کلروپرومازین چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

نورومازین محصول داروسازی تهران شیمی

موارد مصرف کلرپرومازین
•    درمان اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی و اختلالات روانی حاد و مزمن
•    درمان اضطراب و بی‌قراری
•    درمان تهوع و استفراغ (مثلاً در بیماران مبتلا به سرطان تحت درمان با شیمی‌درمانی)
•    درمان تحریک‌پذیری و رفتارهای پرخاشگرانه در بیماران مبتلا به آلزایمر یا سایر بیماری‌های عصبی
•    درمان بی‌خوابی و اختلالات خواب

اثربخشی آمار و شواهد علمی
مطالعات نشان داده‌اند که کلروپرومازین در کنترل علائم روانی به ویژه در اسکیزوفرنی مؤثر است. در بسیاری از موارد، این دارو با کاهش علائم روانی حاد همراه است، اما در مقایسه با داروهای نسل جدید، ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته باشد.

مقدار مصرف
•    برای بزرگسالان: معمولاً دوز اولیه 25 میلی‌گرم 1-2 بار در روز است که می‌تواند بسته به وضعیت بیمار افزایش یابد
•    دوز در کودکان و نوجوانان باید توسط پزشک متخصص تنظیم شود

خطرات مرتبط با مصرف طولانی‌مدت
•    عوارض حرکتی مانند دیستونی، پارکینسون و آکاتیزیا
•    افزایش خطر سندرم متابولیک
•    افزایش احتمال ابتلا به دیابت و چاقی
•    افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی
•    عوارضی مانند دندان‌قروچه و مشکلات با سیستم عصبی

عوارض جانبی و راهنمایی در مورد مدیریت
•    خواب‌آلودگی، خشکی دهان، تاری دید
•    کاهش فشار خون، تهوع، سرگیجه
•    مدیریت: برای کاهش عوارض جانبی، ممکن است دوز دارو توسط پزشک کاهش یابد یا داروهای دیگری جایگزین شود

تداخلات دارویی و غذایی
•    مصرف همزمان با داروهای ضدافسردگی، ضدقارچ‌ها یا داروهای ضدویروسی می‌تواند خطر عوارض جانبی را افزایش دهد
•    مصرف الکل ممکن است اثرات جانبی دارو را تشدید کند
•    مواد غذایی حاوی کافئین می‌توانند اثرات دارو را کاهش دهند

باید و نبایدهای غذایی
•    مصرف غذاهای حاوی پتاسیم و سدیم باید متعادل باشد، زیرا این دارو می‌تواند بر تعادل الکترولیت‌ها تأثیر بگذارد.

نکات تغذیه‌ای و مکمل‌ها
•    مکمل‌های امگا-3 و ویتامین D می‌توانند به بهبود علائم روانی کمک کنند.

اعتیاد
•    این دارو معمولاً وابستگی یا اعتیاد ایجاد نمی‌کند، اما مصرف طولانی‌مدت ممکن است به عوارض غیرمستقیم منجر شود.

خطرات قطع ناگهانی دارو
•    قطع ناگهانی دارو می‌تواند باعث تشدید علائم روانی شود.

مقایسه با داروهای مشابه
•    داروهای مشابه شامل هالوپریدول و ریسپریدون هستند که از نسل‌های مختلف آنتی‌سایکوتیک‌ها محسوب می‌شوند. ممکن است در بعضی افراد کلرپرومازین بهتر از سایر داروها اثر کند

سوالات متداول کلروپرومازین
1.    آیا کلروپرومازین برای درمان اضطراب مؤثر است؟
بله، این دارو برای درمان اضطراب نیز تجویز می‌شود.

2. چه مدت طول می‌کشد تا اثر دارو آشکار شود؟
اثرات دارو معمولاً طی 1-2 هفته مشاهده می‌شود.

3.    آیا این دارو باعث افزایش وزن می‌شود؟
بله، افزایش وزن یکی از عوارض جانبی این دارو است.

4.    آیا می‌توان کلروپرومازین را با داروهای دیگر مصرف کرد؟
باید از مشاوره پزشک برای مصرف همزمان با داروهای دیگر استفاده کنید.

5.    آیا این دارو برای کودکان مناسب است؟
 به ندرت ممکن است این دارو برای کودکان تجویز شود. مصرف کلروپرومازین در کودکان باید تحت نظر پزشک باشد.

6.    آیا می‌توانم هنگام مصرف کلروپرومازین الکل بنوشم؟
خیر.  الکل می‌تواند اثرات جانبی دارو را تشدید کند.

7.    اگر دوز دارو را فراموش کنم، چه باید کرد؟
دوز فراموش شده را در اولین فرصت مصرف کنید، مگر اینکه به زمان دوز بعدی نزدیک باشید.

8.    آیا این دارو باعث ایجاد وابستگی می‌شود؟
خیر، این دارو معمولاً باعث وابستگی نمی‌شود، اما مصرف طولانی‌مدت آن می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد.

9.   آیا کلروپرومازین تست اعتیاد را مثبت می کند؟
خیر

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف کلروپرومازین

كلرپرومازين در اختلالات رواني نظير اسكيزوفرني، جنون، مانيا و نيز بصورت داروي كمكي در درمان هيجان شديد و اختلالات رواني-حركتي و نيز به عنوان ضد تهوع و درمان سكسكه شديد و پورفيري بكار مي‌رود.

مکانیسم اثر کلروپرومازین

*-ضدجنون فنوتیازینی آلیفاتیک
- بلوک گیرنده های پس سیناپسی دوپامینی D2 در مزولیمبیک مغز
- بلوک قوی آلفا آدرنرژیک و سرکوب ترشح هورمون های هیپوتالاموس و هیپوفیز
- اثر بر متابولیسم پایه، دمای بدن، ضعف، تون وازوموتور و استفراغ (از طریق سرکوب سیستم فعال کننده رتیکولار (RAS))

فارماکوکینتیک کلروپرومازین

*جذب: خوراکی سریع و کامل
فراهمی زیستی: خوراکی 32% (عبور اول کبدی قابل توجه)
شروع اثر:
عضلانی 15 دقیقه
خوراکی 60-30 دقیقه
طول اثر: خوراکی 6-4 ساعت (پیوسته رهش 12-10 ساعت)
اوج اثر: اثر آنتی ضدجنون 6 هفته تا 6 ماه
اتصال به پروتئین: 97-92%
متابولیسم: کبدی به صورت گسترده (توسط دمیتله و گلوکورونیده شدن و اکسیداسیون آمین به متابولیت های فعال و غیرفعال)
نیمه عمر:
فاز ابتدایی کودکان 1.1 ساعت، بزرگسالان 2 ساعت
فاز پایانی کودکان 7.7 ساعت بزرگسالان 30 ساعت
دفع: ادرار (<1%) طی 24 ساعت

منع مصرف کلروپرومازین

اين دارو در صورت بيماري قلبي، (كمي يا زيادي فشار خون) ضعف شديد CNS ، كوما، سندرم مادرزادي QT طولاني، سابقه آريتمي قلبي و نقايص ژنتيكي كه سبب كاهش فعاليت ايزوآنزيم P450شود، نبايد مصرف شود.

عوارض جانبی کلروپرومازین

*عوارض با درصد نامشخص:
قلبی عروقی: الکتروکاردیوگرام غیرطبیعی (تغییرات غیر اختصاصی QT)، افت فشار خون وضعیتی، سنکوپ، تاکی کاردی
سیستم اعصاب مرکزی: ادم مغزی، علایم شبه کاتاتونی، سرگیجه، خواب آلودگی، دیستونی (انقباض غیرعادی)، واکنش خارج هرمی، هایپرپیرکسی (تب خیلی شدید)، سندرم نورولپتیک بدخیم، پارکینسونیسم، علائم سایکوتیک، بی قراری، دیس کینزی تاردیو (حرکات مکرر غیرارادی)، دیستونی تاردیو
پوستی: درماتیت تماسی، لوپوس اریتماتوز جلدی، حساسیت پوست به نور، پیگمانته شدن پوست (خاکستری تیره)
غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش وزن
گوارشی: آتونی (ضعف) کولون، یبوست، افزایش اشتها، تهوع، یبوست شدید، فلجی ایلئوم، خشکی دهان
ادراری تناسلی: احتقان پستان، اختلال انزال، تست بارداری مثبت کاذب ، ضعف جنسی، ترشح شیر، پریاپیسم، احتباس ادراری
هماتولوژی و انکولوژی: آگرانولوسیتوز، آنمی آپلاستیک، افزایش سطح ائوزینوفیل، آنمی همولیتیک، ترومبوسیتوپنی ایمونولوژیک (ITP)، لکوپنی
کبدی: یرقان
ازدیاد حساسیت: آنافیلاکسی غیرایمنی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: سندرم شبه لوپوس
چشمی: رسوب مواد معدنی خارجی در قرنیه، اختلالات لنز (رسوب مواد معدنی خارجی در لنز)، تنگی مردمک، گشادی مردمک، آب مروارید ستاره ای شکل، اختلالات بینایی
تنفسی: احتقان بینی
متفرقه: تب خفیف

تداخلات دارویی کلروپرومازین

*مشخصات کلی تداخلات:
- سوبسترای CYP1A2
- سوبسترای CYP2D6
- مهارکننده CYP2D6 (ضعیف)
- تشدید اثرات آنتی کولینرژیک
- تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
- کاهش اثرات مرکزی هیستامین
- آنتاگونیست دوپامین
- تشدید اثرات خارج هرمی
- تشدید هایپرگلایسمی
- تشدید هایپرپرولاکتینمی (قوی)
- تشدید هیپودوپامینرژیک
- تشدید هیپوناترمی
- تشدید اثرات کاهنده فشارخون
- کاهش‌ آستانه تشنج
- تشدید حساسیت به نور
- افزایش فاصله QT (بسته به شرایط)

تداخلات رده X (پرهیز):
آکلیدینیوم، آمینولوولینیک اسید (سیستمیک)، آمیسولپرید، آزلاستین (نازال)، بروموپرید، برومپریدول، کابرگولین، سیمتروپیوم، سیتالوپرام، کلاریترومایسین، دمپریدون، دروندارون، الوکسادولین، انترکتینیب، فکسینیدازول، فلوپنتیکسول، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، لوسولپرید، موکسی‌فلوکساسین (سیستمیک)، متوکلوپرامید، موکسی‌فلوکساسین، نیلوتینیب، اوکساتومید، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، پیموزاید، پیپراکین، پیریبدیل، پتاسیم کلراید، پتاسیم سیترات، پروبوکول، مهارکننده‌های قوی CYP 3A4 طولانی کننده فاصله QT (خطر متوسط)، کوئتیاپین، روفناسین، ریبوسیکلیب، اسپارفلوکساسین، سولپیرید، تالیدومید، تیوریدازین، تیوتروپیوم، اومکلیدینیوم

کاهش اثرات داروها توسط کلرپرومازین :
مهارکننده‌های استیل کولین استراز، آمفتامین‌ها، داروهای ضد پارکینسون ( آگونیست دوپامین)، عوامل معدی روده‌ای (پروکینتیک)، گوانتیدین، ایتوپراید، لووسولپرید ، نیتروگلیسیرین، پیریبدیل، کیناگولید، سکرتین

کاهش اثرات کلرپرومازین توسط داروها:
مهارکننده‌های استیل کولین استراز، داروهای ضد پارکینسون ( آگونیست دوپامین)، برومپریدول، پگ اینترفرون آلفا-b۲، لیتیم، پیریبدیل، تنباکو (دود کردن)

افزایش اثرات داروها توسط کلرپرومازین:
الکل (اتیل)، آمی‌فامپریدین، آمیفوستین، آمینولوولینیک اسید (سیستمیک و موضعی)، آمیودارون، داروهای آنتی کولینرژیک، داروهای ضد سایکوز (نسل دوم ]آتیپیکال[)، آرسنیک تری‌ اکسید، آستمیزول، آزیترومایسین (سیستمیک)، آزلاستین (نازال)، بداکیلین، بپریدیل، بتابلاکرها، بلونانسرین، برکسانولون، بوپرنورفین، کلروکین، سیمتروپیوم، سیتالوپرام، کلاریترومایسین، کلوفازیمین، کلوزاپین، داروهای تضعیف‌کننده CNS، داساتینیب، دسموپرسین، دمپریدون، فراورده‌های حاوی دوکسپین، دولوکستین، الوکسادولین، اریترومایسین (سیستمیک)، اس سیتالوپرام، فلکاینید، فلوکونازول، فلونیترازپام، فلوپنتیکسول، گادوبنات دی مگلومین، گلوکاگون، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، هالوفانترین، هالوپریدول، داروهای کاهنده فشارخون، اینوتوزومب اوزوگامایسین، آیوهگزول، آیومپرول، آیوپامیدول، لوفکسیدین، مکیتازین، متوتری‌مپرازین، متیل‌فنیدات، متی‌روسین، میدوستائورین، میرابگرون، موکسی‌فلوکساسین (سیستمیک)، نیلوتینیب، نیتروپروسید، الانزاپین، اندانسترون، آگونیست های اوپیوئیدی، اورفنادرین، اوسیمرتینیب، اوکسی‌کدون، پارالدهید، پنتامیدین (سیستمیک)، فولکودین، پیلسیکاینید، پیموزاید، پیپراکین، پورفیمر، پتاسیم کلراید، پتاسیم سیترات، پروبوکول، کوئتیاپین، راموسترون، روفناسین، ریبوسیکلیب، ریسپریدون، داروهای سروتونرژیک (خطر بالا)، سدیم استیبوگلوکونات، اسپارفلوکساسین، سولپیرید، سوورکسانت، تالیدومید، تیازید ها و دیورتیک های شبه تیازیدی، تیوپنتال، تیوریدازین، تیوتروپیوم، توپیرامات، فراورده‌های والپروات، ومورافنیب، ورتپورفین، زولپیدم

افزایش اثرات کلرپرومازین توسط داروها:
مهارکننده‌های استیل کولین استراز (مرکزی)، آکلیدینیوم، آلفوزوسین، آلیزاپرید، داروهای ضد مالاریا، آسوناپرویر، باربیتورات ها، بنپریدول، بتابلاکرها، داروهای کاهنده ‌فشارخون، فراورده‌های حاوی سم بوتولینوم، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، کلوبازام، کوبیستات، مهارکننده‌های قوی و متوسط CYP2D6 ، داکومیتینیب، داروناویر، دیوتترابنازین، دیازوکسید، دایمتیندن (موضعی)، دوکسیلامین، درونابینول، دروندارون، انکورافنیب، انترکتینیب، اریترومایسین (سیستمیک)، اسکتامین، فکسینیدازول، فینگولیمود، فلوکونازول، جمی‌فلوکساسین، گیلتریتینیب، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، گیاهان (با خاصیت کاهنده فشارخون)، هیدروکسی‌زین، ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، گیاه کاوا، فراورده‌های حاوی لووفلوکساسین (سیستمیک)، لیتیوم، لورمتازپام، منیزیم سولفات، متادون، متوتری‌مپرازین، متیل‌فنیدات، متوکلوپرامید، متی‌روسین، میانسرین، مولسی‌دومین، مینوسیکلین (سیستمیک)، نابیلون، نفتوپیدیل، نیکرگولین، نیکوراندیل، اوبینوتوزومب، اوکساتومید، اوکسوممازین، پنتوکسی فیلین، پانوبینوستات، پرامپانل، مهارکننده‌های فسفودی استراز 5، پراملینتید، پروپافنون، آنالوگ‌های پروستاسیکلین ها، داروهای طولانی کننده فاصلهQT (خطر متوسط، پرهیز شود)، داروهای طولانی کننده فاصلهQT (خطر متوسط، احتیاط شود)، داروهای ضد آریتمی کلاس IA طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، داروهای ضد آریتمی کلاس III طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، داروهای مهارکننده کیناز طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، داروهای متفرقه طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، مهارکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4 طولانی کننده فاصله QT (خطر متوسط)، کیناگولید، روفینامید، داروهای سروتونرژیک (خطر بالا)، سدیم اکسیبات، تترابنازین، تتراهیدروکانابینول وکانابیدیول، تری‌مپرازین، اومکلیدینیوم

تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها کلروپرومازین

*1- وضعیت ذهنی و علایم حیاتی بیمار در صورت نیاز بالینی پایش گردد.
2- بیمار از لحاظ بروز افسردگی، افکار خودکشی، خواب آلودگی شدید، عوارض خارج هرمی و تغییرات سیستم اعصاب مرکزی در ابتدای درمان و سپس به صورت دوره ای پایش شود.
3- وزن، قد، شاخص توده بدنی و اندازه دور کمر بیمار در ابتدای درمان، در هر ویزیت طی 6 ماه ابتدایی درمان و سپس هر 3 ماه به همراه دوز ثابت ضدجنون ارزیابی گردد.
4- سطح گلوکز ناشتای پلاسما و HbA1C در ابتدای درمان و سپس به صورت سالیانه پایش شود. (در صورت افزایش وزن یا در بیماران دارای ریسک فاکتور دیابت، در ابتدای درمان، 4 ماه پس از شروع درمان و سپس به صورت سالیانه ارزیابی گردد.)
5- وضعیت چربی خون بیمار در ابتدای درمان و سپس در صورت طبیعی بودن سطح LDL، هر 2 سال پایش شود (در صورت سطح LDL > 130 میلی گرم/ دسی لیتر، هر 6 ماه پایش گردد).
6- فعالیت های غیرارادی و غیرطبیعی یا علایم پارکینسون در بیمار، در ابتدای درمان و سپس به صورت هفتگی تا زمان تثبیت دوز (به مدت حداقل 2 هفته) و به مدت 2 هفته پس از هرگونه افزایش چشمگیر دوز پایش شود.
7- لازم است که در بیماران مبتلا به بیماری های افزایش دهنده خطر به زمین افتادن یا مصرف کننده داروهایی با این عارضه، خطر به زمین افتادن بیمار در ابتدای درمان و سپس به صورت دوره ای در طول درمان ارزیابی شود.
8- شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) بیمار در صورت نیاز بالینی پایش شود (در بیمارانی با سطح کم گلبول سفید یا سابقه بروز لکوپنی/نوتروپنی ناشی از مصرف دارو، طی چند ماه ابتدایی درمان به صورت متناوب ارزیابی گردد).
9- بیمار از لحاظ بروز گالاکتوره، تغییر در قاعدگی، میل جنسی، انزال و نعوظ، در هر ویزیت طی 12 هفته ابتدایی شروع درمان یا تثبیت دوز و سپس به صورت سالیانه پایش گردد.
10- بیمار از لحاظ بروز دیس کینزی تاردیو هر 6 ماه ارزیابی شود (در افرادی با خطر بالای بروز، هر 3 ماه بررسی گردد).
11- معاینات چشمی بیمار به صورت سالیانه در افراد بالای 40 سال به صورت سالیانه و در افراد جوان تر هر 2 سال انجام گیرد و تغییرات بینایی بیمار به صورت سالانه بررسی شود.
12- احتمال وقوع افت فشارخون وضعیتی در تزریق عضلانی یا وریدی دارو وجود دارد. پایش فشارخون در طول انفوزیون دارو یا تزریق عضلانی ضروری می باشد.
- لازم است که مصرف دارو با دوز کم آغاز شود و هنگام قطع، کاهش تدریجی دوز صورت گیرد.
- لازم است که خلق و خو، خشم و احساسات بیمار ارزیابی شود.

توصیه های دارویی کلروپرومازین

. دوره درمان با اين دارو بايد كامل شود. اين دارو نبايد بيش از مقدرا تجويز شده مصرف شود.
2. براي حصول اثرات درماني، مطلوب ممكن است چند هفته زمان مورد نياز باشد.
3. در صورتي كه يك نوبت مصرف دارو فراموش شود، اگر رژيم درمانی بصورت يك نوبت مصرف در روز باشد، به محض به ياد آوردن در همان روز، نوبت فراموش شده بايد مصرف شود. درغير اينصورت، از مصرف نوبت فراموش شده بايد خودداري شود. اگر رژيم درماني بصورت چند نوبت در روز باشد،‌به محض به يادآوردن طي يك ساعت ، آن نوبت بايد مصرف شود. در غير اين صورت از مصرف نوبت فراموش شده يا دوبرابر كردن مقدار مصرف بعدي بايد خودداري گردد.
4. قبل از قطع مصرف دارو، بايد به پزشك مراجعه شود. قطع تدريجي مصرف دارو ممكن است ضروري باشد.
5. از مصرف فرآورده‌هاي حاوي الكل و ساير داروهاي مضعف CNS با اين دارو بايد خودداري گردد.
6. در صورت نياز به هرگونه عمل جراحي يا درمان اورژانس، پزشك بايد از مصرف اين دارو آگاه گردد.
7. هنگام رانندگي يا كار با ماشين‌آلاتي كه نياز به هوشياري دارند، بايد احتياط نمود.
8. هنگام برخاستن ناگهاني از حالت خوابيده يا نشسته ، بايد احتياط نمود.
9. هنگام ورزش، در هواي گرم ياهنگام حمام آب گرم، به علت احتمال بروز شوك حرارتي بايد احتياط نمود.
10. اين دارو ممكن است سبب بروز خشكي دهان شود. در صورت تداوم خشكي به مدت بيش از دو هفته ، بايد به پزشك مراجعه نمود.
11. احتمال بروز حساسيت به نور با مصرف اين دارو وجود دارد. استفاده از عينك و لباس محافظت كننده ممكن است ضروري باشد.
12. بيماران سالخورده و ناتوان ممكن است به مقادير كمتري از دارو نياز داشته باشند.