۱. موارد مصرف تأیید شدهفامپریدین یک مسدودکننده کانال پتاسیم است و به طور خاص برای بهبود هدایت عصبی در فیبرهای عصبی آسیبدیده بافت میلین طراحی شده است.
- هدف اصلی: بهبود توانایی راهرفتن در بزرگسالان مبتلا به بیماری ام اس (مالتیپل اسکلروزیس).
توضیحات بالینی و کاربردی:
- جمعیت هدف: این دارو برای بزرگسالانی تأیید شده است که به دلیل بیماری ام اس دچار ناتوانی در راهرفتن هستند. این ناتوانی معمولاً در مقیاس وضعیت ناتوانی گسترده (EDSS) با نمره ۴ تا ۷ تعریف میشود.
- مکانیزم عمل: در بیماری ام اس، پوشش اطراف اعصاب (میلین) آسیب میبیند، که باعث اختلال در انتقال تکانههای الکتریکی میشود و در نتیجه ضعف عضلانی و مشکل در راهرفتن ایجاد میشود. فامپریدین با مسدود کردن کانالهای پتاسیم، از خروج ذرات پتاسیم باردار از سلولهای عصبی آسیبدیده جلوگیری میکند. اعتقاد بر این است که این عمل به تکانه الکتریکی اجازه میدهد تا مسیر خود را در امتداد اعصاب ادامه دهد و عضلات را تحریک کند و در نتیجه سرعت راهرفتن را بهبود بخشد.
- ارزیابی پاسخ: تجویز این دارو باید تحت نظارت پزشکان باتجربه در درمان ام اس انجام شود. ارزیابی اولیه بیمار باید پس از دو تا چهار هفته از شروع درمان انجام گیرد و در بیمارانی که بهبود معناداری در توانایی راهرفتن نشان نمیدهند، باید مصرف دارو قطع شود.
۲. موارد مصرف خارج برچسبفامپریدین عمدتاً به دلیل مکانیسم عمل منحصر به فرد خود که بهبود هدایت در آکسونهای بدون میلین است، شناخته شده است. اگرچه تأییدیه رسمی آن فقط برای بهبود راهرفتن در ام اس است، اما برخی مطالعات و تجربیات بالینی اثرات بالقوه در سایر علائم ام اس را مطرح کردهاند:
بهبود عملکرد اندام فوقانی:
- توضیحات بالینی و کاربردی: برخی مطالعات با برچسب باز و گزارشهای بالینی، بهبود در عملکرد دست و بازو (مانند استفاده از انگشتان و دستها برای انجام وظایف ظریف) را در بیمارانی که پاسخ مثبتی به درمان راهرفتن با فامپریدین دادهاند، گزارش کردهاند. این بهبود احتمالاً ناشی از مکانیسم اصلی دارو در افزایش هدایت عصبی است که صرفاً محدود به مسیرهای حرکتی پا نمیشود. با این حال، شواهد کارآزماییهای بالینی کنترل شده در این زمینه قوی نیست و تجویز دارو صرفاً برای این منظور تأیید نشده است.
تأثیر بر تعادل، خستگی و علائم شناختی:
- توضیحات بالینی و کاربردی: برخی بیماران گزارش کردهاند که بهبود در راهرفتن به طور غیرمستقیم بر سایر علائم ثانویه مانند خستگی، تعادل ضعیف و گیجی نیز تأثیر مثبت میگذارد. همچنین، اثرات بالقوهای بر عملکرد شناختی (مانند تفکر و حافظه) مشاهده شده است. با این حال، در حال حاضر، فامپریدین صرفاً با هدف درمان این علائم به صورت مستقیم توسط متخصص ام اس تجویز نمیشود و استفاده از آن باید بر اساس بهبود توانایی راهرفتن توجیه شود.