ریواستیگمین چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

ریواتکس 6 محصول شرکت داروپخش

ریواستیگمین دارویی است که برای درمان علائم خفیف تا متوسط بیماری آلزایمر و گاهی زوال عقل مرتبط با بیماری پارکینسون تجویز می‌شود. این دارو به بهبود حافظه، تمرکز و توانایی‌های شناختی کمک می‌کند. ریواستیگمین با افزایش سطح یک ماده شیمیایی به نام استیل‌کولین در مغز کار می‌کند که به ارتباط بهتر سلول‌های عصبی کمک می‌کند. 

موارد مصرف ریواستیگمین 
•    درمان آلزایمر خفیف تا متوسط
•    درمان دمانس مرتبط با بیماری پارکینسون
•    بهبود حافظه، توجه و توانایی یادگیری در برخی بیماران مبتلا به اختلالات شناختی

اثربخشی ریواستیگمین
ریواستیگمین توانایی بهبود علائم شناختی در بیماران مبتلا به آلزایمر را نشان داده است. تحقیقات نشان داده که حدود 50-60 درصد از بیماران تحت درمان با این دارو بهبودهایی در حافظه، توجه و عملکردهای روزمره زندگی تجربه می‌کنند.

مقدار مصرف ریواستیگمین
•    کپسول خوراکی:
دوز اولیه معمولاً 1.5 میلی‌گرم دوبار در روز است. این دوز ممکن است به مرور هر 2 هفته افزایش یابد، اما نباید از 6 میلی‌گرم دوبار در روز بیشتر شود.

خطرات مرتبط با مصرف طولانی‌مدت ریواستیگمین
•    خطر مشکلات گوارشی مانند تهوع و استفراغ ممکن است ادامه‌دار باشد.
•    احتمال کاهش وزن و بی‌اشتهایی در برخی بیماران وجود دارد.
•    در موارد نادر، می‌تواند باعث کاهش ضربان قلب یا بی‌نظمی آن شود.

مکانیسم اثر ریواستیگمین به زبان ساده
ریواستیگمین با افزایش سطح ماده‌ای به نام استیل‌کولین در مغز کار می‌کند. این ماده به سلول‌های مغزی کمک می‌کند تا بهتر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و در نتیجه عملکردهای شناختی مانند حافظه و تمرکز بهبود پیدا کند.

عوارض جانبی ریواستیگمین و مدیریت آن‌ها
•    شایع‌ترین عوارض: تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، اسهال
مدیریت: مصرف دارو همراه با غذا می‌تواند به کاهش این عوارض کمک کند.
•    عوارض کمتر شایع: سرگیجه، تعریق زیاد، مشکلات خواب
مدیریت: در صورت بروز، به پزشک اطلاع دهید تا دوز را تنظیم کند.
•    عوارض جدی (نادر): ضربان قلب کند یا نامنظم، زخم معده
مدیریت: نیاز به توقف دارو و بررسی دقیق پزشکی دارد.

تداخلات دارویی و غذایی ریواستیگمین
•    دارویی: 
-    داروهای آرام‌بخش (مانند بنزودیازپین‌ها)
-    داروهای ضدافسردگی خاص (مانند آمی‌تریپتیلین)
-    داروهای قلبی (مانند بتابلوکرها)
•    غذایی: هیچ تداخل جدی شناخته‌شده‌ای با غذا ندارد، بهتر است با وعده غذایی مصرف شود.

منع مصرف ریواستیگمین در بیماری‌ها، بارداری، شیردهی و رده سنی
•    منع مصرف: در بیماران با سابقه حساسیت به ریواستیگمین یا مشکلات شدید کبدی
•    بارداری و شیردهی: استفاده در دوران بارداری تنها در صورت لزوم و تجویز پزشک توصیه می‌شود. در دوران شیردهی بهتر است از مصرف اجتناب شود.
•    رده سنی: در افراد کمتر از 18 سال نباید مصرف شود.

هنگام فراموش کردن یک دوز ریواستیگمین چه کنیم؟
•    اگر دوزی را فراموش کردید، به محض یادآوری مصرف کنید، مگر اینکه به زمان دوز بعدی نزدیک باشد. در این صورت، دوز فراموش‌شده را رد کنید و دوز بعدی را طبق برنامه مصرف کنید.

مراقبت‌های پس از درمان با ریواستیگمین
•    پیگیری‌های منظم با پزشک برای ارزیابی اثربخشی و عوارض جانبی ضروری است.
•    در صورت قطع دارو، باید به آرامی و تحت نظر پزشک انجام شود.

باید و نبایدهای غذایی هنگام مصرف ریواستیگمین
•    بایدها: مصرف همراه غذا برای کاهش عوارض گوارشی
•    نبایدها: اجتناب از مصرف الکل که ممکن است باعث تشدید سرگیجه یا مشکلات شناختی شود.

نکات تغذیه‌ای مکمل‌ها در مصرف ریواستیگمین
•    مصرف ویتامین E ممکن است به بهبود عملکرد شناختی کمک کند.
•    مصرف کافی آب برای جلوگیری از کم‌آبی بدن مهم است.

هشدارها درباره ریواستیگمین
•    در صورت بروز علائمی مانند ضربان قلب نامنظم، سردرگمی یا خونریزی گوارشی فوراً با پزشک تماس بگیرید.

اثر ریواستیگمین روی آزمایشات
ریواستیگمین معمولاً تأثیری بر نتایج آزمایشات خون یا ادرار ندارد. با این حال، پزشک باید از مصرف آن مطلع باشد.

زمان شروع اثر ریواستیگمین
اثرات دارو معمولاً طی چند هفته ظاهر می‌شود و برای دستیابی به بیشترین تأثیر ممکن است چند ماه طول بکشد.

میزان وابستگی یا اعتیاد به ریواستیگمین
ریواستیگمین خطر اعتیاد یا وابستگی ندارد.

نکات روان‌شناسی و عاطفی در روند درمان با ریواستیگمین
•    پشتیبانی عاطفی از بیمار توسط خانواده می‌تواند اثربخشی دارو را افزایش دهد.
•    فعالیت‌های تحریک‌کننده مغز (مانند حل جدول یا بازی‌های ذهنی) توصیه می‌شود.

اطلاعاتی درباره اثرات طولانی‌مدت ریواستیگمین
مطالعات نشان می‌دهند که مصرف طولانی‌مدت ریواستیگمین می‌تواند به حفظ یا کند کردن پیشرفت علائم شناختی کمک کند، اما نیاز به پیگیری مداوم دارد.

اطلاعات درباره روش‌های مکمل درمان با ریواستیگمین
•    استفاده از رژیم غذایی سالم و ورزش منظم
•    مکمل‌های غذایی در صورت توصیه پزشک

آموزش در مورد خطرات مربوط به قطع ناگهانی ریواستیگمین
قطع ناگهانی دارو می‌تواند باعث بازگشت علائم یا بدتر شدن وضعیت بیمار شود. همیشه با مشورت پزشک این کار انجام شود.

مقایسه ریواستیگمین با داروهای مشابه
ریواستیگمین در مقایسه با داروهایی مانند دونپزیل، ممکن است اثرات جانبی گوارشی بیشتری داشته باشد اما در برخی بیماران اثربخشی بیشتری دارد.

مراقبت‌های شخصی برای بهبود سریع‌تر هنگام مصرف ریواستیگمین
•    حفظ یک سبک زندگی فعال و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی
•    داشتن خواب کافی و منظم

سوالات متداول مفید برای بیمار و مصرف‌کننده ریواستیگمین
1.    آیا ریواستیگمین می‌تواند آلزایمر را درمان کند؟
خیر، اما می‌تواند پیشرفت بیماری را کند کند.
2.    آیا مصرف ریواستیگمین خطرناک است؟
در صورت مصرف صحیح و طبق دستور پزشک، ایمن است.
3.    آیا باید رژیم خاصی را رعایت کنم؟
رژیم خاصی نیاز نیست، اما مصرف همراه غذا توصیه می‌شود.
4.    آیا تست اعتیاد را مثبت می کند؟
خیر. تاثیری در تست اعتیاد ندارد

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف ریواستیگمین

مهارکننده کولین استراز.
درمان علامتی بیماران با بیماری آلزایمر خفیف تا متوسط.
دارو از طریق مهار برگشت پذیر هیدرولیز استیل کولین (توسط آنزیم کولین استراز) احتمالا سبب افزایش میزان استیل کولین می شود.

مکانیسم اثر ریواستیگمین

*-افزایش استیل کولین در سیستم اعصاب مرکزی (از طریق مهار برگشت پذیر استیل کولین استراز)

فارماکوکینتیک ریواستیگمین

*جذب:
خوراکی سریع و کامل طی 1 ساعت (در حالت ناشتا)
پچ پوستی 60-30 دقیقه
فراهمی زیستی: خوراکی 36%
طول اثر:
خوراکی (6 میلی گرم) 10 ساعت
پچ پوستی 24 ساعت
پیک پلاسمایی: خوراکی 1 ساعت، پچ ترانس درمال 16-8 ساعت بعد از اولین دوز
اتصال به پروتئین: 40%
متابولیسم: عمدتا مغز (هیدرولیز به واسطه کولین استراز)، کبدی (ان-دمتیله و/یا کونژوگه با سولفات و دخالت ناچیز CYP)
نیمه عمر:
خوراکی 1.5 ساعت
پچ پوستی 3 ساعت پس از برداشتن پچ
دفع: ادرار (97% به صورت متابولیت)، مدفوع (0.4%)

عوارض جانبی ریواستیگمین

*عوارض شایع (%10<):
سیستم اعصاب مرکزی: سرگیجه، سردرد، آژیتاسیون، زمین افتادن
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش وزن
گوارشی: تهوع، استفراغ، اسهال، بی اشتهایی، درد شکمی
موضعی: اریتم محل استعمال
عصبی، عضلانی و اسکلتی: لرزش
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: افزایش فشار خون، سنکوپ
سیستم اعصاب مرکزی: خستگی، بی خوابی، گیجی، افسردگی، خواب آلودگی، کسالت، اضطراب، توهم، اختلال در راه رفتن، آژیتاسیون سایکوموتور، رفتار تهاجمی، تشدید بیماری پارکینسون، سفتی چرخ دنده ای عضلات، بی قراری، پارکینسون ناشی از دارو
پوستی: افزایش تعریق
غدد درون ریز و متابولیسم: کم آبی بدن
گوارشی: سوء هاضمه، کاهش اشتها، درد بالای شکم، ریزش غیرارادی بزاق (سیالوره)
ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری، بی اختیاری ادراری
موضعی: خارش محل استعمال، حساسیت محل استعمال، راش محل استعمال
عصبی، عضلانی و اسکلتی: ضعف، برادی کینزی (کندی حرکات)، هیپوکینزی، دیس کینزی

تداخلات دارویی ریواستیگمین

*مشخصات کلی تداخلات:
- تشدید برادی‌کاردی
- تشدید اثرات کولینرژیک
- افزایش خطر خونریزی یا آسیب به مخاط دستگاه گوارش
- کاهش‌ آستانه تشنج

تداخلات رده X (پرهیز):
بتابلاکرها، بروموپرید، فکسینیدازول ، متوکلوپرامید

کاهش اثرات داروها توسط ریواستیگمین:
داروهای آنتی کولینرژیک، داروهای بلاک کننده عصبی – عضلانی (غیر دپلاریزه)

کاهش اثرات ریواستیگمین توسط داروها:
داروهای آنتی کولینرژیک، دی‌پیریدامول، تنباکو (دود کردن)

افزایش اثرات داروها توسط ریواستیگمین:
آمی‌فامپریدین، داروهای ضد سایکوز، بتابلاکرها، بنوکسینات، داروهای ایجادکننده برادی‌کاردی، بروموپرید، سریتینیب، آگونیست های کولینرژیک، فکسینیدازول، ایوابرادین، لاکوزامید، متوکلوپرامید، سیپونیمود، سوکسینیل کولین

افزایش اثرات ریواستیگمین توسط داروها:
آمی‌فامپریدین، کورتیکواستروئید ها (سیستمیک)، میدودرین، روکسولیتینیب، تری‌لیپرسین، توفاسیتینیب

تداخلات با غذا:
مصرف غذا جذب دارو را 90 دقیقه به تأخیر می‌اندازد، حداکثر غلظت را 30% کاهش می‌دهد و AUC را 30% افزایش می‌دهد.
راهکار: همراه با وعده غذایی مصرف شود.

هشدار ها ریواستیگمین

*1- سلامت اسفنگتر و مثانه پیش از تجویز دارو ارزیابی گردد.
2- لازم است که علایم حیاتی، وزن و CBC بیمار پیش از شروع درمان و سپس به صورت دوره ای پایش شود.
3- عملکرد شناختی بیمار به صورت دوره ای ارزیابی شود.
4- لازم است که بیمار از لحاظ خونریزی گوارشی و کاهش اشتها پایش شود.
5- بیمار از لحاظ بروز بحران کولینرژیک (اسهال، دفع ادرار، میوز، برونکواسپاسم، برادی کاردی، تحریک پذیری، ریزش اشک، ترشح بزاق و افزایش تعریق) و عدم تحمل گوارشی پایش گردد.
6- لازم است که بیمار و خانواده ی شخص از لحاظ بروز عوارض احتمالی دارو مطلع شوند (به زمین افتادن، غش، مشکلات ادراری، بی اختیاری ادرار، کاهش اشتها، استفراغ، مدفوع خونی، کاهش وزن، تغییرات رفتاری، پرخاشگری، تشدید گیجی).
- به علت افزایش خطر خونریزی گوارشی با مصرف این دارو، در صورت مصرف همزمان دیگر داروهای افزایش دهنده خطر خونریزی احتیاط شود.

توصیه های دارویی ریواستیگمین

-دارو را همراه با صبحانه و شام میل کنید.
-دارو را بطور کامل ببلعید و از باز کردن یا جویدن آن خودداری نمایید.
-تا ۲ ساعت پس از مصرف دارو از رانندگی و سایر فعالیتهایی که به تمرکز و هوشیاری کامل نیاز دارند خودداری کنید.
-این دارو با مصرف الکل تداخل دارویی دارد.
-به دلیل این که این دارو می تواند با داروهای زیادی تداخل ایجاد کند،حتما لیست همه ی داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید.