وارفارین چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

‎وارفارین چیست؟
‎وارفارین یک داروی ضد انعقاد است و در واقع زمانی که طول می کشد تا لخته خون تشکیل شود را طولانی می کند. وارفارین این اثر را با کاهش اثرات ویتامین کا که در پروسه انعقاد خون شرکت دارد، اعمال می نماید.
‎این دارو برای جلوگیری از تشکیل لخته های خون نا خواسته در شرایطی که ریسک تشکیل لخته بالاست مانند برخی بیماری های قلبی و عروقی تجویز می گردد. همچنین در پیشگیری از تشکیل هرگونه لخته ی خون یا بزرگ تر شدن لخته در عروق پا، شش یا قلب در شرایطی که بیمار در شرایط خطر می باشد، کاربرد دارد.
‎با وجود این که وارفارین به عنوان یک ضد انعقاد شناخته شده و اثر گذار با قیمت مناسب بسیار رایج می باشد، امروزه دارو های ضد انعقاد جدیدی روانه ی بازار دارویی شده اند.

دکتر شهرام مظاهری ( متخصص قلب و عروق )

پیش از مصرف وارفارین:
‎-در صورت بارداری یا اقدام به بارداری و شیردهی پزشک خود را مطلع نمایید.
‎-در صورت داشتن هرگونه زخم یا بریدگی پزشک خود را مطلع نمایید.
‎-در صورتی که در شرایطی هستید که به هر دلیلی مستعد خونریزی می باشید به عنوان مثال مبتلا به زخم گوارشی می باشید یا اخیرا جراحی انجام داده اید یا سابقه ی سکته قلبی یا مغزی در چند ماه اخیر داشته اید پزشک خود را مطلع نمایید.
‎_در صورتی که مبتلا به فشار خون بالا می باشید به پزشک خود اطلاع دهید.
‎_در صورتی که به شما گفته شده مبتلا به نوعی عفونت قلبی به نام اندوکاردیت باکتریایی شده اید حتما پزشک خود را مطلع نمایید.
‎_در صورت مصرف هرگونه دارو یا مکمل غذایی و دارویی(خصوصا دارو‎های ضد قارچ مانند میکونازول حتی در فرآورده های موضعی مانند پماد، کرم، اسپری و...) حتما لیست داروهای خود را در اختیار پزشک و داروساز خود قرار دهید.

نحوه صحیح مصرف وارفارین :
‎_وارفارین را دقیقا طبق دستور پزشک به مقدار مشخص و به طور منظم مصرف نمایید. بهتر است هر روز وارفارین را در ساعت مشخصی از شبانه روز مصرف کنید تا مصرف دارو منظم گردد و سطح دارو در خون شما ثابت باشد و منجر به اثر مناسب تر گردد.
‎بطور معمول توصیه می شود وارفارین را عصر ها (حدود ساعت ۶ عصر) مصرف نمایید.
‎_قرص وارفارین با مقادیر متفاوت برای بیماران تجویز می گردد. در هنگام دریافت دارو به دوز دارو (قرص وارفارین در مقادیر ۰.۵، ۱، ۲، ۲.۵، ۳، ۴، ۵، ۶ میلی گرم تولید می شود) و روش مصرف توصیه شده دقت نمایید و سوالات خود را از داروساز خود بپرسید.
‎_در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، به محض بخاطر آوردن، دارو را مصرف نمایید. در صورتی که تا پایان روز مصرف دارو را به خاطر نیاوردید، از مصرف نوبت فراموش شده خودداری نمایید و تعداد نوبت های فراموش شده را در زمان آزمایش خون بعدی، به پزشک خود اطلاع دهید.

توصیه ها :
‎_مصرف وارفارین را تا زمانی که پزشک توصیه نموده است، ادامه دهید. دوره ی درمانی با این دارو ممکن است ۶ هفته یا چندین ماه ادامه یابد و حتی در برخی بیماران نیاز به مصرف دارو به مدت طولانی می باشد.
‎پیش از شروع مصرف وارفارین دفترچه ی توصیه های مرتبط با مصرف این دارو را دریافت نمایید و بدقت مطالعه نمایید.
‎_توجه فرمایید که پیش از انجام هرگونه پروسه ی درمانی یا آزمایش، لازم است درمانگر شما در جریان مصرف وارفارین قرار بگیرد.
‎بهتر است یک کارت در کیف پول یا وسایل شخصی خود قرار دهید و اطلاعات خود در مصرف وارفارین و مقدار مصرف را در آن قید نمایید.
‎_در مدت درمان با وارفارین یک آزمایش خون روتین وجود دارد که باید بصورت دوره ای و منظم انجام شود. این آزمایش خون مدت زمانی که طول می کشد تا خون شما لخته شود را ارزیابی می کند. این آزمایش در زمان شروع درمان به فواصل کوتاه انجام می شود و ممکن است در ادامه، فواصل آن بیشتر شود.
‎این آزمایش خون که با اصطلاح علمی INR, Pt برای شما انجام می شود، جهت بررسی اثر گذاری وارفارین و همچنین جلوگیری از بروز عوارض وارفارین که خطر خونریزی را افزایش می دهد و در نهایت تنظیم مقدار مصرف دارو لازم می باشد.
‎پزشک باتوجه به این آزمایشات می تواند مقدار مصرف دارو شما را تعیین نماید.
‎_در مدت درمان با وارفارین رعایت یک رژیم غذایی ثابت از اهمیت زیادی برخوردار است. هرگونه تغییرات ناگهانی در رژیم غذایی از جمله گرفتن رژیم های لاغری، افزودن سالاد یا سبزیجات پرفیبر به رژیم غذایی، حذف وعده های غذایی و... بر روی عملکرد وارفارین تاثیر گذار است و حتی می تواند منجر به بروز خونریزی های کوچک تا بزرگ گردد. لذا سعی کنید رژیم روزانه ی خود را بصورت ثابت حفظ نمایید و پیش از هرگونه تغییرات در رژیم روزانه، حتما با پزشک خود یا یک متخصص تغذیه مشورت نمایید. هرگونه تغییر در رژیم غذایی باید تحت نظر پزشک و با توجه به نتایج آزمایش خون شما صورت بگیرد.
‎_از مصرف الکل و فرآورده های الکلی در مدت درمان با این دارو تا حد ممکن خودداری نمایید.
‎_مصرف برخی مواد غذایی مانند سیر، کرن بری، کلم بروکلی، کاهو، روغن کانولا، جعفری، روغن سویا، اسفناج و... بر روی انعقاد خون تاثیر دارد. به همین دلیل لازم است مصرف همزمان این مواد غذایی همراه با وارفارین محدود باشد و در صورت مصرف همیشه به مقدار کم و ثابتی در روز مصرف گردند.
‎_در صورت بروز علائم هرگونه خونریزی غیر معمول ( مانند خونریزی لثه، زخم یا جراحت، لک های کبودی در نقاط مختلف بدن) حتما پزشک خود را مطلع نمایید.
‎_بانوان پیش از اقدام به بارداری حتما با پزشک خود مشورت نمایند. مصرف این دارو در دوران بارداری مجاز نمی باشد. همچنین در مدت درمان با این دارو از روش های پیشگیری از بارداری مناسب با نظر پزشک استفاده نمایید.
 

عوارض ناخواسته ی وارفارین:
‎_در مدت درمان با این دارو در صورت بروز هرگونه خونریزی غیر معمول، خونریزی لثه یا وجود خون در ادرار یا مدفوع سریعا به پزشک خود مراجعه نمایید.
‎زیرا ممکن است مقدار داروی مصرفی شما نیاز به تنظیم مجدد داشته باشد.
‎_اسهال یکی از عوارض مصرف این دارو می باشد که معمولا خود به خود رفع می گردد. در صورت بروز این عارضه آب و مایعات به مقدار کافی مصرف نمایید.
‎_در صورت بروز لکه های پوستی، تغییر رنگ، کبودی و یا احساس درد در شست پا به پزشک خود اطلاع دهید.
‎_ریزش مو ممکن است در زمان مصرف این دارو رخ دهد در صورتی که ادامه دار باشد می توانید با پزشک خود صحبت کنید.
‎_در صورت احساس تهوع و استفراغ، تا حد امکان از غذاهای سبک و ساده استفاده نمایید تا علائم برطرف گردد.
‎_در صورت احساس درد یا ناراحتی در ناحیه شکم، زردی پوست یا چشم حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف وارفارین

این دارو برای پیشگیری از آمبولی در بیماری روماتیسمی قلب و فیبریلاسیون دهلیزی، پیشگیری از تشکیل لخته پس از نصب دریچه‌های مصنوعی قلب، پیشگیری و درمان ترومبوز وریدی و آمبولی ریوی و حملات ایسمیک گذرا مصرف می‌شود.

مکانیسم اثر وارفارین

وارفارین، مانند سایر داروهای خوراکی ضد انعقاد خون، دارای اثر غیر مستقیم ضد انعقادی است و از طریق مهار ساخت فاکتورهای انعقادیII،VII، IXوXدر کبد و در مسیر و وابسته به ویتامین K، اثر خود را اعمال می‌کند.

فارماکوکینتیک وارفارین

اثرات آنتی گواگولانت وارفارین در طول ۲۴ ساعت پس از مصرف خوراکی دارو آشکار می شود. گرچه حداکثر اثر دارو ۷۲ تا ۹۶ ساعت بعد از مصرف دارو مشاهده می شود. مصرف تک دوز وارفارین راسمیک ۲ تا ۵ روز در بدن تاثیر می گذارد.

منع مصرف وارفارین

مصرف این دارو در حاملگی اکیدا ممنوع است و جزء داروهای گروه X طبقه بندی می شود که ممکن است باعث مرگ یا نقص عضو جنین شود.

این دارو در موارد زیر نباید مصرف شود :
تهدید به سقط جنین یا سقط ناقص، آنوریسم، خونریزی فعال، خونریزی مغزی نخاعی، جراحی اخیر اعصاب، جراحی اخیر چشم یا سایر جراحی‌های عمده، دیسکرازی خونی، هموفیلی، تمایل به خونریزی، افزایش فشار خونی، هموفیلی، تمایل به خونریزی، افزایش شدید و کنترل نشده فشار خون، پریکاردیت و قرحه گوارشی.

عوارض جانبی وارفارین

*
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
هماتولوژی و انکولوژی: خونریزی شدید
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: سندرم انگشت پای آبی، میکروآمبولی کلسترول سیستمیک، واسکولیت (التهاب عروق خونی)
سیستم اعصاب مرکزی: لرز
پوستی: ریزش مو، راش بولوس، درماتیت، خارش، نکروز پوستی، کهیر
گوارشی: درد شکمی، احساس بادکنک در معده، اسهال، اختلال چشایی، نفخ، تهوع، استفراغ
هماتولوژی و انکولوژی: خونریزی خفیف
کبدی: هپاتیت
ازدیاد حساسیت: آنافیلاکسی، واکنش ازدیاد حساسیت
کلیوی: نارسایی حاد کلیوی (در بیماران مبتلا به اختلالات گلومرولی یا سابقه بیماری کلیوی)
تنفسی: کلسیفیکاسیون نای و نایژه

تداخلات دارویی وارفارین

*
مشخصات کلی تداخلات:
- سوبسترای CYP1A2
- سوبسترای CYP2C9
- سوبسترای CYP3A4
- ضد انعقاد
- حساس به pH معده (تداخل با داروهایی که pH معده را تغییر می‌دهند، بررسی شود.)
- تولید ویتامین کا وابسته به فلور گوارشی

تداخلات رده X (پرهیز):
همین، میفپریستون، اوماستاکسین، اوکساتومید، استرپتوکیناز، تاموکسیفن، اوروکیناز، ووراپاکسار

کاهش اثرات داروها توسط وارفارین:
تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.

کاهش اثرات وارفارین توسط داروها:
آدالیمومب، الکل (اتیل)، آلپلیزیب، داروهای ضد تیروئید، آپالوتامید، اپرپیتانت، آزاتیوپورین، باربیتورات ها، بوسنتان، رزین‌های کلستیرامین، بوسنتان، کاربامازپین، کلوگزاسیلین، کوآنزیم Q10، کولسولام، القاکننده‌های ضعیف CYP2C9، داروناویر، دی کلوگزاسیلین، داروهای ضدویروسی با اثر مستقیم (HCV)، افاویرنز، انزالوتامید، اسلی‌کاربازپین، مشتقات استروژن، مشتقات استروژن (فراورده‌های ضدبارداری)، امولسیون‌های چرب (بر پایه روغن ماهی و روغن‌های گیاهی)، فلوکلوگزاسیلین، فوس اپرپیتانت، جینسینگ (آمریکایی)، گلوتتیمید، چای سبز، گریزئوفولوین، لفلونامید، لترموویر، لوپیناویر، لوماکافتور و ایواکافتور، منادیول دی فسفات، مناتترنون، مرکاپتوپورین، متفورمین، مترلپتین، مولتی‌ ویتامین/ مینرال ها (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای، کا و فولات و آهن)، نفسیلین، نلفیناویر، نویراپین، اوبتیکولیک اسید، اوریتاوانسین، فیتونادیون، پروژستین ها، پروژستین ها (فراورده‌های ضدبارداری)، رواپرازان، ریباویرین (سیستمیک)، مشتقات ریفامایسین، ریتوناویر، گیاه علف چای، سوکرالفیت، تلاوانسین، تری‌فلونامید، تنباکو (دود کردن)، ترانیلاست (سیستمیک)، ترازودون

افزایش اثرات داروها توسط وارفارین:
کلاژناز (سیستمیک)، دفراسیروکس، دئوکسی کولیک اسید، دسیرودین، اتوتیون، فوس فنی‌توئین، ایبریتومومب تیوکستان، نینتدانیب، اوبینوتوزومب، اوماستاکسین، فنی‌توئین، رگورافنیب، سولفونیل اوره‌ها

افزایش اثرات وارفارین توسط داروها:
آکالابروتینیب، استامینوفن، داروهای ضد پلاکت، آلمتوزومب، آلوپورینول، آمیودارون، آمی تریپتیلین، آندروژن ها، داروهای ضد انعقاد، آتازاناویر،، بیکالوتامید، بیفونازول، برومپریدول، فراورده‌های حاوی کانابینوئید، کپلاسیزومب، کربی‌مازول، سفالوسپورین ها، چنودیول، کلرال بتائین، کلرال هیدرات، کندرویتین سولفات، سایمتیدین، کلوپیدوگرل، کلوگزاسیلین، کوبیستات، کوآنزیم Q10، کورتیکواستروئیدها (سیستمیک)، کرن‌بری، مهارکننده‌های ضعیف تا متوسط CYP2C9، داروناویر، داساتینیب، دس ‌ونلافاکسین، دکس‌متیل‌فنیدات، دی سولفیرام، درونابینول، دروندارون، اکونازول، افاویرنز، الکساکافتور/ تزاکافتور و ایواکافتور، ارلوتینیب، اریترومایسین (چشمی)، اس امپرازول، اتاکرینیک اسید، اتوتیون، اتوپوزاید، اتوپوزاید فسفات، اکسناتید، امولسیون‌های چرب (بر پایه روغن ماهی)، فنوفیبرات و مشتقات آن، شنبلیله، مشتقات فیبریک اسید، فلوکونازول، فلوراوراسیل (موضعی)، محصولات حاوی فلوراوراسیل، فوسامپرناویر، فوس ‌فنی‌توئین، کندر هندی، فوزیدیک اسید (سیستمیک)، جفیتینیب، جمسیتابین، گیاه جینکوبیلوبا، گلوکاگون، گلوکزآمین، چای سبز، همین، گیاهان (با خاصیت ضد انعقاد/ ضد پلاکت)، مهارکننده‌های HMG-CoA ردوکتاز (استاتین ها)، ایبروتینیب، ایفوسفامید، ایماتینیب، اینوترسن، اینترفرون ها (آلفا)، ایتراکونازول، ایورمکتین (سیستمیک)، کتوکونازول (سیستمیک)، لانزوپرازول، لفلونامید، لوکارنیتین، لوومیلناسیپران، لیماپروست، لومیتاپید، لوماکافتور و ایواکافتور، آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولیدی، قارچ مایتک، مزوگلیکان، متیل‌فنیدات، مترلپتین، مترونیدازول (سیستمیک)، میکونازول (خوراکی و موضعی)، میفپریستون، میلناسیپران، میرتازاپین، مولتی‌ ویتامین‌ها/ فلوراید (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای)، مولتی‌ ویتامین/ مینرال ها (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای، کا و فولات و آهن)، مولتی‌ ویتامین/ مینرال ها (حاوی ویتامین‌های آ و ای، فاقد آهن)، نلفیناویر، نئومایسین، داروهای ضد درد غیراستروئیدی (غیراختصاصی و اختصاصی COX2)، اسیدهای چرب امگا 3، امپرازول، اوریتاوانسین، اورلیستات، اوکساتومید، پنی‌سیلین‌ها، پنتوسان پلی سولفات سدیم، پنتوکسی فیلین، فنی‌توئین، پوساکونازول، پروگوانیل، پروپاستامول، پروپافنون، آنالوگ‌های پروستاسیکلین، کینیدین، کینین، کینولون ها، رانیتیدین (از بازار دارویی حذف‌شده)، رومیدپسین، روکسیترومایسین، سالیسیلات ها، سالیسیلات ها (موضعی)، ساکوییناویر، مهارکننده‌های اختصاصی باز جذب سروتونین، سدیم زیرکونیوم سیکلوسیلیکات، سورافنیب، استرپتوکیناز، سوگامادکس، سولفین پیرازون، آنتی‌بیوتیک‌های سولفونامید، سولفونیل اوره‌ها، سولودکسید، تاموکسیفن، تتراسیکلین ها، تزاکافتور و ایواکافتور، داروهای ترومبولیتیک، فراورده‌های تیروئیدی، تیبولون، تیگسیکلین، تیپراناویر، تولترودین، تورمیفن، توراسمید، ترامادول، ترانیلاست (سیستمیک)، اوروکیناز، فراورده‌های والپروات، ومورافنیب، ونتوکلاکس، ونلافاکسین، ویتامین ای (سیستمیک)، وراپاکسار، ورینوستات، زانوبروتینیب، زیلوتون


تداخل با غذا:
اتانول: مصرف حاد اتانول (جهت ایجاد مستی) متابولیسم داروهای ضد انعقاد خوراکی را کاهش و PT/INR را افزایش می‌دهد. مصرف مزمن روزانه اتانول متابولیسم داروهای ضد انعقاد خوراکی را افزایش و PT/INR را کاهش می‌دهد.
راهکار: مصرف الکل محدودشود و INR به‌دقت پایش شود.
غذا: اثر ضد انعقاد وارفارین با غذاهای غنی از ویتامین کا کاهش می یابد. ویتامین ای می‌تواند اثرات وارفارین را افزایش دهد. آب کرن‌بری ممکن است اثرات وارفارین را افزایش دهد.
راهکار: یک رژیم ثابت غذایی در پیش‌گرفته شود و قبل از تغییر در رژیم غذایی با پزشک تجویزکننده مشورت گردد. دارو در زمان ثابتی از روز مصرف شود.

هشدار ها وارفارین

این دارو در موارد زیر باید با احتیاط مصرف شود:
دیابت شدید، زایمان اخیر، عیب شدید کار کلیه، ضربه شدید به ویژه به سیستم اعصاب مرکزی، ضایعات دستگاه تنفسی یا ادراری،واسکولیت شدید، کارسینوم احشاء عیب شدید کار کبد یا سیروز، کمبود ویتامینC و K، بیحسی ناحیه‌ای، سوراخ کردن نخاع، آندوکاردیت تحت حاد باکتریایی و پلی آرتریت.

توصیه های دارویی وارفارین

1- انجام آزمون زمان پروترومبین و مراجعه به پزشک به طور منظم، به منظور بررسی پیشرفت درمان ضروری است.
2- از مصرف یا قطع مصرف سایر داروها از جمله سالیسیلات‌ها یا سایر داروهایی که نیاز به نسخه پزشک ندارند، بدون تجویز پزشک، باید خودداری شود.
3- در صورت بروز هر گونه علامت خونریزی، مراجعه به پزشک ضروری است.