وینپوستین چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف وینپوستین

وینپوستین یک داروی نیمه‌سنتتیک است که از آلکالوئیدهای گیاه پروانش (Vinca minor) مشتق شده است. این دارو در برخی کشورها برای بهبود جریان خون مغزی و محافظت عصبی استفاده می‌شود.
وینپوستین عمدتاً برای بهبود شرایط مرتبط با اختلالات جریان خون مغزی استفاده می‌شود. مهم‌ترین کاربردهای آن عبارتند از:

• اختلالات شناختی: اغلب برای بهبود حافظه، تمرکز و سایر عملکردهای شناختی که به دلیل کاهش جریان خون به مغز ایجاد شده‌اند، استفاده می‌شود. این شامل شرایطی مانند زوال عقل عروقی (Vascular Dementia) است.
• سرگیجه و وزوز گوش: در برخی موارد، برای درمان سرگیجه و وزوز گوش که منشأ عروقی دارند، تجویز می‌شود.
• بهبود وضعیت پس از سکته مغزی: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که وینپوستین ممکن است به بهبود وضعیت بیماران پس از سکته مغزی ایسکمیک کمک کند.
• افزایش جریان خون شبکیه: در موارد نادر، برای بهبود جریان خون در شبکیه چشم و درمان برخی مشکلات بینایی مرتبط با خون‌رسانی ضعیف استفاده می‌شود.

کاربردهای خارج از برچسب و بالینی وینپوستین

۱. افزایش عملکرد ورزشی

برخی از ورزشکاران و بدنسازان از وینپوستین به عنوان یک مکمل برای افزایش عملکرد ورزشی استفاده می‌کنند. این تئوری بر این اساس است که با افزایش جریان خون به عضلات و مغز، می‌تواند خستگی را کاهش داده و تمرکز و استقامت را بهبود بخشد. با این حال، شواهد علمی برای تأیید این کاربرد محدود است و این مصرف توسط سازمان‌های بهداشتی تأیید نشده است.

۲. اختلالات شنوایی ناگهانی

در برخی موارد، وینپوستین برای درمان کاهش شنوایی ناگهانی که ممکن است به دلیل مشکلات عروقی باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کاربرد به دلیل توانایی دارو در بهبود جریان خون به گوش داخلی است که می‌تواند به بازیابی عملکرد شنوایی کمک کند. مطالعات بالینی در این زمینه نتایج متفاوتی داشته‌اند، اما برخی پزشکان آن را در کنار سایر درمان‌ها تجویز می‌کنند.

۳. آسیب‌های مغزی پس از ضربه

تحقیقات اولیه نشان داده‌اند که خواص محافظت عصبی وینپوستین ممکن است در کاهش آسیب‌های ناشی از ضربه به مغز مؤثر باشد. این دارو می‌تواند التهاب را کاهش داده و از مرگ سلول‌های عصبی پس از یک ضربه فیزیکی به سر جلوگیری کند. این کاربرد همچنان در مرحله تحقیق و بررسی است.

۴. افزایش تمرکز و حافظه در افراد سالم

با وجود اینکه کاربرد اصلی وینپوستین در بیماران دارای اختلالات شناختی است، برخی افراد سالم نیز از آن برای بهبود تمرکز، حافظه و عملکرد ذهنی استفاده می‌کنند. با این حال، اثربخشی وینپوستین در افراد سالم که هیچ‌گونه مشکل شناختی ندارند، به طور کامل اثبات نشده و ممکن است خطراتی نیز به همراه داشته باشد.

۵. بیماری‌های چشم

برخی پزشکان از وینپوستین برای درمان بیماری‌های چشمی که با کاهش جریان خون مرتبط هستند، مانند گلوکوم با فشار طبیعی ، استفاده می‌کنند. تئوری این کاربرد بر پایه افزایش خون‌رسانی به عصب بینایی است که می‌تواند از آسیب بیشتر به آن جلوگیری کند.

مکانیسم اثر وینپوستین

وینپوستین با چندین مکانیسم پیچیده بر روی مغز تأثیر می‌گذارد:

• افزایش جریان خون مغزی: این دارو باعث اتساع عروق مغزی می‌شود و به این ترتیب، جریان خون و اکسیژن‌رسانی به مغز را افزایش می‌دهد.
• مهار آنزیم فسفودی‌استراز نوع ۱ (PDE1): این آنزیم نقش مهمی در انقباض عروق خونی دارد. با مهار آن، وینپوستین باعث شل شدن عضلات صاف در دیواره عروق و بهبود جریان خون می‌شود.
• خواص محافظت عصبی: وینپوستین می‌تواند از آسیب سلول‌های عصبی جلوگیری کند. این کار را با کاهش استرس اکسیداتیو و مهار برخی کانال‌های یونی در مغز انجام می‌دهد.

فارماکوکینتیک وینپوستین

جذب

پس از مصرف خوراکی، وینپوستین به سرعت از دستگاه گوارش جذب می‌شود. فراهمی زیستی آن به دلیل متابولیسم اولیه در کبد، نسبتاً پایین است.

متابولیسم

این دارو به طور گسترده در کبد متابولیزه می‌شود. متابولیت اصلی آن اسید آپووین‌کامیک است که فعالیت دارویی کمتری دارد.

نیمه‌عمر

نیمه‌عمر حذف وینپوستین در بدن حدود ۱ تا ۲ ساعت است.

دفع

عمده دارو و متابولیت‌های آن از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شوند.

منع مصرف وینپوستین

مصرف وینپوستین در شرایط زیر ممنوع است:

• حساسیت: در صورت داشتن حساسیت به وینپوستین یا هر یک از اجزای آن.
• بارداری و شیردهی: به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی در مورد ایمنی آن، مصرف وینپوستین در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود. مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که این دارو می‌تواند باعث آسیب به جنین شود.
• بیماری‌های خاص: افراد مبتلا به فشار خون پایین شدید، آریتمی قلبی (به ویژه سندرم QT طولانی) و خونریزی فعال مغزی باید از مصرف آن خودداری کنند.

عوارض جانبی وینپوستین

عوارض جانبی وینپوستین معمولاً خفیف و نادر هستند. درصد شیوع برخی از آن‌ها به شرح زیر است:

• سردرد: حدود ۴.۶%
• سرگیجه: حدود ۲.۷%
• افت فشار خون: حدود ۲.۷%
• ناراحتی‌های گوارشی (تهوع، درد شکم): حدود ۱.۸%
• تغییرات در فشار خون: کمتر از ۱%
• ضربان قلب نامنظم: کمتر از ۱%
• گرگرفتگی: کمتر از ۱%

تداخلات دارویی وینپوستین

وینپوستین ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد:

• داروهای ضدانعقاد و ضدپلاکت (رقیق‌کننده‌های خون): مانند وارفارین، هپارین و کلوپیدوگرل. مصرف همزمان وینپوستین با این داروها ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد.
• داروهای کاهنده فشار خون: مانند لوزارتان یا آملودیپین . مصرف همزمان می‌تواند باعث افت بیش از حد فشار خون شود.
• داروهای مؤثر بر ضربان قلب: مانند کینیدین یا آمیودارون. وینپوستین ممکن است اثر این داروها را تشدید کند و خطر آریتمی را افزایش دهد.

تداخل با غذا

وینپوستین بهتر است همراه با غذا مصرف شود. مصرف آن با غذا باعث افزایش جذب دارو می‌شود و فراهمی زیستی آن را بهبود می‌بخشد.

هشدار ها وینپوستین

• افرادی که دارای فشار خون پایین هستند یا از داروهای کاهنده فشار خون استفاده می‌کنند، باید با احتیاط از وینپوستین استفاده کنند، زیرا ممکن است باعث افت بیشتر فشار خون شود.
• بیماران با مشکلات قلبی، به ویژه آریتمی و سندرم QT طولانی، باید قبل از مصرف وینپوستین با پزشک خود مشورت کنند.
• در صورت بروز خونریزی غیرمعمول مانند خونریزی بینی، خونریزی لثه یا کبودی‌های غیرطبیعی، مصرف دارو را قطع کرده و فوراً به پزشک اطلاع دهید.

توصیه های دارویی وینپوستین

نکات برای بیمار

• وینپوستین را حتماً همراه با غذا مصرف کنید تا عوارض گوارشی کمتری داشته باشد.
• دوز دارو را به هیچ عنوان تغییر ندهید و طبق دستور پزشک مصرف کنید.
• در صورت فراموشی یک نوبت، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه زمان نوبت بعدی نزدیک باشد.
• اگر متوجه هرگونه عارضه جانبی غیرعادی شدید، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.