آمپول زرافیل چیست؟
زرافیل® یک داروی پیشرفته برای درمان بیماریهای آلرژیک است. این دارو از نوع «بیولوژیک» حاوی امالیزوماب است؛ یعنی مثل داروهای شیمیایی معمولی نیست، بلکه در آزمایشگاه بهصورت یک آنتیبادی مخصوص ساخته شده است.
زرافیل یک آنتیبادی مونوکلونال است که با جلوگیری از اتصال IgE به سلولهای آلرژیک، از بروز التهاب و علائم آلرژیک جلوگیری میکند. این محصول توسط داروسازی سیناژن، بهصورت سرنگ از پیش پرشده و فقط با نسخه پزشک عرضه میشود.
موارد مصرف آمپول زرافیل
زرافیل برای درمان این موارد استفاده میشود:
1. آسم آلرژیک متوسط تا شدید
- برای بزرگسالان و کودکان ۶ سال به بالا که با اسپریهای کورتونی کنترل نمیشوند
2. کهیر خودبهخودی مزمن
- برای بزرگسالان و نوجوانان ۱۲ سال به بالا که با وجود مصرف آنتیهیستامینهای H1 همچنان علامتدار هستند
3. پولیپ بینی
- بهصورت درمان نگهدارنده، وقتی پاسخ به اسپریهای کورتونی بینی کافی نیست
موارد منع مصرف آمپول زرافیل
از زرافیل استفاده نکنید اگر:
- به امالیزوماب یا اجزای تشکیلدهنده دارو حساسیت دارید
- دچار واکنش آنافیلاکسی به تزریقات بیولوژیک شدهاید
توجه:
- زرافیل برای حمله حاد آسم نیست
- زرافیل برای کهیرهای غیرمزمن یا سایر آلرژیها تجویز نمیشود
قبل از شروع زرافیل با پزشک مشورت کنید اگر:
- باردار یا شیرده هستید یا قصد آن را دارید
- مشکلات کبدی یا کلیوی دارید
- سابقه بیماری خودایمنی دارید
- قصد سفر به مناطق با شیوع انگل دارید
- سابقه آنافیلاکسی به دارو، غذا، نیش حشرات یا لاتکس دارید
- هر داروی دیگری مصرف میکنید (نسخهای، بدون نسخه، مکمل و گیاهی)
نکات مهم و احتیاطات هنگام مصرف زرافیل
- سرنگ را 15–30 دقیقه قبل از تزریق خارج کنید تا به دمای محیط برسد
- دارو را در ناحیه زخم، کبودی، التهاب یا پوست تحریکشده تزریق نکنید
- تزریقها را حداقل با ۳ سانتیمتر فاصله از محل تزریق قبلی انجام دهید
- اگر بیش از یک تزریق لازم است، در دو ناحیه جداگانه تزریق شود
- هر سرنگ فقط برای یک نوبت استفاده است
عوارض آمپول زرافیل
عوارض شایع و معمولاً خفیف
- درد یا حساسیت محل تزریق
- قرمزی یا خارش پوست
- سردرد
عوارض نادر ولی مهم
- واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)
- در صورت تنگی نفس، ورم لب/زبان یا کهیر سراسری، فوراً به اورژانس مراجعه کنید
شرایط نگهداری آمپول زرافیل
- در یخچال (۲–۸ درجه) نگهداری شود
- منجمد نکنید؛ در صورت یخزدگی قابل استفاده نیست
- در جعبه اصلی جهت محافظت از نور نگهداری کنید
- دور از حرارت، کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید
نحوه آمادهسازی و تزریق زرافیل
۱. آمادهسازی قبل از تزریق
- دارو را از یخچال خارج کنید و ۱۵–۲۰ دقیقه در دمای اتاق بگذارید تا گرم شود. (از گرم کردن با آب گرم یا دست ممنوع!)
- تاریخ انقضا، شفافیت محلول و نبود ذرات را بررسی کنید
- اگر کدر یا تغییر رنگ داشت، استفاده نشود
- سرنگ از پیشپرشده است؛ نیازی به رقیقسازی یا مخلوطکردن ندارد
- دوز را با نسخه پزشک تطابق دهید (معمولاً 150 یا 300 میلیگرم)
۲. نواحی مجاز تزریق
تزریق فقط زیرجلدی (SubQ) انجام میشود، یعنی دارو در لایه چربی زیر پوست، نه عضله یا ورید
شکم:
- بهترین ناحیه برای جذب یکنواخت دارو
- حداقل ۵ سانتیمتر دور ناف
- راحت و کمدرد
- در افراد چاق، چین پوستی کمک میکند تا تزریق راحتتر و صحیح باشد
قسمت بیرونی بازو:
- قسمت بالایی-خارجی بازو مناسب تزریق زیرجلدی است
- برای بیمارانی که همراه دارند یا تزریق توسط پرستار انجام میشود مناسب است
- در افراد لاغر باید مراقب بود سوزن وارد عضله نشود
ران:
- ناحیه جانبی و جلویی ران، مناسب برای تزریقهای مکرر یا خانگی
- کمی حساستر از شکم، اما دسترسی راحت
نکته مهم: چرخش محل تزریق
- هر بار از ناحیه متفاوت استفاده شود
- در یک ناحیه، ۲–۳ سانتیمتر جابهجا شود
- از تزریق روی کبودی، زخم، التهاب یا سفتی پوست خودداری کنید
- این روش کمک میکند تا پوست سالم بماند، درد و التهاب کاهش یابد و جذب دارو یکنواخت باشد
۳. روش صحیح تزریق
- دستها را بشویید و وسایل استریل آماده کنید
- محل تزریق را با الکل تمیز کنید
- پوست را کمی چین دهید (در بیمار لاغر الزامی)
- سوزن را با زاویه ۴۵ تا ۹۰ درجه وارد کنید
- دارو را آهسته طی 5–10 ثانیه تزریق کنید (بهدلیل حجم و غلظت)
- سرنگ را بهصورت مستقیم خارج کنید
- محل تزریق را بدون ماساژ، یک گاز تمیز بگذارید
۴. مراقبت پس از تزریق
- بیمار باید ۱۵ تا ۳۰ دقیقه تحت نظر باشد، بهخصوص در تزریقهای اول، به دلیل احتمال آلرژی شدید (آنافیلاکسی)
در صورت بروز علائم هشدار زیر، بلافاصله اقدامات اورژانسی انجام شود:
- تنگی نفس
- کهیر گسترده
- تورم صورت/لب/گلو
- سرگیجه شدید
۵. نکات مهم برای تزریق ایمن
- تزریق داخلوریدی یا عضلانی کاملاً ممنوع است
- محلول کدر، یخزده، یا آسیبدیده ، دور ریخته شود
- سرنگ استفادهشده دوباره استفاده نشود
- در هر تزریق محل را تغییر دهید
- از تزریق در مناطق قرمز، کبود، زخم یا متورم خودداری کنید
راهنمای تخصصی پزشک آمپول زرافیل
۱. علت تجویز آمپول زرافیل
الف) آسم آلرژیک متوسط تا شدید
- برای بیمارانی که سطح IgE بالا دارند و علائمشان با کورتون استنشاقی کافی کنترل نمیشود
- اثبات شده که به کاهش حملات آسم و بهبود کیفیت زندگی کمک میکند
ب) کهیر مزمن خودبهخودی (CSU)
- بیماران ۱۲ سال و بزرگتر
- پاسخ ناکافی به آنتیهیستامینهای H1
- کاهش قابل توجه خارش و تعداد کهیرها پس از چند هفته
ج) پولیپ بینی (Nasal Polyps)
- به عنوان درمان نگهدارنده اضافه به کورتونهای بینی
- برای بیماران بزرگسال که پاسخ ناکافی به درمان استاندارد دارند
۲. نحوه تجویز آمپول زرافیل
الف) ارزیابی پیش از تجویز
- سطح IgE سرم و وزن بیمار برای آسم
- سابقه آنافیلاکسی یا واکنشهای شدید آلرژیک
- بررسی بیماریهای فعال انگلی، نقص ایمنی یا بیماریهای قلبی–عروقی
ب) دوز و فواصل تزریق
آسم آلرژیک:
- دوز براساس وزن و IgE: معمولاً ۷۵–۳۷۵ میلیگرم
- تزریق: هر ۲ یا ۴ هفته یکبار
کهیر مزمن:
- دوز استاندارد: ۱۵۰ یا ۳۰۰ میلیگرم هر ۴ هفته
- نیاز به محاسبه وزن/IgE ندارد
پولیپ بینی:
- معمولاً ۲۴۰ میلیگرم هر ۴ هفته (با تجویز پزشک)
ج) مسیر تزریق
- تزریق زیرجلدی (SubQ)
- محلول یک سرنگ آماده تزریق
- تزریق باید در مرکز مجهز و تحت نظر باشد تا در صورت آنافیلاکسی سریعاً مدیریت شود
۳. نکات تخصصی پزشک
مانیتورینگ بیمار
- اولین تزریق: حداقل ۲ ساعت پس از تزریق در مرکز بماند
- تزریقهای بعدی: حداقل ۳۰ دقیقه تحت نظر
- ثبت علائم بالینی و واکنشها در پرونده پزشکی
موارد منع مصرف و احتیاطات
- حساسیت شدید به امالیزومب یا ترکیبات دارو
- عفونت فعال انگلی
- بیماریهای خودایمنی فعال یا نقص ایمنی شدید
- احتیاط در بارداری، شیردهی و بیماریهای کبدی/کلیوی
پایش و ادامه درمان
- ارزیابی اثربخشی پس از چند هفته (کهیر: ۴–۸ هفته، آسم: ۱۲–۱۶ هفته)
- کاهش داروهای استروئیدی در صورت پاسخ مناسب
- ثبت دقیق دوز، تاریخ، محل تزریق جهت مدیریت طولانیمدت
تداخل دارویی
- زرافیل تداخل بالینی مهم با آنتیهیستامینها یا اسپریهای کورتونی ندارد
- داروهای آسم یا آنتیهیستامینها نباید ناگهانی قطع شوند
