فوسکارنت

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف فوسکارنت

-سایتومگالوویروس(CMV)، درمان:
مشکلات چشمی(رتینیت)
مشکلات گوارشی(ازوفاژیت، کولیت) به عنوان داروی جایگزین(بدون برچسب)
مشکلات نورولوژیک(بدون برچسب)

-سایتومگالوویروس، پیشگیری، دریافت کنندگان پیوند سلول های هماتوپویتیک آلوژنیک(بدون برچسب، داروی جایگزین)

-عفونت هرپس سیمپلکس جلدی-مخاطی مقاوم به آسیکلوویر: وریدی؛ موضعی(بدون برچسب)

-ویروس واریسلا زوستر، نکروز پیشرونده خارج شبکیه (بدون برچسب): تزریق داخل زجاجیه

فوسکارنت یک داروی ضدویروس است که در مشکلات ویروسی بیماران دچار نقص ایمنی، درگیر با عفونت سایتومگالوویروس مورد مصرف دارد.همچنین جهت پیشگیری از ابتلا به این عفونت‌ها در افراد تحت پیوند سلول‌های هماتوپویتیک خونی تجویز می‌شود.
ممکن است این دارو در سایر عفونت‌های ویروسی ازجمله عفونت‌های جلدی مخاطی هرپس سیمپلکس که مقاوم به درمان با آسیکلوویر می‌باشند نیز به صورت تزریق وریدی و موضعی(بدون برچسب) و ویروس آبله مرغان نیز در افراد با نقص ایمنی تجویز شود.
فوسکارنت جهت تزریق وریدی و داخل زجاجیه(به صورت بدون برچسب) تجویز می‌شود و نوع تزریق با توجه به مشکل بیمار توسط پزشک تعیین می‌گردد.
ممکن است در بیماران مبتلا به HIV فوسکارنت ۱درصد با شرایط خاص، به صورت موضعی و براساس پاسخ بالینی تجویز شود.

این دارو با نام تجاری فوسکاویر در دنیا معروف شده‌است و به صورت محلول تزریقی ۲۴میلی‌گرم بر میلی‌لیتر عرضه می‌شود.

مکانیسم اثر فوسکارنت

فوسکارنت یک آنالوگ پیروفسفات می‌باشد که نقش یک مهارکننده‌ی غیررقابتی را برای برخی RNA و DNAپلی‌مرازهای ویروسی و همچنین رونوشت معکوس HIV را ایفا می‌کند. مانند گان‌سیکلوویر، فوسکارنت نیز یک عامل ویرواستاتیک می‌باشد که نیاز به فعالسازی با تیمیدین کیناز ندارد.

فارماکوکینتیک فوسکارنت

اتصال به پروتئین:۱۴تا۱۷درصد
متابولیسم: بیوترنسفورماسیون رخ نمی‌دهد.
نیمه عمر حذف: حذف:حدود ۳تا۴ساعت؛ترمینال: حدود۸۸ ساعت (به دلیل رسوب استخوان)
دفع: ادرار(کمتر از ۲۸درصد به صورت تغییر نیافته)

منع مصرف فوسکارنت

-سابقه حساسیت به فوسکارنت یا سایر اجزای فرمولاسیون
‏-CrClکمتر از ۰/۴(نه در دیالیز)

موارد احتیاط:
-افراد با مشکلات کلیوی
-بیماران با هر گونه عدم تعادل الکترولیتی زمینه ای
-سابقه اختلالات عصبی یا قلبی، سکته قلبی اخیر، نارسایی احتقانی قلب، برادی‌کاردی، آریتمی بطنی
-افراد با محدودیت مصرف سدیم
-سابقه اختلالات تشنجی
-مصرف همزمان داروها با سمیت کلیوی
-مصرف همزمان داروهایی که سطح کلسیم را تغییر می‌دهند.
-آنمی و گرانولوسیتوپنی
-سابقه یا در معرض خطر افزایش QT و تورساد دی پوینت

عوارض جانبی فوسکارنت

عوارض شایع:
تب، تهوع، آنمی، اسهال، نقص کلیوی، استفراغ، سردرد، هایپوکالمی، هایپومنیزمی، هایپوکلسمی، هایپوفسفاتمی، هایپرفسفاتمی، گرانولوسیتوپنی، تشنج، میلوساپرشن

عوارض جدی:
حساسیت مفرط، سمیت کلیوی، عدم تعادل الکترولیت، طولانی شدن QT، تورساد دی پوینت، تشنج، صرع، کم خونی،گرانولوسیتوپنی، ترومبوسیتوپنی
،میلوساپرشن

تداخلات دارویی فوسکارنت

مکانیسم کلی تداخلات:
نامشخص

منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه):
آسیکلوویر، والاسیکلوویر، آمینوگلیکوزیدها، آمفوتریسین ب، سیکلوسپورین(سیستمیک)، متوترکسات، تاکرولیموس(سیستمیک)، آرسنیک تری اکساید، بپریدیل، سیزاپراید، دروندترون، لووکتوکونازول، لوومتادیل، مزوریدازین، پیموزاید، پیپراکین، پروبوکول، ساکیناویر، اسپارفلوکساسین، ترفنادین، تیوریدازین، زیپراسیدون

افزایش اثرداروها توسط فوسکارنت: آسیکلوویر-والاسیکلوویر، آمینوگلیکوزیدها، آمفوتریسین B، سیکلوسپورین (سیستمیک)، هالوپریدول، متوترکسات، عوامل افزایش دهنده QT (بالاترین خطر)، تاکرولیموس (سیستمیک)

داروهایی که سطح خونی فوسکارنت را بالا می برند:
دیورتیک‌های لوپ، پنتامیدین(سیستمیک)

کاهش اثرات داروها توسط فوسکارنت:
تالیموژن لاهرپارپوک، وازوپرسین

داروهایی که سطح فوسکارنت را کاهش می دهند:
تداخل معناداری گزارش نگردیده‌است.

هشدار ها فوسکارنت

-آسیب کلیوی از عوارض اساسی فوسکارنت می‌باشد. پایش‌های متناوب کراتینین سرم، همراه با تنظیم دوز مجدد در صورت مشاهده تغییرات در عملکرد کلیوی، الزامی است.
-تشنج مرتبط با تغییرات در مواد معدنی و الکترولیت های پلاسما، در بیماران تحت درمان با فوسکارنت مشاهده شده است. بنابراین، لازم است بیماران به دقت از نظر چنین تغییراتی و عواقب احتمالی آنها تحت نظر قرار گیرند. در صورت نیاز از مکمل های معدنی و الکترولیت ها تجویز شود.
-فوسکارنت تنها جهت مصرف در بیماران دچار نقص ایمنی مبتلا به سایتومگالوویروس (CMV)، رتینیت و عفونت هرپس سیمپلکس مخاطی‌-جلدی مقاوم به آسیکلوویر می‌باشد.
-فوسکارنت در دندان ها و استخوان حیوانات جوان و در حال رشد رسوب می کند و بر رشد مینای دندان در موش صحرایی تأثیر منفی گذاشته است.
-مواردی از واکنش های حساسیتی شدید، از جمله شوک آنافیلاکتیک و آنژیوادم، گزارش شده است. در صورت بروز واکنش حاد، فوراً مصرف فوسکارنت را قطع گردد و درمان دارویی مناسب شروع شود.
-از آنجا که فوسکارنت می تواند در طولانی کردن فاصله QT نقش داشته‌باشد، توصیه می شود که پیش از استفاده از داروهای منقبض کننده عروق در بیماران مشکوک، با پزشک متخصص مشورت شود و از داروهای منقبض کننده عروق (اپی نفرین، مپیواکائین و لوونوردفرین با احتیاط استفاده شود.

توصیه های دارویی فوسکارنت

-جهت پیشگیری از تحریک/زخم بافتی، تنها در ورید با جریان خون کافی تزریق شود.
-در تزریق وریدی، هنگام استفاده از کاتتر ورید مرکزی جهت انفوزیون، محلول رقیق نشده (۲۴ میلی گرم در میلی لیتر) را می توان بدون نیاز به رقیق‌سازی بیشتر تجویز کرد. جهت تزریق در ورید محیطی، محلول باید تا غلظت نهایی ۱۲ میلی گرم در میلی لیتر رقیق شود.تزریق دقیقاً مطابق با دوز، تعداد دفعات و سرعت انفوزیون توصیه شده انجام شود.
-طبق توصیه‌ی کارخانه‌ی سازنده لازم است ۷۵۰ تا ۱۰۰۰ میلی لیتر NS یا D5W پیش از اولین انفوزیون جهت ایجاد دیورز تجویز شود. در انفوزیون های بعدی چنانچه دوز ۹۰ تا ۱۲۰ میلی گرم بر کیلوگرم بود، این حجم تکرار می شود. اما اگر دوز ۴۰ تا ۶۰ میلی گرم بر کیلوگرم بود، می توان حجم سرم را تا ۵۰۰ میلی لیتر کاهش داد. پس از اولین دوز، تزریق مایعات جهت هیدراتاسیون باید همزمان با فوسکارنت انجام شود.
-وضعیت هیدراتاسیون بیمار قبل و بعد از انفوزیون بررسی شود.
-در تزریق داخل زجاجیه، محلول مستقیم از ظرف انفوزیون خارج شود( از قبل به غلظت مناسب برای تزریق داخل زجاجیه رقیق شده است).قبل از تزریق از فیلتر ۰/۲۲ میکرونی عبور داده‌شود.
-تنظیم دوز دارو با توجه به وزن بیمار به صورت دقیق انجام شود. معمولا مصرف دارو تا زمان رفع علائم ادامه دارد.
-این دارو‌در اختلالات نورولوژیک ناشی از سایتومگالوویروس می‌تواند همراه با گان‌سیکلوویر تجویز شود.
-نوارقلب و سطح الکترولیت‌های بیمار پیش از شروع درمان و سپس به صورت دوره‌ای و در صورت نیاز ارزیابی شود.
-در طول درمان القایی: شمارش کامل سلول‌های خون و الکترولیت ها (شامل کراتینین سرم، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فسفر) دو بار در هفته و پس از آن، در طول درمان نگهدارنده، یک بار در هفته ارزیابی شود.(برخی از بیماران ممکن است نیاز به نظارت بیشتر داشته‌باشند.)
-اختلال کلیوی تا حدی در اکثر بیماران تحت درمان با فوسکارنت رخ می دهد. نارسایی کلیوی ممکن است در هر زمانی رخ دهد (البته معمولاً در هفته دوم درمان القایی بیشتر دیده می‌شود)و معمولاً در عرض یک هفته پس از تنظیم دوز یا قطع درمان قابل برگشت می‌باشد. به همین دلیل لازم است عملکرد کلیوی در طول درمان القایی و نگهدارنده به دقت کنترل شود.
-جهت کاهش خطر سمیت کلیوی توصیه می‌شود همیشه CrCl محاسبه شود (حتی اگر کراتینین سرم در محدوده طبیعی باشد).
-هیدراتاسیون کافی ممکن است خطر سمیت کلیوی را کاهش دهد.
-فوسکارنت در افراد با مشکلات کلیوی:
محاسبه عملکرد کلیوی در تنظیم دوز لازم می‌باشد. عملکرد کلیه را می توان با تقسیم CrCl واقعی 24 ساعته (میلی‌لیتر/ دقیقه) بر وزن بدن (کیلوگرم) یا با استفاده از فرمول اصلاح شده Cockcroft-Gault ([۱۴۰ - سن]/[کراتینین سرم بر حسب میلی گرم در دسی لیتر × ۷۲] × ۰/۸۵ برای زنان])محاسبه کرد.
بر اساس جواب این محاسبات، مصرف فوسکارنت در مواردی که عملکرد کلیوی کمتر از ۰/۴محاسبه شده باشد، توصیه نمی‌شود.در سایر موارد لازم است به جدول دوز بندی بر اساس عملکرد کلیوی در قسمت دوزاژ مراجعه شود.
-فوسکارنت در افراد تحت دیالیز:
این دارو با همودیالیز به شدت حذف می شود.دوزهای ۴۵ تا ۶۰ میلی گرم/کیلوگرم/دوز پس از همودیالیز (3 بار در هفته) با نظارت بر غلظت هفتگی پلاسما برای حفظ حداکثر غلظت پلاسمایی در محدوده ۵۰۰ تا ۸۰۰ میکرومولار در موارد درمان عفونت CMV توصیه شده است.
در افرادی که دیالیز صفاقی می‌شوند، در موارد عفونت HSV (محدود یا منتشر):دوزهای ۶۰mg/kg هر ۴۸ تا ۷۲ ساعت توصیه شده‌است. دوزهای بالاتر ممکن است برای آنسفالیت هرپس یا عفونت هرپس زوستر لازم باشد.
-از پمپ انفوزیون با سرعت کمتر از یک میلی گرم بر کیلوگرم در دقیقه استفاده شود. تزریق دوزهای القایی بزرگسالان ۶۰ میلی گرم بر کیلوگرم طی یک ساعت انجام شود. دوزهای نگهدارنده بزرگسالان ۹۰ تا ۱۲۰ میلی گرم بر کیلوگرم طی ۲ ساعت تزریق شود.
-برخی از فرآورده‌های فوسکارنت ممکن است حاوی سدیم باشند.
-داروی بازنشده در دمای اتاق ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد نگهداری شود و از قرارگرفتن در معرض دمای بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد و یخ زدگی خودداری شود. پس از رقیق شدن در D5W یا NS، محلول ها به مدت ۲۴ ساعت در دمای اتاق یا در یخچال پایدار می‌باشند.
-عدم تعادل الکترولیت ها یا مواد معدنی سرم حداقل در ۱۵٪ از بیماران رخ می دهد (هیپوکلسمی، کلسیم یونیزه پایین، هیپر/هیپوفسفاتمی، هیپومنیزیمی یا هیپوکالمی).کاهش سرعت انفوزیون می‌تواند این علائم را کاهش دهد یا از بروز آنها جلوگیری کند. بیماران با کلسیم یونیزه پایین ممکن است گزگز اطراف دهان، بی حسی، پارستزی، تتانی و تشنج را تجربه کنند. قبل از شروع درمان الکترولیت ها اصلاح شوند.
- هنگام تجویز سایر داروهایی که باعث به هم خوردن تعادل الکترولیت ها می شوند، احتیاط شود.
-بیمارانی که علائم و نشانه‌های عدم تعادل الکترولیت را تجربه می کنند باید فوراً مورد ارزیابی قرار گیرند.
-فوسکارنت انتخاب اول درمان عفونت سایتومگالوویروس در خانم‌های باردار نمی‌باشد. چنانچه در دوران بارداری تجویز شود، پایش حجم مایع آمنیوتیک با سونوگرافی به صورت هفتگی پس از هفته ۲۰ بارداری برای تشخیص الیگوهیدرآمنیوس توصیه می شود. به طور کلی، تزریق داخل زجاجیه جهت درمان موضعی برای مشکلات شبکیه به منظور محدود کردن مواجهه سیستمیک مادر و جنین، ترجیح داده می شود.
-به علت احتمال بروز عوارض جانبی جدی در نوزادشیرخوار، طبق توصیه‌ی کارخانه‌ی سازنده تصمیم به قطع دارو یا شیردهی با توجه به میزان اهمیت درمان برای مادر، گرفته شود.
به طور کلی چنانچه امکانات و گزینه‌های تغذیه‌ی مناسب شیرخوار در دسترس باشد، دستورالعمل های بهداشتی، تغذیه با شیر مادر را برای بیماران مبتلا به عفونت HIV در آمریکا توصیه نمی کند.