آمپول پنتومید نام تجاری داروی پنتوپرازول است که توسط شرکت داروسازی تهران شیمی تولید می شود. این دارو به دسته "مهارکننده های پمپ پروتون" تعلق دارد؛ یعنی با مکانیسمی قوی، ترشح اسید معده را متوقف می کند. فرم تزریقی این دارو (ویال پودر لیوفیلیزه) معمولاً زمانی تجویز می شود که بیمار قادر به خوردن قرص نیست یا نیاز به کاهش سریع و شدید اسید معده دارد، مانند زمان خونریزی های گوارشی یا قبل و بعد از برخی جراحی ها.
پزشکان معمولاً این دارو را برای درمان زخم های شدید معده و اثنی عشر، بیماری رفلاکس معده به مری که با التهاب مری همراه است، و همچنین سندرم زولینگر-الیسون (ترشح بیش از حد اسید) تجویز می کنند. همچنین یکی از کاربردهای حیاتی پنتومید، پیشگیری از خونریزی مجدد در بیمارانی است که دچار زخم معده فعال هستند.
ماده موثره هر دو دارو یکی است. تفاوت اصلی در سرعت اثرگذاری و شرایط بیمار است. آمپول پنتومید مستقیماً وارد جریان خون می شود و اثر آن سریع تر آغاز می گردد. این فرم دارو مخصوص بیمارانی است که بستری هستند، تهوع شدید دارند، یا به هر دلیلی نمی توانند دارو را ببلعند. به محض اینکه شرایط بیمار پایدار شود، پزشک معمولاً درمان را از آمپول به قرص تغییر می دهد.
نکته بسیار مهم: آمپول پنتومید فقط و فقط باید به صورت وریدی (IV) تزریق شود. تزریق این دارو به صورت عضلانی ممنوع است و می تواند باعث آسیب بافتی شود. این دارو معمولاً به صورت تزریق آهسته وریدی (طی ۲ تا ۵ دقیقه) و یا به صورت انفوزیون (سرم) طی ۱۵ دقیقه توسط پرستار یا پزشک انجام می شود.
پنتومید به صورت پودر فشرده (لیوفیلیزه) در ویال شیشه ای عرضه می شود و باید قبل از مصرف با حلال مناسب (معمولاً سرم فیزیولوژی یا نرمال سالین) حل شود. پس از اضافه کردن حلال، محلول باید شفاف و بدون ذرات معلق باشد. اگر ذراتی در آن مشاهده کردید یا رنگ آن تغییر کرده بود، از تزریق آن خودداری کنید.
اگرچه پنتومید داروی کم عارضه ای است، اما مانند هر داروی دیگری ممکن است عوارضی داشته باشد. شایع ترین عوارض شامل درد یا قرمزی در محل تزریق (ترومبوفلبیت)، سردرد خفیف، سرگیجه یا مشکلات گوارشی مثل اسهال و تهوع است. این عوارض معمولاً گذرا هستند و با قطع دارو برطرف می شوند.
مصرف طولانی مدت و با دوز بالای داروهای کاهنده اسید معده (بیشتر از یک سال)، ممکن است جذب کلسیم را کاهش دهد و ریسک شکستگی استخوان را کمی بالا ببرد. اما در مورد آمپول پنتومید که معمولاً برای دوره های کوتاه و حاد (چند روزه) استفاده می شود، این نگرانی چندان مطرح نیست.
پنتومید می تواند بر جذب برخی داروها که برای جذب شدن به محیط اسیدی نیاز دارند (مانند برخی داروهای ضدقارچ یا داروهای درمان HIV) تأثیر بگذارد. همچنین اگر از داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین استفاده می کنید، حتماً به پزشک اطلاع دهید تا وضعیت انعقادی خون شما پایش شود. تداخل پانتوپرازول با پلاویکس (کلوپیدوگرل) نسبت به سایر داروها کمتر است، اما مشورت با پزشک الزامی است.
سازمان های غذا و دارو معمولاً پانتوپرازول را در دسته داروهایی قرار می دهند که مصرف آن ها در بارداری باید با احتیاط و تنها در صورت لزوم انجام شود. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، حتماً پزشک را مطلع کنید. همچنین ترشح این دارو در شیر مادر مشخص شده است، بنابراین مصرف آن در دوران شیردهی باید با نظر پزشک و ارزیابی سود و زیان آن باشد.
ویال پودر پنتومید باید در دمای اتاق (کمتر ۲۵ یا ۳۰ درجه سانتی گراد) و دور از نور مستقیم نگهداری شود. نکته مهم این است که پس از حل کردن پودر در سرم، محلول به دست آمده پایداری محدودی دارد (معمولاً ۱۲ ساعت در دمای اتاق) و باید هرچه سریع تر مصرف شود. باقی مانده محلول استفاده شده باید دور ریخته شود.
اگر دچار نارسایی شدید کبدی هستید، دوز دارو باید توسط پزشک تنظیم شود. همچنین مصرف این دارو ممکن است علائم سرطان معده را بپوشاند؛ بنابراین در افرادی که کاهش وزن ناگهانی، خونریزی گوارشی یا مشکل در بلع دارند، باید قبل از درمان با پنتومید، بررسی های دقیق پزشکی (مثل آندوسکوپی) انجام شود تا بیماری های بدخیم رد شوند.
شرکت داروسازی تهران شیمی یکی از قدیمی ترین و معتبرترین تولیدکنندگان دارو در ایران است. پنتومید با استفاده از مواد اولیه باکیفیت و تکنولوژی های روز داروسازی تولید می شود تا اثربخشی مشابه با برندهای خارجی داشته باشد. این محصول با دوز ۴۰ میلی گرم عرضه می شود که دوز استاندارد برای کنترل اکثر مشکلات اسید معده است.
در بیمارانی که در بخش مراقبت های ویژه (ICU) بستری هستند یا جراحی های سنگین داشته اند، بدن تحت استرس شدید قرار می گیرد که می تواند منجر به زخم معده شود. پنتومید یکی از داروهای اصلی برای پیشگیری از این نوع زخم ها در بیمارستان ها است.
دوزهای توصیه شده:
اگر یک نوبت داروی پنتومید را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر تقریبا زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، نوبت فراموش شده را حذف کرده و طبق برنامه قبلی دارو را ادامه دهید. هرگز مقدار دو برابر دارو را یکجا مصرف نکنید.
