اسید بمپدوئیک با نام ژنریک Bempedoic acid یک مهارکننده خوراکی و جدید آدنوزین تریفسفات سیترات لیاز است که برای کمک به کاهش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL-C) در بیماران مبتلا به هایپرکلسترولمی (افزایش چربی خون) تأیید شده است.
موارد مصرف تأیید شده (توضیحات کاربردی بالینی)سازمانهای بینالمللی معتبر (مانند سازمان غذا و داروی آمریکا - FDA و آژانس دارویی اروپا - EMA) اسید بمپدوئیک را برای موارد زیر تأیید کردهاند:
کاهش LDL (کلسترول بد) در بیماران با هایپرکلسترولمی خانوادگی یا بیماری قلبی عروقی ثابت:
- کاربرد بالینی: این دارو به عنوان یک درمان کمکی به حداکثر دوز قابل تحمل استاتینها و یا سایر درمانهای کاهنده چربی استفاده میشود.
- نکته برای پزشک: این دارو باید برای بیمارانی در نظر گرفته شود که با استفاده از استاتینها (حتی با دوز بالا یا حداکثر دوز قابل تحمل) به اندازه کافی به هدف درمانی LDL-C دست پیدا نکردهاند. این یک گزینه عالی برای بیمارانی است که عدم تحمل استاتین دارند یا نمیتوانند دوزهای بالاتر استاتین را تحمل کنند، زیرا مکانیسم اثر آن متفاوت است و به طور مستقیم باعث درد عضلانی (میوپاتی) مانند استاتینها نمیشود.
- مکانیسم اثر مرتبط: اسید بمپدوئیک پیشدارو است و در کبد فعال میشود؛ این موضوع باعث میشود که در بافت عضلانی فعال نشود و عوارض جانبی عضلانی شایع در استاتینها را نداشته باشد، که این ویژگی آن را برای بیماران با سابقه میالژی یا میوپاتی ناشی از استاتین بسیار مفید میکند.
کاهش خطر حوادث قلبی عروقی در بیماران با بیماری قلبی یا نیاز به کاهش بیشتر LDL با استاتینها:
- کاربرد بالینی: مطالعات بالینی (مانند CLEAR Outcomes) نشان دادهاند که افزودن اسید بمپدوئیک به رژیم درمانی میتواند خطر سکته قلبی، سکته مغزی و نیاز به مداخلات عروق کرونر را در بیماران پرخطر به طور قابل توجهی کاهش دهد.
- نکته برای پزشک: این مورد مصرف تأکید میکند که هدف از تجویز، صرفاً کاهش عدد LDL-C نیست، بلکه کاهش پیامدهای سخت و مهم قلبی عروقی است. بنابراین، در بیماران مبتلا به سابقه انفارکتوس میوکارد، آنژین ناپایدار، یا روشهای بازسازی عروق کرونر، که علیرغم درمان قوی LDL-C بالایی دارند، افزودن این دارو توجیه قوی دارد.
موارد مصرف خارج از برچسب (توضیحات کاربردی بالینی)در حال حاضر، منابع علمی بینالمللی، موارد مصرف خارج از برچسب گسترده و پرکاربردی را برای اسید بمپدوئیک به طور قطعی مشخص نکردهاند، زیرا این دارو نسبتاً جدید است و بیشتر تمرکز مطالعات روی موارد تأیید شده بوده است. با این حال، استفادههای احتمالی بالینی که بر اساس مکانیسم عمل میتوانند مطرح شوند عبارتند از:
کاهش چربی خون در عدم تحمل کامل استاتین:
- کاربرد بالینی احتمالی: در بیمارانی که به هیچ وجه قادر به تحمل حتی پایینترین دوزهای استاتین نیستند (عدم تحمل کامل استاتین)، اسید بمپدوئیک ممکن است به عنوان مونوتراپی (درمان تکی) برای رسیدن به اهداف ثانویه LDL-C در نظر گرفته شود. هرچند دادههای بیشتری در این زمینه نیاز است، اما مکانیسم اثر متفاوت آن، این امکان را فراهم میکند.
- نکته برای پزشک: در این موارد، باید با دقت سطح LDL-C بیمار و سطح خطر کلی او برای بیماری قلبی عروقی سنجیده شود و در صورت عدم دستیابی به هدف با تغییرات سبک زندگی و درمانهای خط دوم دیگر، این دارو به تنهایی یا در ترکیب با مهارکنندههای جذب کلسترول (مانند ازتیمایب) میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده در دوزهای پایین استاتین و عدم تحمل شدید:
- کاربرد بالینی احتمالی: در برخی بیماران، تحمل استاتین فقط در دوزهای بسیار پایین امکانپذیر است، اما این دوزها برای رسیدن به اهداف LDL-C کافی نیستند. در این شرایط، افزودن اسید بمپدوئیک به دوز پایین استاتین به جای افزایش دوز استاتین میتواند یک رویکرد درمانی مؤثر و با تحمل بهتر باشد.
- نکته برای پزشک: این رویکرد به ویژه در افراد مسنتر یا بیمارانی با چندین بیماری زمینهای که حساسیت بیشتری به عوارض جانبی استاتین دارند، میتواند مفید باشد.
