امپاگلیفلوزین دارویی از دسته مهارکنندههای کوترانسپورتر سدیم-گلوکز نوع ۲ (SGLT2) است که در سالهای اخیر به دلیل فواید فراتر از کنترل قند خون، جایگاه ویژهای در درمان بیماریهای قلبی-عروقی و کلیوی پیدا کرده است.
۱. موارد مصرف تایید شدهاین موارد مصرف، بر اساس نتایج کارآزماییهای بالینی بزرگ و مورد تایید سازمانهای دارویی بینالمللی هستند:
الف. درمان دیابت شیرین نوع ۲ (T2DM)
- هدف درمانی: بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۲. این دارو میتواند به صورت تکدرمانی یا در ترکیب با سایر داروهای ضد دیابت، از جمله متفورمین و انسولین، استفاده شود.
توضیحات کاربردی برای پزشک: - مکانیسم ویژه: با مهار گیرنده اسجیالتی۲ در توبولهای کلیوی، باعث افزایش دفع گلوکز از طریق ادرار میشود (گلوکوزوری) که مستقل از انسولین است.
- کاربرد بالینی: این دارو به طور معمول باعث کاهش هموگلوبین ایوانسی (HbA1c) میشود و بر خلاف برخی داروها، خطر هیپوگلیسمی (افت قند خون) در صورت مصرف تکی پایین است.
ب. کاهش ریسک قلبی-عروقی در دیابت
- هدف درمانی: کاهش خطر مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی-عروقی در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۲ که سابقه بیماریهای قلبی-عروقی اثباتشده دارند (مانند سابقه سکته قلبی یا سکته مغزی).
توضیحات کاربردی برای پزشک: - شواهد قوی: مطالعات بالینی بزرگ نشان دادهاند که این دارو به طور قابل توجهی نرخ مرگ و میر قلبی-عروقی و بستری شدن به دلیل نارسایی قلبی را در این جمعیت کاهش میدهد.
- رویکرد درمانی: حتی اگر کنترل قند خون بیمار مناسب باشد، وجود بیماری قلبی-عروقی (CVD) یک اندیکاسیون قوی برای اضافه کردن امپاگلیفلوزین به رژیم درمانی است.
ج. درمان نارسایی مزمن قلبی
- هدف درمانی: کاهش خطر مرگ و میر قلبی-عروقی و بستری شدن به دلیل نارسایی قلبی در بزرگسالان مبتلا به نارسایی قلبی مزمن.
توضیحات کاربردی برای پزشک: - جامعیت درمان: این تاییدیه شامل هر دو گروه نارسایی قلبی با کسر جهشی کاهشیافته و کسر جهشی حفظشده است. امپاگلیفلوزین به عنوان یک جزء اساسی درمانی، جدا از وضعیت دیابت بیمار (دیابتی یا غیر دیابتی)، در نظر گرفته میشود.
- مکانیسمهای محافظتی: این دارو از طریق کاهش بار حجمی و مکانیسمهای مستقل از همودینامیک، اثربخشی محافظتی قوی بر قلب دارد.
د. درمان بیماری مزمن کلیه (CKD)
- هدف درمانی: کاهش خطر پیشرفت بیماری کلیوی (مانند کاهش پایدار نرخ فیلتراسیون گلومرولی یا نیاز به دیالیز) و همچنین کاهش خطر مرگ و میر قلبی-عروقی و بستری شدن به دلیل نارسایی قلبی در بزرگسالان مبتلا به بیماری مزمن کلیه.
توضیحات کاربردی برای پزشک: - ملاحظات ایجیافآر (eGFR): اثربخشی محافظتی کلیوی در طیف گستردهای از بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه، حتی در نرخ فیلتراسیون گلومرولی نسبتاً پایین، مشاهده شده است.
- کاهش آلبومینوری: این دارو اغلب به کاهش میزان آلبومین دفعشده در ادرار (آلبومینوری) کمک میکند که یک نشانگر مهم برای کاهش خطر پیشرفت بیماری کلیوی است.
۲. موارد مصرف خارج از برچسباز آنجا که شواهد بالینی برای امپاگلیفلوزین به سرعت در حال رشد است، بسیاری از کاربردهای بالقوه این دارو اکنون به اندیکاسیونهای رسمی تبدیل شدهاند. با این حال، برخی از کاربردها هنوز ممکن است در حوزههای تخصصی خاص، خارج از برچسب در نظر گرفته شوند:
الف. درمان نارسایی حاد قلبی در محیط بیمارستانی
- هدف درمانی: شروع درمان امپاگلیفلوزین در بیماران بستری با نارسایی حاد قلبی پس از تثبیت وضعیت اولیه.
توضیحات کاربردی برای پزشک: - ماهیت خارج از برچسب: در حالی که درمان نارسایی مزمن قلبی تأیید شده است، شروع دارو در فاز حاد و قبل از ترخیص ممکن است در برخی نقاط خارج از دستورالعمل رسمی مصرف (آن لیبل) در نظر گرفته شود، اگرچه شواهد بالینی قوی از مطالعات بزرگ از این رویکرد حمایت میکنند. هدف، آغاز زودهنگام درمان برای کاهش خطر بستری مجدد است.
ب. درمان پروتئینوری (دفع پروتئین) در بیماریهای خاص کلیه غیر دیابتی
- هدف درمانی: کاهش دفع پروتئین از ادرار در بیماران مبتلا به بیماریهای کلیوی غیر دیابتی که پروتئینوری قابل توجهی دارند (مانند نفروپاتی ایجیاِی).
توضیحات کاربردی برای پزشک: - رویکرد مکانیسمی: اگرچه اندیکاسیون بیماری مزمن کلیه بسیار گسترده است، استفاده از امپاگلیفلوزین به طور خاص برای هدف قرار دادن کاهش پروتئینوری در برخی اختلالات اولیه کلیوی که صرفاً دیابتی نیستند، ممکن است به عنوان خارج از برچسب در نظر گرفته شود. این رویکرد بر اساس مکانیسم محافظتی کلیوی دارو است.
ج. مدیریت چاقی و کاهش وزن اولیه
- هدف درمانی: استفاده از امپاگلیفلوزین به عنوان یک عامل کمکی برای کاهش وزن در افراد غیر دیابتی.
توضیحات کاربردی برای پزشک: - ماهیت عارضه جانبی: کاهش وزن یک اثر جانبی شایع و مطلوب امپاگلیفلوزین است که ناشی از کالریاوری (دفع کالری) به دلیل دفع گلوکز است. با این حال، این دارو به طور رسمی برای مدیریت اولیه چاقی در افراد بدون دیابت یا نارسایی قلبی/کلیه تأیید نشده است.
