معرفی دارو:
برومفناک یک داروی ضدالتهاب است که به صورت قطره چشمی استفاده میشود. این دارو معمولاً پس از جراحی آب مروارید برای کاهش التهاب و درد تجویز میشود. برومفناک به سرعت عمل میکند و به بهبود سریعتر چشم کمک میکند.
این دارو باید دقیقاً طبق دستور پزشک استفاده شود. ممکن است عوارض جانبی مانند سوزش یا قرمزی چشم ایجاد کند، اما این عوارض معمولاً خفیف و موقت هستند. اگر علائم شدید یا طولانیمدت داشتید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.
اطلاعات تخصصی
موارد مصرف برومفناک
برومفناک یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی موضعی است که به طور اختصاصی برای کاربردهای چشمی (قطره چشمی) توسعه یافته است. این دارو با مهار آنزیمهای سیکلواکسیژناز ۱ و ۲ (COX-1 و COX-2) سنتز پروستاگلاندینها را متوقف کرده و به سرعت التهاب و درد را در سطح چشم و بخش قدامی آن کاهش میدهد.
۱. موارد مصرف تأیید شده
موارد تأیید شده برومفناک چشمی توسط سازمانهای بینالمللی عمدتاً بر مدیریت عوارض پس از جراحیهای چشمی تمرکز دارد:
الف. درمان التهاب پس از جراحی آب مروارید
- بالینی و کاربردی: اندیکاسیون اصلی برومفناک، درمان التهاب (قرمزی، تورم و درد) است که به طور شایع پس از جراحی خارجسازی آب مروارید رخ میدهد. استفاده از این دارو به کاهش التهاب داخل چشمی (مانند تورم اتاق قدامی) کمک کرده و روند بهبودی را تسریع میبخشد.
- نکته تخصصی: بر اساس دوز و برند تجاری، معمولاً تجویز از یک روز قبل از جراحی شروع شده و تا ۱۴ روز پس از جراحی ادامه مییابد. دوزبندی برومفناک (۰.۰۷٪، ۰.۰۷۵٪ یا ۰.۰۹٪) بسته به نوع آن ممکن است یک بار در روز یا دو بار در روز باشد، که همین دوزبندی یک بار در روز، انطباق بیمار را با درمان بسیار بهبود بخشیده است.
ب. کاهش و پیشگیری از درد چشمی پس از جراحی آب مروارید
- بالینی و کاربردی: برومفناک برای کاهش یا پیشگیری از درد چشمی که پس از جراحی آب مروارید تجربه میشود، تأیید شده است. این خاصیت ضد درد به دلیل مهار تولید پروستاگلاندینهایی است که در مسیرهای سیگنالدهی درد نقش دارند.
- نکته تخصصی: خواص ضد درد این دارو به پزشک اجازه میدهد تا نیاز بیمار به مسکنهای خوراکی را در دوره پس از عمل کاهش دهد و به بیمار کمک میکند تا سریعتر به فعالیتهای عادی بازگردد.
۲. موارد مصرف Off-Lablاگرچه این موارد به طور رسمی توسط سازمانهای بینالمللی برای برومفناک تأیید نشدهاند، اما بر اساس شواهد بالینی و قدرت ضدالتهابی آن به طور گستردهای در چشمپزشکی استفاده میشوند:
الف. پیشگیری و درمان تورم ماکولای کیستوئیدی
- بالینی و کاربردی: تورم ماکولای کیستوئیدی یکی از عوارض جدی پس از جراحی آب مروارید است که میتواند دید مرکزی را کاهش دهد. پروستاگلاندینها در پاتوژنز این بیماری نقش دارند. برومفناک اغلب برای پیشگیری در بیماران با ریسک بالا (مانند بیماران دیابتی یا سابقه پارگی کپسول خلفی) و یا به عنوان درمان کمکی برای تورم ماکولای کیستوئیدی مزمن استفاده میشود.
- نکته تخصصی: به دلیل قدرت نفوذ بالا و نیمهعمر طولانی، برومفناک گزینهای مؤثر برای نیل به غلظتهای درمانی در بافتهای عمقیتر چشم مانند ماکولا است. ممکن است دوره درمان در این موارد به جای ۱۴ روز، طولانیتر شود (مثلاً ۶ تا ۱۲ هفته).
ب. مدیریت التهاب و درد پس از جراحیهای انکساری
- بالینی و کاربردی: برومفناک برای کاهش درد، ناراحتی و التهاب به دنبال سایر جراحیهای لیزری مانند فوتوریفرکتیو کراتکتومی (PRK)، لیزیک (LASIK)، یا جراحیهای سطحی قرنیه استفاده میشود.
- نکته تخصصی: استفاده از قطرههای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند برومفناک پس از PRK برای کاهش درد شدید اولیه بسیار موثر است و در برخی مطالعات، برومفناک نسبت به سایر داروهای این دسته، برتری بالینی در کاهش درد سریعتر نشان داده است.
ج. کاهش التهاب در بیماریهای سطح چشم
- بالینی و کاربردی: برومفناک ممکن است برای مدیریت برخی شرایط التهابی در قسمت قدامی چشم مانند کراتیت ساب اپیتلیال یا سایر التهابات سطح چشم استفاده شود، جایی که خواص ضدالتهابی قوی مورد نیاز است.
- نکته تخصصی: این استفاده نیازمند احتیاط است، زیرا استفاده طولانی مدت از هر NSAID چشمی، به ویژه در بیماران با نقص اپیتلیال قرنیه، خطر ایجاد عوارض جدی قرنیهای (مانند کراتیت نقطهای، نازک شدن قرنیه یا حتی سوراخ شدن) را افزایش میدهد. بنابراین، تجویز باید محدود به دوره زمانی کوتاه باشد.
مکانیسم اثر برومفناک
برومفناک یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی است که به صورت موضعی (قطره چشمی) برای درمان التهاب و درد پس از جراحیهای چشمی استفاده میشود. مکانیسم اثر برومفناک به طور مستقیم با مهار تولید واسطههای التهابی در چشم مرتبط است:
- مهارکننده سیکلواکسیژناز: برومفناک با مهار انتخابی آنزیمهای سیکلواکسیژناز ۱ و ۲ (COX-1 و COX-2) عمل میکند.
- تمرکز بر COX-2: اگرچه این دارو هر دو آنزیم را مهار میکند، اما انتخابگری بیشتری برای مهار COX-2 دارد که آنزیم اصلی در سنتز پروستاگلاندینها در محل التهاب است.
- توقف تولید پروستاگلاندینها: این آنزیمها مسئول تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاگلاندینها (مانند پروستاگلاندین E2) هستند. پروستاگلاندینها، در چشم، نقش اساسی در ایجاد التهاب، اتساع عروقی، و افزایش نفوذپذیری عروقی دارند که منجر به ادم و درد میشود.
- اثر ضد درد و ضد التهاب: با مهار سنتز پروستاگلاندینها در سطح چشم و بافتهای داخلی (مانند زلالیه)، برومفناک به سرعت التهاب، قرمزی و به ویژه درد چشمی پس از عمل را کاهش میدهد.
فارماکوکینتیک برومفناک
ویژگیهای فارماکوکینتیک برومفناک پس از مصرف موضعی در چشم، نفوذ و زمان ماندگاری آن در بافتهای چشمی را توجیه میکند.
الف. جذب و نفوذ
- نفوذ موضعی: برومفناک پس از چکاندن قطره چشمی، به سرعت از طریق قرنیه نفوذ میکند.
- غلظت در بافتهای چشمی: این دارو میتواند به غلظتهای درمانی در زلالیه (مایع اتاق قدامی چشم) برسد که برای مقابله با التهاب داخل چشمی حیاتی است.
- میزان نفوذ: برومفناک در مقایسه با برخی دیگر از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی چشمی، نفوذ خوبی به داخل چشم نشان داده است.
ب. نیمه عمر و ماندگاری
- نیمه عمر طولانی در چشم: نیمه عمر برومفناک در زلالیه نسبتاً طولانی است (چندین ساعت)، که امکان تجویز آن را به صورت یک بار در روز (برای برخی فرمولاسیونها) یا دو بار در روز فراهم میکند.
- مزیت دوزبندی: این زمان ماندگاری طولانی، منجر به کاهش دفعات مصرف میشود که در مقایسه با داروهای نیازمند مصرف چهار بار در روز، انطباق بیمار با رژیم درمانی را به شدت افزایش میدهد.
ج. متابولیسم و دفع
- حذف موضعی: برومفناک از چشم و زلالیه به سرعت حذف میشود.
- متابولیسم سیستمیک حداقل: جذب سیستمیک برومفناک پس از تجویز موضعی بسیار کم و ناچیز است.
- عدم نگرانی سیستمیک: غلظت پلاسمایی دارو در افراد پس از مصرف چشمی، عموماً کمتر از حد قابل اندازهگیری است. این ویژگی باعث میشود که خطر عوارض جانبی سیستمیک (مانند عوارض گوارشی یا قلبی-عروقی که با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی خوراکی مرتبط هستند) عملاً صفر باشد.
- مسیر دفع: مقدار کمی که به گردش خون سیستمیک میرسد، عمدتاً در کبد متابولیزه شده و سپس از طریق ادرار و مدفوع دفع میشود.
منع مصرف برومفناک
۱. موارد منع مصرف در بیماریها
تنها منع مصرف مطلق برومفناک، حساسیت مفرط شناخته شده به خود برومفناک یا هر یک از اجزای فرمولاسیون قطره است. با این حال، به دلیل ماهیت داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی، احتیاطات مهمی در بیماران زیر وجود دارد:
الف. حساسیت متقاطع به دیگر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- بالینی و کاربردی: بیمارانی که سابقه بروز آسم، کهیر، یا رینیت حاد پس از مصرف آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی را دارند، در معرض خطر واکنشهای متقاطع به برومفناک هستند.
- توصیه تخصصی: در این بیماران، تجویز برومفناک منع مصرف نسبی دارد و باید با احتیاط شدید و تحت نظارت دقیق صورت گیرد.
ب. بیماران با سابقه اختلالات خونریزیدهنده یا مصرف ضدانعقاد
- بالینی و کاربردی: اگرچه جذب سیستمیک برومفناک حداقل است، از آنجا که این دارو میتواند بر تجمع پلاکتها تأثیر بگذارد، در بیمارانی که اختلالات خونریزی (مانند هموفیلی) دارند یا داروهای ضدانعقاد خوراکی (مانند وارفارین) مصرف میکنند، باید با احتیاط استفاده شود.
- توصیه تخصصی: در طول جراحی چشمی، استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی موضعی میتواند زمان خونریزی بافتهای چشمی را طولانیتر کند. پزشک باید در صورت وجود خونریزیهای غیرعادی در دوره پس از عمل، هوشیار باشد.
ج. بیماریهای سطحی قرنیه
- بالینی و کاربردی: استفاده طولانیمدت یا بیش از حد از برومفناک، به ویژه در بیمارانی که دارای نقص قبلی در اپیتلیوم قرنیه (لایه سطحی قرنیه) هستند، یا در بیماران مبتلا به خشکی شدید چشم و دیابت قندی کنترل نشده، میتواند خطر بروز عوارض جانبی جدی قرنیه را افزایش دهد.
- عوارض جدی: این عوارض شامل نازک شدن قرنیه، فرسایش، کراتیت نقطهای، و در موارد بسیار نادر، سوراخ شدن قرنیه است.
- توصیه تخصصی: مدت زمان درمان با برومفناک نباید از ۱۴ روز تجاوز کند. در صورت مشاهده هرگونه نقص در اپیتلیوم، دارو باید فوری قطع شود.
۲. موارد منع مصرف در بارداری و شیردهی
استفاده از برومفناک در بارداری و شیردهی باید با ارزیابی دقیق خطر و منفعت انجام شود.
الف. بارداری
- بالینی و کاربردی: برومفناک مانند سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (از جمله داروهای خوراکی)، در سهماهه سوم بارداری منع مصرف مطلق دارد.
- خطر قلبی جنین: مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی در سهماهه سوم میتواند باعث بسته شدن زودرس مجرای شریانی در جنین شود، که یک عارضه جدی قلبی است.
- توصیه تخصصی: با وجود جذب سیستمیک ناچیز، پزشک باید از تجویز برومفناک یا هر داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی دیگری در سهماهه سوم خودداری کند. در سهماهههای اول و دوم، تنها در صورت لزوم مطلق و عدم وجود گزینههای ایمنتر استفاده شود.
ب. شیردهی
- بالینی و کاربردی: مشخص نیست که آیا برومفناک پس از تجویز موضعی چشمی به میزان قابل توجهی در شیر مادر ترشح میشود یا خیر.
- توصیه تخصصی: با توجه به جذب سیستمیک بسیار کم، خطر بروز عوارض جانبی جدی برای نوزاد شیرخوار بسیار پایین ارزیابی میشود. با این حال، توصیه میشود در صورت امکان، از داروهای با دادههای ایمنی بهتر در شیردهی استفاده شود، یا مصرف دارو محدود به کوتاهترین دوره ممکن باشد.
۳. موارد منع مصرف در کودکان
- بالینی و کاربردی: ایمنی و اثربخشی برومفناک در کودکان زیر ۱۸ سال برای اندیکاسیونهای تأیید شده پس از جراحی آب مروارید، به طور رسمی توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده اثبات نشده است.
- توصیه تخصصی: به دلیل فقدان دادههای کافی و کارآزماییهای بالینی، استفاده از برومفناک در کودکان زیر سن قانونی، محدود به موارد خاص بالینی با ارزیابی دقیق توسط چشمپزشک است و معمولاً به صورت معمول توصیه نمیشود.
عوارض جانبی برومفناک
۱. عوارض جانبی شایع (بیش از ۱ درصد تا ۱۰ درصد)
این عوارض بیشترین نرخ گزارش را دارند و معمولاً خفیف و گذرا هستند:
- حس جسم خارجی: شایعترین عارضه، گزارش شده در حدود ۳ تا ۸ درصد از بیماران. این عارضه حس وجود چیزی در چشم است که معمولاً پس از مدتی برطرف میشود.
- سوزش، خارش یا ناراحتی چشمی: در حدود ۲ تا ۴ درصد از بیماران تجربه میشود. این علائم معمولاً در زمان چکاندن قطره رخ میدهند.
- تاری دید: حدود ۲ تا ۴ درصد از بیماران ممکن است تاری دید موقت را پس از استفاده از قطره گزارش کنند.
- سردرد: حدود ۱ تا ۳ درصد از بیماران ممکن است سردرد را گزارش کنند که میتواند ناشی از دارو یا خود روند بهبودی پس از جراحی باشد.
- کراتیت نقطهای: در حدود ۱ تا ۳ درصد از بیماران گزارش شده است. این وضعیت التهابی سطحی قرنیه معمولاً خفیف است، اما نیاز به پایش دارد.
۲. عوارض جانبی با شیوع کمتر (کمتر از ۱ درصد)
این عوارض به ندرت رخ میدهند، اما برخی از آنها از نظر بالینی اهمیت بیشتری دارند:
- خونریزی شبکیه: در نرخ بسیار پایین، در بیماران پس از جراحی مشاهده شده است. این عارضه احتمالاً به دلیل ماهیت جراحی است، اما داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی باید با احتیاط مصرف شوند.
- تورم پلک یا التهاب: در کمتر از ۱ درصد از بیماران گزارش شده است.
- ایریدوسیکلیت: التهاب قسمت قدامی یووهآ. اگرچه یک عارضه پس از عمل است، اما ممکن است در برخی موارد با مصرف دارو همراه باشد.
- نقص یا سوراخ شدن قرنیه: این عوارض بسیار نادر هستند، اما جدیترین خطر مرتبط با مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی موضعی هستند، به ویژه در صورت مصرف طولانیتر از حد توصیه شده یا وجود شرایط پرخطر زمینهای (مانند دیابت یا خشکی شدید چشم).
نکته کاربردی برای پزشک: شایعترین ناراحتیهای بیمار، تحریک موضعی و حس جسم خارجی است که نباید با عوارض جدی قرنیه اشتباه گرفته شود. مهمترین نکته، پایش بیمار از نظر علائم کراتیت مداوم یا نقص اپیتلیال است، به ویژه اگر درمان بیش از ۱۴ روز ادامه یابد. در صورت مشاهده هرگونه نشانه وخامت قرنیه، قطع فوری برومفناک ضروری است.
تداخلات دارویی برومفناک
۱. تداخلات دارویی مهم
تداخلات برومفناک چشمی تقریباً به طور کامل موضعی هستند و با داروهای سیستمیک (خوراکی) به ندرت مشکلساز میشوند.
الف. داروهای ضدانعقاد و ضد پلاکت
- نام فارسی داروها: وارفارین (ضدانعقاد خوراکی)، آسپرین (ضد پلاکت)، کلوپیدوگرل (ضد پلاکت).
- نوع تداخل: افزایش خطر خونریزی چشمی.
- توضیح کاربردی: برومفناک، به عنوان یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی، به صورت تئوری میتواند بر تجمع پلاکتها تأثیر بگذارد. اگرچه جذب سیستمیک آن ناچیز است، اما در بیمارانی که داروهای ضدانعقاد یا ضد پلاکت مصرف میکنند، احتمال افزایش خطر خونریزی در چشم، به ویژه در طول یا پس از جراحی، وجود دارد. در این بیماران، پایش دقیق توصیه میشود.
ب. داروهای کورتیکواستروئیدی موضعی
- نام فارسی داروها: دگزامتازون چشمی، پردنیزولون چشمی.
- نوع تداخل: افزایش خطر عوارض جانبی قرنیه.
- توضیح کاربردی: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند برومفناک و کورتیکواستروئیدهای موضعی هر دو میتوانند فرآیند بهبود قرنیه را کُند کنند. استفاده همزمان این دو دسته دارو به صورت موضعی، به ویژه برای دورههای طولانی، میتواند خطر بروز عوارض جدی قرنیه مانند نازک شدن، فرسایش و سوراخ شدن قرنیه را به طور چشمگیری افزایش دهد. استفاده همزمان مجاز است، اما باید با احتیاط و برای کوتاهترین مدت زمان ممکن باشد.
ج. سایر قطرههای چشمی
- نام فارسی داروها: هر نوع قطره چشمی دیگر مانند قطرههای آنتیبیوتیک، قطرههای گشادکننده مردمک، یا قطرههای کاهشدهنده فشار چشم.
- نوع تداخل: کاهش جذب.
- توضیح کاربردی: اگر بیمار نیاز به استفاده از چندین نوع قطره چشمی دارد، باید حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه فاصله زمانی بین چکاندن هر قطره رعایت شود. این کار برای جلوگیری از شسته شدن دارو توسط قطره بعدی و اطمینان از جذب کافی برومفناک ضروری است.
۲. تداخل با غذا
- نوع تداخل: بدون تداخل بالینی مهم.
- توضیح کاربردی: از آنجا که برومفناک به صورت موضعی (قطره چشمی) تجویز میشود و جذب سیستمیک آن بسیار ناچیز است، هیچ تداخلی با مواد غذایی، نوشیدنیها یا رژیمهای غذایی خاص گزارش نشده است.
۳. تداخل در آزمایشات
- نوع تداخل: تداخل مستقیم و مهمی با آزمایشهای رایج آزمایشگاهی ندارد.
- توضیح کاربردی: به دلیل غلظت پلاسمایی بسیار پایین برومفناک پس از تجویز موضعی، انتظار نمیرود که این دارو بر نتایج آزمایشهای خون، ادرار، یا تستهای عملکرد کبد و کلیه تأثیری بگذارد.
- نکته تخصصی برای پزشک: مهمترین تداخلات برومفناک در سطح موضعی و با فارماکولوژی چشم است. در بیماران مبتلا به آسم که به آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی خوراکی حساسیت دارند، اگرچه جذب موضعی ناچیز است، باید همچنان از نظر بروز علائم تنفسی (به عنوان یک واکنش متقاطع نادر) پایش شوند.
هشدار ها برومفناک
۱. هشدارهای مهم و جامع کاربردی
تمرکز اصلی هشدارهای برومفناک بر سلامت قرنیه و خطر خونریزی است.
الف. خطر آسیب قرنیه و تأخیر در بهبود
- بالینی و کاربردی: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی موضعی مانند برومفناک میتوانند روند بهبود قرنیه پس از جراحی را به تأخیر بیندازند یا متوقف کنند. استفاده طولانی مدت (بیش از ۱۴ روز) میتواند خطر بروز عوارض جانبی موضعی جدی و نادر قرنیه را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
- عوارض جدی: این عوارض شامل نازک شدن قرنیه، فرسایش قرنیه، سوراخ شدن قرنیه و کراتیت هستند.
- اقدامات عملی: تجویز برومفناک باید محدود به دوره زمانی تعیین شده (معمولاً تا دو هفته) باشد. در بیمارانی که دچار نقص اپیتلیوم قرنیه (زخم قرنیه) هستند، دارو باید فوری قطع شود.
ب. بیماران پرخطر برای عوارض قرنیه
برخی بیماران در معرض خطر بالاتری برای تجربه عوارض جانبی قرنیه هنگام استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی موضعی قرار دارند:
- بیماران دیابتی: به دلیل وجود آسیبهای میکرواسکولار.
- بیماران با بیماریهای سطحی چشم: مانند خشکی شدید چشم، آرتریت روماتوئید یا سندرم شوگرن.
بیماران با سابقه جراحیهای مکرر یا طولانی مدت چشم.
- اقدامات عملی: پایش مکرر وضعیت اپیتلیوم قرنیه در این گروههای پرخطر بسیار ضروری است. در صورت عدم بهبود به موقع قرنیه، قطع دارو ضروری است.
ج. تأثیر بر خونریزی
- بالینی و کاربردی: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، شامل برومفناک چشمی، ممکن است به دلیل تأثیر بر تجمع پلاکتها، زمان خونریزی را طولانیتر کنند.
- اقدامات عملی: اگرچه خطر آن به دلیل جذب سیستمیک ناچیز کم است، اما در بیمارانی که سابقه اختلالات خونریزی شناخته شده دارند یا از داروهای ضدانعقاد مصرف میکنند، باید با احتیاط بیشتری تجویز شود و بیمار از نظر خونریزی غیرعادی چشمی (مانند هایفما) پایش شود.
د. استفاده با لنزهای تماسی
- بالینی و کاربردی: قطرههای چشمی برومفناک معمولاً حاوی نگهدارنده بنزالکونیوم کلراید هستند که میتواند توسط لنزهای تماسی نرم جذب شود و منجر به تغییر رنگ لنز یا تحریک چشمی شود.
- اقدامات عملی: به بیمار توصیه شود که در طول دوره درمان با برومفناک، از لنزهای تماسی استفاده نکند. اگر استفاده ضروری است، لنزها باید قبل از ریختن قطره برداشته شوند و حداقل ۱۵ دقیقه پس از تجویز قطره، دوباره گذاشته شوند.
ه. عفونتهای چشمی
- بالینی و کاربردی: داروهای ضدالتهاب، از جمله برومفناک، میتوانند علائم بالینی عفونت حاد چشمی را پنهان کنند.
- اقدامات عملی: اگر بیماری در حال مصرف برومفناک دچار عفونت چشمی شود، درمان باید با دقت کامل برای مدیریت همزمان التهاب و عفونت صورت گیرد.
۲. اوردوز برومفناک چشمی و درمان
اوردوز برومفناک چشمی به دو صورت موضعی و سیستمیک بررسی میشود:
الف. اوردوز موضعی
- علائم: در صورت چکاندن قطرات اضافی به چشم، معمولاً علائم به صورت افزایش موضعی عوارض جانبی مانند سوزش موضعی، قرمزی یا ناراحتی چشمی بروز میکند.
- درمان: درمان شامل شستشوی چشم با آب یا سالین (محلول نمکی) استریل برای حذف دوز اضافی دارو است. پایش دقیق قرنیه برای جلوگیری از آسیب احتمالی ضروری است.
ب. اوردوز سیستمیک
- علائم: به دلیل جذب سیستمیک ناچیز برومفناک پس از تجویز موضعی، اوردوز سیستمیک پس از مصرف معمول قطره چشمی بسیار بعید است. اگرچه، در صورت بلع اتفاقی مقدار قابل توجهی از محتویات بطری قطره چشمی، علائم مسمومیت مشابه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی خوراکی ممکن است رخ دهد (مانند تهوع، استفراغ، درد شکم، خوابآلودگی، یا سردرد).
درمان:
- پادزهر خاص: برومفناک پادزهر خاصی ندارد.
- درمان حمایتی: درمان عمدتاً حمایتی و علامتی است.
- کاهش جذب: در صورت بلع مقدار زیاد در مدت زمان کوتاه، ممکن است استفاده از زغال فعال در محیط بیمارستانی توصیه شود.
- پایش: پایش دقیق علائم حیاتی، سطح هوشیاری، و عملکرد کلیوی و کبدی بیمار انجام میشود. در صورت لزوم، درمان علائم گوارشی یا عصبی انجام خواهد شد.
توصیه های دارویی برومفناک
۱. توصیههای دارویی بیمار
این دستورالعملها باید به وضوح به بیمارانی که تحت جراحی چشم قرار گرفتهاند و برومفناک را مصرف میکنند، منتقل شود:
الف. نحوه مصرف صحیح قطره
- تعداد دفعات و دوز: دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز (یا دو بار در روز بر اساس نوع فرمولاسیون) مصرف کنید. خودداری از مصرف بیش از حد ضروری است.
- زمانبندی: دوره درمان را طبق دستور پزشک (معمولاً تا ۱۴ روز پس از جراحی آب مروارید) به طور کامل دنبال کنید و آن را زودهنگام قطع نکنید، مگر اینکه پزشک دستور دهد.
- تکنیک قطرهریزی: قبل از استفاده دستها را بشویید. سر قطرهچکان را به چشم یا سطوح دیگر لمس نکنید تا از آلودگی جلوگیری شود. پس از چکاندن قطره، چشم را بسته نگه دارید و پلک را فشار دهید تا دارو به داخل سیستم اشکی وارد نشود و جذب سیستمیک به حداقل برسد.
- فاصله با قطرههای دیگر: اگر از قطرههای چشمی دیگری استفاده میکنید، حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه بین چکاندن برومفناک و قطرههای دیگر فاصله بگذارید.
ب. مدیریت عوارض و نکات ایمنی
- لنزهای تماسی: در طول دوره درمان با برومفناک از لنزهای تماسی استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد.
- سوزش موقت: ممکن است بلافاصله پس از چکاندن قطره، احساس سوزش، ناراحتی یا تاری دید موقت داشته باشید؛ این علائم معمولاً جزئی و گذرا هستند.
- خطر آسیب قرنیه: در صورت مشاهده هرگونه ناراحتی شدید، درد طولانیمدت، یا کاهش ناگهانی دید، مصرف دارو را قطع کرده و فوراً با پزشک تماس بگیرید. اینها میتوانند نشانههای آسیب جدی به قرنیه باشند.
۲. توصیههای دارویی مخصوص پزشک
این توصیهها جنبههای فنی، بالینی و مدیریت ریسک در تجویز برومفناک را پوشش میدهد:
الف. مدیریت ریسک قرنیه
- محدودیت دوره درمان: دوره درمان برومفناک را به طور سفت و سخت به حداکثر ۱۴ روز پس از جراحی آب مروارید محدود کنید. استفاده طولانیتر خطر عوارض جانبی قرنیه (مانند سوراخ شدن یا نازک شدن قرنیه) را به شدت افزایش میدهد.
- شناسایی بیماران پرخطر: در بیماران با سوابق زیر، احتیاط بیشتری به عمل آورید و پایش دقیقتر باشد:
- بیماریهای زمینهای قرنیه یا خشکی شدید چشم.
- دیابت قندی کنترل نشده.
- جراحیهای مکرر یا طولانی مدت چشم.
- قطع فوری: در صورت مشاهده هرگونه نشانه نقص در اپیتلیوم قرنیه یا تأخیر قابل توجه در بهبودی اپیتلیال، باید فوراً مصرف برومفناک قطع شده و از درمانهای کمکی برای محافظت و ترمیم سطح قرنیه استفاده شود.
ب. دوزبندی و راهنمای تجویز
- دوز استاندارد: دوز تأیید شده برای التهاب و درد پس از عمل آب مروارید، معمولاً یک قطره از محلول (۰.۰۷٪، ۰.۰۷۵٪ یا ۰.۰۹٪) در چشم آسیبدیده، یک بار در روز، است.
- پیشگیری از تورم ماکولا: در موارد مصرف خارج از برچسب (مانند پیشگیری از تورم ماکولای کیستوئیدی) که نیاز به درمان طولانیتر است (مثلاً تا ۶-۱۲ هفته)، باید نسبت سود به زیان به دقت ارزیابی شود و بیمار از نظر سلامت قرنیه به شدت پایش گردد.
- منع مصرف در سهماهه سوم بارداری: در زنان باردار، به دلیل خطر بالقوه بسته شدن زودرس مجرای شریانی در جنین، پاروکستین در سهماهه سوم منع مصرف مطلق دارد.
ج. مدیریت تداخلات
- کورتیکواستروئیدهای موضعی: در صورت لزوم استفاده همزمان با قطرههای کورتیکواستروئیدی چشمی، دوز هر دو دارو را به حداقل برسانید و دوره مصرف را محدود کنید تا خطر عوارض جانبی قرنیه افزایش نیابد.
- داروهای ضد انعقاد: در بیمارانی که از داروهای ضدانعقاد خوراکی استفاده میکنند، در طول جراحی و دوره پس از عمل، هوشیاری لازم را نسبت به افزایش خطر خونریزی چشمی داشته باشید.
دارو های هم گروه برومفناک
مصرف در بارداری برومفناک
گروه C
در شرايط خاص و نظارت ويژه پزشك قابل استفاده است: مطالعات حیوانی مواردی از عارضه جانبی برای جنین نشان داده است و مطالعات انسانی به اندازه کافی در دست نیست. منافع دارو در مقابل خطرات احتمالی، تعیین کننده مصرف یا عدم مصرف این دارو در دوران بارداری است.
