اسپیرونولاکتون، به عنوان یک آنتاگونیست گیرنده مینرالوکورتیکوئید، در کنار خواص دیورتیک، اثرات هورمونی نیز دارد. این ویژگی‌ها آن را به یک داروی کلیدی در مدیریت بیماری‌های قلبی عروقی و اختلالات هورمونی تبدیل کرده است.
۱. موارد مصرف تأیید شده (استاندارد)این موارد توسط مراجع بین‌المللی دارویی تأیید شده‌اند و کاربردهای بالینی گسترده‌ای دارند.
نارسایی قلبی (کلاس ۳ و ۴ نیویورک):
- کاربرد بالینی: در بیماران با نارسایی قلبی کاهش یافته، اسپیرونولاکتون به عنوان درمان مکمل، بقا را افزایش داده و نیاز به بستری شدن در بیمارستان به دلیل تشدید نارسایی قلبی را کاهش می‌دهد. این دارو با مهار آلدوسترون، اثرات مضر فعال شدن سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون را بر روی بازسازی میوکارد کاهش می‌دهد و فیبروز قلبی را تعدیل می‌کند.
پرفشاری خون مقاوم:
- کاربرد بالینی: برای بیمارانی که فشار خون آن‌ها با سایر داروهای ضد فشار خون کنترل نمی‌شود، اسپیرونولاکتون به عنوان درمان اضافی مؤثر است. این مورد به ویژه در بیمارانی که ممکن است افزایش خفیف آلدوسترون (غیر اولیه) در مکانیسم بیماری آن‌ها دخیل باشد، اهمیت دارد.
هیپرآلدوسترونیسم اولیه:
- کاربرد بالینی: اسپیرونولاکتون به عنوان یک آنتاگونیست مستقیم آلدوسترون، درمان انتخابی برای تشخیص (تست درمانی) و مدیریت طولانی‌مدت پرفشاری خون و هیپوکالمی ناشی از ترشح بیش از حد آلدوسترون است. این شامل درمان کوتاه‌مدت قبل از عمل جراحی (برای تومورهای تولیدکننده آلدوسترون) و درمان طولانی‌مدت برای بیمارانی است که کاندید جراحی نیستند.
ادم (ورم) و احتباس سدیم:
- ادم ناشی از سیروز کبدی: به دلیل افزایش آلدوسترون ثانویه که در بیماران سیروزی رایج است، اسپیرونولاکتون بهترین دیورتیک در مدیریت آسیت و ادم است. اغلب با یک دیورتیک لوپ مانند فورزماید ترکیب می‌شود.
- ادم ناشی از سندرم نفروتیک: در بیمارانی که ادم آن‌ها به محدودیت سدیم و سایر دیورتیک‌ها پاسخ کافی نداده است، استفاده می‌شود.
هیپوکالمی (کاهش پتاسیم خون):
- کاربرد بالینی: برای پیشگیری و درمان کاهش پتاسیم ناشی از سایر دیورتیک‌ها (مانند دیورتیک‌های تیازیدی یا لوپ) به دلیل خاصیت نگهدارنده پتاسیم اسپیرونولاکتون به کار می‌رود.
۲. موارد مصرف خارج از برچسب (غیر استاندارد)این موارد به دلیل اثرات ضد آندروژنی قوی اسپیرونولاکتون، در پزشکی بالینی، به ویژه در حوزه پوست و غدد، بسیار رایج هستند، اگرچه توسط مراجع رسمی برای این موارد خاص تأیید نشده‌اند.
هیرسوتیسم (پرمویی زنان):
- کاربرد بالینی: اسپیرونولاکتون با مهار گیرنده‌های آندروژن و کاهش تولید تستوسترون، به طور گسترده برای درمان رشد موهای زائد در صورت و بدن زنان، اغلب در دوزهای ۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم در روز، تجویز می‌شود. نتایج بالینی معمولاً پس از چند ماه (۳ تا ۶ ماه) قابل مشاهده است.
آکنه ولگاریس (جوش غرور) در زنان بالغ:
- کاربرد بالینی: در زنان بالغی که آکنه آن‌ها در فاز پایین صورت و گردن متمرکز بوده و به درمان‌های معمول موضعی و آنتی‌بیوتیکی پاسخ نمی‌دهد، اسپیرونولاکتون به دلیل اثرات ضد آندروژنی، گزینه‌ای مؤثر است. این درمان به ویژه در آکنه‌هایی که با سیکل قاعدگی در ارتباط هستند، مفید است.
آلوپسی آندروژنتیک (ریزش مو با الگوی زنانه):
- کاربرد بالینی: این دارو می‌تواند برای کاهش سرعت ریزش مو در زنان، با مکانیسم مشابه مهار آندروژن، مورد استفاده قرار گیرد. دوزها معمولاً متغیر بوده و نیاز به پیگیری طولانی‌مدت برای مشاهده نتایج (۶ تا ۱۲ ماه) دارد.
سندرم تخمدان پلی کیستیک:
- کاربرد بالینی: اسپیرونولاکتون در مدیریت علائم ناشی از افزایش آندروژن (مانند هیرسوتیسم و آکنه) در این بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد، هرچند که درمان خط اول برای جنبه‌های متابولیک بیماری نیست.
نیست اقا نیست پدرم در اومده مریض که نباید اینقدر دنبال دارو بگرده هزار و ۱ مشکل داریم البته منظورم برند ایران هورمونه که تو این دارو عوارضش کمتره