ریفامپین چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف ریفامپین

ریفامپین به همراه سایر داروهای ضد سل در درمان این بیماری مصرف می شود. همچنین، این دارو همراه با سایر داروها در درمان عفونت های حاد استافیلوکوکی وجذام وعفونت های آتیپیک ناشی از انواع میکوباکتریوم و نیز در پیشگیری از مننژیت مننگوکوکی مقاوم به پنی سیلین وعفونت ناشی از هموفیلوس آنفلوانزا مصرف می شود .

مکانیسم اثر ریفامپین

ریفامپین یک آنتی بیوتیک با طیف اثر گسترده و باکتریسید می باشد که از طریق مهار RNA باکتریایی اثر خود را اعمال می نماید.

فارماکوکینتیک ریفامپین

این دارو به خوبی از راه خوراکی جذب می شود و پس از جذب در اغلب بافتها و مایعات بدن منتشر می شود . غلظت سرمی دارو 2-4 سال بعد از مصرف خوراکی به اوج خود می رسد. ریفامپین در کبد متابولیزه می شود . نیمه عمر دارو 3-5 ساعت است که پس از مصرف مکرر به 2-3 ساعت کاهش می یابد .دفع این دارو عمدتاً از راه صفرا و مدفوع است و دارو وارد چرخه روده ای – کبدی نیز می شود. تقریباً 6-15 درصد دارو به صورت تغییر نیافته و 15 در صد به صورت متابولیت فعال از طریق ادرار دفع می شود .

منع مصرف ریفامپین

در صورت ابتلای بیمار به یرقان و پور فیری نباید مصرف شود.

عوارض جانبی ریفامپین

عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: کاهش فشارخون، گرگرفتگی، شوک، واسکولیت (التهاب عروق خونی)
سیستم اعصاب مرکزی: آتاکسی، تغییرات رفتاری، گیجی، سرگیجه، خواب آلودگی، خستگی، سردرد، فقدان تمرکز، ضعف عضلات، کرختی، درد محیطی، زخم و ناراحتی دهان
پوستی: اریتم مولتی فرم، واکنش شبه پمفیگوس، خارش، راش پوستی، کهیر
غدد درون ریز و متابولیسم: بی کفایتی بخش قشری غده فوق کلیه، اختلال قاعدگی
گوارشی: کرامپ شکمی، بی اشتهایی، اسهال، ناراحتی اپی گاستر (سر دل)، نفخ، درد زبان، سوزش سر دل، تهوع، رنگی شدن دندان، استفراغ
ادراری تناسلی: پیدایش هموگلوبین در ادرار، خون در ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: کاهش هموگلوبین، اختلال فاکتورهای هموستاتیک خون (وابسته به ویتامین کا)، انعقاد داخل عروقی منتشر، افزایش سطح ائوزینوفیل، همولیز، آنمی همولیتیک، خونریزی، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی (به ویژه در دوز بالا)
کبدی: اختلال عملکرد کبدی، بی کفایتی کبد، افزایش بیلی روبین خون، یرقان
ازدیاد حساسیت: واکنش ازدیاد حساسیت
عصبی، عضلانی و اسکلتی: میوپاتی
چشمی: کونژنکتیویت، اختلال بینایی
کلیوی: نارسایی حاد کلیه، نفریت بینابینی، بی کفایتی کلیه، نکروز توبولی کلیوی
تنفسی: تنگی نفس، علائم شبه آنفولانزا، خس خس سینه
متفرقه: تب

تداخلات دارویی ریفامپین

مشخصات کلی تداخلات:
- سوبسترای OATP1B1
- سوبسترای P-gp
- مهارکننده OATP1B1 (قوی)
- مهارکننده OATP1B3 (قوی)
- القاکننده CYP1A2 (شدید)
- القاکننده CYP2B6 (شدید)
- القاکننده CYP2C8 (شدید)
- القاکننده CYP2C9 (شدید)
- القاکننده CYP2C19 (شدید)
- القاکننده CYP2E1 (شدید)
- القاکننده CYP3A4 (شدید)
- القاکننده UGT1A1
- القاکننده UGT1A3
- القاکننده UGT1A9
- القاکننده UGT2B4
- القاکننده UGT2B7
- القاکننده OATP1B1
- القاکننده p-gp
- تحت تاثیر تاخیر در تخلیه ی معده
- تغییر در فلور نرمال دستگاه گوارش
- تشدید اثرات ضد انعقاد
- اختلال در پاسخ ایمنی در برابر عوامل باکتریایی
- افزایش حذف هورمون‌های تیروئیدی از بدن

تداخلات رده X (پرهیز):
آبماسیکلیب، آلپلیسیب، فراورده‌های ترکیبی ضدویروس هپاتیت سی، آپیکسابان، اپرمیلاست، اپرپیتانت، آرته‌متر، آسوناپرویر، آتازاناویر، آتوواکون، آواپریتینیب، آکسیتینیب، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، بداکیلین، بتریکسابان، بیکتگراویر، بورتزومیب، بوسوتینیب، بریگاتینیب، کپماتینیب، کاریپرازین، سریتینیب، واکسن وبا، کوبیستات، کوبیمتینیب، کوپانلیسیب، کریزوتینیب، دابیگاتران اتکسیلات، داکلاتاسویر، دارولوتامید، داروناویر، داسابوویر، دفلازاکورت، دلامانید، دلاویردین، دکس لانزوپرازول، دینوژست، دیلتیازم، دوراویرین، دوکسوروبیسین (متداول)، دروندارون، دولیسیب، ادوکسابان، الاگولیکس/ استرادیول/ نوراتیندرون، الباسویر، الکساکافتور، تزاکافتور و ایواکافتور، الیگلوستات، الویتگراویر، انکورافنیب، انترکتینیب، اردافتینیب، اس امپرازول، اتراویرین، فدراتینیب، فیماسارتان، فلیبانسرین، فوسامپرناویر، فوس اپرپیتانت، فوس نتوپیتانت، فوستاماتینیب، جمی‌گلیپتین، گیلتریتینیب، گلاسدگیب، گلکاپرویر و پیبرنتاسویر، گرازوپرویر، ایبروتینیب، ایدلالیسیب، ایندیناویر، فراورده‌های ایرینوتکان، ایزاووکونازونیوم سولفات، ایسترادفیلین، ایتراکونازول، ایوابرادین، ایواکافتور، ایووسیدنیب، ایکسازومیب، لانسوپرازول، لدیپاسویر، لمبورکسانت، لترموویر، لوپیناویر، لورلاتینیب، لوماکافتور و ایواکافتور، لوماتپرون، لومفانترین، لوراسیدون، لربینکتدین، ماسیمورلین، ماسیتنتان، میدوستورین، میفپریستون، مایکوفنولات، نالدمدین، نالوکسگل، نلفیناویر، نراتینیب، نتوپیتانت، نیفدیپین، نیلوتینیب، نیمودیپین، نینتدانیب، نیسولدیپین، اولاپاریب، امپرازول، اوزانیمود، پالبوسیکلیب، پانوبینوستات، پازوپانیب، پمیگاتینیب، پکسیدارتینیب، پیماوانسرین، پیپراکین، پوناتینیب، پرازیکوانتل، پرتومانید، کینین، رانولازین، رگورافنیب، روفناسین، ریبوسیکلیب، ریلپیویرین، ریمگپنت، ریپرتینیب، ریتوناویر، ریواروکسابان، روفلومیلاست، رومیدپسین، ساسیتوزومب گوویتیکان، ساکویناویر، سلپرکاتینیب، سیمپرویر، سیپونیمود، سوفوسبوویر، سونیدگیب، سورافنیب، تاسیملتئون، تازمتوستات، تلیترومایسین، تنوفوویر آلافنامید، تزاکافتور و ایواکافتور، تیکاگرلور، تیپراناویر، توفاسیتینیب، تورمیفن، ترابکتدین، توکاتینیب، آبروگپنت، اولی‌پریستال، اوپاداستینیب، والبنازین، واندتانیب، ولپاتازویر، ونتوکلاکس، وین کریستین (لیپوزومال)، وینفلونین، ووراپاکسار، وریکونازول، وکسیلاپرویر، زانوبروتینیب، زولپیدم

افزایش اثرات داروها توسط ریفامپین:
آسوناپرویر، بوسنتان، کلاریترومایسین، کلوپیدوگرل، سیکلوفسفامید، دوکسرکلسیفرول، الاگولیکس، الوکسادولین، فکسوفنادین، فیماسارتان، فلوواستاتین، گلکاپرویر و پیبرنتاسویر، ایفوسفامید، ایزونیازید، لفلونامید، لوپیناویر، لورلاتینیب، پیتاواستاتین، پروپوفول، پروتیونامید، روفناسین، رومیدپسین، ساکویناویر، تیوتپا، وکسیلاپرویر

افزایش اثرات ریفامپین توسط داروها:
داروهای ضد قارچ (مشتقات آزول ها، سیستمیک)، سفازولین، سفالوسپورین ها (حاوی زنجیره جانبیان متیل تیوتترازول [NMTT])، کلاریترومایسین، دلاویردین، الاگولیکس/ استرادیول/ نوراتیندرون، الترومبوپگ، جم‌فیبروزیل، لترموویر، پیرازینامید، تری‌فلونوماید، وریکونازول

کاهش اثرات داروها توسط ریفامپین:
آبماسیکلیب، آبیراترون استات، آکالابروتینیب، آفاتینیب، آگوملاتین، آلفنتانیل، آلیسکایرن، آلپلیسیب، آمیودارون، داروهای ضد قارچ (مشتقات آزول ها، سیستمیک)، فراورده‌های ترکیبی ضدویروس هپاتیت سی، آپالوتامید، آپیکسابان، اپرمیلاست، اپرپیتانت، آریپیپرازول، آریپیپرازول لاروکسیل، آرته‌متر، آسوناپرویر، آتالورن، آتازاناویر، آتورواستاتین، آتوواکون، آواپریتینیب، آواترومبوپگ، آکسیتینیب، باربیتورات ها، بازدوکسیفن، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، بداکیلین، بنپریدول، بتابلاکرها، بنزهیدروکدون، بتریکسابان، بیکتگراویر، بورتزومیب، بوسنتان، برنتوکسی‌مب ودوتین، برکسپیپرازول، بریگاتینیب، بریواراستام، بوپرنورفین، بوپرپیون، بوسپیرون، بوپرنورفین، کابوزاتینیب، کلسیفدیول، مهارکننده‌های کانال کلسیمی، کاناگلیفلوزین، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کاربامازپین، کاریپرازین، کاریسوپرودول، کارودیلول، کاسپوفونژین، سلکوکسیب، سلیپرولول، سریتینیب، کلرامفنیکل (سیستمیک)، واکسن وبا، سیتالوپرام، کلادریبین، کلاریترومایسین، کلوزاپین، کوبیستات، کوبیمتینیب، کدئین، کوپانلیسیب، کورتیکواستروئیدها (سیستمیک)، کریزوتینیب، سیکلوسپورین (سیستمیک)، سوبستراهای CYP3A4 (خطر بالا با القاکننده‌ها)، دابیگاتران اتکسیلات، دابرافنیب، داکلاتاسویر، داپسون (سیستمیک)، دارولوتامید، داروناویر، داسابوویر، داساتینیب، دفراسیروکس، دلامانید، دلاویردین، دگزامتازون (سیستمیک)، دکس لانزوپرازول، دیکلوفناک (سیستمیک)، دینوژست، دی اتیل استیل بسترول، دیلتیازم، دیزوپیرامید، دولوتگراویر، دوراویرین، دوکسوروبیسین (متداول)، داکسی سیکلین، درونابینول، دروندارون، دولیسیب، ادوکسابان، افاویرنز، الباسویر، الکساکافتور/ تزاکافتور/ ایواکافتور، الیگلوستات، الویتگراویر، انکورافنیب، انفورتومب ودوتین، انترکتینیب، انزالوتامید، اراواسایکلین، اردافتینیب، ارلوتینیب، اس امپرازول، استریول (سیستمیک، موضعی)، مشتقات استروژن (فراورده‌های ضدبارداری)، اتیزولام، اتوپوزاید، اتوپوزاید فسفات، اتراویرین، اورولیموس، اووگلیپتین، اگزمستان، فدراتینیب، فنفلورامین، فنتانیل، فکسوفنادین، فلیبانسرین، فلوواستاتین، فوسامپرناویر، فوس اپرپیتانت، فوس نتوپیتانت، فوس فنی‌توئین – فنی‌توئین، فوستاماتینیب، فوستمساویر، جفیتینیب، جمی‌گلیپتین، ژسترینون، گیلتریتینیب، گلاسدگیب، گلکاپرویر و پیبرنتاسویر، گرازوپرویر، گوانفاسین، مهارکننده‌های HMG-CoA (استاتین ها)، هیدروکدون، هیدروکورتیزون، ایبروتینیب، ایدلالیسیب، ایفوسفامید، ایماتینیب، ایندیناویر، فراورده‌های ایرینوتکان، ایزاووکونازونیوم سولفات، ایسترادفیلین، ایتراکونازول، ایوابرادین، ایواکافتور، ایووسیدنیب، ایکسابپیلون، ایکسازومیب، کتامین، لاکتوباسیلوس و استریول، لاموتریژین، لاپاتینیب، لاروترکتینیب، لدیپاسویر، لفامولین، لفامولین (داخل وریدی)، لمبورکسانت، لزینوراد، لترموویر، لوومتادون، لیناگلیپتین، لوپیناویر، لورلاتینیب، لورنوکسیکام، لوزارتان، لوماکافتور و ایواکافتور، لوماتپرون، لومفانترین، لورازیدون، لربینکتدین، ماسیمورلین، ماسیتنتان، مانیدیپین، مپریدین، متادون، متیل پردنیزولون، میدوستورین، میفپریستون، میرابگرون، میرودنافیل، میرتازاپین، مرفین (سیستمیک)، مایکوفنولات، نالدمدین، نالمفن، نالوکسگل، ناتگلنید، نلفیناویر، نراتینیب، نتوپیتانت، نویراپین، نیفدیپین، نیلوتینیب، نیمودیپین، نینتدانیب، نیسولدیپین، نیترازپام، الانزاپین، اولاپاریب، امپرازول، اوسیلودروستات، اوسیمرتینیب، اسپمیفن، اکس‌کاربازپین، اوکسی‌کدون، اوزانیمود، پالبوسیکلیب، پالیپریدون، پانوبینوستات، پازوپانیب، پکسیدارتینیب، سوبستراهای P-gp/ABCB1، پیماوانسرین، پیوگلیتازون، پیپراکین، پیتولیسانت، پولاتوزومب ودوتین، پوناتینیب، پراسوگرل، پراواستاتین، پرازیکوانتل، پردنیزولون (سیستمیک)، پردنیزون، پرتومانید، پروژستین ها (فراورده‌های ضدبارداری)، پروپاستامول، پروپافنون، کوئتیاپین، کینیدین، کینین، رادوتینیب، رالتگراویر، راملتئون، رانولازین، ربوکستین، رگورافنیب، رمدسیویر، رپاگلینید، ریبوسیکلیب، ریلپیویرین، ریسپریدون، ریتوناویر، ریواروکسابان، روفلومیلاست، رولاپیتانت، روسیگلیتازون، رزوواستاتین، روکسولیتینیب، ساسیتوزومب گوویتیکان، ساکویناویر، ساکساگلیپتین، سلکسی‌پگ، سلپرکاتینیب، سلومتینیب، سرترالین، سیمپرویر، سیپونیمود، سیرولیموس، سدیم پیکوسولفات، سوفوسبوویر، سونیدگیب، سورافنیب، سوفنتانیل، سولفامتوکسازول، سولفونیل اوره‌ها، تاکرولیموس (سیستمیک)، تادالافیل، تاموکسیفن، تاسیملتئون، تازمتوستات، تلیترومایسین، تمسیرولیموس، تنوفوویر آلافنامید، تربینافین (سیستمیک)، ترتاتولول، تتراهیدروکانابینول، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول، تزاکافتور و ایواکافتور، تیوتپا، فراورده‌های تیروئیدی، تیاگابین، تیکاگرلور، تیپراناویر، توفاسیتینیب، تولواپتان، تورمیفن، توراسمید، ترابکتدین، ترامادول، تری‌متوپریم، تروپیسترون، توکاتینیب، واکسن حصبه، آبروگپنت، یودنافیل، یولی‌پریستال، اوپاداستینیب، والبنازین، فراورده‌های والپروات، وندتانیب، ولپاتاسویر، ومورافنیب، ونتوکلاکس، ویلازودون، وین کریستین (لیپوزومال)، وینفلونین، آنتاگونیست های ویتامین کا، وراپاکسار، ورتیوکستین، وریکونازول، وکسلوتور، وکسیلاپرویر، زالپلون، زانوبروتینیب، زیدوودین، زولپیدم، زونیسامید، زوکلوپنتیکسول

کاهش اثرات ریفامپین توسط داروها:
تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.

تداخل با غذا:
مصرف همراه با غذا مقدار جذب را کاهش می‌دهد؛ همچنین غلظت دارو در صورت مصرف با غذا کاهش می‌یابد.
راهکار: با معده خالی (1 ساعت قبل یا 2 ساعت پس از غذا یا آنتی‌اسیدها) و با یک لیوان آب مصرف شود.

هشدار ها ریفامپین

1- مقدار مصرف دارو در صورت وجود عیب کار کبد باید کاهش داده شود.
2- در صورت ابتلای بیمار به اختلالات کبدی و در صورت درمان دراز مدت انجام آزمون های کار کبد به طور ادواری توصیه می شود.
3- در صورت ابتلای بیمار به عیب کار کلیه ( در صورتی که دارو به مقداری بیش از 600mg/day مصرف می شود ) ، این دارو باید با احتیاط فراوان مصرف شود .

توصیه های دارویی ریفامپین

1- باید به بیماران توصیه نمود در صورت استفاده از قرص های جلو گیری کننده از بارداری در طول درمان با این دارو ، حتماً از سایر روش های جلو گیری از بارداری نیز استفاده نمود.
2- در صورت مصرف ریفامپین احتمال تغییر رنگ لنز های نرم وجود دارد .
3- در صورت قطع مصرف دارو، مصرف آن را باید مجدداً با مقدار کم آغاز کرد وبه تدریج مقدار مصرف آن را افزایش داد . در صورت بروز عوارض جانبی جدی، باید مصرف دارو را برای همیشه قطع کرد .
4- بیمار یا اطرافیان وی را باید از نظر تشخیص علایم اختلال کبدی آگاهخ ساخت و به بیمار یاد آور شد در صورت بروز علایم این اختلال از جمله، تهوع مداوم، استفراغ، بی حالی و یرقان فوراً مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه کند.