هیدروکورتیزون موضعی یک کورتیکواستروئید با قدرت کم تا متوسط است که به دلیل خواص ضدالتهابی، ضدخارش و تنگکننده عروق، کاربرد گستردهای در درماتولوژی دارد. این راهنمای تخصصی برای استفاده بالینی پزشکان تدوین شده است.
۱. موارد مصرف تأیید شدههیدروکورتیزون موضعی برای مدیریت و تسکین علائم التهابی و خارش در انواع بیماریهای پوستی پاسخدهنده به کورتیکواستروئیدها تأیید شده است.
الف. درماتیت
توضیحات کاربردی و بالینی: - درماتیت تماسی: این شایعترین مورد استفاده است و شامل واکنشهای آلرژیک (مانند واکنش به نیکل، پیچک سمی) یا درماتیتهای تحریکی (ناشی از مواد شیمیایی، صابونها یا مواد شوینده) است. هیدروکورتیزون با کاهش پاسخ التهابی و ادم، به تسکین سریع قرمزی و خارش کمک میکند.
- درماتیت آتوپیک یا اگزما: این دارو برای مدیریت فازهای عود خفیف تا متوسط درماتیت آتوپیک استفاده میشود. هیدروکورتیزون موضعی معمولاً برای نواحی حساس مانند صورت، چینهای پوستی (مانند زیر بغل و کشاله ران) و در کودکان، به دلیل قدرت کمتر و خطر جذب سیستمیک پایینتر نسبت به استروئیدهای قویتر، داروی انتخابی است.
- درماتیت سبورئیک: برای کاهش التهاب و قرمزی پوست سر، صورت و سایر نواحی سبورئیک استفاده میشود.
ب. پسوریازیس
توضیحات کاربردی و بالینی: - هیدروکورتیزون موضعی برای درمان پلاکهای خفیف تا متوسط پسوریازیس که به درمانهای قویتر نیاز ندارند، تأیید شده است.
- به دلیل قدرت نسبتاً کم، اغلب در نواحی حساس و نازک پوست (مانند صورت و ناحیه تناسلی) که پوست به استروئیدهای قویتر حساس است، مورد استفاده قرار میگیرد.
ج. نیش حشرات و خارشهای موضعی
توضیحات کاربردی و بالینی: - برای تسکین سریع خارش و ادم (تورم) ناشی از نیش حشرات، گزیدگی یا سایر تحریکات پوستی خفیف و موضعی استفاده میشود.
- این دارو با کاهش آزادسازی هیستامین و سایر واسطههای التهابی، پاسخ خارش و التهاب را به سرعت مهار میکند.
۲. موارد مصرف خارج از برچسببه دلیل خواص ضدالتهابی و تسکیندهنده، هیدروکورتیزون موضعی به صورت گسترده در موارد زیر مورد استفاده بالینی قرار میگیرد، هرچند که رسماً تأیید نشده است:
الف. هموروئید (بواسیر) و شقاق مقعدی
توضیحات کاربردی و بالینی: - هموروئید: هیدروکورتیزون (اغلب در ترکیب با سایر ترکیبات مانند بیحسکنندهها و محافظها) به دلیل خاصیت ضدالتهابی، برای کاهش تورم، التهاب و خارش مرتبط با هموروئید داخلی و خارجی تجویز میشود.
- شقاق مقعدی: در مراحل اولیه و خفیف، برای کاهش التهاب و ادم موضعی که ممکن است درد را تشدید کند، استفاده میشود. (هرچند داروهایی مانند نیتروگلیسیرین موضعی یا بلوککنندههای کانال کلسیم برای درمان شقاق مزمن ارجح هستند).
ب. ویتیلیگو
توضیحات کاربردی و بالینی: - مکانیسم: ویتیلیگو یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به سلولهای ملانوسیت حمله میکند.
- کاربرد خارج از برچسب: هیدروکورتیزون موضعی (اغلب کرم ۱%) برای کاهش فعالیت ایمنی موضعی در نواحی کوچک و تازه درگیر استفاده میشود. به دلیل قدرت کم، معمولاً به عنوان درمان اولیه یا در نواحی حساس، به ویژه در کودکان، به کار میرود و در صورت عدم پاسخ، استروئیدهای قویتر تجویز میشود.
ج. بالانیت و التهاب ولو
توضیحات کاربردی و بالینی: - برای درمان بالانیت (التهاب سر آلت تناسلی) یا ولویت (التهاب فرج) ناشی از علل غیرعفونی (مانند درماتیت تحریکی یا آلرژیک).
- به دلیل نازک بودن پوست این نواحی و خطر جذب بالای استروئید، هیدروکورتیزون به دلیل قدرت کم، داروی انتخابی است.
دکتر محسن صنیعی - داروساز، مدیر وب سایت دارویاب (1398/9/15)
سلام ببخشید من جای جوش وآکنه دارم میتونم ازپمادهیدروکورتیزن استفاده کنم لطفاراهنمایی کنید. باتشکر.