
آمپول آیروجت
آنمی یا کمخونی چیست؟
آنمی یا کمخونی به معنی کاهش تعداد گلبولهای قرمز یا سطح هموگلوبین خون است. این عارضه حدود ۲۵ درصد جمعیت جهان را درگیر میکند.
شایعترین علت آن، فقر آهن است؛ یعنی زمانی که آهن کافی به بدن نرسد، تولید گلبولهای قرمز کاهش یافته و فرد دچار کمخونی میشود.
علائم کمخونی فقر آهن
- ضعف و خستگی
- رنگپریدگی
- سرگیجه و تنگی نفس
- تمایل به خوردن مواد غیرخوراکی مثل خاک یا یخ
- احساس سبکی سر (بهویژه در دوران بارداری یا بیماریهای عفونی)
- درمان کمخونی فقر آهن
روش درمان بسته به شدت بیماری و نظر پزشک متفاوت است و میتواند شامل موارد زیر باشد:
- مصرف مکملهای خوراکی آهن
- تزریق آهن داخل وریدی
- تزریق خون در موارد شدید
آمپول آیروجت چیست؟
آمپول آیروجت (Irojet) با نام علمی فریک کربوکسی مالتوز یک آهن تزریقی است که در موارد زیر تجویز میشود:
- عدم تحمل آهن خوراکی به دلیل عوارض گوارشی
- عدم اثربخشی درمان خوراکی در جبران ذخایر آهن
- نیاز به جبران سریع کمخونی (مثلاً در بارداری، پس از زایمان، خونریزی شدید یا بیماریهای التهابی)
- بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن کلیوی
- کمخونی شدید که نیازمند اصلاح سریع هموگلوبین است
مشخصات آیروجت
- دوز: ۵۰۰ میلیگرم در ویال (آمپول) ۱۰ میلیلیتری
- تولید داخل توسط شرکت اکتوورکو
- مورد تأیید FDA و آژانس دارویی اروپا
- بررسیشده در بیش از ۴۰ کارآزمایی بالینی و روی ۸۸۰۰ بیمار
- مصرفشده در بیش از ۸۴ کشور جهان
نحوه تزریق و آمادهسازی آیروجت
- نیاز به تست حساسیت قبل از تزریق ندارد
- قابلیت تزریق مستقیم وریدی بدون رقیقسازی
- امکان رقیقسازی در سرم سدیم کلراید ۰.۹% و انفوزیون
- حداقل زمان تزریق: ۱۵ دقیقه
- محلول نیازی به محافظت در برابر نور ندارد
- تزریق باید فقط در مراکز درمانی مجهز و توسط کادر مجرب انجام شود
شرایط نگهداری آیروجت
- نگهداری در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد
- دارو باید در بستهبندی اصلی نگهداری شود
- از تزریق دارویی که در یخچال یا دمای بالای ۳۰ درجه نگهداری شده، خودداری کنید
جایگاه برند آیروجت در بازار
- پرفروشترین برند فریک کربوکسی مالتوز در ایران
- عرضه در بازار دارویی کشور از دیماه ۱۴۰۱
- دریافت بازخورد مثبت از پزشکان و بیماران
عوارض آمپول آیروجت
عوارض شایع (۱۰–۲۰٪ بیماران)
- سردرد
- سرگیجه یا احساس سبکی سر
- تهوع و استفراغ
- درد یا واکنش در محل تزریق (قرمزی، تورم یا خارش)
- گرگرفتگی (Hot flushes)
- هیپوفوسفاتمی (افت فسفات خون) – بهویژه در تزریقهای مکرر
عوارض کمتر شایع
- افزایش گذرای فشار خون حین یا بعد از تزریق
- درد شکمی یا اسهال
- خارش و بثورات پوستی
- ضعف عمومی
عوارض نادر ولی جدی
- واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)
- واکنشهای شبه آنافیلاکسی (تنگی قفسه سینه، افت فشار خون، دیسپنه)
- افزایش شدید فشار خون در برخی بیماران
- افزایش آنزیمهای کبدی در موارد محدود
⚠️ در صورت بروز علائم هشدار مثل مشکل تنفسی، تورم صورت یا زبان، درد قفسه سینه یا ضعف شدید → بلافاصله تزریق باید متوقف و درمان اورژانسی انجام شود.
نحوه تزریق آیروجت
مسیر تجویز آیروجت
- فقط تزریق وریدی (IV)
- تزریق عضلانی یا زیرجلدی ممنوع است
روشها تجویز آیروجت
تزریق مستقیم وریدی: دارو با سرنگ به طور مستقیم و در مدت زمان کوتاه (چند ثانیه تا چند دقیقه) داخل ورید (رگ) تزریق میشود.
- دوز تا ۵۰۰ میلیگرم
- حداقل در ۱۵ دقیقه تزریق شود
انفوزیون وریدی: دارو به صورت رقیقشده و در مدت زمان طولانیتر (از چند دقیقه تا چند ساعت) از طریق سرم وارد ورید میشود.
- رقیق در سرم سدیم کلراید ۰.۹%
- مدت انفوزیون ۱۵–۳۰ دقیقه بسته به دوز
قبل از تزریق آیروجت
- نیاز به تست حساسیت ندارد
- بیمار باید در مرکز درمانی مجهز باشد
- فشار خون قبل و بعد از تزریق کنترل شود
بعد از تزریق آیروجت
- بیمار حداقل ۳۰ دقیقه تحت نظر باقی بماند
- داروهای اورژانسی (ضدآلرژی و احیاء) باید آماده باشند
توصیههای مهم بیمار
- در صورت سابقه آلرژی شدید، پزشک را مطلع کنید
- مصرف همزمان داروهای دیگر (بهویژه کلیوی، قلبی یا فشار خون) باید اطلاع داده شود
- تزریق فقط در مراکز درمانی معتبر انجام شود
- در صورت بروز خارش، تنگی نفس یا سرگیجه شدید فوراً اطلاع دهید
توصیههای مهم برای پزشک
- قبل از شروع درمان، سطح هموگلوبین، فریتین و TSAT بررسی شود
- فشار خون بیمار در حین و بعد از تزریق کنترل گردد
- تزریق سریعتر از ۱۵ دقیقه انجام نشود
- در دوزهای بالای ۱۰۰۰ میلیگرم، تزریق در چند نوبت تقسیم شود
- در بیماران با بیماری کبدی یا هیپوفوسفاتمی نیاز به مانیتورینگ دقیقتر است
- دارو در بستهبندی اصلی و در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه نگهداری شود