کپسول مایلودک 10 میلی گرم - میلودک

معرفی کپسول مایلودک -میلودک

مایلودک یک داروی ضدسرطان از گروه تعدیل‌کننده‌های سیستم ایمنی است که ماده‌ی فعال آن لنالیدوماید می‌باشد. این دارو در دوزهای 5، 10، 15 و 25 میلی‌گرم به صورت کپسول خوراکی تولید می‌شود و فقط باید با تجویز پزشک متخصص خون یا انکولوژی مصرف شود.

موارد مصرف کپسول مایلودک

۱. مولتیپل میلوما

• مولتیپل میلوما نوعی سرطان است که از سلول‌های پلاسما (نوعی سلول سفید خون در مغز استخوان) منشأ می‌گیرد.
• در این بیماری، سلول‌های سرطانی به‌صورت غیرطبیعی تکثیر می‌شوند و باعث تخریب استخوان‌ها، ضعف سیستم ایمنی و کم‌خونی می‌شوند.

نقش مایلودک در درمان:

• مهار رشد سلول‌های سرطانی پلاسما در مغز استخوان
• تقویت سیستم ایمنی برای مقابله با سلول‌های بدخیم
• افزایش پاسخ به درمان‌های ترکیبی مثل دگزامتازون یا داروهای شیمی‌درمانی
• کاهش درد استخوانی، خستگی و عفونت‌ها در بیماران
• مایلودک معمولاً به‌صورت ترکیبی با دگزامتازون یا سایر داروهای ضدسرطان تجویز می‌شود.
• در بیماران واجد شرایط، می‌تواند به‌عنوان درمان نگهدارنده پس از پیوند سلول‌های بنیادی نیز استفاده شود.

۲. سندرم میلودیسپلاستیک

• MDS گروهی از اختلالات مغز استخوان است که در آن، سلول‌های بنیادی خون‌ساز توانایی تولید سلول‌های خونی سالم را از دست می‌دهند.
• در نتیجه، بیماران دچار کم‌خونی، ضعف سیستم ایمنی و افزایش خطر خون‌ریزی می‌شوند.

نقش مایلودک در درمان:

• بهبود عملکرد مغز استخوان و افزایش تولید سلول‌های خونی طبیعی
• کاهش نیاز به تزریق خون در بیماران مبتلا به نوع خاصی از MDS به‌ویژه نوع مرتبط با حذف کروموزوم 5q
• کاهش خطر تبدیل بیماری به لوسمی حاد (AML)
• بهبود کیفیت زندگی بیماران از طریق کنترل علائم خستگی و کم‌خونی
• در بیماران مبتلا به MDS نوع q5، مایلودک یکی از مؤثرترین درمان‌ها محسوب می‌شود و معمولاً به‌صورت خوراکی روزانه تجویز می‌گردد.

۳. لنفوم سلول منتل

• لنفوم سلول منتل نوعی از لنفوم غیرهوچکینی است که از سلول‌های B در گره‌های لنفاوی منشأ می‌گیرد.
• این بیماری معمولاً پیش‌رونده است و به درمان‌های چندمرحله‌ای نیاز دارد.

نقش مایلودک در درمان:

• مهار رشد سلول‌های لنفوم با اثر مستقیم بر DNA و مسیرهای سیگنالی درون‌سلولی
• افزایش اثر درمان‌های ترکیبی با سایر داروهای ضدسرطان یا ایمونوتراپی
• بهبود پاسخ درمانی در موارد مقاوم به درمان‌های اولیه یا عود بیماری
• کمک به کنترل رشد تومور و افزایش طول دوره خاموشی بیماری
• مایلودک در درمان مرحله‌ی عود یا پیشرفته MCL کاربرد دارد و معمولاً پس از درمان‌های اولیه مثل بورتزومیب یا شیمی‌درمانی تجویز می‌شود.

سایر موارد استفاده

در برخی کشورها و شرایط خاص، مایلودک (لنالیدوماید) ممکن است در درمان موارد زیر نیز مورد بررسی یا استفاده محدود قرار گیرد:

• لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) در موارد خاص و مقاوم
• لنفوم فولیکولار
• درمان نگهدارنده پس از پیوند مغز استخوان در بیماران با خطر بالا
• این موارد تنها باید توسط پزشک متخصص خون و انکولوژی و تحت پایش دقیق انجام شوند.

جمع‌بندی

• مایلودک (لنالیدوماید) یکی از داروهای مؤثر و نسل جدید در درمان سرطان‌های خون و مغز استخوان است که با تعدیل سیستم ایمنی و توقف رشد سلول‌های بدخیم، می‌تواند روند بیماری را کنترل کند و امید به زندگی بیماران را افزایش دهد.
• با این حال، مصرف آن باید دقیقاً مطابق دستور پزشک و همراه با آزمایش‌های منظم انجام شود تا عوارض احتمالی به‌موقع شناسایی و کنترل گردد.

مکانیسم اثر کپسول مایلودک

• لنالیدوماید یک داروی تعدیل‌کننده سیستم ایمنی است که از مشتقات ساختاری تالیدوماید می‌باشد.
• با وجود شباهت‌های شیمیایی، لنالیدوماید اثرات قوی‌تر و عوارض کمتر نسبت به تالیدوماید دارد.
• این دارو از چند مسیر متفاوت و مکمل عمل می‌کند تا رشد سلول‌های سرطانی را مهار کرده و پاسخ ایمنی بدن را تقویت کند.

۱. اثر بر مسیر سلولی و تخریب سلول‌های بدخیم

• مایلودک با اتصال به پروتئینی به نام Cereblon (CRBN) که بخشی از کمپلکس آنزیمی E3 Ubiquitin Ligase است، مسیر تخریب پروتئین‌های خاص در سلول را فعال می‌کند.
• در نتیجه، چندین فاکتور کلیدی رشد سلولی مثل Ikaros (IKZF1) و Aiolos (IKZF3) نابود می‌شوند.

نتیجه این فرآیند:

• توقف تکثیر سلول‌های بدخیم پلاسما در مغز استخوان
• مهار مسیرهای بقا در سلول‌های میلوما
• افزایش حساسیت سلول‌های سرطانی به آپوپتوز (مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی)

۲. تعدیل سیستم ایمنی

• لنالیدوماید سیستم ایمنی بدن را به‌صورت هدفمند فعال می‌کند و باعث می‌شود بدن بتواند بهتر با سلول‌های سرطانی مقابله کند.

اثرات ایمنی مهم:

• افزایش تولید سلول‌های T و NK (Natural Killer Cells) برای نابودی سلول‌های توموری
• افزایش ترشح اینترلوکین-۲ و اینترفرون-گاما
• کاهش تولید سیتوکین‌های التهابی مانند TNF-α و IL-6 که در رشد تومور نقش دارند.
• افزایش ایمنی ضدتوموری و کاهش التهاب سیستمیک

۳. مهار رگ‌سازی تومور

• یکی از دلایل رشد تومور، ایجاد رگ‌های خونی جدید برای تغذیه سلول‌های سرطانی است.
• مایلودک با مهار فاکتورهای رگ‌ساز مانع تشکیل رگ‌های جدید در اطراف تومور می‌شود.

نتیجه:

• کاهش اکسیژن‌رسانی و مواد غذایی به سلول‌های سرطانی
• مهار رشد و گسترش تومور

۴. اثر ضدالتهابی

• لنالیدوماید با کاهش تولید فاکتورهای التهابی مانند TNF-α، IL-1β و IL-6 موجب کاهش التهاب عمومی بدن و بهبود علائم مرتبط با سرطان‌های خونی می‌شود.
• این خاصیت به‌ویژه در بیماران مبتلا به مولتیپل میلوما باعث کاهش درد استخوان و احساس خستگی می‌شود.

۵. اثر هم‌افزایی با داروهای دیگر

• مایلودک معمولاً به‌صورت ترکیبی با داروهایی مانند دگزامتازون، بورتزومیب یا ملفالان استفاده می‌شود.

در این ترکیب‌ها، دارو:

• اثربخشی سایر داروهای ضدسرطان را افزایش می‌دهد.
• مقاومت سلول‌های سرطانی به درمان را کاهش می‌دهد.
•  احتمال عود بیماری را پایین می‌آورد.

مصرف کپسول مایلودک در بارداری و شیردهی

• مایلودک در رده بارداری X قرار دارد و به‌شدت در دوران بارداری ممنوع است.
• این دارو مشابه تالیدوماید عمل می‌کند و می‌تواند موجب ناهنجاری شدید جنینی یا مرگ جنین شود.

پیش از شروع درمان:

• دو تست بارداری منفی الزامی است.
• باید از دو روش مطمئن جلوگیری از بارداری حداقل ۴ هفته قبل از شروع درمان، در طول درمان و تا ۴ هفته پس از پایان مصرف استفاده شود.

در مردان:

نالیدوماید در مایع منی یافت می‌شود؛ بنابراین مردان نیز باید در طول مصرف دارو و ۴ هفته پس از پایان درمان، هنگام رابطه از کاندوم استفاده کنند حتی اگر وازکتومی شده باشند.

در شیردهی:

به دلیل احتمال انتقال دارو به شیر مادر و خطر آسیب به نوزاد، شیردهی باید قطع شود یا درمان متوقف گردد.

نحوه مصرف کپسول مایلودک

• دارو روزانه یک‌بار و در ساعت مشخص با یک لیوان آب مصرف شود.
• کپسول باید به‌صورت کامل بلعیده شود؛ از بازکردن یا جویدن آن خودداری کنید.
• در صورت تماس پودر داخل کپسول با پوست یا چشم، فوراً محل را با آب فراوان بشویید.

اگر یک دوز را فراموش کردید:

• اگر کمتر از ۱۲ ساعت گذشته، آن را مصرف کنید.
• اگر بیش از ۱۲ ساعت گذشته، از مصرف صرف‌نظر کنید و دوز بعدی را در زمان مقرر بخورید.
• هرگز دو دوز را هم‌زمان مصرف نکنید.

هشدارها و موارد احتیاط مهم کپسول مایلودک

•  سرکوب مغز استخوان
• لنالیدوماید می‌تواند موجب کاهش گلبول‌های سفید، قرمز یا پلاکت‌ها شود.

بنابراین لازم است:

• در ۸ هفته اول درمان، آزمایش خون هفتگی انجام شود.
• پس از آن نیز به‌صورت منظم ماهانه پایش ادامه یابد.
• در صورت بروز تب، عفونت، کبودی یا خون‌ریزی غیرعادی، فوراً پزشک را مطلع کنید.

عوارض ترومبوآمبولیک

• خطر ترومبوز وریدی یا شریانی در بیماران به‌ویژه هنگام مصرف همزمان با دگزامتازون افزایش می‌یابد.
• پزشک ممکن است برای پیشگیری، داروهای ضدانعقاد مثل آسپیرین یا وارفارین تجویز کند.

واکنش‌های پوستی

• در موارد نادر، واکنش‌های شدید مانند سندرم استیون جانسون یا نکروز پوستی گزارش شده است.
• در صورت مشاهده راش پوستی، خارش شدید یا تاول، مصرف دارو را قطع و فوراً با پزشک تماس بگیرید.

سایر هشدارهای مهم

• در بیماران با بیماری کبدی یا کلیوی با احتیاط استفاده شود.
• ممکن است باعث سرگیجه یا خستگی شود؛ در این حالت از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید.
• در طول درمان و یک ماه پس از پایان آن، اهدای خون ممنوع است.

موارد منع مصرف کپسول مایلودک

• حساسیت به لنالیدوماید یا سایر ترکیبات دارو
• دوران بارداری و شیردهی
• سابقه واکنش‌های آلرژیک شدید مانند آنژیوادم یا استیون جانسون

تداخلات دارویی کپسول مایلودک

پیش از مصرف مایلودک، در مورد تمام داروهای مصرفی از جمله مکمل‌ها و داروهای گیاهی با پزشک خود مشورت کنید.

برخی تداخلات مهم عبارتند از:

• دگزامتازون، استروژن‌ها، و عوامل تحریک اریتروپویتین : افزایش خطر لخته خون
• دیگوکسین: افزایش سطح دارو در خون
• BCG و واکسن‌های زنده: کاهش اثر ایمنی یا افزایش خطر عفونت
• لفلونوماید، تاکرولیموس یا پیمکرولیموس: افزایش خطر سمیت خونی یا عفونت
• وارفارین: تغییر احتمالی در INR نیاز به پایش دقیق دارد.

عوارض جانبی کپسول مایلودک

داروی مایلودک (لنالیدوماید) یک داروی قوی ضدسرطان است که با تأثیر روی سیستم ایمنی و مغز استخوان، می‌تواند عوارضی ایجاد کند.
شناخت این عوارض به بیمار کمک می‌کند تا در زمان مناسب با پزشک مشورت کرده و از خطرات احتمالی پیشگیری کند.

عوارض شایع

خستگی و ضعف عمومی:

شایع‌ترین عارضه است. استراحت کافی، تغذیه سالم و مصرف مایعات به کاهش آن کمک می‌کند.

کاهش اشتها یا کاهش وزن:

ممکن است به‌دلیل تأثیر دارو بر متابولیسم یا سیستم گوارش باشد. وعده‌های غذایی کوچک اما مقوی و نوشیدن آب زیاد مفید است.

یبوست یا اسهال:

هر دو حالت ممکن است رخ دهد. مصرف فیبر، مایعات کافی و تحرک روزانه به تنظیم گوارش کمک می‌کند. در صورت تداوم، پزشک ممکن است ملین یا ضداسهال تجویز کند.

سرگیجه یا خواب‌آلودگی:

دارو ممکن است باعث احساس گیجی شود. در این صورت از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید.

خارش یا بثورات پوستی:

در صورت خارش خفیف، می‌توان از کرم ضد التهاب یا آنتی‌هیستامین استفاده کرد؛ اما در صورت بثورات شدید یا تاول‌دار، باید مصرف دارو قطع و فوراً به پزشک اطلاع داده شود.

عوارض جدی

کاهش سلول‌های خونی (سرکوب مغز استخوان)

• علائم: خستگی غیرعادی، رنگ‌پریدگی، کبودی سریع، خون‌ریزی لثه یا بینی، تب یا گلودرد
• اقدام: فوراً به پزشک اطلاع دهید. ممکن است نیاز به کاهش دوز، وقفه درمان یا تزریق خون وجود داشته باشد.

لخته شدن خون (ترومبوز)

• علائم: درد قفسه سینه، تنگی نفس، تورم پا یا بازو
• پیشگیری: معمولاً پزشک داروی ضدانعقاد مثل آسپرین یا وارفارین تجویز می‌کند. در صورت مشاهده علائم فوق، مصرف دارو را متوقف کرده و به اورژانس مراجعه کنید.

مشکلات کبدی:

• علائم: زردی پوست یا چشم، تیرگی ادرار، حالت تهوع مداوم.
• پایش: آزمایش‌های عملکرد کبد باید به‌طور منظم انجام شود.

واکنش‌های آلرژیک شدید:

• علائم: تورم صورت یا گلو، تنگی نفس، کهیر یا پوسته‌ریزی پوست.
• اقدام فوری: مراجعه به اورژانس و قطع دارو.

اختلال عملکرد کلیه:

• علائم: کاهش حجم ادرار، ورم پا یا افزایش وزن ناگهانی.
• درمان: پایش آزمایشات و در صورت لزوم تنظیم دوز دارو.

عوارض پوستی نادر اما خطرناک

در برخی بیماران واکنش‌های شدید پوستی از جمله:

سندرم استیون جانسون

• نکروز اپیدرمال سمی
• گزارش شده‌اند.
• در صورت بروز تاول، پوسته‌ریزی یا درد پوستی، دارو را قطع کنید و فوراً به بیمارستان مراجعه نمایید.

عوارض روانی یا عصبی

برخی بیماران ممکن است احساس بی‌قراری، اضطراب، تغییر خلق‌و‌خو یا اختلال در خواب را تجربه کنند.
در صورت بروز هرگونه تغییر خلقی یا مشکلات روانی، با پزشک یا روان‌پزشک مشورت کنید.

راهکارهای کلی کاهش عوارض دارو

• دارو را هر روز در ساعت مشخص و با معده پر یا خالی، طبق دستور پزشک مصرف کنید
• در طول درمان، مایعات فراوان بنوشید و رژیم غذایی متعادل شامل میوه، سبزیجات و پروتئین کافی داشته باشید
• از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید چون خطر آسیب به کبد را افزایش می‌دهند
• به‌طور منظم آزمایش خون، کبد و کلیه انجام دهید تا تغییرات احتمالی زود تشخیص داده شود
• از تماس مستقیم با محتویات کپسول شکسته خودداری کنید

نکته مهم:

هرگونه عارضه جدید یا غیرمعمول را حتماً به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.
قطع ناگهانی دارو بدون مشورت پزشک می‌تواند خطرناک باشد.

۱. سبک زندگی سالم در طول درمان

• در دوران مصرف مایلودک، تغذیه متعادل، خواب کافی و کاهش استرس نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد.
• از مصرف الکل و دخانیات خودداری کنید، زیرا می‌توانند عوارض دارو را تشدید و خطر آسیب کبدی را افزایش دهند.
• اگر دچار خستگی یا ضعف شدید هستید، فعالیت‌های روزمره را تنظیم کنید و بین کار و استراحت تعادل برقرار کنید.
• از تماس با افراد مبتلا به عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی خودداری کنید، چون سیستم ایمنی بدن در طول درمان تضعیف می‌شود.

 ۲. رژیم غذایی مناسب در مصرف مایلودک

• مایعات فراوان: حداقل ۸ لیوان آب در روز بنوشید تا عملکرد کلیه و کبد حفظ شود.
• مصرف غذاهای غنی از پروتئین مانند مرغ، ماهی، تخم‌مرغ به ترمیم بافت‌ها و افزایش توان بدن کمک می‌کند.
• میوه‌ها و سبزیجات تازه را در رژیم روزانه بگنجانید تا سطح آنتی‌اکسیدان و ایمنی بدن بالا بماند.
• از مصرف زیاد نمک، قند و چربی‌های اشباع‌شده بپرهیزید.
• در صورت کاهش اشتها، وعده‌های غذایی را به چند وعده کوچک و سبک تقسیم کنید

۳. فعالیت بدنی و ورزش

• ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی، حرکات کششی یا یوگا می‌تواند به بهبود روحیه و کاهش خستگی کمک کند.
• از انجام ورزش‌های سنگین یا فعالیت‌هایی که خطر آسیب یا خون‌ریزی دارند پرهیز کنید.
• در صورت احساس سرگیجه یا ضعف، ورزش را فوراً متوقف کنید.

۴. پایش آزمایش‌ها و ویزیت‌های منظم

در طول درمان با مایلودک، پیگیری منظم نتایج آزمایش‌ها بسیار مهم است.
پزشک معمولاً موارد زیر را کنترل می‌کند:

• CBC شمارش سلول‌های خونی: برای بررسی نوتروپنی یا ترومبوسیتوپنی
• تست‌های عملکرد کبد : برای پیشگیری از نارسایی کبدی
• کراتینین و اوره خون: برای بررسی سلامت کلیه
• آزمایش تیروئید : هر ۲ تا ۳ ماه در طی درمان
• آزمایش بارداری: برای خانم‌های در سن باروری

در صورت مشاهده علائم غیرعادی مانند خون‌ریزی، تب، زردی پوست، یا تنگی نفس، بلافاصله باید با پزشک تماس بگیرید.

۵. زمان مراجعه فوری به پزشک

در صورت بروز هر یک از موارد زیر، فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید:

• تب بالای ۳۸ درجه یا لرز مداوم
• خون‌ریزی یا کبودی بدون دلیل
• درد یا تورم پا، تنگی نفس، یا درد قفسه سینه
• زردی چشم یا پوست (علائم آسیب کبدی)
• بثورات پوستی شدید یا تاول
• تغییر در بینایی یا احساس گیجی شدید

۶. نکات کاربردی روزانه

• دارو را هر روز در ساعت مشخص مصرف کنید تا سطح خونی آن ثابت بماند.
• از دست زدن به کپسول شکسته یا پودر داخل آن خودداری کنید.
• دارو را دور از دسترس کودکان و در دمای اتاق (دور از رطوبت و نور مستقیم) نگهداری کنید.
• در طول درمان و تا یک ماه پس از قطع دارو، از اهدای خون پرهیز کنید.
• اگر داروی جدیدی برایتان تجویز شد، حتماً پزشک را در جریان مصرف مایلودک قرار دهید تا از تداخلات احتمالی پیشگیری شود.

۷. حمایت روانی و روحی

• درمان سرطان یا بیماری‌های خونی می‌تواند فشار روانی زیادی ایجاد کند.
• گفت‌وگو با خانواده، مشاور یا گروه‌های حمایتی می‌تواند در کنترل استرس مفید باشد.
• مراقبت از سلامت روحی، بخشی از موفقیت در درمان است.