کلوبازام چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

سوسپانسیون کلوبالپس محصول اشبال شیمی

کلوبازام چیست؟

کلوبازام دارویی از دسته ی بنزودیازپین ها می باشد که در درمان انواع صرع و تشنج در کودکان و بزرگسالان تجویز می شود.
در صورتی که مبتلا به صرع باشید، حتما تاکنون بیهوشی یا ازحال رفتن ناگهانی و یا تشنج را تجربه نموده اید.
تشنج يك حمله ي عصبي ناشي از اختلال در فعاليت الكتريكي مغز مي باشد. کلوبازام با كاهش فعاليت هاي الكتريكي غيرطبيعي مغز حملات تشنجي را كنترل مي نمايد.
عارضه ی تشنج با توجه به اینکه سلول های کدام قسمت از مغز دچار اختلال الکتریکی شده باشد، انواع مختلفی دارد.
علائمی که در مدت تشنج رخ می دهد، می تواند برروی ماهیچه ها، حواس، خلق و خو، احساسات ،تمرکز، هوشیاری و یا ترکیبی از آنها تآثیرگذار باشد.به همین دلیل در درمان بیماری صرع در درجه ی اول پیشگیری و کاهش تعداد دفعات حملات تشنج هدف اصلی می باشد.
کلوبازام با کنترل علائم تشنج، فعالیت الکتریکی سلول های مغز را کنترل می کند و از وقوع تشنج پیشگیری می نماید.این دارو همچنین با شل کردن عضلات منقبض شده در زمان تشنج، کمک به کاهش شدت تشنج نیز می کند.

پیش از مصرف کلوبازام

-در صورت بارداری، مشکل تنفسی، اختلال کبدی یا کلیوی یا سابقه ی بیماری های اعصاب و روان مانند افسردگی، وسواس و سایر بیماری ها و اختلالات پزشک خود را مطلع نمایید.
-در صورت سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی به پزشک خود اطلاع دهید.
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.
- مصرف الکل همراه با این دارو عوارض خطرناکی در پی دارد لذا در صورت مصرف اخیر الکل یا فرآورده های الکلی حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

نحوه ی مصرف کلوبازام

-این دارو بصورت قرص خوراکی ١٠ میلی گرم موجود می باشد.
-قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک ،می تواند عوارض نامناسبی از جمله بروز حمله ي تشنجي برای بیمار در برداشته باشد لذا قطع اين دارو بايدبصورت تدريجي و تحت نظر پزشك انجام شود.
-ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار داروی کم شروع کند و پس از عادت کردن بدن،مقدار داروی شمارا افزایش دهد تا احتمال بروز عوارض ناشی از دارو کمتر شود.
-اگر کلوبازام به صورت یک نوبت در روز تجویز شود بهترین زمان مصرف آن شب ها پیش از خواب می باشد.اما برخی پزشکان ترجیح می دهند دارو را در مقدار کمتر اما در دو تا سه نوبت در روز تجویز کنند لذا. حتماً دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف نمایید.
-این دارو با غذا تداخل خاصی ندارد و می توان آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کرد.
-در صورت فراموش كردن مصرف يك نوبت دارو بلافاصله پس از يادآوري مصرف كنيد مگر آنكه زمان ياد آوري به نوبت مصرف بعدي دارو نزديك باشد.در اين شرايط نوبت فراموش شده را مصرف نكنيد و نوبت بعدي را در زمان خودش مصرف كنيد اما به هيچ وجه مقدار مصرف دارو را دوبرابر نكنيد.
-در ابتداي شروع درمان بيماري صرع با کلوبازام ممكن است تعداد يا نوع حملات تشنج كمي تغيير كند اما نگران نباشيد زيرا به مرور اين مشكل برطرف مي شود.لذا احتياطات لازم را رعايت كنيد و با پزشك خود در تماس باشيد.
-مصرف این داروخواب آلودگی و گیجی مختصری ایجاد می کند. لذا از رانندگی و فعالیت هایی که نیاز به تمرکز بیشتری دارند تا زمانی که اثر دارو برطرف نشده است، خودداری نمایید.
-در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید. باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.
بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور و پزشک خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید .
-رانندگی برای بیماران مبتلا به صرع مناسب نمی باشد اما در صورتی که در مدت یک سال تشنجی رخ نداده باشد، می توان با نظر پزشک و با احتیاط ، مجددا شروع به رانندگی نمود. با این حال در صورتی که رانندگی می کنید باید حواستان به زمان مصرف داروها و خواب آلودگی ناشی از آنها باشد.
-مصرف کلوبازام در طولانی مدت ممکن است موجب ایجاد تحمل نسبت به این دارو در بدن شما شود. در این حالت دارو به اندازه ی قبل اثرگذار نخواهد بود. لذا در صورتی که احساس کردید اثر این دارو کم شده است و علائمتان بطور کامل تحت کنترل نیست حتما با پزشک خود صحبت کنید.
-مصرف طولانی مدت بنزودیازپین ها که کلوبازام یکی از آنهاست، ایجاد وابستگی در بدن می کند لذا مصرف این داروها و همچنین قطع آنها باید اصولی و کنترل شده و تحت نظر پزشک باشد.

-به دليل عوارض ناشي از اين دارو براي جنين ،درصورتي كه قصد بارداري يا شك به بارداري داريد حتما پزشك خود را جهت تغيير دارو مطلع سازيد و در زمان مصرف اين دارو از روش مناسب جهت پيشگيري از بارداري استفاده نماييد.

عوارض شایع کلوبازام 

-احساس خواب آلودگی، ضعف و گیجی از عوارض شایع این دارو می باشد.
-احساس عدم تمرکز، حرکات غیرطبیعی چشم ها و فراموشکاری نیز می تواند با مصرف این دارو بروز کند که می توانید در مورد آنها با پزشک خود مشورت نمایید.
-در کودکان افزایش ترشح بزاق ممکن است سبب سرفه یا احساس ناخوشایند شود.در صورت بروز این عارضه پزشک خود را مطلع نمایید.
-در صورت تغيير خلق و خو و عصبانيت بيش از حد حتما با پزشك خود مشورت نماييد

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف کلوبازام

کلوبازام دارویی آرام‌بخش است که به گروهی از داروها به نام بنزودیازپین‌ها تعلق دارد. این دارو بیشتر برای کنترل تشنج در انواع خاصی از صرع استفاده می‌شود، به ویژه زمانی که داروهای دیگر نتوانسته‌اند تشنج را کنترل کنند. کلوبازام با تأثیر بر فعالیت مغز، به آرام شدن آن کمک می‌کند.
کلوبازام معمولاً به عنوان یک داروی کمکی در کنار داروهای دیگر برای درمان بیماری‌های زیر استفاده می‌شود:

• سندرم لنوکس-گاستو (Lennox-Gastaut Syndrome - LGS): این نوعی صرع شدید است که در دوران کودکی شروع می‌شود و با تشنج‌های زیاد و سختی در درمان مشخص می‌شود. کلوبازام برای افراد ۲ سال به بالا که به این سندرم مبتلا هستند، تأیید شده است.
• انواع دیگر تشنج‌های مقاوم به درمان: در برخی موارد، کلوبازام ممکن است برای کنترل انواع دیگری از تشنج‌ها که به داروهای معمول پاسخ نمی‌دهند، برای مدت کوتاه یا بلند تجویز شود.
• اضطراب: در بعضی کشورها، کلوبازام ممکن است برای درمان کوتاه‌مدت اضطراب نیز تجویز شود. اما به دلیل اینکه این دارو می‌تواند باعث وابستگی شود، معمولاً برای مدت زمان محدودی از آن استفاده می‌شود.

مکانیسم اثر کلوبازام

کلوبازام، مانند داروهای دیگر گروه بنزودیازپین‌ها، با تقویت اثر یک ماده شیمیایی طبیعی در مغز به نام گاما-آمینوبوتیریک اسید (GABA) عمل می‌کند. گابا وظیفه دارد فعالیت نورون های عصبی را کاهش دهد. وقتی کلوبازام اثر گابا را در مغز بیشتر می‌کند، باعث کاهش تحریک‌پذیری عصبی می‌شود. این کاهش فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز به کنترل تشنج‌ها کمک می‌کند و همچنین باعث آرامش و کاهش اضطراب می‌شود.

فارماکوکینتیک کلوبازام

• جذب: کلوبازام پس از مصرف از طریق خوراکی، به خوبی و نسبتاً سریع از دستگاه گوارش جذب می‌شود. معمولاً ۱ تا ۴ ساعت طول می‌کشد تا بیشترین مقدار آن در خون برسد.
• تغییرات در بدن: کلوبازام عمدتاً در کبد متابولیزه می شود و به یک ماده فعال دیگر به نام ان-دسمتیل کلوبازام یا نورکلوبازام تبدیل می‌شود. این ماده فعال، مدت زمان بیشتری در بدن می‌ماند و نقش مهمی در اثرات درمانی دارو دارد.
• دفع: کلوبازام و متابولیت های آن، بیشتر از طریق کلیه‌ها و ادرار از بدن خارج می‌شوند. خود کلوبازام حدود ۱۰ تا ۵۰ ساعت در بدن می‌ماند، اما ماده فعال آن (نورکلوبازام) می‌تواند ۷۵ تا ۱۰۰ ساعت نیز در بدن بماند. همین ماندگاری طولانی باعث می‌شود که معمولاً یک بار در روز (یا در برخی موارد دو بار در روز) مصرف آن کافی باشد و سطح ثابتی از دارو در خون حفظ شود.

منع مصرف کلوبازام

• حساسیت شدید: افرادی که به کلوبازام یا هر یک از اجزای آن یا داروهای مشابه دیگر (بنزودیازپین‌ها) حساسیت دارند.
• مشکلات تنفسی شدید: بیماران با مشکلات تنفسی خیلی جدی مثل قطع شدن تنفس در خواب (آپنه تنفسی).
• بیماری شدید کبدی: چون دارو در کبد متابولیزه می شود، در صورت مشکلات شدید کبدی نباید مصرف شود.
• آب سیاه چشم (گلوکوم) از نوع زاویه بسته حاد: در برخی موارد، اگرچه برای نوع زاویه باز معمولاً مشکلی نیست.
• کودکان زیر ۲ سال: برای سندرم لنوکس-گاستو، مگر اینکه پزشک تصمیم دیگری بگیرد.
• مصرف همزمان با داروهای مسکن مخدر (اوپیوئیدها): این مورد یک هشدار جدی است و معمولاً منع مصرف مطلق نیست، اما نیاز به احتیاط بسیار شدید دارد.

عوارض جانبی کلوبازام

عوارض جانبی کلوبازام معمولاً به مقدار مصرف بستگی دارد و ممکن است در ابتدای درمان یا با افزایش دوز بیشتر دیده شوند. شایع‌ترین عوارض جانبی عبارتند از:

• خواب‌آلودگی و کسالت به عنوان شایع‌ترین عارضه است، به خصوص در ابتدای مصرف
• گیجی و عدم تعادل که این عارضه می‌تواند باعث افزایش خطر افتادن شود,
• سرگیجه
• خستگی
• مشکل در تمرکز و حافظه
• تحریک‌پذیری یا تغییرات خلقی
• مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ، یبوست، خشکی دهان
• مشکلات بینایی مانند تاری دید

عوارض جانبی نادر اما جدی‌تر:

• افسردگی یا افکار آسیب به خود: به خصوص در بیمارانی که سابقه افسردگی دارند.
• مشکلات تنفسی: کند شدن یا تنگی نفس، به خصوص با دوزهای بالا یا در بیماران با مشکلات ریوی
• واکنش‌های پوستی شدید: (بسیار نادر) مانند راش‌های پوستی شدید یا زخم در پوست و مخاط
• واکنش‌های غیرعادی و متناقض: (نادر) مانند افزایش هیجان، بی‌قراری، پرخاشگری یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند. (توهم)
• وابستگی و علائم ترک: اگر دارو ناگهانی قطع شود ممکن است علائم قطع مصرف آشکار شود.

تداخلات دارویی کلوبازام

مشخصات کلی تداخلات:

• سوبسترای CYP2C19
• مهارکننده CYP2D6 (ضعیف)
• القاکننده CYP3A4 (خفیف)
• عامل ضد صرع
• تشدید اثرات تضعیف‌کننده‌ CNS

تداخلات رده X (پرهیز):

آزلاستین (نازال)، برومپریدول، الانزاپین، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، سدیم اکسیبات، تالیدومید

کاهش اثرات داروها توسط کلوبازام:

مشتقات استروژن (فراورده‌های ضدبارداری)، نیمودیپین، پروژستین ها (فراورده‌های ضدبارداری)، سلپرکاتینیب، تاکرولیموس (سیستمیک)، آبروگپنت

کاهش اثرات کلوبازام توسط داروها:

مشتقات تئوفیلین، یوهیمبین

افزایش اثرات داروها توسط کلوبازام:

آزلاستین (نازال)، بلونانسرین، برکسانولون، بوپرنورفین، کلوزاپین، داروهای تضعیف‌کننده‌ CNS، فنفلورامین، فلونیترازپام، فوس فنی‌توئین، متادون، متوتری‌مپرازین، متی‌روسین، آگونیست های اپیوئید، اورفنادرین، اکسی کدون، پارالدهید، پرهگزیلین، فنی‌توئین، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، روپینیرول، روتیگوتین، سدیم اکسیبات، استریپنتول، سوورکسانت، تالیدومید، زولپیدم

کلوبازام می‌تواند با بسیاری از داروها تداخل داشته باشد، که برخی از آن‌ها جدی هستند. همیشه لیست کامل تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (شامل داروهای تجویزی، بدون نسخه، گیاهی، و مکمل‌ها) را به پزشک و داروساز خود ارائه دهید.

1. داروهای آرام‌بخش قوی

نوع تداخل:

افزایش شدید اثرات آرام‌بخش، خواب‌آلودگی، گیجی، سرکوب تنفسی (تنفس آهسته و کم‌عمق)، کما و حتی مرگ

نمونه داروها:

• الکل: مصرف همزمان می‌تواند عوارض جانبی را به شدت افزایش دهد
• اوپیوئیدها (مسکن‌های قوی): مانند مورفین، کدئین، اکسی‌کدون، فنتانیل، ترامادول
• داروهای خواب‌آور: مانند زولپیدم ، کلونازپام
• برخی داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای: مانند آمی‌تریپتیلین، نورتریپتیلین
• آنتی‌هیستامین‌های آرام‌بخش: مانند دیفن‌هیدرامین، هیدروکسی‌زین
• سایر بنزودیازپین‌ها: مانند آلپرازولام ، لورازپام، دیازپام
• داروهای شل‌کننده عضلات: مانند باکلوفن، تیزانیدین
• سایر داروهای بیهوشی و آرام‌بخش.

2. سایر داروهای ضد تشنج:

نوع تداخل:

تغییر در سطح خونی هر دو دارو، که می‌تواند منجر به افزایش عوارض جانبی یا کاهش اثربخشی شود. نیاز به پایش مقدار دارو در خون

نمونه داروها:

• فنی‌توئین: کلوبازام ممکن است سطح فنی‌توئین را افزایش دهد.
• فنوباربیتال: کلوبازام ممکن است سطح فنوباربیتال را افزایش دهد.
• والپروات: کلوبازام ممکن است سطح والپروات را تغییر دهد.
• کاربامازپین: کاربامازپین ممکن است متابولیسم کلوبازام را افزایش داده و اثر آن را کاهش دهد.
• لاموتریژین، لوتیراستام و ... (نیاز به پایش دقیق)

3. مهارکننده‌های آنزیمی CYP2C19 و CYP3A4 در کبد

نوع تداخل:

این داروها سرعت حذف کلوبازام و متابولیت فعال آن (نورکلوبازام) را از بدن کم می‌کنند، که منجر به افزایش سطح دارو در خون و افزایش عوارض جانبی می‌شود.

نمونه داروها:

• فلووکسامین از دسته داروهای ضد افسردگی
• فلوکستین از دسته داروی های ضد افسردگی
• امپرازول یک داروی کاهش‌دهنده اسید معده
• تی‌کلوییدین، فلوکونازول، کتوکونازول (برخی داروهای ضد قارچ)

4. القاکننده‌های آنزیمی CYP3A4 در کبد

نوع تداخل:

این داروها سرعت حذف کلوبازام و متابولیت فعال آن را از بدن زیاد می‌کنند، که منجر به کاهش سطح دارو در خون و کاهش اثربخشی آن می‌شود.

نمونه داروها:

• ریفامپین: یک آنتی‌بیوتیک قوی
• کاربامازپین: یک داروی ضد تشنج
• پنجه شیطان (St. John's Wort): یک مکمل گیاهی

هشدار ها کلوبازام

• خطر وابستگی و سوءمصرف: کلوبازام می‌تواند باعث وابستگی جسمی و روانی شود، به خصوص اگر برای مدت طولانی یا با دوز بالا مصرف شود. هرگز دارو را خودسرانه قطع نکنید.
• مشکلات تنفسی: در افراد مسن، کسانی که مشکلات ریوی دارند، یا در صورت مصرف همزمان با سایر داروهای آرام‌بخش، ممکن است باعث کند شدن یا تنگی نفس شود.
• اختلال در رانندگی و کار با ماشین‌آلات: به دلیل عوارض خواب‌آلودگی، گیجی و عدم تعادل، تا زمانی که مطمئن نیستید وضعیت شما پایدار هست یا نه، از این فعالیت‌ها خودداری کنید.
• خطر افتادن: به خصوص در افراد مسن به دلیل سرگیجه و عدم تعادل، خطر افتادن افزایش می‌یابد.
• افسردگی و افکار آسیب به خود: بیمارانی که این دارو را مصرف می‌کنند، به خصوص اگر سابقه افسردگی دارند، باید از نظر علائم جدید یا بدتر شدن افسردگی و افکار آسیب به خود تحت نظر باشند.
• واکنش‌های پوستی شدید: اگرچه بسیار نادر است، اما واکنش‌های پوستی بسیار جدی و تهدیدکننده زندگی با کلوبازام گزارش شده است. در صورت مشاهده هرگونه بثورات پوستی شدید یا زخم در دهان یا چشم، فوراً مصرف دارو را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
• مشکلات کبدی و کلیوی: در بیمارانی که مشکلات کبدی یا کلیوی دارند، باید با احتیاط و با تنظیم دوز مصرف شود.

توصیه های دارویی کلوبازام

• هرگز دوز را تغییر ندهید یا دارو را قطع نکنید: قطع ناگهانی کلوبازام می‌تواند خطرناک باشد و منجر به تشنج یا علائم ترک شود. همیشه طبق دستور پزشک و به آرامی دوز را کم کنید.
• از مصرف الکل خودداری کنید: مصرف الکل همراه با کلوبازام می‌تواند عوارض جانبی جدی و خطرناکی ایجاد کند.
• در صورت مصرف سایر داروها اطلاع دهید: همیشه به پزشک و داروساز خود در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (تجویزی، بدون نسخه، گیاهی، مکمل‌ها) اطلاع دهید.
• مراقب رانندگی و کارهای حساس باشید: تا زمانی که مطمئن نیستید کلوبازام چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید.
• دفترچه تشنج: حتی در صورت مصرف دارو، الگوی تشنج‌های خود را (تاریخ، زمان، نوع تشنج و مدت آن) یادداشت کنید و در ملاقات‌های منظم به پزشک گزارش دهید.