اریترومایسین-موضعی چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف اریترومایسین-موضعی

اریترومایسین موضعی یک آنتی‌بیوتیک ماکرولیدی است که کاربرد اصلی آن در درمان ضایعات التهابی پوست می‌باشد

۱. موارد مصرف تأیید شده

مهم‌ترین و اصلی‌ترین کاربرد تأیید شده اریترومایسین موضعی، درمان آکنه ولگاریس است

الف) آکنه ولگاریس (جوش‌های غرور جوانی)

توضیحات کاربردی بالینی:

• هدف درمان: اریترومایسین موضعی به طور خاص برای درمان آکنه‌هایی که دارای ضایعات التهابی (مانند پاپول و پوسچول) هستند، به کار می‌رود
• مکانیسم اثر: این دارو با مهار ساخت پروتئین در باکتری کوتی‌باکتِریوم اَکنِس عمل کرده و از رشد این باکتری که در ایجاد التهاب آکنه نقش دارد، جلوگیری می‌کند
• نکته مهم بالینی: توصیه فعلی این است که اریترومایسین موضعی هرگز نباید به تنهایی برای درمان آکنه استفاده شود. برای جلوگیری از مقاومت باکتریایی که به سرعت در برابر اریترومایسین رخ می‌دهد، لازم است که حتماً با یک عامل موضعی دیگر مانند بنزوئیل پراکسید ترکیب شود
• دوزینگ معمول: یک یا دو بار در روز، به صورت لایه نازکی بر روی مناطق آسیب‌دیده (نه فقط روی ضایعات) پس از شستشو و خشک کردن کامل پوست، استعمال شود. اگر پس از ۶ تا ۸ هفته بهبودی مشاهده نشود یا وضعیت بدتر شود، باید درمان بازنگری و احتمالاً متوقف گردد

۲. موارد مصرف خارج از برچسب

اگرچه اریترومایسین موضعی به طور گسترده برای سایر بیماری‌های پوستی تأیید نشده است، اما به دلیل خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی، در برخی شرایط به صورت تجربی یا در ترکیب با سایر داروها استفاده می‌شود

الف) درماتیت اطراف دهان

توضیحات کاربردی بالینی:

• این وضعیت یک راش التهابی است که اغلب با ضایعات شبیه به آکنه در اطراف دهان و بینی مشخص می‌شود
• استفاده: هرچند مترونیدازول یا پیمکرولیموس داروهای خط اول محسوب می‌شوند، اریترومایسین موضعی نیز گاهی به دلیل فعالیت ضدالتهابی خفیف و اثر ضد میکروبی بر فلور ناحیه، به ویژه در موارد خفیف تا متوسط، مورد استفاده قرار می‌گیرد

ب) پیشگیری از عفونت‌های خفیف پس از جراحی یا اقدامات پوستی

توضیحات کاربردی بالینی:

• استفاده: پزشکان ممکن است پس از اقدامات سرپایی پوستی جزئی یا جراحی‌های کوچک که خطر عفونت باکتریایی وجود دارد، برای پیشگیری موضعی از عفونت در محل زخم، پماد اریترومایسین را تجویز کنند. این کاربرد بیشتر بر اساس تجربه بالینی و پوشش دهی مناسب آن برای کوکسی‌های گرم مثبت است.

مکانیسم اثر اریترومایسین-موضعی

اریترومایسین موضعی، از خانواده آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید است و در درمان ضایعات التهابی آکنه نقش دوگانه دارد: عملکرد ضد باکتری و عملکرد ضد التهابی. اریترومایسین اثر خود را از طریق دو مسیر کلیدی اعمال می‌کند:

الف) مهار سنتز پروتئین باکتریایی (اثر ضد باکتری)

• هدف اصلی: اریترومایسین به طور برگشت‌پذیر به زیرواحد ۵۰ اِس ریبوزوم باکتری متصل می‌شود
• نتیجه: این اتصال مانع از جابجایی آمینواسید در فرآیند سنتز پروتئین می‌شود و در نهایت ساخت زنجیره‌های پپتیدی لازم برای رشد باکتری را متوقف می‌کند
• نوع فعالیت: این دارو عمدتاً یک آنتی‌بیوتیک مهارکننده رشد باکتری است، به این معنی که از تکثیر باکتری‌ها جلوگیری می‌کند (باکتریواستاتیک)
• هدف در آکنه: در درمان آکنه، هدف این دارو کاهش تعداد باکتری کوتی‌باکتِریوم اَکنِس است که در فولیکول‌ها تکثیر شده و عامل اصلی التهاب می‌باشند.

ب) اثرات ضد التهابی

• مکانیسم ثانویه: علاوه بر اثر مستقیم ضد باکتری، اریترومایسین دارای خواص ضد التهابی نیز هست
• نقش در آکنه: اعتقاد بر این است که کاهش التهاب در ضایعات آکنه، تا حدی به دلیل کاهش میزان اسیدهای چرب آزاد در سبوم و تعدیل پاسخ‌های التهابی سلولی است

فارماکوکینتیک اریترومایسین-موضعی

الف) جذب

• میزان جذب سیستمیک: جذب اریترومایسین از طریق پوست به داخل گردش خون عمومی بسیار ناچیز است
• اهمیت بالینی: جذب سیستمیک پایین، خطر عوارض جانبی جدی که در اثر مصرف اریترومایسین خوراکی رخ می‌دهند (مانند تداخلات دارویی با مهار آنزیم‌های سیتوکروم پ۴۵۰)، را به شدت کاهش می‌دهد

ب) توزیع

• توزیع موضعی: پس از استعمال موضعی، دارو به طور عمده در فولیکول‌های مو و غدد چربی پوست متمرکز می‌شود که محل اصلی فعالیت باکتری‌های عامل آکنه است

ج) متابولیسم و دفع

• مسیر حذف: مقادیر ناچیزی از دارو که به صورت سیستمیک جذب می‌شوند، احتمالاً از طریق کبد متابولیزه شده و سپس در صفرا و تا حدی در ادرار دفع می‌شوند. با توجه به جذب بسیار پایین، این مسیرها معمولاً اهمیت بالینی قابل توجهی در بیماران با عملکرد طبیعی کبد و کلیه ندارند

منع مصرف اریترومایسین-موضعی

۱. منع مصرف در بیماری

• حساسیت مفرط: تنها منع مصرف مطلق و تأیید شده برای اریترومایسین موضعی، وجود حساسیت شناخته شده یا واکنش آلرژیک قبلی به اریترومایسین یا هر یک از اجزای دیگر موجود در فرآورده موضعی (مانند مواد پایه یا الکل در ژل‌ها/محلول‌ها) است
• توجه بالینی: اگر بیمار سابقه کهیر، تورم شدید، یا مشکلات تنفسی ناشی از مصرف هر نوع اریترومایسین (خوراکی یا موضعی) داشته است، نباید از این دارو استفاده کند

۲. موارد منع مصرف در بارداری و شیردهی

الف) بارداری

• طبقه‌بندی خطر: اریترومایسین موضعی عموماً در سازمان غذا و داروی آمریکا در رده ب (نیاز به توجه) قرار می‌گیرد و به طور گسترده به عنوان دارویی با خطر پایین در نظر گرفته می‌شود.

ملاحظات بالینی:

• مطالعات حیوانی هیچ شواهدی از اثرات تراتوژنیک (آسیب‌رسانی به جنین) نشان نداده‌اند.
• از آنجایی که جذب سیستمیک اریترومایسین پس از کاربرد موضعی بسیار ناچیز است، انتظار می‌رود مواجهه جنین با دارو نیز حداقل باشد.
• توصیه: می‌توان این دارو را در دوران بارداری استفاده کرد، تنها در صورتی که نیاز بالینی مشخص باشد و پزشک مزایای آن را بر هرگونه خطر احتمالی ارجح بداند.

ب) شیردهی

• انتقال به شیر مادر: مشخص نیست که آیا اریترومایسین پس از کاربرد موضعی، به مقدار قابل توجهی وارد شیر مادر می‌شود یا خیر. با این حال، اریترومایسین خوراکی به شیر ترشح می‌شود.

ملاحظات بالینی:

با توجه به جذب بسیار کم موضعی، آکادمی اطفال آمریکا آن را سازگار با شیردهی می‌داند و خطر برای نوزاد شیرخوار را پایین در نظر می‌گیرد.

• اقدام احتیاطی: به منظور به حداقل رساندن مواجهه نوزاد، به مادران شیرده توصیه می‌شود که:

1. پماد یا ژل را روی ناحیه نیپل یا اطراف آن استفاده نکنند.
2. دست‌های خود را پس از استعمال دارو بشویند تا از تماس تصادفی نوزاد با دارو جلوگیری شود.

۳. مصرف در کودکان

• موارد مصرف: اریترومایسین موضعی برای درمان آکنه ولگاریس در کودکان و نوجوانان مناسب است
• دوزینگ: دوز مصرفی (یک یا دو بار در روز) در کودکان معمولاً مشابه بزرگسالان است، اما باید توسط پزشک و بر اساس سن و شدت ضایعات تعیین شود

احتیاط در نوزادان:

• اگرچه این ملاحظه بیشتر در مورد اریترومایسین خوراکی است، اما باید به خاطر داشت که مصرف سیستمیک اریترومایسین در مادران شیرده یا نوزادان، با افزایش نادر خطر ابتلا به تنگی پیلور هایپرتروفیک در نوزادان (به ویژه در دو هفته اول زندگی) مرتبط دانسته شده است
• با وجود اینکه این عارضه در مصرف موضعی بسیار نامحتمل است، پزشک باید هنگام تجویز به مادران شیرده احتیاط کرده و والدین را از علائم استفراغ شدید یا تحریک‌پذیری نوزاد آگاه سازد

عوارض جانبی اریترومایسین-موضعی

اریترومایسین موضعی به طور کلی به خوبی تحمل می‌شود. با این حال، اکثر عوارض جانبی آن، به ویژه در محلول‌ها و ژل‌ها، ناشی از خاصیت خشک‌کنندگی دارو یا وجود الکل در فرمولاسیون است. آگاهی از میزان شیوع این عوارض به پزشک در مدیریت و توجیه بیمار کمک می‌کند.

۱. عوارض جانبی بسیار شایع (بیشتر یا مساوی ۱۰ درصد)

این عوارض معمولاً با شروع درمان رخ داده و ناشی از خاصیت خشک‌کنندگی و وجود حلال‌هایی مانند الکل در فرآورده است.

احساس سوزش:

• شیوع: تا حدود ۲۵ درصد از بیماران این عارضه را گزارش کرده‌اند.
• توضیحات: این حس اغلب پس از استعمال دارو رخ داده و معمولاً خفیف و گذرا است.

خشکی یا پوسته‌پوسته‌شدن پوست:

• شیوع: شایع است و به ویژه در فرمولاسیون‌های الکلی بیشتر دیده می‌شود.

قرمزی پوست:

• شیوع: شایع است.

خارش:

• شیوع: شایع است.

۲. عوارض جانبی با شیوع کمتر (کمتر از ۱۰ درصد)

این عوارض در تعداد کمتری از بیماران مشاهده می‌شوند و ممکن است نیازمند مدیریت باشند.

پوسته‌ریزی و لایه‌برداری:

• توضیحات: این عارضه نیز به خواص خشک‌کنندگی دارو مرتبط است و در برخی فرآورده‌ها با شیوع کمتری گزارش می‌شود.

چرب‌شدن پوست:

• توضیحات: به طور متناقض، در برخی از بیماران افزایش چربی پوست مشاهده شده است.

حساسیت تماسی:

• توضیحات: واکنش‌های حساسیتی موضعی که در صورت بروز شدید، نیازمند قطع دارو و جایگزینی درمان هستند.

تحریک چشم:

• توضیحات: در صورت تماس تصادفی دارو با چشم یا غشاهای مخاطی ممکن است رخ دهد.

۳. عوارض جانبی نادر و جدی 

اگرچه جذب سیستمیک اریترومایسین موضعی بسیار پایین است، پزشک باید از احتمال وقوع عوارض سیستمیک (که در صورت جذب رخ می‌دهند) آگاه باشد و بیمار را از علائم هشداردهنده مطلع سازد.

اسهال شدید و کولیت:

• توضیحات: اسهال آبکی یا خونی، همراه با درد شدید شکمی، می‌تواند نشانه‌ای از التهاب روده مرتبط با آنتی‌بیوتیک باشد. اگرچه در مصرف موضعی بسیار نادر است، اما در صورت بروز، باید فوراً دارو قطع شده و بررسی‌های تشخیصی لازم انجام گیرد.

واکنش‌های آلرژیک سیستمیک:

• توضیحات: کهیر، تورم صورت یا زبان، تنگی نفس، یا سایر علائم حساسیت مفرط. این موارد نیازمند مداخله پزشکی فوری هستند.

تداخلات دارویی اریترومایسین-موضعی

۱. تداخلات دارویی

تداخلات اریترومایسین موضعی به دو دسته تقسیم می‌شوند: تداخلات موضعی (شایع‌تر) و تداخلات سیستمیک (بسیار نادر به دلیل جذب کم).

الف) تداخلات موضعی 

داروهای ضد آکنه موضعی دیگر:

• نوع تداخل: استفاده همزمان با سایر داروهای موضعی مانند بنزوئیل پراکسید یا رتینوئیدهای موضعی، می‌تواند منجر به تحریک تجمعی، قرمزی، و خشکی بیش از حد پوست شود.
• راهکار: توصیه می‌شود بین استفاده از این داروها فاصله زمانی مناسب (حداقل یک ساعت) در نظر گرفته شود.

کلیندامایسین موضعی:

• نوع تداخل: اریترومایسین و کلیندامایسین هر دو آنتی‌بیوتیک ماکرولید هستند و مکانیسم اثر مشابهی دارند. استفاده همزمان این دو آنتی‌بیوتیک روی پوست، ممکن است اثر یکدیگر را کاهش دهد و خطر مقاومت باکتریایی متقاطع را به شدت افزایش دهد. به همین دلیل، استفاده از آن‌ها به صورت همزمان یا پی در پی توصیه نمی‌شود.

ب) تداخلات سیستمیک (از نظر تئوری)

• توجه: تداخلات زیر معمولاً تنها با مصرف خوراکی اریترومایسین شدید هستند، اما به دلیل امکان جذب ناچیز موضعی، و اهمیت بالای این تداخلات، اطلاع از آن‌ها ضروری است. اریترومایسین یک مهارکننده قوی آنزیم سیتوکروم پ۴۵۰ (CYP3A4) است و می‌تواند غلظت بسیاری از داروهای دیگر را افزایش دهد:

ضد انعقادها (مانند وارفارین):

• نوع تداخل: افزایش غلظت وارفارین که خطر خونریزی را بالا می‌برد
• نکته: اگر بیمار وارفارین مصرف می‌کند و از اریترومایسین موضعی استفاده می‌کند، نظارت بر زمان پروترومبین ضروری است

داروهای استاتین (مانند سیمواستاتین و آتورواستاتین):

• نوع تداخل: افزایش غلظت این داروها و افزایش خطر عوارض جانبی جدی عضلانی (مانند رابدومیولیز).
• نکته: داروهای جایگزین با تداخل کمتر شامل فلوواستاتین و پراواستاتین هستند.

سایر آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند کینیدین):

• نوع تداخل: افزایش غلظت برخی داروهایی که می‌توانند فاصله کیوتی در قلب را طولانی کنند و خطر آریتمی قلبی را بالا ببرد.

۲. تداخل با غذا

• تداخل اریترومایسین موضعی با غذاها وجود ندارد.
• توضیح: این دارو به صورت موضعی استفاده می‌شود و از طریق خوراکی جذب نمی‌شود تا تحت تأثیر غذا قرار گیرد. تداخلات غذایی اریترومایسین (مانند کاهش جذب با غذا در فرم خوراکی) مربوط به فرم‌های سیستمیک دارو هستند و برای فرم موضعی صدق نمی‌کنند.

۳. تداخل در آزمایشات

• اریترومایسین موضعی به طور مستقیم تداخلی با نتایج آزمایشات استاندارد خون و ادرار ایجاد نمی‌کند.
• توضیح: تداخلات آزمایشگاهی معمولاً مختص داروهایی هستند که به صورت سیستمیک در بدن گردش می‌کنند. به دلیل جذب ناچیز اریترومایسین از طریق پوست، انتظار نمی‌رود این دارو بر آزمایش‌های شیمیایی خون یا سایر تست‌های آزمایشگاهی تأثیر بگذارد.

هشدار ها اریترومایسین-موضعی

پزشکان باید هنگام تجویز اریترومایسین موضعی، مجموعه‌ای از هشدارها و احتیاطات کلیدی را مد نظر قرار دهند تا ضمن به حداکثر رساندن اثربخشی درمان آکنه، عوارض جانبی و مقاومت میکروبی را به حداقل برسانند

۱. خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی و درمان ترکیبی

• هشدار اصلی: استفاده از اریترومایسین موضعی به صورت تک‌درمانی (به تنهایی) به شدت توصیه نمی‌شود
• توضیح بالینی: باکتری کوتِزینوم باکِلِی که عامل اصلی آکنه است، به سرعت در برابر اریترومایسین مقاومت پیدا می‌کند. این مقاومت می‌تواند اثربخشی درمان را پس از مدت کوتاهی کاهش دهد
• راهکار: برای جلوگیری از مقاومت، اریترومایسین موضعی باید همیشه در ترکیب با یک داروی موضعی غیر آنتی‌بیوتیکی مانند بنزوئیل پراکسید تجویز شود. بنزوئیل پراکسید نه تنها اثربخشی را افزایش می‌دهد، بلکه با مکانیسم ضد میکروبی متفاوت خود، مانع از توسعه مقاومت می‌شود

۲. پتانسیل بروز عفونت‌های ثانویه و رشد بیش از حد میکروب‌ها

• هشدار: مانند تمام آنتی‌بیوتیک‌ها، استفاده طولانی‌مدت یا مکرر از اریترومایسین موضعی ممکن است منجر به رشد بیش از حد ارگانیسم‌های غیر حساس، از جمله قارچ‌ها یا باکتری‌های مقاوم شود (عفونت ثانویه)
• توصیه پزشک: در صورت بدتر شدن وضعیت بالینی پوست یا ظهور علائم یک عفونت ثانویه (مانند قرمزی، درد و ترشحات چرکی جدید)، باید مصرف دارو قطع شده و درمان مناسب برای عفونت ثانویه آغاز شود

۳. خطر التهاب روده مرتبط با آنتی‌بیوتیک

• هشدار (نادر): اگرچه جذب سیستمیک اریترومایسین موضعی محدود است، اما به ندرت، مصرف موضعی آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند با التهاب شدید روده مرتبط با باکتری کلستریدیوم دیفیسیل همراه باشد. این وضعیت با اسهال آبکی یا خونی، همراه با درد شکمی شدید مشخص می‌شود که می‌تواند ماه‌ها پس از قطع دارو نیز رخ دهد
• اقدام فوری: در صورت مشاهده اسهال شدید یا خونی در بیمار، حتی اگر جذب موضعی دارو کم باشد، باید فوراً اریترومایسین موضعی قطع شده و بررسی‌های لازم برای تشخیص التهاب روده انجام گیرد

۴. تحریک موضعی و سمیت الکل

• هشدار ایمنی: بسیاری از فرآورده‌های اریترومایسین موضعی (به خصوص محلول‌ها و ژل‌ها) حاوی درصد بالایی از الکل هستند.
• عوارض: الکل می‌تواند باعث خشکی، سوزش، خارش و پوسته‌ریزی پوست شود. همچنین می‌تواند با محصولات تحریک‌کننده موضعی دیگر تداخل ایجاد کند.
• توصیه بیمار: به بیماران هشدار دهید که از تماس دارو با چشم، بینی، دهان و سایر غشاهای مخاطی خودداری کنند، زیرا می‌تواند باعث سوزش و تحریک شدید شود. در صورت تماس، باید فوراً با آب فراوان شستشو داده شود.

۵. قابلیت اشتعال (برای محلول‌ها و ژل‌ها)

• هشدار جدی: فرآورده‌های الکلی اریترومایسین (محلول و ژل) قابل اشتعال هستند
• توصیه ایمنی: به بیمار آموزش داده شود که:

1. دارو را دور از حرارت، شعله باز و گرما نگه دارند
2. تا زمانی که ژل یا محلول کاملاً روی پوست خشک نشده است، از سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در نزدیکی منابع حرارتی خودداری کنند

۶. استفاده همزمان با سایر داروهای موضعی

• احتیاط در ترکیب: استفاده همزمان از اریترومایسین موضعی با سایر عوامل تحریک‌کننده پوست مانند صابون‌های ساینده، لایه‌بردارها، محصولات حاوی الکل، یا سایر داروهای ضد آکنه می‌تواند سبب تحریک تجمعی پوست شود.
• راهکار بالینی: اگر نیاز به استفاده از چندین داروی موضعی است، توصیه می‌شود حداقل یک ساعت بین استفاده از آن‌ها فاصله گذاشته شود تا تحریک به حداقل برسد.

توصیه های دارویی اریترومایسین-موضعی

۱. توصیه‌های دارویی مخصوص پزشک

این نکات باید در طرح درمان و هنگام آموزش به بیمار در نظر گرفته شوند:

ترکیب برای جلوگیری از مقاومت:

• قاعده طلایی: هرگز اریترومایسین موضعی را به صورت تک‌درمانی تجویز نکنید
• پیشنهاد: برای جلوگیری از توسعه سریع مقاومت باکتریایی، حتماً آن را در ترکیب با یک عامل ضد آکنه غیر آنتی‌بیوتیکی قوی مانند بنزوئیل پراکسید یا در صورت تحمل، رتینوئیدهای موضعی تجویز کنید

مدت زمان محدود درمان:

• محدودیت زمانی: دوره درمانی با آنتی‌بیوتیک‌های موضعی باید به ۶ تا ۸ هفته محدود شود
• هدف: پس از این دوره، برای حفظ نتایج و جلوگیری از مقاومت، آنتی‌بیوتیک باید قطع شده و بیمار درمان نگهدارنده را تنها با عوامل غیر آنتی‌بیوتیکی (مانند بنزوئیل پراکسید یا رتینوئیدها) ادامه دهد

نظارت بر پاسخ:

• ارزیابی: اگر پس از ۶ تا ۸ هفته بهبود قابل توجهی در ضایعات آکنه مشاهده نشد یا وضعیت بدتر شد، باید درمان آنتی‌بیوتیکی را قطع کرده و در طرح درمانی بازنگری کنید

بارداری و شیردهی:

• تأیید: اریترومایسین موضعی معمولاً در بارداری ایمن در نظر گرفته می‌شود
• احتیاط شیردهی: به مادران شیرده توصیه کنید که از استفاده دارو در ناحیه پستان یا نوک سینه خودداری کنند

۲. توصیه‌های دارویی بیمار 

این دستورالعمل‌ها باید به وضوح به بیمار ارائه شوند تا استفاده صحیح و ایمن از دارو تضمین شود:

نحوه استعمال صحیح:

• تمیز کردن: قبل از استعمال دارو، پوست ناحیه مورد نظر را به آرامی با یک صابون ملایم و آب ولرم بشویید و خشک کنید.
• میزان و ناحیه: یک لایه نازک از دارو را روی تمام ناحیه آسیب‌دیده (نه فقط روی جوش‌های منفرد) بمالید و ماساژ ندهید.
• تکرار: دارو را طبق دستور پزشک (معمولاً یک یا دو بار در روز) استفاده کنید.
• شستشوی دست: حتماً دست‌ها را بلافاصله پس از استعمال دارو بشویید.

احتیاطات ایمنی و تحریک:

• التهاب و سوزش: در طول درمان، خشکی، خارش، سوزش یا قرمزی ملایم شایع است. اگر این علائم شدید شدند یا ادامه یافتند، با پزشک مشورت کنید.
• نواحی حساس: از تماس دارو با چشم‌ها، بینی، دهان و سایر غشاهای مخاطی جداً خودداری کنید، زیرا این کار ممکن است باعث سوزش شدید شود.
• سایر محصولات: بدون مشورت با پزشک، از مصرف همزمان سایر داروهای موضعی ضد آکنه (مانند لایه‌بردارها یا محصولات حاوی الکل) روی همان ناحیه اجتناب کنید، زیرا تحریک پوست را افزایش می‌دهد.
• هشدار آتش‌سوزی (مخصوص ژل‌ها و محلول‌های الکلی): به دلیل وجود الکل، داروهای موضعی قابل اشتعال هستند.
• نکته کلیدی: بیمار نباید دارو را در نزدیکی شعله باز، گرما یا هنگام سیگار کشیدن استفاده کند تا زمانی که کاملاً روی پوست خشک شود.

پیگیری علائم جدی:

• عفونت ثانویه: در صورت بدتر شدن وضعیت پوست یا ظاهر شدن نشانه‌هایی از یک عفونت جدید (مانند ترشحات چرکی)، به پزشک اطلاع دهید.
• اسهال: اگر دچار اسهال شدید یا خونی شدید (حتی ماه‌ها پس از قطع دارو)، فوراً با پزشک تماس بگیرید.