کاپتوپریل، به عنوان اولین داروی مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)، نقش مهمی در درمان بیماری‌های قلبی-عروقی و کلیوی دارد. موارد مصرف آن با هدف اصلی کاهش فشار خون و بهبود عملکرد قلب و عروق تأیید و مشخص شده است.
۱. موارد مصرف تأیید شده
این موارد توسط سازمان‌های نظارتی بین‌المللی تأیید شده‌اند و شواهد بالینی قوی برای آن‌ها وجود دارد:
الف) فشار خون بالا
- توضیحات کاربردی: کاپتوپریل به تنهایی یا در ترکیب با سایر داروهای ضدفشار خون (مانند دیورتیک‌ها) برای درمان افزایش فشار خون اولیه و افزایش فشار خون ناشی از بیماری کلیوی عروقی (نفرواسکولار) استفاده میشود.
- نکته بالینی: به دلیل نیمه عمر کوتاه کاپتوپریل، اغلب نیاز به تجویز چند بار در روز (دو یا سه بار) دارد. با این حال، استفاده از آن به ویژه در شرایطی که نیاز به تنظیم دوز سریع یا پایش واکنش بیمار به مهارکننده‌های ACE وجود دارد، مانند آغاز درمان در بخش‌های اورژانس یا بیماران بستری، مفید است.
ب) نارسایی احتقانی قلب
- توضیحات کاربردی: کاپتوپریل برای درمان نارسایی قلبی که منجر به کاهش عملکرد بطن چپ میشود، به کار می‌رود. این دارو از طریق کاهش مقاومت عروق محیطی (کاهش پس‌بار) و کاهش حجم خون (کاهش پیش‌بار)، بار کاری قلب را کم کرده و به بهبود علائم و کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کند.
- نکته بالینی: شروع درمان در نارسایی قلبی باید با دوزهای پایین و تحت نظر دقیق صورت گیرد تا از افت ناگهانی و شدید فشار خون جلوگیری شود.
ج) اختلال عملکرد بطن چپ پس از سکته قلبی
- توضیحات کاربردی: در بیمارانی که پس از سکته حاد قلبی، شواهدی از اختلال عملکرد بطن چپ دارند، تجویز کاپتوپریل موجب کاهش خطر مرگ و میر و کاهش احتمال نارسایی قلبی بعدی میشود.
- نکته بالینی: درمان با کاپتوپریل باید ظرف چند روز پس از سکته قلبی و در صورتی که وضعیت همودینامیک بیمار پایدار باشد، آغاز گردد.
د) نفروپاتی دیابتی
- توضیحات کاربردی: کاپتوپریل در بیمارانی که مبتلا به دیابت نوع یک هستند و دارای نفروپاتی آشکار (مانند دفع پروتئین در ادرار) می‌باشند، تأیید شده است. این دارو با کاهش فشار داخل گلومرولی کلیه، به محافظت از عملکرد کلیه کمک می‌کند و پیشرفت آسیب کلیوی را کند می‌سازد.
- نکته بالینی: استفاده از کاپتوپریل در این بیماران حتی در غیاب فشار خون بالا نیز توصیه‌شده و یک درمان استاندارد به شمار می‌رود.
۲. موارد مصرف خارج از برچسب
این موارد براساس شواهد بالینی و کاربرد متخصصان استفاده می‌شوند، هرچند که توسط نهادهای نظارتی به طور رسمی برای کاپتوپریل تأیید نشده‌اند:
بحران کلیوی اسکلرودرما:
- توضیحات کاربردی: کاپتوپریل به عنوان داروی خط اول برای مدیریت بحران کلیوی که یک عارضه جدی اسکلرودرما (سخت‌شدگی پوست و بافت همبند) است، کاربرد فراوان دارد. این بحران با افزایش ناگهانی و شدید فشار خون و آسیب سریع کلیوی مشخص میشود.
- نکته بالینی: درمان باید بلافاصله و با دوز بالا آغاز شود، زیرا کاپتوپریل نسبت به سایر داروهای این دسته، شروع اثر سریع‌تری دارد که برای مدیریت این وضعیت اورژانسی حیاتی است.
پلی‌دپسی روانی در بیماران اسکیزوفرنی:
- توضیحات کاربردی: در برخی موارد خاص، کاپتوپریل و سایر مهارکننده‌های ACE برای کاهش مصرف بیش از حد آب و دفع ادرار (پلی‌یوری/پلی‌دپسی) در بیماران روانپزشکی استفاده می‌شوند. این اثر احتمالاً ناشی از تأثیرگذاری بر سیستم رنین-آنژیوتانسین و تنظیم تعادل آب بدن است.
- نکته بالینی: این کاربرد تخصصی است و فقط در بیماران منتخبی که به درمان‌های استاندارد پاسخ نداده‌اند و تحت نظر روانپزشک یا نفرولوژیست استفاده میشود.
اریتروسیتوزیس پس از پیوند کلیه:
- توضیحات کاربردی: مهارکننده‌های ACE، از جمله کاپتوپریل، می‌توانند سطح اریتروپویتین را کاهش دهند. بنابراین، در بیمارانی که پس از پیوند موفقیت‌آمیز کلیه دچار افزایش غیرطبیعی هماتوکریت می‌شوند، از کاپتوپریل برای کنترل این وضعیت استفاده می‌گردد.
- نکته بالینی: این یک وضعیت نسبتاً شایع پس از پیوند است و استفاده از کاپتوپریل می‌تواند جایگزینی برای فلبوتومی‌های مکرر باشد.
دکتر ناصر عمادی - داروساز (1399/1/3)
سلام چهار ماه پیش فنر گذاشتم الان پهلو سمت چپم چند ساعت یک بار درد میگیره چه علاعمیه میتونه باشه