فریک کربوکسی مالتوز یک ترکیب تزریقی آهن است که برای درمان کمبود آهن در بیمارانی که نمیتوانند آهن را به صورت خوراکی تحمل کنند یا جذب کنند، یا در بیمارانی که نیاز به جایگزینی سریع آهن دارند، تأیید شده است.
۱. کمبود آهن در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه
- کاربرد بالینی: این شایعترین مورد مصرف FCM است. در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه (چه تحت دیالیز و چه غیر دیالیزی)، کمبود آهن به دلیل کاهش تولید اریتروپویتین، از دست دادن خون در طول دیالیز و کاهش جذب از روده رایج است.
- مزیت کاربردی: FCM امکان تجویز دوزهای بالا (معمولاً تا ۱۰۰۰ میلیگرم) را در یک جلسه فراهم میکند، که در مقایسه با سایر ترکیبات آهن وریدی، تعداد جلسات تزریق را به شدت کاهش داده و مدیریت کمخونی را برای پزشک و بیمار آسانتر میسازد.
۲. کمبود آهن در بیمارانی که آهن خوراکی را تحمل نمیکنند یا برایشان بیاثر است
- کاربرد بالینی: در بیمارانی که به دلیل عوارض گوارشی شدید (مانند تهوع، استفراغ، یبوست یا اسهال) نمیتوانند آهن خوراکی مصرف کنند، یا بیمارانی که با وجود مصرف مداوم آهن خوراکی، سطح آهن و فریتین آنها بهبود نمییابد (به عنوان مثال، به دلیل اختلالات شدید جذب).
- مزیت کاربردی: FCM راه حلی سریع و مطمئن برای جایگزینی ذخایر آهن است. این مورد مصرف به ویژه در درمان کمخونی فقر آهن شدید یا مقاوم به درمان خوراکی، بدون نیاز به انتقال خون، حائز اهمیت است.
۳. کمبود آهن در بیماری التهابی روده
- کاربرد بالینی: کمبود آهن و کمخونی ناشی از آن در بیماران مبتلا به بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو بسیار شایع است. علت آن هم از دست دادن خون مزمن و هم التهاب است که جذب آهن خوراکی را مختل میکند.
- مزیت کاربردی: FCM در این جمعیت، نسبت به آهن خوراکی ارجحیت دارد، زیرا التهاب روده مانع جذب آهن خوراکی میشود و آهن خوراکی میتواند علائم گوارشی را تشدید کند. درمان با FCM یک استراتژی مؤثر برای مدیریت کمخونی است که میتواند بدون تشدید بیماری اصلی انجام شود.
موارد مصرف خارج از برچسب فریک کربوکسی مالتوز (FCM)استفاده خارج از برچسب به مواردی اطلاق میشود که FCM در آن مؤثر شناخته شده است اما هنوز به طور رسمی توسط سازمانهای نظارتی بزرگ برای آن مورد خاص تأیید نشده است.
۱. کمبود آهن پس از جراحیهای باریاتریک
- کاربرد بالینی: بیمارانی که تحت جراحیهای کاهش وزن (مانند بایپس معده) قرار میگیرند، دچار تغییرات شدید در ساختار دستگاه گوارش میشوند که منجر به سوءجذب مزمن آهن میشود. این امر کمبود آهن را به یک وضعیت دائمی تبدیل میکند.
- مزیت کاربردی: به دلیل ناکافی بودن تقریباً کامل جذب آهن خوراکی در این بیماران، FCM یک روش استاندارد (اگرچه خارج از برچسب) برای حفظ سطح مناسب آهن و جلوگیری از کمخونی شدید است.
۲. کمبود آهن در نارسایی مزمن قلب
- کاربرد بالینی: مطالعات بالینی متعدد نشان دادهاند که کمبود آهن (حتی بدون کمخونی آشکار) در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن قلب، با بدتر شدن علائم و کاهش تحمل فعالیت بدنی مرتبط است.
- مزیت کاربردی: FCM در این بیماران نه تنها فقر آهن را اصلاح میکند، بلکه توانایی عملکردی، کیفیت زندگی و حتی پیشآگهی را نیز بهبود میبخشد. این استفاده به طور فزایندهای در دستورالعملهای درمانی قلب و عروق توصیه میشود.
۳. کمبود آهن بعد از زایمان
- کاربرد بالینی: کمبود آهن یکی از شایعترین عوارض پس از زایمان است که میتواند منجر به خستگی شدید، کاهش کیفیت زندگی و حتی افسردگی پس از زایمان شود.
- مزیت کاربردی: FCM میتواند به سرعت و به طور مؤثر ذخایر آهن را جایگزین کند و در مقایسه با هفتهها یا ماهها مصرف آهن خوراکی، بهبودی سریعتری در خستگی و علائم بیمار ایجاد کند. این مورد به ویژه در کمخونیهای شدید پس از زایمان که نیاز به اصلاح فوری دارند، مورد توجه است.
۴. کمبود آهن در خونریزیهای شدید زنان
- کاربرد بالینی: بیمارانی که دچار خونریزیهای شدید قاعدگی یا خونریزی غیرطبیعی رحم هستند، به سرعت ذخایر آهن خود را از دست میدهند و معمولاً آهن خوراکی نمیتواند با سرعت کافی، این کمبود را جبران کند.
- مزیت کاربردی: FCM اجازه میدهد تا قبل از درمان قطعی خونریزی، ذخایر آهن به سرعت تکمیل شوند و از بدتر شدن کمخونی و نیاز به انتقال خون جلوگیری شود.
