1. موارد مصرف تأیید شده (مصرف اصلی)
باکلوفن در درجه اول برای درمان اسپاسم شدید و مزمن عضلانی که ناشی از اختلالات سیستم عصبی مرکزی است، تأیید شده است:
الف. درمان اسپاسمهای مرتبط با مالتیپل اسکلروزیس (MS)
- توضیحات کاربردی: در بیماران مبتلا به ام اس، اسپاسم و سفتی عضلات اغلب میتواند دردناک، ناتوانکننده و مانعی برای حرکت و توانبخشی باشد.
- ملاحظات بالینی: باکلوفن به طور مؤثر این اسپاسمها را کاهش میدهد و به بیمار اجازه میدهد تا دامنه حرکتی بیشتری داشته باشد و فیزیوتراپی به نحو مؤثرتری انجام شود. از آنجا که این بیماری مزمن است، اغلب نیاز به درمان طولانیمدت وجود دارد. تنظیم دوز باید آهسته و بر اساس پاسخ بیمار باشد تا از بروز خوابآلودگی بیش از حد جلوگیری شود.
ب. درمان اسپاسمهای ناشی از ضایعات نخاعی
- توضیحات کاربردی: پس از آسیبهای تروماتیک نخاعی، تومورهای نخاعی، یا سایر ضایعات، بیماران غالباً دچار اسپاسمهای شدید و مقاوم میشوند که به طور قابل ملاحظهای کیفیت زندگی و مراقبتهای روزانه را مختل میکند.
- ملاحظات بالینی: باکلوفن، به ویژه در فرم خوراکی، در این موارد تجویز میشود. در موارد اسپاسم شدید و مقاوم به درمان خوراکی، فرم تزریق مستقیم نخاعی (داخل نخاعی) که توسط پمپ تحویل داده میشود، به عنوان یک گزینه بالینی بسیار مؤثر، به ویژه برای اسپاسمهای اندام تحتانی، در نظر گرفته میشود. دوز داخل نخاعی بسیار کمتر از دوز خوراکی است.
ج. درمان اسپاسمهای مرتبط با سایر بیماریهای نخاعی
- توضیحات کاربردی: شامل سایر بیماریهای مزمن و دژنراتیو نخاعی.
- ملاحظات بالینی: در تمامی موارد اسپاستیسیتی، هدف درمان کاهش تنوس عضلانی است تا عملکرد بهبود یابد و درد ناشی از اسپاسم کاهش یابد، نه لزوماً حذف کامل اسپاسم که گاهی اوقات برای حفظ وضعیت بدن مفید است.
۲. موارد مصرف خارج از برچسب
باکلوفن به دلیل مکانیسم اثر مرکزی و اثر گابارژیک خود، در حوزههای متعددی خارج از شل کردن عضلات نیز مورد استفاده و مطالعه قرار گرفته است، گرچه این موارد توسط سازمانهای نظارتی بزرگ به طور رسمی تأیید نشدهاند:
الف. درمان اعتیاد به الکل
- توضیحات کاربردی: مطالعات متعددی نشان دادهاند که باکلوفن ممکن است در کاهش میل شدید (کرِیوینگ) به الکل و در نتیجه کمک به حفظ پرهیز در افراد الکلی مؤثر باشد.
- ملاحظات بالینی: اعتقاد بر این است که باکلوفن با تعدیل سیستمهای انتقالدهنده عصبی درگیر در پاداش و اعتیاد عمل میکند. این یک رویکرد بالینی در حال ظهور است که ممکن است به ویژه برای بیمارانی که به درمانهای استاندارد پاسخ ندادهاند، مفید باشد. دوزهای مورد استفاده برای این منظور میتوانند بالاتر از دوزهای معمول برای اسپاستیسیتی باشند و تنظیم دوز تحت نظارت شدید مورد نیاز است.
ب. درمان رفلاکس معده به مری مقاوم
- توضیحات کاربردی: در بیمارانی که رفلاکس شدید معده به مری دارند و به درمانهای مهارکننده پمپ پروتون پاسخ ندادهاند، باکلوفن میتواند با کاهش فرکانس شل شدنهای گذرا و غیرطبیعی اسفنگتر تحتانی مری (که عامل اصلی رفلاکس است) کمک کند.
- ملاحظات بالینی: این کاربرد به دلیل عوارض جانبی احتمالی (مانند خوابآلودگی) و نیاز به دوزهای مکرر، معمولاً به عنوان خط دوم یا سوم درمان در نظر گرفته میشود. اگرچه شل شدن اسفنگتر را کاهش میدهد، اما میتواند عوارض جانبی گوارشی مانند تهوع را نیز به همراه داشته باشد.
ج. درمان سکسکههای مقاوم
- توضیحات کاربردی: در موارد نادری که سکسکهها شدید، طولانیمدت و به سایر درمانها مقاوم هستند، باکلوفن به عنوان یک شلکننده عضلانی مرکزی و تأثیرگذار بر قوس رفلکسی، میتواند مؤثر باشد.
- ملاحظات بالینی: معمولاً در دوزهای پایین شروع میشود و افزایش مییابد. این یک کاربرد حمایتی است که به دلیل نادر بودن سکسکههای مقاوم، بر اساس گزارشهای موردی و کارآزماییهای کوچک حمایت میشود.
د. درمان برخی انواع درد نوروپاتیک
- توضیحات کاربردی: هرچند به طور گسترده برای تمام دردهای نوروپاتیک استفاده نمیشود، اما ممکن است در برخی موارد درد ناشی از آسیبهای نخاعی یا دردهای مرتبط با اسپاسم به دلیل کاهش تحریکپذیری عصبی مؤثر باشد.
- ملاحظات بالینی: در حال حاضر داروهای دیگر (مانند گاباپنتین یا پرگابالین) معمولاً به عنوان خط اول درمان درد نوروپاتیک توصیه میشوند، اما باکلوفن میتواند به عنوان درمان کمکی یا جایگزین در موارد انتخابی مطرح باشد.