستراید در زنان، به ویژه در سنین باروری، نیازمند کنترل شدید جلوگیری از بارداری و مشورت تخصصی است.
