موارد مصرف تأیید شده اکسی متازولین یک مقلد سمپاتیک آلفا آگونیست مستقیم است که باعث انقباض عروق میشود. این دارو در دو شکل اصلی برای کاربردهای موضعی تأیید شده است: قطره/اسپری بینی و ژل موضعی صورت.
۱. احتقان بینی (دکونژستانت)
- توضیحات بالینی و کاربردی: کاربرد اصلی و تأیید شده اکسی متازولین به صورت موضعی در بینی، برای تسکین احتقان موقت بینی ناشی از سرماخوردگی، رینیت آلرژیک، یا سینوزیت است. این دارو با تحریک مستقیم گیرندههای آلفا-آدرنرژیک در شریانچههای مخاط بینی، باعث انقباض عروق و کاهش تورم (ادم) در بافت مخاطی میشود. این اثر بالینی منجر به باز شدن مجاری تنفسی و تسهیل تنفس میگردد.
- هشدار مهم برای پزشک: مصرف طولانیتر از سه تا پنج روز به شدت منع شده است، زیرا خطر ایجاد پدیده برگشتی (ریباوند) یا احتقان مزمن ناشی از دارو (رینیت مدیکامنتوزا) بسیار بالا است. این وضعیت بالینی زمانی رخ میدهد که مخاط بینی به حضور دارو عادت کرده و با قطع آن، احتقان شدیدتر از حالت اولیه باز میگردد و بیمار را به مصرف بیشتر دارو وابسته میکند.
۲. اریتمای پایدار صورت در روزاسه
- توضیحات بالینی و کاربردی: اکسی متازولین به شکل ژل موضعی برای درمان موضعی اریتمای (قرمزی) پایدار صورت در بیماران بزرگسال مبتلا به روزاسه تأیید شده است. مکانیسم عمل آن در این مورد نیز از طریق انقباض عروق خونی کوچک (شریانچهها و ونولهای سطحی) پوست است. این انقباض عروقی به طور مستقیم قرمزی پوست را کاهش میدهد.
- نکته بالینی: ژل موضعی اکسی متازولین معمولاً یک بار در روز استفاده میشود و نباید بلافاصله پس از سایر داروهای موضعی روزاسه استفاده شود؛ باید بین استفاده از آنها فاصله زمانی در نظر گرفته شود. اثربخشی آن در کاهش قرمزی مشاهده شده و میتواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به این عارضه مزمن کمک کند.
موارد مصرف خارج برچسب ۱. کاهش خونریزی در جراحیهای بینی یا اقدامات آندوسکوپی
- توضیحات بالینی و کاربردی: با توجه به خاصیت قوی منقبضکننده عروقی، اکسی متازولین توسط برخی جراحان گوش و حلق و بینی به صورت موضعی (اغلب روی پنبه آغشته) قبل از جراحی یا اقدامات تشخیصی مانند آندوسکوپی بینی، برای کاهش خونریزی موضعی و بهبود دید جراحی استفاده میشود. اگرچه این یک کاربرد رایج است، اما به صورت رسمی در برچسب دارو ذکر نشده است.
۲. خون دماغ (اپیستاکسی) مقاوم
- توضیحات بالینی و کاربردی: در موارد خاصی از خون دماغ که به روشهای فشار مستقیم و اقدامات اولیه پاسخ نمیدهد، ممکن است از اکسی متازولین به عنوان یک عامل کمکی برای انقباض عروق و توقف خونریزی موضعی استفاده شود. این امر معمولاً با قرار دادن یک تامپون یا پنبه آغشته به دارو در حفره بینی صورت میگیرد و باید به دقت و با احتیاط انجام شود.
آیا این دارو دارای کورتون است؟ آیا مصرف مستمر آن مشکلی ایجاد نمیکند؟