دکس مدتومیدین چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف دکس مدتومیدین

دکسمدتومیدین یک داروی تزریقی می باشد که در برخی پروسه ها که نیاز به بیهوشی تزریقی دارد مانند لوله گذاری در بیماران بستری بخش مراقبت های ویژه، به صورت تزریقی مصرف می شود. این دارو در مواردی که نیاز به القای سریع بیهوشی دارند، کاربرد دارد.
البته دکسمدتومیدین به تنهایی اثر بیهوشی کامل را القا نمی‌کند و در صورت نیاز ممکن است نیاز به تجویز داروهای دیگر در کنار آن باشد.
دوز مصرفی دارو بر اساس وزن، سن و شرایط بیمار توسط پزشک متخصص محاسبه می گردد.

مکانیسم اثر دکس مدتومیدین

*-آگونیست انتخابی آدرنورسپتور آلفا-2 همراه با اثرات بیهوشی و آرامبخش (از طریق فعالسازی جی-پروتئین توسط آدرنورسپتور آلفا-2 در ساقه مغز و در نتیجه مهار آزادسازی نوراپی نفرین)
- انقباض عروق (از طریق فعال کردن آدرنورسپتور آلفا-2بی محیطی در دوز بالای دارو یا تزریق وریدی سریع دارو)

فارماکوکینتیک دکس مدتومیدین

*فراهمی زیستی: داخل بینی متغیر (93-35%)
شروع اثر:
دوز نگهدارنده وریدی 10-5 دقیقه
داخل بینی 60-45 دقیقه (در صورت استفاده توسط دستگاه اتمایزر در کودکان، این زمان کاهش می یابد.)
طول اثر: 120-60 دقیقه
اوج اثر:
دوز نگهدارنده وریدی 30-15 دقیقه
داخل بینی 105-90 دقیقه
پیک پلاسمایی: داخل بینی 60-15 دقیقه
اتصال به پروتئین: 94%
متابولیسم: کبدی (توسط ان-گلوکورونیده، ان-متیله و CYP2A6)
نیمه عمر (فاز پایانی):
نوزادان نارس (36> -28 هفته) 9.1-3 ساعت
نوزادان غیرنارس (≤44-36 هفته) 9.4-1 ساعت
نوزادان و کودکان (کمتر از 2 سال) 3.3-1.5 ساعت
کودکان (11-2 سال) 2.3-1.2 ساعت
بزرگسالان توزیع 6 دقیقه، فاز پایانی تا 3 ساعت (افزایش چشمگیر در بیماران با نارسایی پیشرفته کبدی)
دفع: ادرار (95%)، مدفوع (4%)

عوارض جانبی دکس مدتومیدین

*عوارض شایع (%10<):
قلبی عروقی: افت فشار خون، برادی کاردی، افزایش فشار خون سیستولی، تاکی کاردی، افزایش فشار خون دیاستولی، افزایش فشار خون
سیستم اعصاب مرکزی: آژیتاسیون
گوارشی: یبوست، تهوع
تنفسی: دپرسیون تنفسی
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: فیبریلاسیون دهلیزی، ادم محیطی، هایپوولمی (کاهش حجم درون عروقی)، ادم
سیستم اعصاب مرکزی: اضطراب
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش پتاسیم خون، افزایش قند خون، کاهش قند خون، عطش، کاهش کلسیم خون، کاهش منیزیم خون
گوارشی: خشکی دهان
ادراری تناسلی: کم ادراری
هماتولوژی و انکولوژی: آنمی
کلیوی: نارسایی کلیوی حاد، کاهش برون ده ادراری
تنفسی: نارسایی تنفسی، سندرم زجر تنفسی بزرگسالان، آب آوردن ریه، خس خس سینه
متفرقه: تب، سندرم ترک دارو

تداخلات دارویی دکس مدتومیدین

*مشخصات کلی تداخلات:
- تشدید برادی‌کاردی
- تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
- تشدید اثرات کاهنده فشارخون

تداخلات رده X (پرهیز):
برومپریدول، فکسینیدازول

کاهش اثرات داروها توسط دکس مدتومیدین:
تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.

کاهش اثرات دکس مدتومیدین توسط داروها:
برومپریدول، میرتازاپین، مهارکننده‌های باز جذب سروتونین/ نوراپی نفرین، داروهای ضدافسردگی‌ سه حلقه‌ای

افزایش اثرات داروها توسط دکس مدتومیدین:
آمیفوستین، داروهای ضد سایکوز (نسل دوم [آتیپیکال])، بتابلاکرها، داروهای ایجادکننده برادی‌کاردی، برومپریدول، سریتینیب، دولوکستین، فکسینیدازول، داروهای کاهنده فشارخون، ایوابرادین، لاکوزامید، فراورده‌های حاوی لوودوپا، نیتروپروسید، فولکودین، سیپونیمود

افزایش اثرات دکس مدتومیدین توسط داروها:
آلفوزوسین، آمی سولپیرید (خوراکی)، باربیتورات ها، بنپریدول، بتابلاکرها، داروهای کاهنده فشارخون، بریمونیدین (موضعی)، دیازوکسید، گیاهان (با خاصیت کاهنده فشارخون)، لورمتازپام، میدودرین، مولسی‌دومین، نفتوپیدیل، نیسرگولین، نیکوراندیل، اوبینوتوزومب، پنتوکسی فیلین، مهارکننده‌های فسفودی استراز 5، آنالوگ‌های پروستاسیکلین، کیناگولید، روکسولیتینیب، سولریامفتول، ترلیپرسین، توفاسیتینیب


تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها دکس مدتومیدین

*1- لازم است که علایم حیاتی، سطح بیهوشی، وضعیت قلبی و تنفسی بیمار در طول انفوزیون و تا زمان بازگشت هوشیاری به طور مداوم پایش شود.
2- فشارخون و میزان کنترل درد بیمار نیز ارزیابی گردد و به منظور تسکین درد، داروی مسکن مناسب تجویز گردد. (دکسمدتومیدین، بیهوش کننده است و منجر به دپرسیون تنفسی ناچیز و مهار ترشح بزاق می شود. هم چنین اثرات ضددرد ناچیزی دارد).
3- لازم است که بیمار از لحاظ بروز افت فشارخون، برادی کاردی و ایست سینوسی در طول دریافت دارو پایش گردد (احتمال بروز آن در بیماران مبتلا به دیابت، پرفشاری خون مزمن، حجم کم داخل عروقی و سالمندان بیشتر است). احتمال بروز پرفشاری خون گذرا با دوز نگهدارنده وجود دارد.
4- در بیماران مبتلا به دیابت، سطح گلوکز خون و الکترولیت ها ارزیابی گردد.
5- سطح مایعات ورودی و خروجی بیمار در طول انفوزیون و پس از آن پایش شود.
6- عملکرد کبدی بیمار در ابتدای درمان پایش گردد و در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی با احتیاط تجویز شود.
7- لازم است که در بیمارانی با وضعیت بحرانی و تحت تهویه مکانیکی در بخش مراقبت های ویژه، ارزیابی و تنظیم بیهوشی بر اساس سیستم امتیازبندی RASS یا SAS انجام گیرد.
8- لازم است که در وضعیت بیهوشی، تغییر موقعیت بیمار و مراقبت های پوستی، دهانی و چشمی مناسب هر 3-2 ساعت انجام گیرد.
9- بیهوشی در بیمارانی که به تازگی اینتوبه شده اند و بیماران تحت تهویه مکانیکی، نباید بیش از 24 ساعت انفوزیون باشد؛ زیرا ممکن است به تحمل دارویی، تاکی فیلاکسی و بروز عوارض جانبی وابسته به دوز منجر شود.
10- دوز دارو و سرعت تجویز برای هر شخص به طور جداگانه تنظیم شود تا اثرات دلخواه ایجاد شود.
- لازم است که از قطع ناگهانی دارو خودداری شود؛ زیرا ممکن است به بیدار شدن سریع همراه با اضطراب، آژیتاسیون و مقاومت به تهویه مکانیکی منجر گردد. تیتر سرعت انفوزیون، باعث بیدار شدن تدریجی بیمار می شود.
- توصیه می شود که حمایت های عاطفی و حسی (شنوایی و محیطی) مناسب فراهم گردد.
- لازم است که احتیاطات لازم تا زمان بازگشت کامل هوشیاری بیمار رعایت شود.
- لازم است که تجویز دارو توسط متخصصین باتجربه در حوزه بیهوشی یا مراقبت های ویژه انجام گیرد.
- در صورت مصرف همزمان با دیگر داروهای گشادکننده عروق یا کرونوتروپ منفی، احتیاط شود.
- در سالمندان با احتیاط تجویز شود و دوز مصرفی کاهش یابد.

توصیه های دارویی دکس مدتومیدین

-لازم است تنظیم دوز مصرفی و مدت زمان تزریق با توجه به سن و وزن بیمار توسط پزشک به صورت دقیق انجام شود.
-در مدت تزریق دارو و تا زمانی که اثرات دارو باقی است علائم حیاتی بیمار به دقت کنترل گردد.
-مصرف دارو در بارداری با احتیاط و با مراقبتهای کامل در صورت تشخیص پزشک، بلامانع است. با این حال احتمال بروز عوارض جانبی در جنین وجود دارد و علائم حیاتی او باید کاملا تحت نظر قرار گیرد.
-مصرف این دارو در شیردهی در صورت صلاحدید پزشک با توجه به شرایط بیمار با احتیاط بلامانع است.