لانسوپرازول به عنوان یک مهارکننده پمپ پروتون، با کاهش قدرتمند ترشح اسید معده، در مدیریت طیف وسیعی از بیماریهای مرتبط با اسید معده، جایگاه حیاتی دارد. در اینجا، موارد مصرف تأیید شده و کاربردهای بالینی خارج از برچسب (تأیید نشده) این دارو، به منظور راهنمایی پزشکان محترم ارائه شده است.
۱. موارد مصرف تأیید شده (مصارف دارای مجوز)
این موارد، کاربردهای اصلی دارو هستند که اثربخشی آنها در مطالعات بالینی گسترده به اثبات رسیده است:
الف) بیماریهای زخم گوارشی
زخم فعال اثنی عشر:
- کاربرد بالینی: برای بهبود کامل بافت زخم و تسکین سریع علائم، معمولاً یک دوره درمانی کوتاه مدت (به عنوان مثال چهار هفته) توصیه میشود.
زخم فعال خوشخیم معده:
- کاربرد بالینی: جهت درمان زخمهای معده که ماهیت بدخیم ندارند. معمولاً دوره درمانی هشت هفتهای برای اطمینان از بهبودی کامل زخم ضروری است.
کاهش خطر و درمان زخمهای ناشی از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی:
- کاربرد بالینی: تجویز این دارو برای بیمارانی که نیاز به ادامه مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی دارند و سابقه زخم معده داشتهاند، خطر تشکیل زخم جدید را به طور چشمگیری کاهش میدهد و زخمهای موجود را بهبود میبخشد.
ب) بیماری ریفلاکس معده به مری و ازوفاژیت
درمان بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) علامتدار:
- کاربرد بالینی: برای تسکین سوزش سر دل و سایر علائم مرتبط با ریفلاکس در بزرگسالان و کودکان (بالای یک سال) که از برگشت اسید به مری رنج میبرند.
درمان و نگهداری ازوفاژیت فرسایشی:
- کاربرد بالینی: برای بهبود آسیبهای بافتی (فرسایش) ایجاد شده در مری به دلیل اسید معده. همچنین برای درمان طولانیمدت جهت جلوگیری از عود این آسیب پس از بهبودی اولیه استفاده میشود.
ج) ریشهکنی هلیکوباکتر پیلوری
- کاربرد بالینی: لانسوپرازول به عنوان جزء اصلی در رژیمهای درمانی ترکیبی (اغلب سه دارویی، به همراه آموکسی سیلین و کلاریترومایسین) برای ریشهکنی باکتری هلیکوباکتر پیلوری به کار میرود. این امر به طور مؤثری خطر عود زخم اثنی عشر را کاهش میدهد.
د) شرایط پُرترشحی پاتولوژیک (مانند سندروم زولینگر-الیسون)
- کاربرد بالینی: در شرایط نادر که تومورها باعث تولید بیش از حد اسید معده میشوند، از لانسوپرازول به صورت طولانیمدت و با دوزهای بالاتر برای کنترل ترشح اسید استفاده میشود.
۲. موارد مصرف خارج از برچسب (مصارف رایج غیرمجوز)
این موارد، کاربردهایی هستند که به طور گسترده در عمل بالینی مورد استفاده قرار میگیرند اما ممکن است مجوز رسمی نهادهای نظارتی را نداشته باشند:
ورم معده (گاستریت):
- توضیح بالینی: اگرچه لانسوپرازول مستقیماً برای ورم ساده معده تأیید نشده است، بخش قابل توجهی از نسخههای مهارکنندههای پمپ پروتون برای تسکین علائم سوءهاضمه و درد شکم مرتبط با ورم معده تجویز میشوند.
درمان کمکی برای بیماری کرون دستگاه گوارش فوقانی:
- توضیح بالینی: در بیمارانی که به بیماری التهابی مزمن کرون مبتلا هستند و در بخشهای فوقانی دستگاه گوارش (مری، معده یا اثنی عشر) دچار زخم یا التهاب هستند، لانسوپرازول به عنوان یک درمان حمایتی برای کاهش آسیب اسیدی به کار میرود.
سوءهاضمه عملکردی:
- توضیح بالینی: در بیمارانی که علائم سوءهاضمه (مانند سیری زودرس، نفخ، یا درد سر معده) دارند اما علت ساختاری یا زخم مشخصی در آندوسکوپی دیده نمیشود، ممکن است لانسوپرازول برای کاهش علائم تجویز شود.
پیشگیری از خونریزی گوارشی در بیماران پرخطر:
- توضیح بالینی: این دارو به عنوان یک درمان مکمل برای کاهش خطر خونریزی در بیمارانی که تحت درمان با داروهای ضد پلاکتی قرار دارند (به ویژه پس از اقدامات آندوسکوپی با خطر خونریزی بالا یا در سندرم حاد عروق کرونر)، یا در بیمارانی که به طور مزمن در بخشهای مراقبتهای ویژه در معرض خطر بالای زخمهای استرسی هستند، استفاده میشود.
ازوفاژیت ائوزینوفیلیک:
- توضیح بالینی: لانسوپرازول به عنوان بخشی از استراتژی درمانی در کودکان و بزرگسالان مبتلا به این بیماری التهابی مری، برای کمک به بهبود بافت مری و کاهش نفوذ ائوزینوفیلها استفاده شده است.