قرص پروپراتد 10 میلی گرم

۱. فشار خون بالا

پروپرانولول به عنوان یک گزینه درمانی خطی میانی یا پایینی برای کاهش فشار خون سیستمیک استفاده می‌شود و معمولاً در ترکیب با سایر داروهای کاهنده فشار خون (مانند دیورتیک‌ها یا مسدودکننده‌های کانال کلسیم) به کار می‌رود. مکانیسم اصلی آن شامل کاهش برون‌ده قلبی و مهار ترشح رنین از کلیه‌ها است. دوز اولیه توصیه شده، پایین بوده و بر اساس پاسخ بیمار به صورت هفتگی افزایش می‌یابد. در بیماران مبتلا به فشار خون بالا و همراه با شرایطی مانند میگرن یا لرزش اساسی، پروپرانولول گزینه درمانی مناسبی است.

۲. آنژین صدری

در درمان طولانی‌مدت آنژین صدری پایدار، پروپرانولول با کاهش تقاضای اکسیژن میوکارد عمل می‌کند. این کار از طریق کاهش فرکانس ضربان قلب و فشار پرفیوژن صورت می‌گیرد. با مصرف منظم، شدت و تعداد حملات درد قفسه سینه کاهش می‌یابد. فرم طولانی‌اثر این دارو برای کنترل طولانی‌مدت آنژین تأیید شده است.

۳. اختلالات ریتم قلب

پروپرانولول برای کنترل تاکی کاردی فوق بطنی (مانند تاکی‌کاردی فوق بطنی حمله‌ای، SVT) و به عنوان کمکی در برخی آریتمی‌های بطنی استفاده می‌شود. در شرایط حاد و اورژانسی، ممکن است از فرم تزریقی (IV) آن برای کنترل سریع ضربان قلب استفاده شود. پایش منظم الکتروکاردیوگرام (ECG) و ارزیابی دقیق خطر بروز آریتمی‌های جدید (پروآریتمی) یا کندی بیش از حد ضربان قلب (برادی کاردی) ضروری است.

۴. پیشگیری از میگرن

پروپرانولول یکی از داروهای اصلی برای پیشگیری از حملات میگرن است. این دارو تعداد و شدت حملات را کاهش می‌دهد. مکانیسم دقیق آن در این زمینه به طور کامل مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که با تأثیر بر عروق مغزی و تعدیل انتقال‌دهنده‌های عصبی، به پیشگیری از میگرن کمک می‌کند. دوز نگهدارنده معمولاً بین ۸۰ تا ۲۴۰ میلی‌گرم در روز است که به صورت دوزهای تقسیم‌شده یا فرم طولانی‌اثر تجویز می‌شود.

۵. لرزش اساسی

پروپرانولول به عنوان یک درمان خط اول برای کاهش لرزش دست و سر در بیماران مبتلا به لرزش اساسی استفاده می‌شود. این دارو با تعدیل فعالیت بتا آدرنرژیک در سیستم عصبی مرکزی، لرزش را کاهش می‌دهد. دوز اولیه ۴۰ میلی‌گرم دو بار در روز بوده و بسته به پاسخ بیمار، به تدریج تا ۱۲۰ تا ۳۲۰ میلی‌گرم در روز افزایش می‌یابد.

۶. کنترل علائم در فئوکروموسیتوما

در بیماران مبتلا به تومور فئوکروموسیتوما، که باعث تولید بیش از حد کاتکول‌آمین‌ها (مانند آدرنالین) می‌شود، پروپرانولول برای کنترل علائم سمپاتیک مانند تپش قلب و فشار خون بالا استفاده می‌شود. با این حال، استفاده از این دارو حتماً باید پس از بلوک کامل گیرنده‌های آلفا (با داروهایی مانند فنوکسی‌بنزامین) صورت گیرد تا از خطر بروز افزایش ناگهانی فشار خون ناشی از مهار افسار گسیخته گیرنده‌های بتا جلوگیری شود.

۷. پیشگیری از مرگ پس از سکته قلبی

در برخی بیماران که دچار سکته قلبی (انفارکتوس میوکارد) شده‌اند، پروپرانولول برای کاهش خطر مرگ و بهبود پیش‌آگهی استفاده می‌شود. این دارو با کاهش نیاز به اکسیژن در عضله قلب، از آسیب بیشتر جلوگیری می‌کند و به بهبود عملکرد بطنی کمک می‌کند.

۸. پیشگیری از خونریزی وریدهای واریس در سیروز

در بیماران مبتلا به سیروز کبدی، پروپرانولول به عنوان یک بتا بلاکر غیرانتخابی، با کاهش فشار و جریان خون در سیستم ورید پورتال، به پیشگیری از خونریزی ناشی از پارگی واریس‌های مری و معده کمک می‌کند. این کاربرد در راهنماهای بالینی بین‌المللی جایگاه مشخصی دارد و اغلب به صورت دوز کم آغاز شده و به تدریج افزایش می‌یابد.

موارد مصرف خارج از برچسب پروپرانولول

استفاده از دارو پروپرانولول در موارد زیر، اگرچه توسط نهادهایی مانند سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)به طور رسمی تأیید نشده است، اما به دلیل شواهد علمی و تجربه بالینی، توسط پزشکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کاربردها نشان‌دهنده پتانسیل گسترده‌تر دارو فراتر از کاربردهای تأییدشده آن است.

۱. مدیریت اضطراب موقعیتی

پروپرانولول به طور گسترده‌ای برای مدیریت اضطراب عملکردی یا اضطراب موقعیتی، مانند اضطراب سخنرانی در جمع یا اجراهای هنری، استفاده می‌شود. این دارو با مهار گیرنده‌های بتا آدرنرژیک، از فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک که مسئول واکنش "جنگ یا گریز" است، جلوگیری می‌کند. در نتیجه، علائم فیزیکی اضطراب مانند تپش قلب سریع، تعریق کف دست، لرزش دست و صدا و لرزش بدن به طور مؤثری کاهش می‌یابد. این کاربرد به ویژه در مواردی که اضطراب صرفاً فیزیکی است و با علائم روانی همراه نیست، بسیار مؤثر است.

۲. آکاتیزیا

آکاتیزیا یک اختلال حرکتی ناخوشایند است که اغلب به عنوان یک عارضه جانبی مصرف داروهای ضد روان‌پریشی (به ویژه نسل اول) و برخی داروهای ضدافسردگی بروز می‌کند. این وضعیت با احساس بی‌قراری شدید داخلی و نیاز غیرقابل کنترل به حرکت همراه است. پروپرانولول با کاهش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک، می‌تواند به طور مؤثری علائم بی‌قراری و حرکات غیرارادی ناشی از آکاتیزیا را کنترل کند. این دارو به دلیل توانایی خود در عبور از سد خونی-مغزی و تأثیرگذاری بر سیستم عصبی مرکزی، در این زمینه مفید واقع می‌شود.

۳. کنترل علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

تحقیقات اخیر و مطالعات بالینی نشان می‌دهند که پروپرانولول ممکن است در کاهش علائم فیزیکی مرتبط با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نقش داشته باشد. این دارو می‌تواند پاسخ فیزیولوژیک بدن به یادآوری یک رویداد آسیب‌زا را تضعیف کند، که شامل کاهش تپش قلب، پاسخ‌های ترس شدید و فشار خون بالا در مواجهه با محرک‌های استرس‌زا است. این کاربرد به طور خاص بر روی تقویت حافظه ترس تمرکز دارد و می‌تواند با کاهش واکنش‌های فیزیکی، به کاهش شدت تجربه ترس در بیماران کمک کند.

۴. همانژیوم‌های نوزادی

پروپرانولول خوراکی به عنوان یک درمان خط اول برای همانژیوم‌های بزرگ و پیچیده در نوزادان مورد پذیرش قرار گرفته است. همانژیوم‌ها توده‌های خوش‌خیم عروقی هستند که در سال اول زندگی رشد می‌کنند. پروپرانولول با مکانیسم‌های مختلفی از جمله تنگی عروق خونی، مهار رشد سلول‌های اندوتلیال و القای آپوپتوز(مرگ سلولی برنامه‌ریزی‌شده) در سلول‌های همانژیوم، باعث کوچک شدن و تحلیل رفتن این ضایعات می‌شود. این کاربرد انقلابی در درمان همانژیوم‌های نوزادی ایجاد کرده است، به ویژه در مواردی که ضایعات در مناطق حیاتی مانند صورت، اطراف چشم یا مسیرهای هوایی قرار دارند.

۵. سندرم QTطولانی مادرزادی

سندرم کیو-تی بلند یک اختلال ژنتیکی نادر است که باعث طولانی شدن فاصله QT در نوار قلب می‌شود و خطر آریتمی‌های کشنده مانند تورساد د پوینت(Torsades de Pointes) را افزایش می‌دهد. پروپرانولول با مسدود کردن گیرنده‌های بتا، ضربان قلب را کند کرده و از حملات آدرنالینی که می‌توانند باعث آریتمی‌های خطرناک شوند، جلوگیری می‌کند. این دارو در این بیماران به عنوان یک درمان پیشگیرانه برای کاهش خطر مرگ ناگهانی قلبی استفاده می‌شود.