پیروکسیکام، به عنوان یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی با نیمه عمر طولانی، در درمان بیماری‌های التهابی و دژنراتیو مفاصل کاربرد دارد. با این حال، به دلیل مشخصات ایمنی آن (به ویژه ریسک‌های گوارشی و پوستی)، استفاده از آن در بسیاری از نقاط دنیا محدود شده و باید به عنوان خط دوم درمان در نظر گرفته شود.
۱. موارد مصرف تأیید شده ۱.۱. آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)
- توضیحات بالینی: پیروکسیکام برای تسکین علائم و نشانه‌های آرتریت روماتوئید، از جمله کاهش درد، التهاب، سفتی مفاصل و تورم استفاده می‌شود.
- نکته کاربردی: به دلیل نیمه عمر طولانی، این دارو معمولاً به صورت یک بار در روز تجویز می‌شود (دوز استاندارد ۲۰ میلی‌گرم)، که می‌تواند به بهبود پذیرش درمان توسط بیمار کمک کند. با این حال، پزشک باید به خاطر داشته باشد که اثر کامل درمانی ممکن است بین ۷ تا ۱۲ روز طول بکشد تا به سطح ثابت خونی برسد.
۱.۲. استئوآرتریت (آرتروز یا بیماری دژنراتیو مفاصل)
- توضیحات بالینی: برای تسکین علائم و نشانه‌های استئوآرتریت، که شامل درد و التهاب مفاصل تخریب شده است، کاربرد دارد.
- نکته کاربردی: همانند آرتریت روماتوئید، دوز معمول ۲۰ میلی‌گرم یک بار در روز است. پزشک باید همواره از پایین‌ترین دوز مؤثر و کوتاه‌ترین طول دوره درمان برای رسیدن به اهداف درمانی فردی بیمار استفاده کند تا خطر عوارض جانبی به حداقل برسد.
۱.۳. اسپوندیلیت آنکیلوزان (خشکی و التهاب مهره‌ها)
- توضیحات بالینی: پیروکسیکام برای درمان علائم اسپوندیلیت آنکیلوزان، به ویژه کاهش التهاب و درد ستون فقرات، مجاز است.
- نکته کاربردی: با توجه به محدودیت‌های ایمنی جدید برای پیروکسیکام در بسیاری از مراجع معتبر بین‌المللی، توصیه می‌شود تجویز آن برای شرایط مزمن التهابی مانند اسپوندیلیت، تنها به عنوان یک درمان خط دوم و در بیمارانی که به سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی پاسخ نداده‌اند، انجام شود.
۲. موارد مصرف خارج برچسب (تأیید نشده توسط برچسب رسمی)۲.۱. آرتریت نقرسی حاد (حمله نقرس)
- توضیحات بالینی: پیروکسیکام به صورت بالینی برای تسکین علامتی حملات حاد نقرس، که با درد و تورم شدید مفصلی مشخص می‌شود، استفاده شده است.
- نکته کاربردی: اگرچه این کاربرد در عمل بالینی مشاهده می‌شود، اما یک کاربرد خارج برچسب محسوب می‌شود. به دلیل طولانی بودن نیمه عمر دارو، انتخاب‌های سریع‌تر و ایمن‌تری برای درمان حاد نقرس وجود دارند.
۲.۲. دردهای عضلانی-اسکلتی حاد
- توضیحات بالینی: این دارو برای درمان علامتی اختلالات عضلانی-اسکلتی حاد مانند رگ به رگ شدن و کشیدگی‌های عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- نکته کاربردی: سازمان‌های نظارتی دارویی در برخی کشورها (مانند بریتانیا و اروپا) استفاده از فرمولاسیون سیستمیک پیروکسیکام برای هرگونه اندیکاسیون حاد را لغو کرده و آن را صرفاً محدود به شرایط التهابی مزمن کرده‌اند. در این موارد حاد، استفاده از فرمولاسیون‌های موضعی پیروکسیکام (ژل یا کرم) ممکن است انتخاب ایمن‌تری باشد.
۲.۳. دیسمنوره (قاعدگی دردناک اولیه)
- توضیحات بالینی: پیروکسیکام به دلیل خواص ضد درد و ضد التهابی، برای مدیریت درد اولیه قاعدگی استفاده شده است.
- نکته کاربردی: این یک کاربرد رایج خارج برچسب برای بسیاری از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است. با توجه به وجود جایگزین‌های ایمن‌تر و با نیمه عمر کوتاه‌تر، در این زمینه نیز باید ملاحظات ایمنی خاص پیروکسیکام در نظر گرفته شود.
۲.۴. درد پس از جراحی یا پس از زایمان
- توضیحات بالینی: برای تسکین دردهای حاد پس از عمل جراحی یا پس از زایمان نیز به صورت خارج برچسب استفاده شده است.
- نکته کاربردی: در این موارد حاد، به دلیل ریسک‌های قلبی-عروقی و گوارشی (مانند خونریزی)، و به ویژه منع مصرف مطلق در درمان درد پس از جراحی بای‌پس عروق کرونر، استفاده از پیروکسیکام معمولاً توصیه نمی‌شود و باید داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی با نیمه عمر کوتاه‌تر یا سایر مسکن‌ها ترجیح داده شوند.
