اوسلتامیویر چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

معرفی داروی اوسلتامیویر

اوسلتامیویر یک داروی ضدویروس است که برای مقابله با ویروس آنفولانزا استفاده می‌شود. این دارو به دسته‌ای از داروها به نام "مهارکننده‌های نورآمینیداز" تعلق دارد.

موارد مصرف داروی اوسلتامیویر

درمان آنفلولانزا با اوسلتامیویر:

• اوسلتامیویر برای درمان آنفولانزای نوع A و B در بزرگسالان و کودکان (معمولاً از سن ۲ هفتگی به بالا) تجویز می‌شود.
• اثربخشی اوسلتامیویر بیشتر است اگر درمان ظرف ۴۸ ساعت (۲ روز) اول شروع علائم آنفولانزا (مانند تب ناگهانی، لرز، درد عضلانی، سردرد، سرفه) آغاز شود.

پیشگیری از آنفولانزا با اوسلتامیویر:

• اوسلتامیویر برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزای نوع A و B در افرادی (معمولاً ۱ سال به بالا) که با فرد مبتلا تماس نزدیک داشته‌اند اما هنوز بیمار نشده‌اند، کاربرد دارد.
• در شرایط خاص مانند شیوع آنفولانزا در مکان‌های جمعی (مثل مدارس یا آسایشگاه‌ها)، ممکن است اوسلتامیویر برای پیشگیری تجویز شود.

موارد بالینی استفاده از اوسلتامیویر

اوسلتامیویر اغلب در فصول شیوع آنفولانزا (معمولاً پاییز و زمستان) استفاده می‌شود.

تجویز اوسلتامیویر به ویژه برای افرادی که در معرض خطر بالای عوارض جدی آنفولانزا هستند، توصیه می‌شود. این افراد شامل:

• افراد بالای ۶۵ سال.
• کودکان زیر ۵ سال (به خصوص زیر ۲ سال).
• زنان باردار یا تا ۲ هفته پس از زایمان.
• افراد با بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، ریوی (مثل آسم شدید)، کلیوی، کبدی، دیابت، یا سیستم ایمنی ضعیف.

اثربخشی و آمار داروی اوسلتامیویر

مطالعات بالینی نشان داده‌اند که اوسلتامیویر، اگر در ۴۸ ساعت اول مصرف شود:

• طول دوره بیماری آنفولانزا را به طور متوسط ۱ تا ۱.۵ روز کاهش می‌دهد.
• می‌تواند شدت علائم آنفولانزا را کم کند.
• خطر بروز عوارض ناشی از آنفولانزا مانند پنومونی (ذات‌الریه)، عفونت گوش (در کودکان) و نیاز به بستری شدن را، به خصوص در گروه‌های پرخطر، کاهش می‌دهد.
• در پیشگیری، اوسلتامیویر به طور مؤثری احتمال ابتلا به بیماری را پس از تماس با فرد آلوده کاهش می‌دهد.

خطرات مرتبط با مصرف طولانی‌مدت اوسلتامیویر

• اوسلتامیویر برای دوره‌های درمانی کوتاه مدت (۵ تا ۱۰ روزه) طراحی شده است.
• این دارو برای استفاده مزمن یا بسیار طولانی در نظر گرفته نشده و اطلاعات جامعی در مورد ایمنی مصرف اوسلتامیویر برای مدت‌های بسیار طولانی وجود ندارد.
• مصرف اوسلتامیویر طبق دوره تجویز شده توسط پزشک، ایمن تلقی می‌شود.

نحوه عملکرد داروی اوسلتامیویر

ویروس آنفولانزا برای انتشار در بدن، از سلول آلوده خارج شده و به سلول‌های سالم دیگر حمله می‌کند. برای این خروج، از آنزیمی به نام "نورآمینیداز" استفاده می‌کند. اوسلتامیویر جلوی کار این آنزیم (نورآمینیداز) را می‌گیرد.

در نتیجه، ویروس‌های جدید نمی‌توانند از سلول آلوده خارج شوند و پخش شوند. این کار باعث می‌شود تکثیر ویروس آنفولانزا در بدن کاهش یابد و سیستم ایمنی بهتر بتواند با آن مقابله کند.

نحوه جذب و دفع داروی اوسلتامیویر در بدن

• پس از خوردن کپسول یا سوسپانسیون اوسلتامیویر، دارو از طریق روده جذب خون می‌شود.
• اوسلتامیویر خودش مستقیماً فعال نیست (یک پیش‌دارو است). در کبد و خون به ماده فعال "اوسلتامیویر کربوکسیلات" تبدیل می‌شود.
• این ماده فعال کار اصلی ضدویروسی را انجام می‌دهد و سپس عمدتاً توسط کلیه‌ها از طریق ادرار از بدن دفع می‌شود.

عوارض جانبی داروی اوسلتامیویر و مدیریت آن‌ها

مانند سایر داروها، اوسلتامیویر هم می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد:

عوارض جانبی شایع اوسلتامیویر (بیش از 10%):

• تهوع
• استفراغ

مدیریت:

• این عوارض معمولاً خفیف هستند و با مصرف اوسلتامیویر همراه غذا یا شیر کاهش می‌یابند.
• سردرد، درد بدن (که می‌تواند از علائم خود آنفولانزا هم باشد).

عوارض جانبی غیرشایع اوسلتامیویر (کمتر از ۱ درصد):

• درد شکم، سوءهاضمه، اسهال.
• گیجی، خستگی، مشکلات خواب.
• راش پوستی.

عوارض جانبی نادر یا بسیار نادر اوسلتامیویر (کمتر از ۱ در ۱۰۰۰ یا ۱۰۰۰۰ نفر):

• واکنش‌های حساسیتی شدید (آنافیلاکسی).
• واکنش‌های شدید پوستی (مانند سندرم استیونس-جانسون).
• مشکلات کبدی (هپاتیت).
• اختلالات عصبی-روانی: به خصوص در کودکان، مواردی مانند گیجی، رفتار غیرعادی، توهم، هذیان، تشنج گزارش شده است. در صورت بروز هرگونه تغییر رفتاری ناگهانی، فوراً با پزشک تماس بگیرید.

مدیریت کلی:

• برای تهوع، اوسلتامیویر را با غذا بخورید. در صورت بروز عوارض شدید یا نگران‌کننده، فوراً به پزشک اطلاع دهید

تداخلات دارویی اوسلتامیویر

تداخلات مهم اوسلتامیویر شامل:

• پروبنسید: (دسته: داروهای درمان نقرس). این دارو می‌تواند دفع اوسلتامیویر را کاهش داده و سطح آن را در خون بالا ببرد (تداخل فارماکوکینتیک). ممکن است نیاز به تنظیم دوز باشد.
• واکسن زنده ضعیف شده آنفولانزا: (دسته: واکسن‌ها). اوسلتامیویر می‌تواند با تکثیر ویروس ضعیف شده در واکسن تداخل کرده و اثربخشی آن را کم کند (تداخل فارماکودینامیک). اوسلتامیویر نباید از ۲ روز قبل تا ۲ هفته بعد از تزریق این نوع واکسن مصرف شود. (این تداخل با واکسن تزریقی آنفولانزا که غیرفعال است، وجود ندارد).
• کلروپروپامید : (دسته: داروهای ضد دیابت). تداخل کمتر شایع است اما ممکن است خطر افت قند خون را با اوسلتامیویر افزایش دهد.

تداخلات اوسلتامیویر با غذا

• اوسلتامیویر تداخل شناخته شده مهمی با هیچ نوع غذای خاصی ندارد.
• مصرف اوسلتامیویر با غذا می‌تواند تحمل گوارشی آن را بهبود بخشد (کاهش تهوع).

باید و نبایدهای غذایی هنگام مصرف اوسلتامیویر

بایدها:

• اوسلتامیویر را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید.
• مایعات فراوان بنوشید.
• استراحت کافی داشته باشید.
• اگر اوسلتامیویر معده‌تان را اذیت می‌کند، آن را با غذا میل کنید.

نبایدها:

• دوره درمان اوسلتامیویر را خودسرانه قطع نکنید.
• مصرف الکل در دوران بیماری توصیه نمی‌شود.

نکات تغذیه‌ای مکمل‌ها در زمان مصرف اوسلتامیویر

• همیشه قبل از مصرف هر مکمل یا ویتامینی همراه با اوسلتامیویر، با پزشک مشورت کنید.
• هیچ توصیه تغذیه‌ای یا مکمل خاصی برای افزایش اثربخشی اوسلتامیویر وجود ندارد، اما یک رژیم غذایی سالم به بهبودی کلی کمک می‌کند.

منع مصرف اوسلتامیویر در بیماری‌ها، بارداری، شیردهی

منع مصرف:

• سابقه حساسیت شدید (آلرژی جدی) به اوسلتامیویر یا اجزای آن.

احتیاط‌ها:

• بیماری شدید کلیوی: نیاز به کاهش دوز اوسلتامیویر است.
• بارداری: آنفولانزا در بارداری می‌تواند خطرناک باشد. پزشکان معمولاً منافع مصرف اوسلتامیویر در بارداری را بیشتر از خطرات احتمالی آن می‌دانند، اما تصمیم‌گیری بر اساس شرایط فردی است. با پزشک خود مشورت کنید.
• شیردهی: اوسلتامیویر به مقدار کم وارد شیر مادر می‌شود. مصرف آن معمولاً در شیردهی مجاز تلقی می‌شود، اما باید با پزشک مشورت شود.
• رده سنی: اوسلتامیویر برای درمان در نوزادان بالای ۲ هفته و برای پیشگیری در کودکان بالای ۱ سال تأیید شده است. ایمنی در نوزادان زیر ۲ هفته مشخص نیست.

توصیه ها در مصرف اوسلتامیویر

• دوره کامل درمان با اوسلتامیویر را تمام کنید، حتی اگر احساس بهتری دارید.
• به استراحت و نوشیدن مایعات ادامه دهید.
• در صورت عدم بهبودی یا بدتر شدن علائم پس از اتمام اوسلتامیویر، با پزشک تماس بگیرید.

هشدارها در مورد اوسلتامیویر

• اوسلتامیویر جایگزین واکسن سالانه آنفولانزا نیست.
• اوسلتامیویر فقط برای آنفولانزا است، نه سرماخوردگی یا عفونت‌های باکتریایی.
• به علائم نادر ولی جدی پوستی و عصبی-روانی ناشی از اوسلتامیویر توجه کنید.

سوالات متداول در خصوص اوسلتامیویر

سوال: آیا اوسلتامیویر یک آنتی‌بیوتیک است؟

پاسخ: خیر، اوسلتامیویر یک داروی ضدویروس است و فقط روی ویروس آنفولانزا اثر دارد. آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های باکتریایی هستند و روی ویروس‌ها بی‌اثرند.

سوال: آیا اوسلتامیویر آنفولانزا را "درمان قطعی" (Cure) می‌کند؟

پاسخ: اوسلتامیویر به بدن کمک می‌کند تا با ویروس آنفولانزا مبارزه کند، طول دوره بیماری را کوتاه کرده و شدت علائم را کاهش می‌دهد، اما ویروس را فوراً از بین نمی‌برد.

سوال: آیا می‌توان از اوسلتامیویر برای درمان سرماخوردگی معمولی استفاده کرد؟

پاسخ: خیر، اوسلتامیویر روی ویروس‌های سرماخوردگی اثری ندارد و فقط برای آنفولانزا مؤثر است.

سوال: بهترین زمان برای شروع مصرف اوسلتامیویر جهت درمان آنفولانزا کی است؟

پاسخ: بهترین زمان، در اسرع وقت پس از شروع علائم آنفولانزا است، ترجیحاً ظرف ۴۸ ساعت اول.

سوال: اگر بیش از ۲ روز از شروع علائم آنفولانزا گذشته باشد، آیا مصرف اوسلتامیویر فایده‌ای دارد؟

پاسخ: اثربخشی اوسلتامیویر پس از ۴۸ ساعت کاهش می‌یابد، اما پزشک ممکن است همچنان تجویز کند.

سوال: آیا باید دوره درمان اوسلتامیویر را کامل کنم، حتی اگر زودتر احساس بهبودی کردم؟

پاسخ: بله، بسیار مهم است که دوره کامل درمان را طبق دستور پزشک به پایان برسانید تا از درمان کامل و کاهش خطر مقاومت ویروسی اطمینان حاصل شود.

سوال: شایع‌ترین عوارض جانبی اوسلتامیویر چیست؟

پاسخ: شایع‌ترین عوارض تهوع و استفراغ هستند، به خصوص در یکی دو روز اول مصرف. سردرد و درد بدن نیز ممکن است رخ دهد.

سوال: چگونه می‌توانم تهوع ناشی از مصرف اوسلتامیویر را کاهش دهم؟

پاسخ: مصرف اوسلتامیویر همراه با غذا یا شیر معمولاً به کاهش تهوع کمک می‌کند.

سوال: آیا اوسلتامیویر عوارض جانبی جدی هم دارد؟

پاسخ: بله، اگرچه نادر است، اما واکنش‌های حساسیتی شدید، مشکلات شدید پوستی، و اختلالات عصبی-روانی (مانند گیجی، توهم، رفتار غیرعادی، به‌ویژه در کودکان) ممکن است رخ دهد.

سوال: اگر در حین مصرف اوسلتامیویر دچار تغییرات رفتاری یا توهم شدم چه کنم؟

پاسخ: فوراً مصرف اوسلتامیویر را قطع کرده و با پزشک یا مرکز درمانی تماس بگیرید. این یک عارضه نادر ولی جدی است.

سوال: آیا می‌توانم همزمان با اوسلتامیویر، واکسن آنفولانزا بزنم؟

پاسخ: شما می‌توانید واکسن تزریقی آنفولانزا (غیرفعال) را همزمان با مصرف اوسلتامیویر دریافت کنید. اما باید از دریافت واکسن زنده استنشاقی (اسپری بینی) از ۲ روز قبل تا ۲ هفته بعد از مصرف اوسلتامیویر خودداری کنید.

سوال: آیا اوسلتامیویر با غذا تداخل دارد؟

پاسخ: خیر، تداخل خاصی با غذا ندارد.

سوال: آیا مصرف اوسلتامیویر در دوران بارداری ایمن است؟

پاسخ: آنفولانزا می‌تواند در بارداری خطرناک باشد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف اوسلتامیویر در بارداری احتمالاً ایمن است و فواید آن معمولاً بر خطرات احتمالی می‌چربد.

سوال: آیا می‌توانم در دوران شیردهی اوسلتامیویر مصرف کنم؟

پاسخ: اوسلتامیویر به مقدار کم در شیر ترشح می‌شود و به نظر می‌رسد مصرف آن در شیردهی بی‌خطر باشد.

سوال: آیا اوسلتامیویر برای کودکان قابل استفاده است؟

پاسخ: بله، اوسلتامیویر برای درمان آنفولانزا در کودکان از سن ۲ هفتگی به بالا و برای پیشگیری در کودکان از ۱ سالگی به بالا تأیید شده است. دوز بر اساس وزن تعیین می‌شود.

سوال: آیا سالمندان می‌توانند اوسلتامیویر مصرف کنند؟

پاسخ: بله، سالمندان می‌توانند و اغلب به دلیل ریسک بالاتر عوارض آنفولانزا، کاندیدای خوبی برای درمان با اوسلتامیویر هستند. دوز معمولاً مشابه بزرگسالان است مگر اینکه مشکل کلیوی داشته باشند.

سوال: آیا افراد با مشکلات کلیوی می‌توانند اوسلتامیویر مصرف کنند؟

پاسخ: بله، اما ممکن است نیاز به کاهش دوز اوسلتامیویر باشد. حتماً پزشک را از وضعیت کلیه‌های خود مطلع کنید.

سوال: آیا افراد با مشکلات کبدی نیاز به تنظیم دوز اوسلتامیویر دارند؟

پاسخ: معمولاً خیر، در نارسایی خفیف تا متوسط کبدی نیازی به تنظیم دوز اوسلتامیویر نیست.

سوال: آیا ویروس آنفولانزا می‌تواند به اوسلتامیویر مقاوم شود؟

پاسخ: بله، مقاومت ویروسی به اوسلتامیویر ممکن است رخ دهد، اگرچه در حال حاضر نسبتاً نادر است. تکمیل دوره درمان طبق دستور، به کاهش این خطر کمک می‌کند.

سوال: آیا اوسلتامیویر باعث اعتیاد می‌شود؟

پاسخ: خیر، اوسلتامیویر هیچ پتانسیل اعتیادآوری ندارد.

سوال: آیا برای خرید اوسلتامیویر نیاز به نسخه پزشک دارم؟

پاسخ: بله، اوسلتامیویر یک داروی تجویزی است و برای تهیه آن نیاز به نسخه پزشک دارید.

سوال: آیا اوسلتامیویر سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند؟

پاسخ: خیر، اوسلتامیویر با مهار تکثیر ویروس به سیستم ایمنی کمک می‌کند تا با عفونت مقابله کند و آن را ضعیف نمی‌کند.

سوال: آیا می‌توانم همزمان با اوسلتامیویر، داروهای مسکن و تب‌بر مانند استامینوفن مصرف کنم؟

پاسخ: بله، معمولاً مصرف همزمان استامینوفن (پاراستامول) یا ایبوپروفن با اوسلتامیویر برای کنترل تب و درد مشکلی ندارد. اما همیشه بهتر است با پزشک یا داروساز چک کنید.

سوال: آیا اوسلتامیویر از سرایت آنفولانزا به دیگران جلوگیری می‌کند؟

پاسخ: اوسلتامیویر می‌تواند میزان ویروسی که دفع می شود را کاهش دهد و ممکن است کمی خطر سرایت را کم کند.

سوال: آیا تفاوتی بین اوسلتامیویر ژنریک و تامیفلو (نام تجاری) وجود دارد؟

پاسخ: هر دو حاوی ماده مؤثره یکسان (اوسلتامیویر) هستند و باید اثربخشی مشابهی داشته باشند. داروی ژنریک معمولاً ارزان‌تر است.

سوال: آیا لازم است در حین مصرف اوسلتامیویر در خانه بمانم و سر کار یا مدرسه نروم؟

پاسخ: بله، اگر آنفولانزا دارید، فارغ از مصرف اوسلتامیویر، باید حداقل تا ۲۴ ساعت پس از قطع تب (بدون استفاده از تب‌بر) در خانه بمانید تا از سرایت بیماری به دیگران جلوگیری کنید.

سوال: اگر پس از اتمام دوره اوسلتامیویر، هنوز احساس ناخوشی می‌کنم چه کنم؟

پاسخ: اگر علائم شما بهبود نیافته، بدتر شده یا علائم جدیدی (مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه) پیدا کرده‌اید، حتماً دوباره با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است دچار عوارض آنفولانزا یا بیماری دیگری شده باشید.

سوال: آیا رنگ ادرار یا مدفوع با مصرف اوسلتامیویر تغییر می‌کند؟

پاسخ: تغییر رنگ ادرار یا مدفوع یک عارضه جانبی معمول اوسلتامیویر نیست. اگر تغییر قابل توجهی مشاهده کردید، با پزشک مشورت کنید.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف اوسلتامیویر

ضد ویروس(مهارکننده نورآمینیداز ویروس آنفلوآنزا).
الف- درمان عفونت حاد انفلوانزای نوع Aو B بدون عارضه
ب- درمان انفلوآنزا در کودکان 1ساله و بیشتر

مکانیسم اثر اوسلتامیویر

*-ممانعت از عبور ویروس از مخاط مجاری تنفسی و جوانه زنی ویروس آنفلونزا از سلول آلوده (از طریق مهار آنزیم نوروآمینیداز ویروس)

فارماکوکینتیک اوسلتامیویر

*جذب: کامل
فراهمی زیستی: متابولیت فعال اسلتامیویر کربوکسیلات 75%
پیک پلاسمایی: 6-2.5 ساعت
اتصال به پروتئین: اسلتامیویر 42%، اسلتامیویر کربوکسیلات 3%
متابولیسم: کبدی (90%، به متابولیت فعال اسلتامیویر کربوکسیلات)
نیمه عمر:
اسلتامیویر کربوکسیلات
کودکان (زیر 2 ماه) 28.71-4.65 ساعت
کودکان (5-3 ماه) 19-6.25 ساعت
کودکان (8-6 ماه) 78.26-1.02 ساعت
کودکان (11-9 ماه) 3 میلی گرم/کیلوگرم 51.86-5.4 ساعت، 3.5 میلی گرم/کیلوگرم 25.67-7.22 ساعت
کودکان (23-12 ماه) 3 میلی گرم/کیلوگرم 20.16-8.13 ساعت، 30 میلی گرم 17.11-4.49 ساعت
بزرگسالان اسلتامیویر 3-1 ساعت، اسلتامیویر کربوکسیلات 10-6 ساعت
دفع: ادرار (بیش از 99% به صورت اسلتامیویر کربوکسیلات)، مدفوع (کمتر از 20%)

عوارض جانبی اوسلتامیویر

*عوارض شایع (%10<):
سیستم اعصاب مرکزی: سردرد
گوارشی: استفراغ
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
سیستم اعصاب مرکزی: درد
گوارشی: تهوع

تداخلات دارویی اوسلتامیویر

*مشخصات کلی تداخلات:
- سوبسترای CYP2B6
- سوبسترای CYP3A4
- القاکننده CYP2B6(خفیف)
- القاکننده CYP3A4(خفیف)
-احتمالاً جذب دارو با مصرف ارلیستات تغییر می‌کند
- عامل حاوی سوربیتول

تداخلات رده X (پرهیز):
آتازاناویر، کاربامازپین، دولوتگراویر، دوراویرین، افاویرنز، الویتگراویر، ارگونووین، اتراویرین، ایتراکونازول، کتوکونازول (سیستمیک)، لترموویر، ریلپیویرین، سیمپرویر، گیاه علف چای، ولپاتاسویر

کاهش اثرات داروها توسط نویراپین:
آمودیاکین، آرتمتر، آرتسونات، آتازاناویر، بوپروپیون، کاسپوفونژین، کلوزاپین، داکلاتاسویر، دولوتگراویر، دوراویرین، افاویرنز، الویتگراویر، استریول (سیستمیک)، استریول (موضعی)، اتراویرین، فوسامپرناویر، ایندیناویر، ایتراکونازول، کتامین، کتوکونازول (سیستمیک)، لترموویر، لومتادون، لوپیناویر، متادون، نلفیناویر، نیمودیپین، کینین، ریلپیویرین، ریواروکسابان، ساکوییناویر، سلپرکاتینیب، سیمپرویر، تاکرولیموس (سیستمیک)، آبروگپنت، ولپاتاسویر، وریکونازول، وارفارین

کاهش اثرات نویراپین توسط داروها:
کاربامازپین، القاکننده متوسط و قوی CYP3A4، دابرافنیب، دفراسیروکس، انزالوتامید، اردافیتینیب، ایووسیدنیب، میتوتان، ارلیستات، ریفامپین، ساریلومب، سیلتوکسیمب، گیاه علف چای، توسیلیزومب

افزایش اثرات داروها توسط نویراپین:
آرتسونات، کابوزانتینیب، سیکلوفسفامید، داروناویر، افاویرنز، ارگونوین، اتراویرین، ریفابوتین، ریلپیویرین

افزایش اثرات نویراپین توسط داروها:
آتازاناویر، داروناویر، افاویرنز، فلوکونازول، وریکونازول

تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها اوسلتامیویر

*1- توصیه های مربوط به ارزیابی اثربخشی داروهای ضدویروسی ممکن است تغییر کند. پیش از شروع درمان، توصیه های CDC در نظر گرفته شود.
2- سطح کراتینین در ابتدای درمان ارزیابی شود.
3- میزان پاسخدهی درمان ارزیابی شود.
4- لازم است که در بیماران با وضعیت بحرانی، به منظور ارزیابی میزان تکثیر ویروس، rRT-PCR و کشت ویروسی تکرار شود.
5- بیمار از لحاظ بروز حوادث عصبی روانی و اختلالات رفتاری (مانند رفتار غیرعادی، آسیب به خود، گیجی و دلیریوم یا روان آشفتگی) پایش گردد و به بیمار گوشزد شود که این علائم را به سرعت گزارش کند.