ستیریزین چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

لتیزن محصول شرکت اکتوورکو

معرفی سیتریزین

سیتریزین یک آنتی‌هیستامین نسل دوم است که برای تسکین علائم آلرژیک (مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و کهیر) استفاده می‌شود. این دارو با مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین H1، جلوی اثر هیستامین را گرفته و به کاهش علائم آلرژیک کمک می‌کند.

تفاوت نسل اول و دوم:

آنتی‌هیستامین‌های نسل اول:

• به راحتی از سد خونی-مغزی عبور می‌کنند، بنابراین معمولاً باعث خواب‌آلودگی و سایر عوارض جانبی (مانند خشکی دهان و تاری دید) می‌شوند. مثل کلرفنیرامین

آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم (مانند سیتریزین):

• نفوذ کمتری به مغز دارند؛ به همین دلیل خواب‌آلودگی و عوارض جانبی آن‌ها بسیار کمتر است و برای بیماران فعال روزانه مناسب‌تر می‌باشند.

موارد مصرف سیتریزین

رینیت آلرژیک فصلی و دائمی:

• برای کاهش علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش و گرفتگی بینی ناشی از آلرژی‌های فصلی (به‌ویژه در بهار و تابستان) یا آلرژی‌های دائمی (مانند حساسیت به گرد و غبار) استفاده می‌شود.

کهیر مزمن:

• در کاهش خارش و تعداد کهیرهای پوستی ناشی از واکنش‌های آلرژیک، که ممکن است بدون علت مشخص بروز کند، موثر است.

حساسیت‌های چشمی:

• برای تسکین علائم حساسیت چشمی مانند خارش و قرمزی، اگرچه معمولاً به‌تنهایی به عنوان درمان چشمی استفاده نمی‌شود و ممکن است با قطره های چشمی تجویز شود.

سایر واکنش‌های آلرژیک:

• در مواردی که واکنش‌های آلرژیک عمومی (مانند خارش عمومی یا واکنش‌های پوستی) بروز می‌کند، سیتریزین می‌تواند به کنترل این علائم کمک کند.
   

اثربخشی و آمار سیتریزین

مطالعات بالینی نشان می‌دهد که سیتریزین در حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران با علائم آلرژیک، بهبود قابل توجهی ایجاد می‌کند. این دارو نسبت به برخی آنتی‌هیستامین‌های نسل اول، عوارض جانبی خواب‌آلودگی کمتری دارد.
 

تفاوت‌های سافت ژل، قرص و شربت سیتریزین :

سافت ژل سیتریزین:

• فرم ژل‌دار است که معمولاً سریع‌تر در معده حل شده و جذب می‌شود؛
• مناسب برای افرادی که از بلعیدن قرص‌های خشک مشکل دارند.

قرص سیتریزین:

• فرم جامد و فشرده است؛
• مناسب برای بزرگسالان و کودکانی که توانایی بلعیدن دارو را دارند؛
• معمولاً دوز ثابت و مشخصی دارد.

شربت سیتریزین:

• فرم مایع است که به راحتی برای کودکان و افرادی که مشکل بلع قرص دارند قابل مصرف است؛
• امکان تنظیم دقیق دوز با توجه به وزن یا سن وجود دارد.
• انتخاب فرم دارو بستگی به سن، توانایی بلع و نیازهای شخصی شما دارد.
   

مقدار مصرف سیتریزین

بزرگسالان:

• دوز معمول سیتریزین برای بزرگسالان ۱۰ میلی‌گرم یک بار در روز است.

کودکان (۶ تا ۱۲ سال):

• معمولاً دوز ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم یک بار در روز تجویز می‌شود.

کودکان زیر ۶ سال:

• مصرف سیتریزین در این گروه سنی باید تحت نظارت دقیق پزشک باشد و معمولاً دوزهای پایین‌تری تجویز می‌شود.
   

خطرات مرتبط با مصرف طولانی‌مدت سیتریزین

مصرف طولانی‌مدت سیتریزین به طور کلی ایمن تلقی می‌شود؛ با این حال، برخی افراد ممکن است در درازمدت دچار عوارضی مانند خواب‌آلودگی، خشکی دهان یا گاهی سردرد شوند. افزایش اشتهاء و کاهش حافظه در مصرف طولانی گزارش شده است
 

نحوه عملکرد (مکانیسم اثر) سیتریزین

سیتریزین با مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین H1 در بدن، مانع از اتصال هیستامین به این گیرنده‌ها می‌شود. هیستامین ماده‌ای است که علائم آلرژیک مانند خارش، آبریزش و قرمزی را ایجاد می‌کند؛ بنابراین، با مهار این گیرنده‌ها، سیتریزین باعث کاهش علائم آلرژیک می‌شود.

نحوه جذب و دفع (فارماکوکینتیک) سیتریزین

جذب:

• سیتریزین به سرعت از دستگاه گوارش جذب شده و حداکثر سطح پلاسمایی آن در حدود ۱ ساعت پس از مصرف حاصل می‌شود.

دفع:

• این دارو عمدتاً از طریق کلیه‌ها دفع شده و نیمه‌عمر آن حدود ۸ تا ۱۰ ساعت است.

عوارض جانبی و مدیریت آن‌ها در سیتریزین

خواب‌آلودگی:

• حدود ۱۰ تا ۱۵٪ از بیماران ممکن است دچار خواب‌آلودگی شوند. مدیریت آن با تنظیم زمان مصرف (مثلاً مصرف در شب) پیشنهاد می‌شود.

خشکی دهان:

• در حدود ۱۰٪ موارد گزارش شده است؛ مصرف مایعات کافی و استفاده از آب دهان می‌تواند مفید باشد.

سردرد و خستگی:

• در درصد کمی از بیماران رخ می‌دهد و معمولاً با قطع مصرف یا کاهش دوز بهبود می‌یابد.

 تداخلات دارویی سیتریزین

سیتریزین ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد:

داروهای مسکن و آرام‌بخش:

• مصرف همزمان با داروهای دارای اثر خواب‌آلودگی می‌تواند باعث افزایش این اثر شود.

داروهای ضدافسردگی:

• ممکن است باعث تقویت عوارض خواب‌آلودگی یا تغییر در اثرات دارویی شوند.

الکل:

• مصرف الکل همراه با سیتریزین می‌تواند اثر خواب‌آلودگی را افزایش دهد.

تداخلات با غذا در مصرف سیتریزین

مصرف غذا به‌طور کلی بر جذب سیتریزین تأثیر قابل‌توجهی ندارد؛ اما وعده‌های غذایی سنگین ممکن است جذب سیتریزین را به تأخیر بیندازند.

منع مصرف سیتریزین در بیماری‌ها، بارداری، شیردهی

بیماری‌ها:

• در بیماران مبتلا به اختلالات کبدی یا کلیوی شدید، مصرف سیتریزین باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک انجام شود.

بارداری:

• مصرف سیتریزین در دوران بارداری معمولاً در صورت لزوم و با مشورت پزشک انجام می‌شود.

شیردهی:

• در دوره شیردهی نیز باید با احتیاط مصرف شود.

رده سنی:

• برای کودکان زیر ۲ سال مصرف آن توصیه نمی‌شود؛
• در کودکان بین ۲ تا ۶ سال و ۶ تا ۱۲ سال دوز مناسب تعیین می‌شود.

علائم اوردوز (زیاده‌روی در مصرف) سیتریزین

علائم اوردوز:

• شامل خواب‌آلودگی شدید، سردرد، تهوع و در موارد نادر تشنج می‌شود.

اقدام:

• در صورت مصرف بیش از حد، فوراً به مراکز اورژانس مراجعه کنید.

میزان وابستگی یا اعتیاد به سیتریزین

سیتریزین از نظر ایجاد وابستگی یا اعتیاد فاقد پتانسیل محسوب می‌شود و استفاده از آن منجر به اعتیاد نمی‌گردد.

روش‌های مکمل درمان همراه با سیتریزین

تغییرات محیطی:

• اجتناب از آلرژن‌های محیطی مانند گرده گیاهان، گرد و غبار و موی حیوانات.

درمان‌های مکمل:

• استفاده از شستشوی بینی با محلول نمکی و رعایت بهداشت محیط می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.

ایمونوتراپی:

• در موارد شدید، پزشک ممکن است به درمان‌های ایمونوتراپی اشاره کند.

مقایسه سیتریزین با داروهای مشابه

سیتریزین:

• به سرعت عمل کرده و در حدود ۷۰–۸۰٪ بیماران بهبود قابل توجهی در علائم آلرژیک ایجاد می‌کند؛ ولی اثرات خواب‌آلودگی دارد.

لوراتادین:

• اثربخشی خوبی دارد و به دلیل کم‌اثر بودن بر سیستم عصبی مرکزی، معمولاً اثر خواب‌آلودگی ندارد؛ اما ممکن است در برخی موارد نسبت به سیتریزین کمی کندتر عمل کند.

فکسوفنادین:

• اثربخشی مشابهی در کنترل علائم آلرژیک دارد و به دلیل عدم نفوذ به مغز، برای کسانی که نیاز به حفظ هوشیاری دارند مناسب است.

سوالات متداول در خصوص سیتریزین

سیتریزین چه علائمی را درمان می‌کند؟

پاسخ: سیتریزین در کنترل علائم رینیت آلرژیک، کهیر پوستی و حساسیت‌های چشمی مؤثر است.

چرا سیتریزین نسبت به آنتی‌هیستامین‌های نسل اول ترجیح داده می‌شود؟

پاسخ: سیتریزین باعث خواب‌آلودگی و عوارض جانبی کمتری نسبت به آنتی‌هیستامین‌های نسل اول می‌شود.

آیا سیتریزین در نوزادان مصرف می‌شود؟

پاسخ: مصرف سیتریزین برای نوزادان توصیه نمی‌شود.

چه مدت پس از مصرف سیتریزین اثر آن آغاز می‌شود؟

پاسخ: اثر سیتریزین معمولاً طی ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت پس از مصرف شروع می‌شود.

مدت زمان اثر سیتریزین چقدر است؟

پاسخ: اثر آن تا ۲۴ ساعت ادامه دارد؛ به همین دلیل معمولاً یک دوز روزانه کفایت می‌کند.

آیا سیتریزین می‌تواند باعث خشکی چشم شود؟

پاسخ: خشکی چشم می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی در برخی افراد رخ دهد.

آیا سیتریزین در درمان حساسیت‌های چشمی موثر است؟

پاسخ: بله، سیتریزین می‌تواند به کاهش علائم حساسیت چشمی مانند خارش و قرمزی کمک کند.

آیا سیتریزین می‌تواند به کنترل کهیر پوستی کمک کند؟

پاسخ: بله، سیتریزین در کاهش خارش و تعداد کهیرهای پوستی ناشی از واکنش‌های آلرژیک مؤثر است.

آیا سیتریزین برای رینیت آلرژیک مناسب است؟

پاسخ: بله، سیتریزین یکی از داروهای موثر در درمان رینیت آلرژیک فصلی و دائمی به شمار می‌رود.

آیا سیتریزین بر سیستم ایمنی تأثیری دارد؟

پاسخ: سیتریزین تنها اثر آنتی هیستامینی دارد و تأثیر مستقیمی بر سیستم ایمنی بدن ایجاد نمی‌کند.

آیا باید سیتریزین را همراه غذا مصرف کرد؟

پاسخ: مصرف سیتریزین با یا بدون غذا مشکلی ندارد؛ اما وعده‌های غذایی سنگین ممکن است جذب دارو را کمی به تأخیر بیندازند.

آیا الکل بر اثر سیتریزین تأثیر می‌گذارد؟

پاسخ: مصرف الکل همراه با سیتریزین ممکن است خواب‌آلودگی و عوارض جانبی را تشدید کند.

آیا سیتریزین در نارسایی کلیوی تغیینیاز به تغییر دوز دارد؟

پاسخ: در بیماران با نارسایی کلیوی شدید، ممکن است نیاز به تنظیم دوز سیتریزین داشته باشند؛ بنابراین باید تحت نظارت پزشک مصرف شود.

آیا سیتریزین برای بیماران مبتلا به بیماری‌های کبدی مناسب است؟

پاسخ: در بیماران با اختلالات کبدی ممکن است نیاز به تنظیم دوز داشته باشد؛ مصرف آن باید با نظارت پزشک صورت گیرد.

آیا سیتریزین برای افراد مسن مناسب است؟

پاسخ: بله، اما ممکن است نیاز به دوز پایین‌تر داشته باشند؛ توصیه می‌شود با پزشک مشورت شود.

آیا سیتریزین تست اعتیاد را مثبت می کند؟

پاسخ: خیر. تاثیر بر تست اعتیاد ندارد.

آیا سیتریزین بر نتایج آزمایشات خون تأثیر دارد؟

پاسخ: مصرف سیتریزین تأثیر قابل‌توجهی بر نتایج آزمایشات خون ندارد.

آیا سیتریزین در بیماران مبتلا به آسم مصرف می‌شود؟

پاسخ: سیتریزین می‌تواند به کاهش علائم آلرژیک که ممکن است بر آسم تأثیر بگذارند، کمک کند؛ اما مدیریت آسم باید تحت نظر پزشک باشد.

آیا سیتریزین باعث تحریک معده می‌شود؟

پاسخ: سیتریزین معمولاً معده را تحریک نمی‌کند؛ عوارض گوارشی نادر است.

چگونه سیتریزین می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند؟

پاسخ: اگرچه سیتریزین ممکن است برای برخی خواب‌آلودگی ایجاد کند، مصرف آن در زمان مناسب (مثلاً شب) می‌تواند به کاهش علائم آلرژیک و بهبود کیفیت خواب کمک کند.

آیا سیتریزین در شرایط استرس‌زا توصیه می‌شود؟

پاسخ: کنترل علائم آلرژیک با سیتریزین می‌تواند استرس ناشی از علائم آلرژیک را کاهش دهد، اما به عنوان داروی ضد استرس تجویز نمی شود.

آیا سیتریزین برای پیشگیری از حملات آلرژیک توصیه می‌شود؟

پاسخ: بله؛ مصرف منظم سیتریزین می‌تواند از بروز حملات آلرژیک در افراد حساس جلوگیری کند.

آیا سیتریزین با داروهای ضد هیستامین دیگر قابل تعویض است؟

پاسخ: در بسیاری از موارد، سیتریزین به عنوان یک گزینه مطمئن در میان آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم محسوب می‌شود؛ اما جایگزینی آن باید با مشورت پزشک امکان پذیر است.

آیا سیتریزین می‌تواند باعث سردرد شود؟

پاسخ: سردرد یکی از عوارض جانبی نادر سیتریزین است که در برخی بیماران گزارش شده است.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف ستیریزین

الف) رینیت آلرژیک فصلی و همیشگی

• ستیریزین به عنوان درمان اولیه در رینیت آلرژیک (فصلی و همیشگی) تجویز می‌شود.
• این دارو با کاهش علائم مانند آبریزش بینی، عطسه، خارش بینی و چشمی، به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کند.

• مسدودسازی گیرنده‌های H1 هیستامین، مانع از واکنش‌های آلرژیک در بافت‌های مخاطی می‌شود.

ب) کهیر

• ستیریزین برای کاهش علائم کهیر، مانند خارش، قرمزی و ایجاد ضایعات پوستی، به کار می‌رود.
• در کهیر مزمن، کاهش فعالیت هیستامین باعث بهبود علائم بیماری و افزایش کیفیت زندگی بیمار می‌شود.

• با کاهش اثر هیستامین، التهاب و واکنش‌های پوستی کاهش می‌یابد.

ج) آلرژی‌های پوستی و کنژکتیویت آلرژیک

• در برخی از موارد آلرژی‌های پوستی (مانند اگزماهای آلرژیک) و آلرژی‌های چشمی (کنژکتیویت آلرژیک)، ستیریزین به عنوان درمان مکمل یا به تنهایی استفاده می‌شود.
• کاهش خارش و التهابات ناشی از آلرژی‌های پوستی و چشمی از مزایای این دارو است.

• کاهش آزادسازی هیستامین از ماست سل ها و کاهش التهابات مرتبط با آلرژی.

مکانیسم اثر ستیریزین

ستیریزین یک آنتی‌هیستامین نسل دوم است که به عنوان یک مهارکننده انتخابی گیرنده‌های H1 هیستامین عمل می‌کند.

مهار گیرنده‌های H1 هیستامین:

• ستیریزین با اتصال به گیرنده‌های H1 هیستامین در بافت‌های محیطی (مانند مخاط بینی، پوست و عروق) مانع از اتصال هیستامین به این گیرنده‌ها می‌شود.
• این مسدودسازی باعث کاهش اثرات هیستامینی مانند وازودیلاتوری)، افزایش نفوذپذیری عروق و تحریک عصب‌های حساس به درد و خارش می‌گردد.

انتخاب‌پذیری و کاهش اثرات مرکزی:

• به دلیل ساختار شیمیایی نسبتاً قطبی، ستیریزین به طور محدود از سد خونی-مغزی عبور می‌کند.
• این ویژگی باعث می‌شود که اثرات خواب‌آلودگی و سایر عوارض ناشی از نفوذ به سیستم عصبی مرکزی (مانند اختلالات شناختی و خستگی) در ستیریزین به میزان قابل توجهی کمتر از آنتی‌هیستامین‌های نسل اول باشد.

کاهش پاسخ التهابی:

• با مهار گیرنده‌های H1، ستیریزین می‌تواند فعالیت سلول‌های التهابی (مانند ماکروفاژها و سلول‌های ایمنی) را کاهش داده و ترشح واسطه‌های التهابی (مانند پروستاگلاندین‌ها و سایر سایتوکین‌ها) را تعدیل کند.
• این اثرات غیرمستقیم می‌توانند به کاهش التهاب و علائم آلرژیک (مانند خارش و قرمزی پوست) کمک کنند.

فارماکوکینتیک ستیریزین

1. جذب :

• ستیریزین به سرعت پس از مصرف خوراکی جذب می‌شود.
• زمان رسیدن به قله: سطح پلاسما به حدود 1 ساعت پس از مصرف می‌رسد؛ اگرچه وجود غذا ممکن است زمان رسیدن به قله را کمی تأخیر دهد ولی تأثیر قابل توجهی بر میزان جذب ندارد.
• زیست دستیابی: زیست دستیابی تقریبی ستیریزین معمولاً بالا (حدود 70-100٪) گزارش شده است.

2. توزیع :

• توزیع در بافت‌ها: ستیریزین به طور یکنواخت در بافت‌های بدن توزیع می‌شود.
• پیوند به پروتئین‌ها: حدود 93٪ از ستیریزین به آلبومین خون متصل می‌شود که منجر به توزیع محدود در بافت‌های آزاد می‌گردد.
• عبور از سد خونی-مغزی: ستیریزین به دلیل ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، به میزان کم از سد خونی-مغزی عبور می‌کند؛ به همین دلیل، اثرات مرکزی مانند خواب‌آلودگی در آن نسبت به آنتی هیستامین های نسل اول کمتر است.

3. متابولیسم :

• متابولیسم کبدی: ستیریزین تحت تأثیر کمتری از متابولیسم کبدی قرار می‌گیرد و عمدتاً به صورت بدون تغییر دفع می‌شود.
• فعالیت آنزیمی: فعالیت آنزیم‌های کبدی در متابولیسم ستیریزین نقش بسیار کمی دارد؛ بنابراین، تداخلات دارویی مرتبط با متابولیسم کبدی در این دارو نادر است.

4. دفع :

• روش دفع: بخش عمده ستیریزین به صورت بدون تغییر از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود.
• نیمه‌عمر: نیمه‌عمر حذف ستیریزین در افراد سالم بین 7 تا 10 ساعت است. در افراد مسن یا بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی، این دوره ممکن است افزایش یابد و نیاز به تنظیم دوز داشته باشد.
• پایش: با توجه به دفع عمدتاً کلیوی، عملکرد کلیه در تعیین دوز مصرفی ستیریزین اهمیت ویژه‌ای دارد.

منع مصرف ستیریزین

حساسیت شناخته‌شده به ستیریزین یا مشتقات آن:

• بیمارانی که واکنش‌های آلرژیک شدید (مانند آنافیلاکسی) به ستیریزین، هیدروکسی‌زین یا سایر مشتقات پپرازینی دارند، از مصرف ستیریزین منع می‌شوند.

حساسیت به اجزای تشکیل‌دهنده دارو:

• در صورتی که بیمار به یکی از مواد افزودنی یا غیر دارویی (مانند رنگ‌ها یا حلال‌های استفاده‌شده در تولید) حساسیت داشته باشد، مصرف ستیریزین توصیه نمی‌شود.

بیماری‌های شدید کلیوی:

• از آنجا که ستیریزین عمدتاً از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود، در بیماران با نقص شدید کلیوی احتمال تجمع دارو و افزایش اثرات آن وجود دارد.

اختلالات شدید کبدی:

• اگرچه ستیریزین متابولیسم کبدی کمی دارد، اما نقص شدید عملکرد کبدی می‌تواند منجر به تغییر در متابولیسم دارو شود.

• در بیماران با اختلالات کبدی شدید، نیاز به تنظیم دوز و پایش منظم عملکرد کبد وجود دارد؛ در برخی موارد، ممکن است مصرف این دارو منع شود.

بیماری‌های چشم حساس به اثرات آنتی‌هیستامینی:

• در بیمارانی که سابقه گلوکوم با زاویه بسته‌ دارند، حتی با آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم که عوارض آنتی‌کولینرژیک کمتری دارند، ممکن است خطر تشدید علائم وجود داشته باشد.

• در این بیماران، استفاده از ستیریزین باید با احتیاط صورت گیرد و در صورت بروز علائم تشدید، دارو قطع شود.

عوارض جانبی ستیریزین

1. عوارض جانبی شایع

خواب‌آلودگی و خستگی:

• توضیح: در حدود 10–20٪ از بیماران ممکن است دچار خواب‌آلودگی ملایم تا متوسط یا احساس خستگی شوند.
• مدیریت: توصیه می‌شود مصرف دارو در ساعات شب یا همراه با تنظیم دوز در بیماران حساس انجام شود.

خشکی دهان:

• توضیح: کاهش ترشح بزاق که ممکن است باعث احساس خشکی دهان شود.
• مدیریت: تشویق بیمار به مصرف آب کافی و در صورت نیاز استفاده از جویدنی‌های بی‌قند یا آنتی‌اکسیدان‌های موضعی.

سردرد:

• توضیح: سردردهای خفیف تا متوسط که معمولاً گذرا هستند.
• مدیریت: می‌توان از مسکن‌های غیر استروئیدی استفاده کرد.

اختلالات گوارشی خفیف:

• توضیح: مانند نفخ، تهوع یا درد معده خفیف که در برخی موارد گزارش شده‌اند.
• مدیریت: توصیه به مصرف همراه غذا و تغییرات رژیم غذایی ملایم.

2. عوارض جانبی نادر

اختلالات گوارشی شدید:

• توضیح: در موارد نادر، برخی بیماران ممکن است با اسهال شدید یا یبوست مواجه شوند.
• مدیریت: پایش دقیق علائم گوارشی و در صورت نیاز تنظیم دوز یا تغییر دارو.

تغییرات در عملکرد کبدی:

• توضیح: به‌طور نادر افزایش آنزیم‌های کبدی یا اختلال در عملکرد کبد گزارش شده است.
• مدیریت: پایش دوره‌ای عملکرد کبد (ALT، AST) در بیمارانی که علائم یا سابقه مشکلات کبدی دارند.

اختلالات بینایی:

• توضیح: برخی از بیماران به‌طور نادر گزارش از تاری دید یا حساسیت به نور داشته‌اند.
• مدیریت: ارزیابی دقیق چشم و در صورت بروز علائم، مشورت با متخصص چشم.

تغییرات در فشار خون:

• توضیح: ناهنجاری‌های خفیف در فشار خون (افزایش یا کاهش غیرمنتظره) ممکن است در بیماران نادر رخ دهد.
• مدیریت: پایش دقیق فشار خون به ویژه در بیماران با سابقه بیماری قلبی.

3. عوارض جانبی جدی

واکنش‌های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی):

• توضیح: در موارد نادر، واکنش‌های حاد آلرژیک شامل ورم صورت، گلو، یا دشواری در تنفس می‌تواند رخ دهد.
• مدیریت: قطع فوری دارو و مراجعه به اورژانس؛ استفاده از آنتی هیستامین‌های تزریقی و گاهی کورتیکواستروئید در صورت نیاز.

سندرم استیونز-جانسون:

• توضیح: یک واکنش پوستی جدی نادر که شامل بثورات شدید پوستی، تاول‌زنی و درد شدید است.
• مدیریت: قطع فوری دارو و ارزیابی تخصصی؛ درمان حمایتی و مراجعه به مرکز درمانی فوراً.

اختلالات شدید سیستم عصبی مرکزی:

• توضیح: در موارد بسیار نادر، اختلالات شناختی یا تغییرات روانی جدی مانند تحریک بیش از حد یا افسردگی می‌تواند مشاهده شود.
• مدیریت: پایش و ارزیابی بالینی دقیق؛ در صورت بروز علائم جدی، تنظیم دوز یا تغییر دارو لازم است.

عوارض قلبی:

• توضیح: گزارش‌های بسیار نادر از اختلالات ریتم قلبی یا افزایش فشار خون وجود دارد.
• مدیریت: پایش دقیق علائم قلبی در بیماران دارای سابقه بیماری قلبی؛ در صورت بروز تغییرات جدی، تنظیم درمان یا مراجعه به متخصص قلب.

تداخلات دارویی ستیریزین

مشخصات کلی تداخلات:

• سوبسترای CYP3A4(مینور)
• سوبسترای P-glycoprotein/ABCB1 (مینور)

• تشدید اثرات سرکوب کننده ی CNS 

• کاهش اثرات مرکزی هیستامین


تداخلات رده X (پرهیز): 


• آکلیدینیوم، آزلاستین (بینی)، برومپریدول، سیمتروپیوم، الوکسادولین، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، لاسمیدیتان، لووسولپیرید، ارفنادرین، اوکساتومید، اوکسوممازین، پارالدهید، پیتولیسانت، پتاسیم کلراید، پتاسیم سیترات، روفناسین، تالیدومید، تیوتروپیوم، اومکلیدینیوم 



کاهش اثرات داروها توسط ستریزین:

• 
مهار کننده های استیل کولین استراز، بنزیل پنیسیلوئیل پلی لیزین، بتاهیستین، عوامل معده روده ای (پروکینتیک ها)، هیالورونیداز، ایتوپرید، لووسولپیرید، نیتروگلیسرین، پیتولیسانت، سکرتین 



کاهش اثرات ستریزین توسط داروها: 


• مهار کننده های استیل کولین استراز، آمفتامین ها، لوماکافتور و ایواکافتور، القا کننده های P-gp/ABCB1 



افزایش اثرات داروها توسط ستریزین:

• 
اتانول، آمزینیوم، داروهای آنتی کولینرژیک، آزلاستین (بینی)، بلونانسرین، برکسانولون، بوپرنورفین، سیمتروپیوم، کلوزاپین، سرکوب کننده های CNS، الوکسادولین، فلونیترازپام، گلوکاگون، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، متوتریمپرازین، متیروزین، میرابگرون، آگونیست های اپیوئیدی، ارفنادرین، اوکسی کدون، پارالدهید، پیلسیکاینید، پیریبدیل، پتاسیم کلراید، پتاسیم سیترات، پرامی پکسول، راموسترون، روفناسین، روپی نیرول، روتیگوتین، SSRIها، سوورکسانت، تالیدومید، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، تیوتروپیوم، توپیرامات، زولپیدم 



افزایش اثرات ستریزین توسط داروها:

• 
آکلیدینیوم، آلیزاپرید، آمانتادین، آزلاستین(نازال)، فراورده های حاوی توکسین بوتولینیوم، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، کانابیس، کلرال بتائین، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، دیمتیندن (موضعی)، دوکسیلامین، درونابینول، دروپریدول، اردافیتینیب، اسکتامین، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، هیدروکسی زین، ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، کاوا کاوا، کراتوم، لاسمیدیتان، لیسوراید، لمبورکسانت، لوفکسیدین، لوماکافتور و ایواکافتور، منیزیم سولفات، متوتریمپرازین، متوکلوپرامید، میانسرین، مینوسیکلین (سیستمیک)، نابیلون، الوپاتادین(نازال)، اوکساتومید، اوکسوممازین، پرامپانل، مهار کننده های P-gp/ABCB1، پیلسیکاینید، پراملینتید، رانولازین، روفینامید، سدیم اکسیبات، تتراهیدروکانابینول، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول، تریمپرازین، اومکلیدینیوم، والرین



تداخل با غذا: 


• جذب و پیک غلظت ستریزین، در صورت مصرف با غذا کاهش می یابد. راهکار: بدون ملاحظات غذایی مصرف شود.

تداخل با تست‌های آزمایشگاهی:

• ممکن است مصرف سیتریزین منجر به جواب مثبت کاذب در ارزیابی TCA سرم شود. می‌تواند واکنش های چرخشی و شعله ور شدن نسبت به آنتی ژن های تست پوستی را سرکوب کند.

هشدار ها ستیریزین

خواب‌آلودگی و کاهش هوشیاری:

• ستیریزین می‌تواند باعث ایجاد خواب‌آلودگی یا کاهش سطح هوشیاری شود؛ لذا توصیه می‌شود بیماران از فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز بالا دارند (مانند رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین) خودداری کنند. همچنین مصرف همزمان با الکل یا سایر داروهای مسکن سیستم عصبی مرکزی می‌تواند این اثر را تشدید کند.

خشکی دهان:

• کاهش ترشح بزاق به دنبال مصرف ستیریزین ممکن است منجر به خشکی دهان شود. توصیه می‌شود بیماران میزان مصرف آب را افزایش داده و در صورت لزوم از دهان‌شویه‌های مرطوب‌کننده یا جویدنی‌های بی‌قند استفاده کنند.

سردرد:

• برخی بیماران ممکن است سردردهای خفیف تا متوسط را تجربه کنند. در این موارد، تنظیم دوز یا استفاده از مسکن‌های سبک به عنوان داروی تکمیلی می‌تواند مفید باشد.

اختلالات گوارشی:

• علائمی مانند نفخ، تهوع یا درد معده ممکن است در برخی موارد رخ دهد. مصرف دارو همراه با وعده‌های غذایی یا تغییرات ملایم در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند.

واکنش‌های آلرژیک:

• ستیریزین ممکن است در برخی بیماران منجر به بروز بثورات پوستی، خارش شدید یا ورم (به‌ویژه در نواحی صورت و گردن) شود. در صورت بروز چنین واکنش‌هایی، قطع مصرف دارو و ارزیابی فوری بیمار برای تعیین نیاز به درمان‌های حمایتی مانند آنتی‌هیستامین تزریقی یا کورتیکواستروئید ضروری است.

تغییرات در فشار خون و ضربان قلب:

• در موارد نادری، مصرف ستیریزین می‌تواند باعث تغییرات غیرمنتظره در فشار خون (افزایش یا کاهش) یا تغییر در ضربان قلب (مانند تاکی‌کاردی) شود. پایش منظم علائم قلبی به ویژه در بیمارانی که سابقه بیماری قلبی دارند توصیه می‌شود.

بیماران با نقص کلیوی شدید:

• از آنجا که ستیریزین عمدتاً از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود، در بیماران مبتلا به نقص کلیوی شدید احتمال تجمع دارو و بروز عوارض جدی وجود دارد. در این بیماران تنظیم دقیق دوز و پایش عملکرد کلیه ضروری است؛ در موارد بسیار شدید ممکن است مصرف دارو محدود یا منع شود.

توصیه های دارویی ستیریزین

پیش از مواجهه با مواد آلرژن:

• در بیمارانی با سابقه حساسیت، می‌توان ستیریزین را ۲ تا ۵ ساعت قبل از قرارگیری در معرض آلرژن تجویز نمود؛ اگرچه اثربخشی این رویکرد ممکن است نسبت به مصرف روزانه کمتر باشد

بارداری:

• استفاده از ستیریزین در بارداری تنها در صورت لزوم مطلق و پس از ارزیابی دقیق منافع و مضرات توصیه می‌شود.

شیردهی:

• در دوران شیردهی، ستیریزین با احتیاط مصرف شود؛ اگرچه داده‌های انسانی محدود خطر مشخصی برای نوزاد نشان نمی‌دهد، به لحاظ تئوری احتمال کاهش تولید شیر (با کاهش سطح پرولاکتین) وجود دارد.
• توصیه به مشورت دقیق با پزشک جهت تعیین خطر و مزایا.

بیماران کلیوی:

• قبل از شروع درمان، عملکرد کلیوی (مثلاً ارزیابی کراتینین) باید مورد بررسی قرار گیرد؛
• در بیمارانی با نقص کلیوی، تنظیم دوز و پایش دوره‌ای ضروری است.

بیماران سالمند:

• در افراد سالمند، به دلیل کاهش عملکرد کلیوی و تغییرات فارماکوکینتیکی، دوز معمولاً پایین‌تر توصیه می‌شود؛
• دوز پیشنهادی برای افراد سالمند معمولاً ۵ میلی‌گرم یک بار در روز (با حداکثر دوز ۵ میلی‌گرم در روز برای افراد بالای 77 سال) است؛

کودکان:

• ایمنی و کارایی محصولات ضد سرفه و سرماخوردگی محتوی سیتریزین در کودکان زیر ۴ سال محدود است؛
• FDA توصیه می‌کند که در کودکان زیر ۲ سال از محصولات OTC اجتناب شود و در کودکان بالای ۲ سال با احتیاط مصرف شود؛
• ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی باید از والدین در خصوص مصرف محصولات متعدد حاوی همان ماده فعال سوال کنند.

پایش علائم جانبی:

• بیماران باید از بروز عوارضی مانند خواب‌آلودگی، اثرات آنتی‌کولینرژیک (خشکی دهان، یبوست) و عوارض گوارشی نظارت شوند.

تداخلات دارویی:

• پزشک باید از تمامی داروهای تجویزی و مکمل‌های مصرفی بیمار مطلع باشد تا از تداخلات احتمالی (به ویژه با داروهای مؤثر بر متابولیسم کبدی یا داروهای تسکین‌دهنده CNS) جلوگیری شود.

پایش عملکرد کلیوی و کبدی:

• در بیماران دارای نقص کلیوی یا کبدی، ارزیابی‌های دوره‌ای ضروری است.

در صورت فراموشی دوز:

• اگر بیمار دوزی را فراموش کند، آن را در اولین فرصت مصرف کند مگر اینکه نزدیک به زمان دوز بعدی باشد؛ هیچگاه دوز جبرانی انجام ندهد.