ازتیمیب چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف ازتیمیب

۱. موارد مصرف تأیید شده
ازتیمیب به عنوان یک مهارکننده انتخابی جذب کلسترول در روده کوچک عمل می‌کند. هدف اصلی تجویز آن، کاهش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (کلسترول بد) است و موارد مصرف تأیید شده آن شامل موارد زیر است:

۱.۱. هایپرلیپیدمی اولیه

• توضیحات بالینی و کاربردی: ازتیمیب در بزرگسالان و کودکان بالای ۱۰ سال که دچار افزایش کلسترول خون اولیه (شامل موارد خانوادگی هتروزیگوت و غیرخانوادگی) هستند، تجویز می‌شود.
• درمان ترکیبی: معمولاً به عنوان درمان کمکی همراه با مهارکننده‌های ردوکتاز HMG-CoA (استاتین‌ها) استفاده می‌شود. این ترکیب برای بیمارانی که با حداکثر دوز قابل تحمل استاتین به اهداف کاهش چربی خود نرسیده‌اند، یا برای کسانی که به استاتین‌ها عدم تحمل دارند، یک گزینه بالینی بسیار مؤثر است. داده‌ها نشان می‌دهند که افزودن ازتیمیب به استاتین می‌تواند خطر حوادث قلبی عروقی را کاهش دهد.
• تک درمانی: در بیمارانی که مصرف استاتین‌ها برای آن‌ها منع مصرف دارد یا به هیچ وجه استاتین را تحمل نمی‌کنند، ازتیمیب به تنهایی نیز می‌تواند برای کاهش سطح کلسترول بد تجویز شود.

۱.۲. هایپرکلسترولمی خانوادگی هموزیگوت

• توضیحات بالینی و کاربردی: این دارو به عنوان درمانی کمکی همراه با استاتین‌ها و سایر درمان‌های کاهش‌دهنده کلسترول بد، در بزرگسالان و کودکان بالای ۱۰ سال که به دلیل یک بیماری ژنتیکی نادر، قادر به حذف کلسترول از بدن نیستند، استفاده می‌شود. هدف از درمان، کاهش بیشتر کلسترول بد در این بیماران با ریسک بسیار بالا است.

۱.۳. هایپرلیپیدمی مختلط

• توضیحات بالینی و کاربردی: ازتیمیب می‌تواند در ترکیب با فنوفیبرات به عنوان درمان کمکی برای رژیم غذایی در بزرگسالان با افزایش چربی‌های مختلط (کلسترول و تری‌گلیسیرید) استفاده شود تا سطوح کلسترول بد کاهش یابد.

۱.۴. سیتوسترولمی هموزیگوت (فیتوسترولمی)

• توضیحات بالینی و کاربردی: ازتیمیب به عنوان درمان کمکی برای رژیم غذایی در بزرگسالان و کودکان بالای ۹ سال که یک بیماری ژنتیکی نادر دارند و نمی‌توانند به درستی استرول‌های گیاهی (سیتوسترول و کمپسترول) را از بدن دفع کنند، برای کاهش سطح این مواد استفاده می‌شود.

۲. موارد مصرف خارج برچسب
اگرچه موارد زیر توسط سازمان‌های نظارتی به صورت رسمی برای ازتیمیب تأیید نشده‌اند، اما شواهد بالینی و توصیه‌های راهنماهای درمانی، کاربرد آن را در شرایط زیر برای پزشکان توجیه می‌کند:

۲.۱. پیشگیری از حوادث قلبی عروقی در بیماران پرخطر

• توضیحات بالینی و کاربردی: مطالعات بالینی مهمی نظیر کارآزمایی «ایمپروو-ایت» نشان دادند که افزودن ازتیمیب به درمان با استاتین، در بیمارانی که سابقه سندرم حاد عروق کرونر دارند، منجر به کاهش متوسط اما قابل توجه در نرخ حوادث بزرگ قلبی عروقی (شامل مرگ و میر عروق کرونر، سکته قلبی غیر کشنده و سکته مغزی) می‌شود.
• کاربرد بالینی: در بیماران با سابقه بیماری عروق کرونر (مانند حمله قلبی یا سکته مغزی) که با حداکثر دوز قابل تحمل استاتین به هدف کلسترول بد تعیین شده در راهنماهای درمانی نرسیده‌اند یا به هدف رسیده‌اند اما هنوز پرخطر محسوب می‌شوند، تجویز ازتیمیب با هدف کاهش بیشتر خطر حوادث، توصیه می‌شود.

۲.۲. در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه

• توضیحات بالینی و کاربردی: در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه، به ویژه آن‌هایی که نیاز به دیالیز ندارند، مطالعاتی انجام شده که نشان می‌دهد ترکیب ازتیمیب و استاتین می‌تواند خطر بروز حوادث آترواسکلروتیک عمده را کاهش دهد.
• کاربرد بالینی: پزشکان ممکن است این ترکیب را برای بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه که در معرض خطر بالای قلبی عروقی هستند، برای کاهش کلسترول بد و حوادث مرتبط، تجویز کنند.

۲.۳. عدم تحمل استاتین‌ها

• توضیحات بالینی و کاربردی: ازتیمیب اغلب به عنوان یک استراتژی جایگزین خط اول در بیمارانی که علائم شدید عدم تحمل به استاتین (مانند درد عضلانی شدید) را تجربه می‌کنند، در نظر گرفته می‌شود.
• کاربرد بالینی: در این بیماران، ازتیمیب به صورت تک درمانی می‌تواند کاهش کلسترول بد معادل تقریباً ۱۵ تا ۲۰ درصد را فراهم کند، که این میزان برای کاهش خطر کلی در برخی از بیماران کفایت می‌کند. این رویکرد به ویژه در صورتی مفید است که پزشک بخواهد از دوزهای پایین استاتین استفاده کند و ازتیمیب را برای تقویت اثر کاهش چربی به آن اضافه کند.

مکانیسم اثر ازتیمیب

ازتیمیب با یک مکانیسم منحصر به فرد، دارویی برای کاهش چربی خون محسوب می‌شود که به طور انتخابی جذب کلسترول و استرول‌های گیاهی مرتبط را در روده کوچک مهار می‌کند.

• هدف مولکولی: ازتیمیب به یک حامل پروتئینی خاص در سطح مرز مسواکی روده به نام پروتئین کاتالیزکننده جذب کلسترول (NPC1L1) متصل می‌شود. این پروتئین مسئول انتقال کلسترول از لومن روده به سلول‌های جذبی (انتروسیت‌ها) است.
• نتیجه عملکردی: با مهار فعالیت این پروتئین حامل، ازتیمیب به طور مؤثر جذب کلسترول از روده را کاهش می‌دهد. این کاهش جذب، منجر به کاهش ذخایر کلسترول کبدی می‌شود.
• اثر جبرانی و ترکیب با استاتین: کاهش کلسترول در کبد باعث می‌شود که کبد به صورت جبرانی، تعداد گیرنده‌های کلسترول بد را افزایش دهد تا کلسترول بیشتری را از جریان خون جذب کند. این مکانیسم جبرانی به تنهایی یا به ویژه در ترکیب با استاتین‌ها (که تولید کلسترول در کبد را کاهش می‌دهند)، منجر به کاهش قابل توجه سطح کلسترول بد در پلاسما می‌شود.

فارماکوکینتیک ازتیمیب

جذب و متابولیسم

• جذب: پس از مصرف خوراکی، ازتیمیب به سرعت جذب می‌شود و در دیواره روده و کبد تحت متابولیسم گسترده‌ای قرار می‌گیرد.
• فرم فعال: بخش اعظم دارو به سرعت به متابولیت اصلی خود یعنی گلوکورونید ازتیمیب تبدیل می‌شود. این گلوکورونید نیز از نظر دارویی فعال است و اثر مهاری قوی‌تری بر جذب کلسترول نسبت به خود داروی مادر دارد. بنابراین، اثر کاهش‌دهنده چربی عمدتاً به دلیل فعالیت همزمان ازتیمیب و متابولیت گلوکورونید آن است.
• غلظت حداکثر: حداکثر غلظت پلاسمایی در حدود ۴ تا ۱۲ ساعت پس از مصرف خوراکی برای ازتیمیب و ۱ تا ۲ ساعت برای گلوکورونید آن حاصل می‌شود.

توزیع و دفع

• گردش روده و کبد: هم ازتیمیب و هم متابولیت گلوکورونید آن تحت گردش روده و کبد (چرخه روده‌ای کبدی) قرار می‌گیرند. این امر به حفظ غلظت‌های پلاسمایی پایدار و طولانی شدن اثر آن‌ها کمک می‌کند.
• نیمه عمر: نیمه عمر حذف ترمینال تقریباً ۲۲ ساعت است، که امکان مصرف یک بار در روز را فراهم می‌کند.
• دفع: دفع دارو عمدتاً از طریق مدفوع صورت می‌گیرد که نشان‌دهنده دفع صفراوی دارو و متابولیت‌های آن است. مقدار بسیار کمی از دارو از طریق ادرار دفع می‌شود.

تنظیم دوز در شرایط خاص

• نارسایی کبدی: در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی خفیف، نیازی به تنظیم دوز وجود ندارد. اما در بیماران با نارسایی کبدی متوسط تا شدید، به دلیل افزایش چشمگیر غلظت دارو، مصرف توصیه نمی‌شود.

• نارسایی کلیوی: در بیماران با نارسایی کلیوی، حتی در موارد شدید، نیازی به تنظیم دوز وجود ندارد، با این حال، باید در بیمارانی که نارسایی کلیوی و نارسایی کبدی دارند، احتیاط بیشتری صورت گیرد.

منع مصرف ازتیمیب

۱. موارد منع مصرف در بیماری
موارد منع مصرف در شرایط خاص بیماری یا وضعیت بالینی بیمار به شرح زیر است:

• حساسیت مفرط: وجود حساسیت مفرط شناخته شده به ماده مؤثره ازتیمیب یا هر یک از اجزای تشکیل‌دهنده قرص، از موارد منع مصرف مطلق است. واکنش‌های حساسیتی شامل آنافیلاکسی و آنژیوادم گزارش شده است.
• بیماری فعال کبدی (هنگام مصرف با استاتین): اگر ازتیمیب همزمان با یک استاتین تجویز شود، مصرف آن در بیماران با بیماری فعال کبدی یا افزایش مداوم و غیرقابل توجیه آنزیم‌های ترانس‌آمیناز کبدی (بیش از سه برابر حد بالای طبیعی)، اکیداً منع مصرف دارد. این منع مصرف به دلیل جزء استاتین موجود در ترکیب است.
• نارسایی کبدی متوسط تا شدید (تک درمانی): استفاده از ازتیمیب به صورت تک درمانی در بیمارانی که دچار نارسایی کبدی متوسط یا شدید هستند، به دلیل افزایش قابل توجه غلظت دارویی و کمبود اطلاعات ایمنی در این جمعیت، توصیه نمی‌شود.

۲. موارد منع مصرف بارداری و شیردهی
تصمیم‌گیری در مورد تجویز ازتیمیب در دوران بارداری و شیردهی به ترکیب درمانی بستگی دارد:

بارداری:

• در ترکیب با استاتین: مصرف ازتیمیب در ترکیب با هر نوع استاتین، در زنان باردار یا زنانی که قصد باردار شدن دارند، منع مصرف مطلق دارد. استاتین‌ها می‌توانند سنتز کلسترول و احتمالاً سایر مواد فعال بیولوژیکی مشتق از کلسترول را که برای رشد جنین ضروری هستند، کاهش دهند. در صورت بارداری در طول درمان، باید بلافاصله مصرف هر دو دارو قطع شود.
• تک درمانی: اطلاعات کافی و کنترل‌شده‌ای در مورد استفاده از ازتیمیب به تنهایی در زنان باردار در دسترس نیست. بنابراین، مصرف آن در دوران بارداری توصیه نمی‌شود مگر اینکه فواید احتمالی دارو، خطر بالقوه برای جنین را توجیه کند. اسیدهای صفراوی در حال حاضر داروهای ترجیحی برای کنترل چربی خون در بارداری محسوب می‌شوند.

شیردهی:

• در ترکیب با استاتین: مصرف در مادران شیرده‌ای که نیاز به درمان ترکیبی با استاتین دارند، منع مصرف دارد. زیرا استاتین‌ها به شیر مادر منتقل شده و پتانسیل ایجاد عوارض جانبی جدی در نوزاد شیرخوار را دارند.
• تک درمانی: مشخص نیست که ازتیمیب به شیر مادر ترشح می‌شود یا خیر. با توجه به اهمیت کلسترول برای رشد نوزاد، در صورت نیاز مادر به درمان، توصیه می‌شود در مورد ادامه یا قطع شیردهی با پزشک مشورت شود.

۳. موارد منع مصرف کودکان
تجویز ازتیمیب در جمعیت کودکان محدود به سن تأیید شده برای هر مورد مصرف است:

• کودکان زیر ۶ سال: ایمنی و اثربخشی ازتیمیب در کودکان زیر ۶ سال هنوز مشخص نشده است و به همین دلیل مصرف آن در این گروه سنی منع مصرف دارد.
• کودکان زیر ۹ سال: برای درمان سیتوسترولمی هموزیگوت، مصرف آن در کودکان زیر ۹ سال تأیید نشده است.
• کودکان زیر ۱۰ سال: برای درمان هایپرلیپیدمی اولیه و هایپرکلسترولمی خانوادگی هتروزیگوت، مصرف در کودکان زیر ۱۰ سال تأیید نشده است.

عوارض جانبی ازتیمیب

۱. عوارض جانبی رایج (فراوانی حدود ۲ تا ۵ درصد)
این عوارض جانبی در حداقل ۲ درصد از بیماران رخ داده و فراوانی آن‌ها معمولاً در مقایسه با دارونما یا استاتین به تنهایی، بالاتر بوده است. در اکثر موارد، این عوارض خفیف و قابل مدیریت هستند.

درمان با ازتیمیب به تنهایی (تک درمانی):

• عفونت مجاری تنفسی فوقانی: حدود ۴.۳ درصد
• اسهال: حدود ۴.۱ درصد
• درد مفصل: حدود ۳.۰ درصد
• سینوزیت: حدود ۲.۸ درصد
• درد در دست یا پا: حدود ۲.۷ درصد
• کمردرد: حدود ۴.۱ درصد

درمان ترکیبی با استاتین:

• علائم شبیه سرماخوردگی (مانند گرفتگی بینی، عطسه، گلودرد): حدود ۳.۷ درصد
• درد عضلانی: حدود ۳.۲ درصد
• عفونت مجاری تنفسی فوقانی: حدود ۲.۹ درصد
• درد مفصل: حدود ۲.۶ درصد
• اسهال: حدود ۲.۵ درصد

۲. عوارض جانبی کمتر شایع (فراوانی کمتر از ۲ درصد)
این عوارض جانبی با فراوانی کمتری گزارش شده‌اند اما اهمیت بالینی دارند:

• اختلالات گوارشی شامل درد شکمی، نفخ و سوءهاضمه.
• خستگی شدید و ضعف عمومی.
• سردرد.
• افزایش آنزیم‌های کبدی (ترانس‌آمینازها). این افزایش‌ها معمولاً خفیف و گذرا هستند، اما در ترکیب با استاتین، نیاز به پایش دارد.
• افزایش سطح کراتین فسفوکیناز (سی پی کی) که نشان‌دهنده آسیب عضلانی است.
• حساسیت مفرط شامل بثورات پوستی و کهیر.

۳. عوارض جانبی نادر و جدی (فراوانی بسیار کم)
اگرچه این عوارض بسیار نادر هستند (کمتر از ۱ در ۱۰,۰۰۰ نفر)، اما از نظر بالینی بسیار مهم بوده و نیازمند توجه و قطع فوری دارو هستند.

• رابدومیولیز و میوپاتی: تخریب بافت عضلانی که می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود. این خطر عمدتاً در ترکیب با استاتین‌ها و به ندرت در تک درمانی گزارش شده است.
• مشکلات کبدی جدی: شامل هپاتیت.
• واکنش‌های حساسیتی شدید: شامل آنژیوادم (تورم شدید صورت و گلو) و آنافیلاکسی.
• مشکلات لوزالمعده (پانکراتیت) و کیسه صفرا (کوله سیستیت) نیز گزارش شده است.

تداخلات دارویی ازتیمیب

۱. تداخلات دارویی
ازتیمیب از طریق مسیر سیتوکروم P450 متابولیزه نمی‌شود، که احتمال تداخلات دارویی آن را با داروهایی که از این طریق پردازش می‌شوند، کاهش می‌دهد. با این حال، تداخلات مهمی از طریق سایر مکانیسم‌ها وجود دارد:

• سیکلوسپورین: غلظت پلاسمایی هر دو دارو افزایش می‌یابد. ازتیمیب و متابولیت فعال آن به شدت افزایش می‌یابند. این تداخل نیاز به نظارت دقیق بر غلظت سیکلوسپورین و کنترل دقیق عوارض جانبی ازتیمیب دارد.
• ضدانعقادهای خوراکی (مانند وارفارین): تقویت اثر ضدانعقادی رخ می‌دهد. این امر می‌تواند باعث افزایش نسبت نرمال‌شده بین‌المللی شود که خطر خونریزی را بالا می‌برد. در شروع درمان، تنظیم دوز و قطع ازتیمیب، پایش مکرر نسبت نرمال‌شده بین‌المللی ضروری است.
• رزین‌های اتصال‌دهنده اسید صفراوی (مانند کلستیرامین، کلستیپول): کاهش سطح ازتیمیب ایجاد می‌شود. رزین‌ها از جذب ازتیمیب در روده جلوگیری می‌کنند و اثربخشی آن را کاهش می‌دهند. دستورالعمل مهم: ازتیمیب باید حداقل دو ساعت قبل یا چهار ساعت بعد از مصرف رزین‌ها مصرف شود.
• فیبرات‌ها (مانند جم‌فیبروزیل، فنوفیبرات): افزایش خطر مشکلات عضلانی و سنگ صفرا مشاهده می‌شود. مصرف همزمان با جم‌فیبروزیل می‌تواند غلظت ازتیمیب را به شدت افزایش دهد و خطر میوپاتی و سنگ صفرا را بالا ببرد و معمولاً توصیه نمی‌شود. مصرف همزمان با فنوفیبرات در دوزهای تأیید شده، مورد تأیید است اما همچنان نیاز به احتیاط و نظارت بر علائم کیسه صفرا دارد.

۲. تداخل با غذا

• ازتیمیب با غذا یا نوشیدنی‌های خاص، تداخل بالینی مهمی ندارد. بیمار می‌تواند دارو را همراه یا بدون غذا مصرف کند. جذب ازتیمیب تحت تأثیر مصرف غذا قرار نمی‌گیرد.

۳. تداخل در آزمایشات
ازتیمیب به طور مستقیم بر اندازه‌گیری‌های آزمایشگاهی رایج تداخل ایجاد نمی‌کند، اما به دلیل اثرات درمانی و عوارض جانبی خود، بر نتایج آزمایش‌های زیر تأثیر می‌گذارد و نیاز به پایش دارد:

• آنزیم‌های کبدی: افزایش گذرا در سطح ترانس‌آمینازهای کبدی (مانند آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز) گزارش شده است، به ویژه هنگامی که ازتیمیب همراه با استاتین مصرف می‌شود. نظارت دوره‌ای بر عملکرد کبد (بیمارانی که با استاتین ترکیب می‌کنند) ضروری است.
• کراتین فسفوکیناز: افزایش سطح کراتین فسفوکیناز سرم که می‌تواند نشان‌دهنده آسیب یا التهاب عضلانی باشد. این افزایش در صورت بروز علائم میوپاتی (درد یا ضعف عضلانی) باید اندازه‌گیری شود.
• نسبت نرمال‌شده بین‌المللی: در بیمارانی که داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند، ازتیمیب می‌تواند باعث افزایش نسبت نرمال‌شده بین‌المللی شود که پایش دقیق آن از نظر خطر خونریزی لازم است.

هشدار ها ازتیمیب

۱. هشدارهای کامل و جامع کاربردی

۱.۱. خطر مشکلات کبدی (هپاتوتوکسیسیته)

• گرچه ازتیمیب به تنهایی کمتر با مشکلات کبدی همراه است، اما در صورت مصرف همزمان با استاتین‌ها (مهارکننده‌های ردوکتاز HMG-CoA)، خطر افزایش آنزیم‌های کبدی (ترانس‌آمینازها) وجود دارد. این افزایش اغلب خفیف و گذرا است، اما موارد جدی نیز گزارش شده است.
• نظارت حیاتی: در صورت تجویز همزمان ازتیمیب با استاتین، پزشک باید سطح آنزیم‌های کبدی را قبل از شروع درمان و به صورت دوره‌ای در طول درمان، مطابق با دستورالعمل‌های مربوط به استاتین تجویز شده، کنترل کند.
• اقدام بالینی: در صورت افزایش پایدار و غیرقابل توجیه سطح آنزیم‌های کبدی به بیش از سه برابر حد بالای طبیعی، باید قطع دارو مد نظر قرار گیرد.

۱.۲. خطر مشکلات عضلانی (میوپاتی و رابدومیولیز)

• مشکلات عضلانی شامل درد عضلانی، ضعف و در موارد نادر عارضه شدید رابدومیولیز (تخریب بافت عضلانی) با مصرف ازتیمیب به تنهایی یا در ترکیب با استاتین‌ها گزارش شده است. خطر رابدومیولیز به ویژه با دوزهای بالاتر استاتین، سن بالا (بالای ۶۵ سال) و سابقه مشکلات کلیوی یا کم‌کاری تیروئید افزایش می‌یابد.
• نظارت حیاتی: سطح کراتین فسفوکیناز (CPK) در بیمارانی که درد، حساسیت یا ضعف عضلانی غیرقابل توجیه را گزارش می‌کنند، باید بررسی شود.
• اقدام بالینی: در صورت تشخیص میوپاتی یا رابدومیولیز، یا در صورت افزایش قابل توجه سطح کراتین فسفوکیناز، درمان با ازتیمیب و استاتین (در صورت مصرف همزمان) باید فوراً قطع شود.

۱.۳. احتیاط در نارسایی کبدی

• ازتیمیب در بیماران با نارسایی کبدی متوسط تا شدید توصیه نمی‌شود. این امر به دلیل افزایش قابل ملاحظه در غلظت داروی مادر و متابولیت فعال آن در این بیماران است که می‌تواند منجر به عوارض جانبی بیشتری شود.
• توصیه بالینی: در بیماران با نارسایی کبدی، قبل از شروع درمان ارزیابی دقیق کبدی و در صورت لزوم، کاهش دوز دارو یا پرهیز از مصرف ضروری است.

۱.۴. تداخل با داروهای خاص

• سیکلوسپورین: غلظت ازتیمیب و متابولیت فعال آن می‌تواند در بیمارانی که سیکلوسپورین دریافت می‌کنند، به شدت افزایش یابد. در این بیماران، سطح سیکلوسپورین و عوارض ازتیمیب باید با دقت بالا کنترل شود.
• ضدانعقادهای خوراکی (مانند وارفارین): مصرف همزمان ازتیمیب با داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین ممکن است باعث افزایش نسبت نرمال‌شده بین‌المللی (INR) شود. پایش مکرر نسبت نرمال‌شده بین‌المللی در هنگام شروع، تنظیم دوز و قطع ازتیمیب در این بیماران حیاتی است.

۱.۵. واکنش‌های حساسیتی

• موارد نادری از واکنش‌های حساسیتی شدید شامل آنافیلاکسی، آنژیوادم، بثورات پوستی و کهیر گزارش شده است.
• اقدام فوری: در صورت بروز علائم حساسیت شدید، درمان باید قطع و اقدامات درمانی اورژانسی انجام شود.

۲. اووردوز ازتیمیب و درمان

۲.۱. تظاهرات بالینی اووردوز

تجربه بالینی در مورد اووردوز ازتیمیب محدود است. در گزارش‌های موجود، مصرف دوزهای بالای دارو (تا ۴۰۰ میلی‌گرم یک‌بار در روز به مدت ۱۴ روز در افراد سالم و ۱۲۰ میلی‌گرم در روز به مدت ۲۸ روز در یک بیمار مبتلا به بیماری ژنتیکی) بدون بروز عوارض جانبی قابل توجه بالینی یا آزمایشگاهی همراه بوده است.
با این حال، در صورت مصرف اووردوز، تظاهرات احتمالی شامل موارد زیر است:

• علائم گوارشی (تهوع، استفراغ، اسهال).
• تشدید عوارض جانبی شناخته شده دارو.

۲.۲. مدیریت و درمان

درمان اووردوز ازتیمیب ماهیت حمایتی و علامتی دارد:

• پادزهر اختصاصی: هیچ پادزهر اختصاصی برای اووردوز ازتیمیب وجود ندارد.
• اقدام فوری: در صورت مشکوک بودن به اووردوز، باید با مرکز مسمومیت تماس گرفته شود یا اقدامات پزشکی اورژانسی انجام شود.
• مراقبت حمایتی: بیمار باید از نظر وضعیت بالینی، به ویژه علائم حیاتی و الکترولیت‌ها، تحت نظارت دقیق قرار گیرد.
• مدیریت عوارض: در صورت بروز عوارض جانبی، درمان باید به صورت علامتی انجام شود. به طور مثال، در صورت افزایش مشکوک آنزیم‌های کبدی یا بروز میوپاتی، نظارت و اقدامات درمانی لازم انجام می‌گیرد.

توصیه های دارویی ازتیمیب

۱. توصیه‌های دارویی ویژه بیمار 
این موارد باید به زبان ساده و روان برای بیمار توضیح داده شود تا همکاری او در درمان (همراهی بیمار) افزایش یابد:

زمان و نحوه مصرف:

• ازتیمیب باید هر روز یک بار و در یک ساعت مشخص (مثلاً صبح یا شب) مصرف شود.
• بیمار می‌تواند دارو را همراه یا بدون غذا مصرف کند.
• اگر بیمار دوز دارو را فراموش کرد، باید به محض یادآوری آن را مصرف کند، مگر اینکه تقریباً زمان دوز بعدی رسیده باشد. در این صورت، باید دوز فراموش شده را نادیده گرفته و مصرف دارو را طبق برنامه قبلی ادامه دهد و هرگز دوز دو برابر مصرف نکند.

اهمیت رژیم غذایی:

• بیمار باید بداند که ازتیمیب تنها بخشی از درمان است و باید مصرف آن را همراه با رژیم غذایی کاهش‌دهنده کلسترول که پزشک توصیه کرده است، ادامه دهد.
• بیمار باید بر حفظ وزن سالم و افزایش فعالیت بدنی تمرکز کند.

نظارت بر علائم عضلانی:

• بیمار باید در صورت بروز هر گونه درد عضلانی غیرقابل توجیه، حساسیت یا ضعف، به خصوص اگر با تب همراه باشد، فوراً به پزشک خود اطلاع دهد. این علامت ممکن است نشانه یک عارضه جانبی جدی باشد، به ویژه اگر دارو را در ترکیب با یک استاتین مصرف کند.

وضعیت بارداری:

• زنان در سن باروری باید بدانند که در صورت مصرف ازتیمیب همراه با استاتین، باردار شدن ممنوع است و باید از روش‌های مؤثر پیشگیری از بارداری استفاده کنند. در صورت وقوع بارداری، باید مصرف هر دو دارو را قطع و فوراً به پزشک اطلاع دهند.

۲. توصیه‌های دارویی مخصوص پزشک 
این نکات برای اطمینان از تجویز ایمن و مؤثر ازتیمیب در بالین ضروری هستند:

۲.۱. توصیه‌های مربوط به تجویز و دوزبندی

• دوز استاندارد: دوز استاندارد ازتیمیب، ۱۰ میلی‌گرم یک بار در روز است. دوز نباید از این مقدار تجاوز کند.
• تجویز همزمان با استاتین: ازتیمیب را می‌توان همزمان با شروع استاتین یا در بیمارانی که با حداکثر دوز قابل تحمل استاتین به هدف درمانی نرسیده‌اند، اضافه کرد. هنگام تجویز ترکیب، باید حداکثر دوز استاتین قابل تحمل بیمار مد نظر قرار گیرد.
• نحوه مصرف با رزین‌ها: اگر بیمار همزمان رزین‌های متصل‌کننده اسید صفراوی (مانند کلستیرامین) مصرف می‌کند، باید ازتیمیب را حداقل دو ساعت قبل یا چهار ساعت بعد از رزین‌ها مصرف کند تا از کاهش جذب و اثربخشی آن جلوگیری شود.

۲.۲. توصیه‌های مربوط به پایش و نظارت

پایش عملکرد کبدی:

• اگر ازتیمیب به تنهایی تجویز می‌شود، نیازی به پایش معمول آنزیم‌های کبدی نیست.
• اگر ازتیمیب همراه با یک استاتین تجویز می‌شود، باید پایش عملکرد کبدی (سطح ترانس‌آمینازها) قبل از شروع و مطابق با دستورالعمل‌های استاتین انجام شود. در صورت افزایش پایدار آنزیم‌ها به بیش از سه برابر حد بالای طبیعی، باید قطع هر دو دارو در نظر گرفته شود.
• پایش عضلانی: در بیمارانی که علائم میوپاتی (درد یا ضعف عضلانی) را گزارش می‌دهند، باید سطح کراتین فسفوکیناز اندازه‌گیری شود.
• پایش ضدانعقادها: در صورت مصرف همزمان با وارفارین یا سایر ضدانعقادهای خوراکی، باید نسبت نرمال‌شده بین‌المللی به صورت مکرر، به ویژه در هفته‌های ابتدایی، تنظیم دوز، یا قطع ازتیمیب، تحت نظارت دقیق باشد.
• احتیاط در نارسایی کبدی: در بیماران با نارسایی کبدی متوسط تا شدید، ازتیمیب توصیه نمی‌شود.