۱. موارد مصرف تأیید شده دیکلوفناک موضعی برای درمان موضعی درد و التهاب ناشی از شرایط اسکلتی-عضلانی و مفصلی تأیید شده است. جذب سیستمیک آن در مقایسه با فرم خوراکی کمتر است و این امر خطر عوارض جانبی گوارشی و قلبی-عروقی را کاهش میدهد.
الف. استئوآرتریت (آرتروز)
- توضیحات کاربردی بالینی: دیکلوفناک موضعی (به صورت ژل، محلول یا پچ) عمدتاً برای درمان درد و علائم استئوآرتریت مفاصلی که به راحتی در دسترس هستند، مانند زانوها، دستها، آرنجها و مچ پاها تأیید شده است.
- مزیت بالینی: این فرم دارویی به ویژه در بیماران مسن یا افرادی که خطر بالای عوارض جانبی گوارشی ناشی از داروهای خوراکی ضدالتهاب غیراستروئیدی را دارند، ارجحیت دارد. دیکلوفناک موضعی به طور مستقیم در ناحیه آسیبدیده، غلظتهای درمانی بالایی از دارو را فراهم میکند و در عین حال، غلظت پلاسمایی (سیستمیک) را پایین نگه میدارد.
ب. درد حاد ناشی از کشیدگی، رگ به رگ شدن و کوفتگی
- توضیحات کاربردی بالینی: ژل دیکلوفناک موضعی برای درمان درد و التهاب حاد ناشی از آسیبهای بافت نرم موضعی، مانند کشیدگیهای عضلانی، رگ به رگ شدن رباطها و تاندونها، و کوفتگیهای ناشی از تروما، تأیید شده است.
- مزیت بالینی: کاربرد آن در آسیبهای ورزشی موضعی، امکان تسکین سریع و متمرکز درد و التهاب را فراهم میکند و به بهبودی سریعتر کمک مینماید.
ج. اکتینیک کراتوزیس (کراتوز خورشیدی)
- توضیحات کاربردی بالینی: ژل دیکلوفناک ۳٪ برای درمان کراتوز خورشیدی (ضایعات پیشسرطانی پوست) که در نتیجه آسیبهای مزمن خورشید ایجاد شدهاند، تأیید شده است. مکانیسم عمل در این مورد، شامل اثر ضدالتهابی و همچنین القاء آپوپتوز (مرگ برنامهریزیشده سلولی) در سلولهای آسیبدیده است.
- مزیت بالینی: این درمان یک گزینه غیرتهاجمی برای مدیریت ضایعات متعدد کراتوز خورشیدی، به ویژه در نواحی گسترده صورت و پوست سر، فراهم میآورد.
۲. موارد مصرف خارج از برچسب پزشکان ممکن است دیکلوفناک موضعی را بر اساس شواهد بالینی و تجربه، برای شرایطی غیر از موارد تأیید شده نیز تجویز کنند.
الف. نوروپاتی محیطی موضعی و درد عصبی
- توضیحات کاربردی بالینی: دیکلوفناک موضعی گاهی برای مدیریت دردهای عصبی موضعی (مانند نورالژی پس از تبخال) یا برخی انواع نوروپاتیهای محیطی که به صورت موضعی دردناک هستند، تجویز میشود.
- توجیه بالینی: فرض بر این است که اثر ضدالتهابی و تسکیندهنده درد مستقیماً بر روی اعصاب سطحی آسیبدیده یا ملتهب اعمال میشود، بدون نیاز به داروهای سیستمیک.
ب. تاندونوپاتیها (تاندونیت) و بورسیت
- توضیحات کاربردی بالینی: اگرچه برخی از تاندونوپاتیها (مانند تاندونیت روتاتور کاف یا تاندونیت آشیل) میتوانند در دسته آسیبهای حاد بافت نرم قرار گیرند، اما استفاده از آن برای التهاب مزمن تاندونها یا بورسیتها (مانند بورسیت اولکرانون) به طور گستردهای در بالین رواج دارد.
- توجیه بالینی: اعمال دارو بر روی ناحیه ملتهب بورس یا تاندون، به دلیل خواص ضدالتهابی، میتواند به کاهش درد و التهاب کمک کند و بخشی از پروتکل فیزیوتراپی را تشکیل دهد.
ج. دردهای مزمن موضعی دیگر
- توضیحات کاربردی بالینی: دیکلوفناک موضعی ممکن است برای درمان موضعی سایر سندرمهای درد مزمن که جزء موارد تأیید شده نیستند، مانند درد فاشیای کف پا (پلانتار فاسئیت)، به ویژه به صورت ژل ۵٪ یا ۱۰٪ ترکیبی، استفاده شود.
- توجیه بالینی: کاهش التهاب موضعی در این شرایط، به عنوان مکملی برای سایر مداخلات درمانی (مانند کفشهای طبی یا فیزیوتراپی) استفاده میشود.