قرص زادیتن چیست؟
قرص زادیتن با نام ژنریک کتوتیفن (Ketotifen) یکی از داروهای شناختهشده در گروه آنتیهیستامینهای سیستمیک و پایدارکننده ماستسلها است که معمولاً برای پیشگیری و کنترل آلرژیهای مزمن و حملات آسم آلرژیک استفاده میشود.
این دارو توسط شرکتهای معتبر بینالمللی مانند Sandoz تولید شده و بهصورت قرص معمولی (۱ میلیگرم) و قرص آهستهرهش (SRO – ۲ میلیگرم) در دسترس است.
ترکیبات و ماده مؤثره قرص زادیتن
- قرص زادیتن حاوی مادهٔ فعال کتوتیفن هیدروفومارات است.
- این ترکیب با مهار آزادسازی هیستامین، لکوترینها و سایر مواد التهابزا از سلولهای ماست و بازوفیلها، واکنشهای آلرژیک بدن را کاهش داده و از التهاب مجاری تنفسی جلوگیری میکند.
موارد مصرف قرص زادیتن
قرص زادیتن برای پیشگیری و کنترل طولانیمدت بیماریهای آلرژیک تجویز میشود، از جمله:
پیشگیری از آسم آلرژیک:
- زادیتن دفعات، شدت و طول مدت حملات آسم را کاهش میدهد، بهویژه در بیمارانی که آسم آنها با گرده گیاهان، گردوغبار، یا موی حیوانات تحریک میشود.
- توجه: زادیتن برای درمان حمله حاد آسم نیست و در زمان حمله باید از اسپریهای نجات (مثل سالبوتامول) استفاده شود.
درمان کهیر مزمن:
در کنترل بثورات خارشدار و برجستهٔ پوستی مؤثر است و به کاهش عود کهیرهای طولانیمدت کمک میکند.
درماتیت آتوپیک:
با مهار التهاب و خارش، علائم پوستی اگزما را کاهش میدهد.
رینیت آلرژیک:
در کنترل عطسه، خارش، گرفتگی بینی و آبریزش فصلی یا دائمی نقش دارد.
ورم ملتحمه آلرژیک:
به کاهش خارش و قرمزی چشم ناشی از تماس با آلرژنها کمک میکند.
مکانیسم اثر زادیتن
کتوتیفن یک آنتاگونیست گیرندهٔ H1 و مهارکنندهٔ آزادسازی هیستامین است که با تثبیت غشای ماستسلها از آزاد شدن مواد شیمیایی آلرژیک جلوگیری میکند.
همچنین از ورود ائوزینوفیلها به بافتهای التهابی مجاری تنفسی ممانعت کرده و حساسیت برونشها را کاهش میدهد.
مقدار و نحوه مصرف قرص زادیتن
مقدار مصرف دارو باید حتماً توسط پزشک تعیین شود. دوزهای معمول به شکل زیر است:
گروه سنی و دوز پیشنهادی
- بزرگسالان و نوجوانان بالای ۱۲ سال۱ میلیگرم (۱ قرص) دو بار در روز (صبح و عصر همراه غذا)
- قرص آهستهرهش (SRO)۲ میلیگرم یک بار در عصر
- کودکان ۶ ماه تا ۳ سالفقط با شربت و طبق وزن بدن (۰.۰۵ mg/kg دو بار در روز)
- سالمندانمعمولاً نیاز به تغییر دوز نیست، مگر با نظر پزشک
- قرصهای آهستهرهش نباید خرد یا جویده شوند و باید بهصورت کامل بلعیده شوند.
نکات مهم هنگام مصرف
- خوابآلودگی: شایعترین عارضهٔ قرص زادیتن است، مخصوصاً در هفتهٔ اول درمان. از رانندگی یا کارهایی که نیاز به تمرکز دارند خودداری کنید.
- شروع تدریجی: پزشک ممکن است درمان را با دوز کمتر آغاز کند تا بدن به دارو عادت کند و خوابآلودگی کاهش یابد.
- قطع ناگهانی ممنوع: قطع مصرف ناگهانی میتواند باعث بازگشت علائم آلرژی یا آسم شود. کاهش دوز باید تدریجی و تحت نظر پزشک انجام گیرد.
- تداخل با الکل و داروهای آرامبخش:مصرف همزمان باعث افزایش اثر خوابآوری میشود و باید پرهیز شود.
- مصرف همزمان با داروهای ضد دیابت: احتمال کاهش موقت پلاکتها وجود دارد، بنابراین باید آزمایشات خونی انجام شود.
زمان شروع اثر قرص زادیتن
- اثرات قرص زادیتن معمولاً پس از ۲ تا ۴ هفته مصرف منظم ظاهر میشود. برای اثر کامل، درمان باید حداقل ۲ تا ۳ ماه ادامه یابد.
عوارض جانبی احتمالی قرص زادیتن
- خوابآلودگی و خستگی
- خشکی دهان
- تهوع یا افزایش اشتها
- یبوست
- سرگیجه
- تحریکپذیری یا بیقراری (در کودکان نادر است)
- افزایش وزن خفیف در مصرف طولانیمدت
- در موارد نادر ممکن است تشنج یا تپش قلب مشاهده شود که نیازمند مراجعه فوری به پزشک است.
مصرف قرص زادیتن در بارداری و شیردهی
ایمنی کتوتیفن در دوران بارداری بهطور کامل اثبات نشده است؛ فقط در صورت ضرورت پزشکی و با تجویز پزشک مصرف شود.
چون احتمال ترشح دارو در شیر مادر وجود دارد، مصرف آن در دوران شیردهی توصیه نمیشود.
هشدارها و موارد احتیاط قرص زادیتن
- در بیماران مبتلا به صرع یا سابقه تشنج باید با احتیاط مصرف شود.
- در شروع درمان نباید داروهای کورتونی ضد آسم را بهصورت ناگهانی قطع کرد.
- در صورت بروز خوابآلودگی شدید، تپش قلب یا علائم عصبی غیرطبیعی، مصرف دارو باید متوقف و به پزشک مراجعه شود.
مصرف بیش از حد قرص زادیتن
- علائم: خوابآلودگی زیاد، سرگیجه، تاکیکاردی، کاهش فشار خون یا تشنج
- درمان: مراقبتهای حمایتی، شستوشوی معده و تجویز ذغال فعال (در صورت مصرف اخیر)
ویژگیهای فارماکوکینتیکی قرص زادیتن
- جذب: سریع و کامل پس از مصرف خوراکی
- اوج غلظت پلاسمایی: ۲ تا ۴ ساعت بعد از مصرف
- دسترسپذیری زیستی: حدود ۵۰٪ (بهدلیل متابولیسم کبدی)
- اتصال به پروتئین پلاسما: حدود ۷۵٪
- متابولیسم: عمدتاً در کبد به فرم غیرفعال کتوتیفن-N-گلوکورونید
- دفع: از طریق کلیه
جمعبندی
- قرص زادیتن (Ketotifen) دارویی مؤثر برای پیشگیری از آسم آلرژیک و کنترل واکنشهای آلرژیک مزمن است.
- با مصرف منظم، رعایت دوز تجویزشده، پرهیز از قطع ناگهانی و توجه به عوارض احتمالی، میتوان به کاهش چشمگیر علائم آلرژیک و بهبود کیفیت زندگی دست یافت.
ی قرص عالی
.