لوراتادین یک آنتی‌هیستامین نسل دوم است که به دلیل نفوذ کمتر به سد خونی مغزی، عوارض جانبی خواب‌آلودگی کمتری نسبت به نسل اول دارد. این دارو یک آنتاگونیست انتخابی گیرنده هیستامین H1 محیطی است و به طور مؤثری علائم آلرژی را کاهش می‌دهد.
۱. موارد مصرف تأیید شده (مصارف استاندارد)
موارد مصرف تأیید شده لوراتادین توسط سازمان‌های نظارتی بین‌المللی عمدتاً برای درمان علائم مرتبط با حساسیت‌ها هستند.
الف) رینیت آلرژیک (تب یونجه)
- توضیحات کاربردی: لوراتادین به منظور تسکین علائم رینیت آلرژیک فصلی و دائمی تجویز می‌شود.
- نکات بالینی: این دارو علائم بینی و چشمی را به خوبی کاهش می‌دهد. این علائم شامل عطسه، آبریزش بینی، خارش بینی، و خارش یا سوزش چشم‌ها هستند. به دلیل شروع اثر نسبتاً سریع و اثربخشی ۲۴ ساعته با دوز یک بار در روز، برای بیمارانی که نیاز به تسکین پایدار و عدم خواب‌آلودگی در طول روز دارند، گزینه ارجح است.
ب) کهیر مزمن ایدیوپاتیک (حساسیت‌های پوستی)
- توضیحات کاربردی: لوراتادین برای درمان علائم کهیر (راش یا دانه‌های برجسته خارش‌دار) مرتبط با کهیر مزمن ایدیوپاتیک تأیید شده است.
- نکات بالینی: هدف از درمان در این بیماران، کاهش خارش (پروریتوس) و اریتم (قرمزی) مرتبط با کهیر است. لوراتادین به دلیل خاصیت آنتی‌هیستامینی قوی و اثرات ضدالتهابی غیرمستقیم، در کاهش تعداد و اندازه ضایعات کهیری و بهبود کیفیت زندگی بیمار مؤثر است. این دارو برای پیشگیری از کهیر استفاده نمی‌شود، بلکه برای تسکین علائم حاد و مزمن کاربرد دارد.
۲. موارد مصرف خارج برچسب
اگرچه لوراتادین به طور رسمی برای موارد زیر تأیید نشده است، اما به دلیل خواص ضدحساسیتی و مشخصات ایمنی مناسب، توسط پزشکان در شرایط بالینی مختلف به کار می‌رود.
الف) افزایش دوز درمانی برای کهیر مزمن مقاوم
- توضیحات کاربردی: در بیمارانی که به دوز استاندارد لوراتادین (۱۰ میلی‌گرم در روز) برای درمان کهیر مزمن پاسخی نمی‌دهند (کهیر مقاوم)، توصیه می‌شود که دوز آنتی‌هیستامین نسل دوم تا چهار برابر دوز استاندارد افزایش یابد.
- نکات بالینی: این رویکرد، که توسط بسیاری از دستورالعمل‌های درمانی بین‌المللی توصیه شده، یک استفاده خارج برچسب است. افزایش دوز به ۲۰ میلی‌گرم یا حتی ۴۰ میلی‌گرم در روز برای دستیابی به کنترل علائم کهیر (خارش و ضایعات پوستی) انجام می‌شود. پزشک باید بیمار را از این افزایش دوز آگاه ساخته و در صورت بروز عوارض جانبی (هرچند نادر در این دوزها برای لوراتادین)، او را پایش کند.
ب) برخی از اختلالات فعال‌سازی ماست‌سل
- توضیحات کاربردی: گاهی اوقات لوراتادین به عنوان بخشی از یک رژیم درمانی ترکیبی برای بیماران مبتلا به اختلالات فعال‌سازی ماست‌سل، مانند ماستوسیتوز، استفاده می‌شود.
- نکات بالینی: این اختلالات با ترشح بیش از حد هیستامین و سایر واسطه‌های التهابی همراه هستند. استفاده از لوراتادین به همراه آنتی‌هیستامین‌های H2 (مانند فاموتیدین) به صورت ترکیبی، می‌تواند به طور مؤثری علائم سیستمیک و پوستی این بیماران (مانند گرگرفتگی، خارش و ناراحتی گوارشی) را کنترل کند. این درمان یک رویکرد حمایتی و خارج برچسب محسوب می‌شود.
ج) درمان کمکی در واکنش‌های آلرژیک حاد
- توضیحات کاربردی: در درمان اورژانسی واکنش‌های آلرژیک حاد، مانند آنافیلاکسی یا واکنش‌های حساسیتی شدید، آنتی‌هیستامین‌های خوراکی مانند لوراتادین می‌توانند پس از تثبیت وضعیت بیمار، به عنوان درمان کمکی مورد استفاده قرار گیرند.
- نکات بالینی: لوراتادین، گرچه تأثیر کندی در شرایط اورژانسی دارد (برخلاف اپی‌نفرین)، اما به عنوان درمان کمکی برای بهبود علائم پوستی (خارش و کهیر) در طولانی‌مدت به کار می‌رود. این استفاده عمدتاً به دلیل پروفایل ایمنی خوب آن است.
