موارد مصرف تأیید شده سوماتریپتانسوماتریپتان متعلق به دسته داروهای تریپتانها است و به طور اختصاصی برای درمان حملات حاد سردردهای عروقی (واسکولار) مورد تأیید قرار گرفته است.
۱. درمان حاد حملات میگرن با یا بدون اورا
- توضیحات کاربردی و بالینی: سوماتریپتان برای درمان حملات میگرن حاد در بزرگسالان به کار میرود. این دارو برای پیشگیری از حملات میگرن تأیید نشده است و باید به محض شروع سردرد یا شروع مرحله اورا (در صورت وجود) مصرف شود.
- مکانیسم عمل: سوماتریپتان یک آگونیست انتخابی گیرندههای سروتونین نوع ۱B و ۱D است. فعالسازی این گیرندهها دو اثر عمده دارد:
- تنگی عروق کرانیال: باعث انقباض عروق خونی گشادشده در مننژ (لایههای اطراف مغز) میشود که اعتقاد بر این است که عامل اصلی درد میگرنی است.
- مهار آزادسازی نوروپپتیدها: از آزاد شدن واسطههای التهابی (مانند پپتید مرتبط با ژن کلسیتونین) از پایانههای عصبی حسی در مسیر عصب سهقلو (تریژمینال) جلوگیری میکند.
- فرمهای مصرف: این دارو در فرمهای خوراکی، تزریقی زیر جلدی و اسپری بینی در دسترس است. فرم تزریقی سریعترین شروع اثر را دارد و اغلب برای حملات شدید یا زمانی که حالت تهوع و استفراغ شدید مانع از مصرف خوراکی میشود، استفاده میگردد.
- نکته بالینی: اگر بیمار پس از دوز اول بهبود نیافت، نباید دوز دوم را مصرف کند (چون به احتمال زیاد دارو برای این بیمار مؤثر نیست). اما اگر بهبود موقت حاصل شد و سردرد بازگشت، میتوان دوز دوم را با رعایت فاصله زمانی مجاز (که بسته به فرم دارو متفاوت است) مصرف کرد.
۲. درمان حاد حملات سردرد خوشهای
- توضیحات کاربردی و بالینی: سوماتریپتان به ویژه در فرم تزریقی زیر جلدی برای درمان حملات سردرد خوشهای تأیید شده است.
- کاربرد اختصاصی تزریقی: سردردهای خوشهای معمولاً با شروع ناگهانی، شدت فوقالعاده بالا و مدت زمان کوتاه مشخص میشوند. فرم تزریقی سوماتریپتان به دلیل شروع اثر بسیار سریع (اغلب ظرف ۱۰ دقیقه) به عنوان یکی از مؤثرترین درمانهای خط اول برای قطع حمله حاد سردرد خوشهای در نظر گرفته میشود.
- نکته مهم: فرمهای خوراکی و بینی معمولاً برای سردردهای خوشهای به دلیل شروع اثر کندتر و اثربخشی کمتر در مقایسه با تزریق، توصیه نمیشوند.
موارد مصرف خارج از برچسب سوماتریپتانسوماتریپتان علاوه بر کاربردهای تأیید شده اصلی، در برخی شرایط دیگر نیز ممکن است به صورت خارج از برچسب استفاده شود.
۱. درمان سردرد میگرن مزمن (به صورت محدود)
- توضیحات کاربردی و بالینی: در حالی که سوماتریپتان برای درمان حملات حاد تأیید شده است، گاهی اوقات به صورت خارج از برچسب، پزشکان ممکن است آن را در بیماران مبتلا به میگرن مزمن که حملات مکرر دارند، به صورت محدود برای قطع حملات شدید استفاده کنند.
- هشدار تخصصی: استفاده بیش از حد از سوماتریپتان (معمولاً بیش از ۱۰ روز در ماه) میتواند منجر به سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو (سردرد بازگشتی یا Overuse Headache) شود. بنابراین، تجویز آن در میگرن مزمن باید با احتیاط فراوان و با تأکید بر پیشگیری مناسب صورت گیرد.
۲. مدیریت سردردهای پس از سوراخ کردن سختشامه
- توضیحات کاربردی و بالینی: در موارد نادری که سردرد شدید پس از اقدامات پزشکی مانند پونکسیون کمری (سوراخ کردن سختشامه) رخ میدهد، سوماتریپتان ممکن است به صورت خارج از برچسب برای تسکین علائم استفاده شود، به خصوص اگر علائم میگرنی شدید در بیمار غالب باشند. با این حال، درمان اصلی این سردردها اغلب شامل استراحت، مایعات و در صورت لزوم، وصله خونی است.
با سلام تاثیر این دارو در سه ماهه اول حاملگی رو میخواستم بپرسم و به طور کل در دوران حاملگی چه تاثیراتی میتونه روی جنین داشته باشه؟ با تشکر