سوماتریپتان چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

آنتی میگرامین داروسازی راموفارمین 

کاربرد درمانی سوماتریپتان
سوماتریپتان در سردردهای شدید و ضربان دار که نسبت به مسکن های معمولی مقاوم است کاربرد دارد. سوماتریپتان با انقباض عروق مغز، فشار به دیوار جمجمه را کاهش می دهد و فشار را از روی عروق سر کاهش می دهد. سوماتریپتان تاثیری بر تعداد دفعات سردرد ندارد و برای پیشگیری قابل استفاده نیست. در زمان شروع سردرد بلافاصله باید مصرف شود قبل از این که درد منتشر شود. اگر همراه با یک مسکن ضد التهاب غیر استروئیدی ساده مصرف شود اثر بخشی آن افزایش می یابد. این دارو تهوع ناشی از سردردهای میگرنی را نیز کاهش می دهد.

چطور از سوماتریپتان استفاده کنیم؟
سوماتریپتان در ایران فقط با نسخه پزشک قابل دریافت است در حالیکه در فارماکوپه انگلستان و آلمان این دارو otc محسوب می شود یعنی برای دریافت این دارو نیازی به نسخه نیست.
حداکثر میزان قابل استفاده از این دارو در یک ماه 10 روز است و بیش از این توصیه نمی شود. بلافاصله پس از شروع سردرد یک قرص مصرف می شود و در صورت بهبود نسبی حداکثر یک بار دیگر پس از دو ساعت یک قرص دیگر تجویز می شود ولی چنانچه بهبودی حاصل نشد و یا سردرد بیشتر شد لازم است به پزشک اطلاع دهید. گرچه سردرد یک بیماری بسیار شایع است و اغلب افراد حداقل یک بار سردرد را تجربه کرده اند ولی چنانچه در یک ماه بیش از 4 بار سردرد شدید ایجاد شود لازم است به پزشک مراجعه کنید.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف سوماتریپتان

اين دارو براي درمان سردرد‌هاي ميگرني در بيماراني به كار مي‌رود كه ضد درد‌ها و داروهاي ضد التهاب هاي غير استروئيدي قادر به تخفيف كافي درد در آنها نيستند . همچنين از آن براي درمان سرددر‌هاي خوشه‌‌اي مصرف مي‌شود.

مکانیسم اثر سوماتریپتان

*
-تسکین میگرن با ایجاد انقباض عروقی و کاهش التهابات نوروژنیک ناشی از انتقال برگشتی پیام عصبی در نورون (آگونیست انتخابی رسپتورهای سروتونینی (5HT1B و 5HT1D) در عروق داخل جمجمه و اعصاب حسی تری ژمینال)

فارماکوکینتیک سوماتریپتان

*
فراهمی زیستی:
خوراکی 15%
اسپری بینی 87-58%، محلول یا پودر داخل بینی 19-17%
زیرجلدی 16±97%
شروع اثر:
خوراکی 30 دقیقه
محلول داخل بینی 30-15 دقیقه
زیرجلدی 10 دقیقه
اوج اثر:
خوراکی 4-2 ساعت
پیک پلاسمایی:
خوراکی 5/2-2 ساعت
اسپری بینی 10 دقیقه، پودر داخل بینی 45 دقیقه
زیرجلدی 12 دقیقه
اتصال به پروتئین: 21-14%
متابولیسم: کبدی (توسط ایزوآنزیم MAO-A)
(فرم خوراکی عبور اول کبدی قابل توجهی دارد)
نیمه عمر: 4-1 ساعت
دفع:
خوراکی ادرار (60%)، مدفوع (40%)
تزریقی و داخل بینی ادرار

منع مصرف سوماتریپتان

از اين دارو نبايد براي پيشگيري طولاني مدت ميگرن و يا براي ميگرن شريان قاعده‌اي يا ميگرن همي‌پلژيك استفاده نمود. همچنين براي بيماران مبتلا به فشار خون بالا‌(كنترل نشده‌)، بيماريهاي عروق كرونر و هر بيماري ديگري كه انقباض عروق كرونر خطرناك است، اين دارو را نبايد مصرف كرد.

عوارض جانبی سوماتریپتان

*
سایر عوارض:
قلبی عروقی: ایسکمی ، بیماری رینود
هماتولوژی و انکولوژی: انفارکتوس طحال

تزریقی:
عوارض شایع (%10<):
سیستم اعصاب مرکزی: احساس سوزن سوزن شدن، سرگیجه، احساس گرما
موضعی: واکنش محل تزریق، احساس گرما در محل تزریق
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: گرگرفتگی، درد قفسه سینه، سفتی قفسه سینه، فشار در قفسه سینه
سیستم اعصاب مرکزی: احساس سوزش، احساس سنگینی، احساس فشار، کرختی، خواب رفتگی اندام، احساس سفتی، خواب آلودگی، حالت بیهوشی، ناراحتی موضعی (فک یا گلو)، سردرد، احساس غیرمعمول، احساس سفتی دور سر
پوستی: افزایش تعریق
گوارشی: تهوع، استفراغ
عصبی، عضلانی و اسکلتی: سستی، گردن درد، سفتی گردن، درد عضلانی
تنفسی: ناراحتی بینی، ناراحتی سینوس، برونکواسپاسم
بینی:
عوارض شایع (%10<):
گوارشی: اختلال چشایی، طعم غیرمعمول در دهان، تهوع، استفراغ
تنفسی: ناراحتی بینی
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
سیستم اعصاب مرکزی: کرختی موضعی، درد حفره بینی، خواب‌رفتگی اندام، سرگیجه، سوزش موضعی
موضعی: حساسیت موضعی
تنفسی: آبریزش بینی، زخم و ناراحتی بینی، علائم مربوط به بینی، ناراحتی سینوس، رینیت

قرص:
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: احساس گرما و سرما، درد قفسه سینه، فشار در قفسه سینه، سفتی قفسه سینه
سیستم اعصاب مرکزی: درد، احساس فشار، خواب رفتگی اندام، خستگی، احساس سنگینی، کسالت، احساس سفتی، سنگینی قفسه سینه، سرگیجه
گوارشی: التهاب گلو
موضعی: درد موضعی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد فک، فشار در فک، سفتی فک، گردن درد
تنفسی: ادم حلق

تداخلات دارویی سوماتریپتان

*مشخصات کلی تداخلات:
- تشدید اثرات سرکوب کننده CNS
- تشدید اثرات افزاینده فشارخون
- کاهش آستانه تشنج
- تشدید اثرات سروتونرژیک (قوی)

تداخلات رده X (پرهیز):
مشتقات ارگوت، مهار کننده های مونو آمین اکسیداز، آگونیست های گیرنده 5-HT1D سروتونین (تریپتان ها)

کاهش اثرات داروها توسط سوماتریپتان:
تداخل قابل توجهی مشخص نشده است.

کاهش اثرات سوماتریپتان توسط داروها:
تداخل قابل توجهی مشخص نشده است.

افزایش اثرات داروها توسط سوماتریپتان:
دروکسی دوپا، مشتقات ارگوت، مهار کننده های مونو آمین اکسیداز، داروهای سروتونرژیک (با خطر بالا)

افزایش اثرات سوماتریپتان توسط داروها:
مشتقات ارگوت، مهار کننده های مونو آمین اکسیداز، آگونیست های گیرنده 5-HT1D سروتونین (تریپتان ها)

تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها سوماتریپتان

*
1- شدت سردرد، فشارخون، علائم و نشانه های آنژین پایش گردد.
2- پیش از تجویز داروهای آگونیست 5-HT1 در بیمارانی که چندین ریسک فاکتور قلبی عروقی دارند (مانند سن بالا، دیابت، فشارخون، اضافه وزن، مصرف سیگار، سابقه خانوادگی بیماری عروق کرونر)، وضعیت قلبی عروقی بیمار ارزیابی گردد.
3- در بیمارانی با چندین ریسک فاکتور قلبی عروقی که هیچ گونه بیماری قلبی عروقی ندارند، هنگام مصرف اولین دوز سوماتریپتان، الکتروکاردیوگرام بیمار ارزیابی شود. هم چنین در مصارف طولانی مدت دارو، ارزیابی های قلبی عروقی به صورت دوره ای انجام گیرد.
- طریقه صحیح تزریق زیرجلدی دارو به بیمار آموزش داده شود.

توصیه های دارویی سوماتریپتان

1. قرص بايد به طور كامل بلعيده و از شكستن ، خرد كردن و جويدن آن خودداري شود.
2. در صورت دراز كشيدن بيمار در یک اتاق تاريم و ساكت، تأثير دارو بيشتر خواهد شد.
3. اگر با يك بار مصرف بهبودي حاصل نشد، از مصرف مقادير اضافي خودداري و بايد از داروهاي جايگزين استفاده شود. در صورت عود سردرد بعد از بهبودي اوليه مي‌توان مقادير اضافي تجويز نمود.
4. بين دفعات مصرف سوماتريپتان بايد 7-5 روز فاصله داشته باشد.