دسلوراتادین چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

قرص بهنیتیس 5 محصول شرکت بهستان دارو

دسلوراتادین چیست؟

قرص دسلوراتادین یک داروی ضد حساسیت (آنتی هیستامین) از نسل دوم است. این دارو با مهار عملکرد ماده ای به نام هیستامین در بدن کار می کند. هیستامین توسط بدن شما در هنگام واکنش های آلرژیک آزاد می شود و باعث بروز علائمی مانند خارش، عطسه، و آبریزش می شود.

قرص دسلوراتادین 5 برای چیست؟

• قرص های دسلوراتادین (معمولاً 5 میلی گرم) برای درمان علائم آلرژی فصلی، آلرژی دائمی و کهیر مزمن در بزرگسالان و نوجوانان (بالای 12 سال) استفاده می شوند.

شربت دسلوراتادین برای چیست؟

• شربت دسلوراتادین (با غلظت معمول 0.5 میلی گرم در هر 1 میلی لیتر) اغلب برای درمان آلرژی و کهیر در کودکان کم سن و سال که نمی توانند قرص مصرف کنند، تجویز می شود.

دسلوراتادین برای کودکان: سن مجاز، دوز، شربت و نکات

دسلوراتادین معمولاً برای درمان آلرژی در کودکان از سن 6 ماهگی به بالا مجاز است.

• شربت دسلوراتادین برای کودکان: این شکل دارویی رایج ترین فرم مصرف برای کودکان است.
• نکات دوز و ایمنی: دوز مصرفی کاملاً بر اساس سن و وزن کودک تعیین می شود. به طور مثال، دوز معمول برای کودکان 1 تا 5 ساله، 1.25 میلی گرم (یا 2.5 میلی لیتر از شربت) یک بار در روز است. دوز دقیق باید حتماً توسط پزشک متخصص اطفال و بر اساس وزن و وضعیت کودک تجویز شود.

کاربرد دسلوراتادین در درمان آلرژی فصلی و دائمی

دسلوراتادین برای کنترل علائم هر دو نوع آلرژی استفاده می شود:

• آلرژی فصلی: مانند تب یونجه که ناشی از گرده گیاهان و درختان در فصول خاص است.
• آلرژی دائمی: مانند آلرژی به حیوانات خانگی، گرد و غبار خانگی یا کپک.
• این دارو به کاهش علائمی چون آبریزش بینی، عطسه، خارش بینی و خارش و آبریزش چشم کمک می کند.

 

دسلوراتادین برای کهیر و خارش پوستی

دسلوراتادین یک درمان اصلی برای کهیر است. این دارو می تواند خارش شدید و ضایعات پوستی (مانند جوش ها و برآمدگی های قرمز رنگ) ناشی از کهیر را کاهش دهد.

دسلوراتادین برای کهیر مزمن: بهترین زمان مصرف و دوز پیشنهادی

• کهیر مزمن: برای مدیریت طولانی مدت کهیر (که بیش از 6 هفته طول می کشد)، دسلوراتادین به طور مؤثر استفاده می شود.
• بهترین زمان مصرف: اگر خارش شما معمولاً در شب تشدید می شود و خواب شما را مختل می کند، مصرف دارو در عصر یا شب می تواند کنترل بهتری را در طول شب فراهم کند.
• دوز پیشنهادی: دوز استاندارد 5 میلی گرم در روز است. در موارد شدید، پزشک ممکن است دوز را افزایش دهد (به مورد ۲۸ مراجعه کنید).

نحوه مصرف صحیح و دوزهای دسلوراتادین در بزرگسالان و کودکان

• بزرگسالان و نوجوانان (بالای 12 سال): دوز معمول 5 میلی گرم (یک قرص)، یک بار در روز.
• نحوه مصرف: قرص را به طور کامل با آب ببلعید و می توانید همراه با غذا یا بدون آن مصرف کنید.

 

بهترین زمان مصرف دسلوراتادین (صبح یا شب؟)

به دلیل اثربخشی 24 ساعته، می توانید آن را در هر زمانی مصرف کنید. بهترین زمان این است که دارو را هر روز در یک ساعت مشخص مصرف کنید. اگر علائم شما بیشتر در روز آزاردهنده است، مصرف صبحگاهی مناسب است. اگر خواب شما مختل می شود، مصرف عصرگاهی بهتر است.

زمان شروع اثر دسلوراتادین و مدت اثر آن

• زمان شروع اثر: معمولاً در عرض 30 دقیقه تا یک ساعت پس از مصرف، اثر تسکین دهنده دارو آغاز می شود.
• مدت اثر: اثر هر دوز برای 24 ساعت کامل باقی می ماند، به همین دلیل کافی است آن را روزی یک بار مصرف کنید.

آیا دسلوراتادین خواب آور است؟ (تفاوت با لوراتادین و سیتریزین)

خیر، دسلوراتادین یک آنتی هیستامین غیرخواب آور است. این دارو به گونه ای طراحی شده که کمترین تأثیر را بر مغز بگذارد.

• دسلوراتادین و لوراتادین: هر دو خواب آوری بسیار کمی دارند. دسلوراتادین در واقع نسخه قوی تر و فعال شده لوراتادین است.
• سیتریزین: گرچه غیرخواب آور محسوب می شود، اما در مقایسه با دسلوراتادین و فکسوفنادین، احتمال بیشتری دارد که در برخی افراد خواب آلودگی خفیف ایجاد کند.

 

عوارض شایع و مهم دسلوراتادین

عوارض دسلوراتادین معمولاً خفیف هستند:

• عوارض شایع: سردرد (شایع ترین)، خشکی دهان، و خستگی خفیف.
• عوارض مهم (نادر): در صورت مشاهده هرگونه تورم در صورت، گلو، یا زبان (نشانه واکنش آلرژیک شدید)، یا ضربان قلب نامنظم، باید مصرف دارو را فوراً قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.

 

دسلوراتادین برای سرماخوردگی، سرفه و آبریزش بینی

دسلوراتادین یک داروی ضد سرماخوردگی نیست، اما می تواند برای تسکین علائمی که هم در آلرژی و هم در سرماخوردگی مشترک هستند، کمک کند:

• آبریزش بینی: اگر آبریزش بینی شما ناشی از آزادسازی هیستامین باشد، دسلوراتادین آن را کاهش می دهد.
• سرماخوردگی: اگر علائم شما (به ویژه آبریزش و خارش) دارای جزء آلرژیک باشد، این دارو می تواند به بهبود علائم کمک کند.

 

دسلوراتادین برای سرفه ناشی از آلرژی

بله، دسلوراتادین برای سرفه ناشی از آلرژی مؤثر است. این نوع سرفه معمولاً خشک و ناشی از التهاب و تحریک گلو به دلیل ترشحات پشت حلق (Post-nasal drip) است. دسلوراتادین با کاهش این ترشحات و مهار التهاب آلرژیک، سرفه های مرتبط با آلرژی را تسکین می دهد.

دسلوراتادین برای گرفتگی بینی و ترشحات پشت حلق

• ترشحات پشت حلق: این دارو با کاهش تولید مخاط و التهاب ناشی از هیستامین، ترشحات پشت حلق و در نتیجه، خارش یا سرفه مرتبط با آن را کاهش می دهد.
• گرفتگی بینی: دسلوراتادین ممکن است تورم ناشی از آلرژی را کاهش دهد و گرفتگی بینی را بهبود بخشد، اما برای گرفتگی های بسیار شدید، داروهای قوی تر دیگری نیز ممکن است نیاز باشد.

 

آیا دسلوراتادین برای گلودرد آلرژیک موثر است؟

بله. گلودرد آلرژیک که معمولاً با خارش، سوزش یا حس قلقلک در گلو همراه است، ناشی از التهاب و ترشحات آلرژیک است. دسلوراتادین با کنترل این واکنش، علائم آزاردهنده گلودرد آلرژیک را بهبود می بخشد.

دسلوراتادین برای آلرژی گربه، گرده، گرد و غبار و حساسیت پوستی

دسلوراتادین به طور مؤثر برای مقابله با علائم ناشی از انواع آلرژی های رایج استفاده می شود:
آلرژی های تنفسی: شامل حساسیت به گرده گیاهان، گرد و غبار خانگی و مو یا شوره حیوانات خانگی (مانند گربه و سگ).
حساسیت پوستی: شامل کهیر و خارش های آلرژیک.

تداخلات دارویی مهم دسلوراتادین

همیشه لیست کامل داروهای خود را به پزشک یا داروساز بدهید. تداخلات مهم شامل داروهایی است که می توانند سطح دسلوراتادین در خون را افزایش دهند، مانند:

• داروی ضدافسردگی فلووکسامین
• داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول
• برخی آنتی بیوتیک ها مانند اریترومایسین

 

دسلوراتادین همراه با الکل یا کافئین

• الکل: مصرف همزمان دسلوراتادین با الکل توصیه نمی شود. الکل می تواند اثرات آنتی هیستامین ها را تشدید کند و باعث گیجی و کاهش هوشیاری شود.
• کافئین: مصرف معمولی کافئین با دسلوراتادین تداخلی ندارد.

 

مصرف دسلوراتادین در بارداری و شیردهی

• بارداری: دسلوراتادین در رده C قرار دارد. مصرف آن در بارداری فقط در صورت ضرورت و با صلاحدید پزشک مجاز است.
• شیردهی: این دارو به شیر مادر منتقل می شود و مصرف آن در دوران شیردهی توصیه نمی شود مگر با مشورت و تجویز متخصص، به دلیل خطر احتمالی برای نوزاد.

 

دسلوراتادین و بیماران مبتلا به آسم: آیا مناسب است؟

بله. دسلوراتادین با کنترل آلرژی بینی (رینیت آلرژیک)، که یک عامل تشدیدکننده آسم است، می تواند به طور غیرمستقیم به بهبود وضعیت کلی بیمار آسمی کمک کند و معمولاً با داروهای رایج آسم تداخلی ندارد.

دسلوراتادین در افراد با مشکلات کبدی یا کلیوی

در افرادی که دچار نارسایی شدید کلیوی یا کبدی هستند، دفع دارو از بدن کند می شود. در این موارد، پزشک ممکن است نیاز به تنظیم دوز (مثلاً مصرف دارو یک روز در میان) داشته باشد تا از تجمع دارو و عوارض جانبی جلوگیری شود.

اثر دسلوراتادین بر سردردهای آلرژیک

سردردهایی که با احتقان بینی، التهاب سینوس ها و ترشحات آلرژیک مرتبط هستند، می توانند با دسلوراتادین بهبود یابند، زیرا این دارو التهاب و واکنش آلرژیک را کاهش می دهد.

مقایسه دسلوراتادین با لوراتادین، فکسوفنادین و سیتریزین

هر چهار دارو برای درمان آلرژی مؤثرند، اما:

• دسلوراتادین: سریع الاثر، قوی و کمترین خواب آوری.
• فکسوفنادین: کمترین احتمال خواب آوری را دارد.
• سیتریزین: قوی و سریع، اما احتمال خواب آلودگی خفیف آن کمی بیشتر است.

 

نکات مهم درباره مصرف طولانی مدت دسلوراتادین

دسلوراتادین برای مصرف طولانی مدت (چند ماه تا چند سال) ایمن تلقی می شود و برخلاف داروهای قدیمی، معمولاً با مصرف طولانی اثر خود را از دست نمی دهد. با این حال، در مصرف طولانی مدت، باید به طور دوره ای با پزشک خود مشورت کنید تا نیاز به دارو، دوز و عملکرد کلیه و کبد بررسی شود.

 

سوالات متداول

آیا دسلوراتادین وابستگی ایجاد می کند؟

خیر. دسلوراتادین هیچ گونه پتانسیلی برای وابستگی یا اعتیاد ندارد.

افزایش دوز دسلوراتادین در کهیر شدید: آیا مجاز است؟

بله، اما فقط با دستور پزشک. در موارد شدید کهیر مزمن که به دوز استاندارد (5 میلی گرم) پاسخ نمی دهند، پزشکان مجازند دوز دسلوراتادین را تا دو یا چهار برابر دوز استاندارد (10 تا 20 میلی گرم در روز) افزایش دهند. این اقدام باید حتماً تحت نظارت کامل پزشک متخصص باشد.

سلوراتادین و رانندگی: آیا خطرناک است؟

خیر، معمولاً خطرناک نیست. دسلوراتادین یک آنتی هیستامین غیرخواب آور است. در دوز استاندارد، انتظار نمی رود که رانندگی یا کار با ماشین آلات را مختل کند. با این حال، اگر در روزهای اول احساس خستگی یا سرگیجه غیرعادی داشتید، باید احتیاط کنید.

 

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف دسلوراتادین

یک آنتی‌هیستامین نسل دوم است که برای درمان علائم مرتبط با حساسیت استفاده می‌شود و موارد مصرف معمول آن به شرح ذیل است:

1. رینیت آلرژیک:

• رینیت آلرژیک فصلی: دسلوراتادین به طور مؤثر علائم ناشی از حساسیت‌های فصلی مانند تب یونجه را کاهش می‌دهد. این علائم شامل عطسه، آبریزش بینی، خارش بینی، گرفتگی بینی، خارش کام و خارش یا قرمزی چشم هستند.
• رینیت آلرژیک دائمی: این دارو برای مدیریت علائم آلرژی‌هایی که در تمام طول سال وجود دارند، مانند حساسیت به گرد و غبار، کپک یا موی حیوانات خانگی، کاربرد دارد.

2. کهیر:

• کهیر مزمن ایدیوپاتیک: دسلوراتادین برای درمان علائم خارش، ورم، و دانه‌های قرمز و برجستهکهیر مزمن که علت مشخصی ندارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو به کاهش تعداد و اندازه ضایعات پوستی کمک می‌کند.

موارد مصرف خارج از برچسب

مصرف خارج از برچسب به استفاده از یک دارو برای درمانی اشاره دارد که به طور رسمی توسط سازمان‌های نظارتی مانند FDA تأیید نشده است، اما مطالعات و شواهد بالینی نشان‌دهنده اثربخشی آن هستند. پزشکان ممکن است بر اساس تشخیص بالینی خود، این موارد را تجویز کنند.

1. اگزمایا درماتیت آتوپیک:

• برخی پزشکان ممکن است دسلوراتادین را برای کمک به کاهش خارش شدید مرتبط با اگزما تجویز کنند. خارش در اگزما یکی از آزاردهنده‌ترین علائم است و کاهش آن می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و جلوگیری از آسیب بیشتر به پوست کمک کند.

2. خارش ناشی از سایر بیماری‌ها:

• دسلوراتادین گاهی برای تسکین خارش شدید در شرایط پزشکی دیگری که لزوماً مرتبط با آلرژی نیستند، تجویز می‌شود.

3. آسم خفیف:

• برخی تحقیقات نشان می‌دهند که آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم مانند دسلوراتادین ممکن است به عنوان یک درمان مکمل در مدیریت علائم آسم آلرژیک خفیف مفید باشند، اما این دارو هرگز به عنوان جایگزین داروهای اصلی آسم مانند کورتیکواستروئیدها یا برونکودیلاتورها استفاده نمی‌شود.

مکانیسم اثر دسلوراتادین

دسلوراتادین یک آنتی‌هیستامین نسل دوم است که برای درمان بیماری‌های آلرژیک استفاده می‌شود. دسلوراتادین اثرات خود را عمدتاً از طریق دو مکانیسم اصلی اعمال می‌کند:

• مهار انتخابی گیرنده‌های هیستامین H1 محیطی: مکانیسم اصلی عمل دسلوراتادین، مهار رقابتی و انتخابی گیرنده‌های هیستامین H1 محیطی است. با مسدود کردن این گیرنده‌ها، دسلوراتادین از اتصال هیستامین آزاد شده از ماست سل‌ها و بازوفیل‌ها به سلول‌های هدف جلوگیری می‌کند. هیستامین عامل اصلی ایجاد علائم آلرژیک مانند خارش، عطسه، ترشح بینی، و گشاد شدن عروق و افزایش نفوذپذیری مویرگ‌ها (که منجر به ادم و کهیر می‌شود) است. دسلوراتادین به دلیل انتخابی بودن بالا برای گیرنده‌های محیطی H1 و نفوذ ضعیف به سیستم عصبی مرکزی، خواب‌آلودگی بسیار کمتری نسبت به آنتی‌هیستامین‌های نسل اول ایجاد می‌کند.
• اثرات ضدالتهابی تکمیلی: علاوه بر اثرات ضد هیستامین، دسلوراتادین دارای فعالیت‌های ضدالتهابی دیگری است که به اثرات درمانی آن در بیماری‌های مزمن مانند آسم و رینیت آلرژیک کمک می‌کند. این اثرات شامل مهار رهاسازی واسطه‌های شیمیایی پیش التهابی از ماست سل‌ها و بازوفیل‌ها (مانند لوکوترین‌ها)، مهار سیتوکین‌های پیش التهابی و مهار بیان مولکول‌های چسبنده است.

فارماکوکینتیک دسلوراتادین

جذب: دسلوراتادین به سرعت پس از مصرف خوراکی جذب می‌شود و اوج غلظت پلاسمایی آن حدود 3 ساعت پس از مصرف به دست می‌آید.
متابولیسم: این دارو در کبد متابولیزه می‌شود. متابولیت اصلی آن 3-هیدروکسی‌دسلوراتادین است که فعال بوده و به اثرات درمانی دارو کمک می‌کند.
دفع: دسلوراتادین و متابولیت‌های آن عمدتاً از طریق ادرار و مدفوع از بدن دفع می‌شوند. نیمه‌عمر دفع آن طولانی (حدود 27 ساعت) است که امکان مصرف یک بار در روز را فراهم می‌کند.

• شروع اثر: حدود ۱ ساعت پس از مصرف
• اوج اثر (Peak Effect): حدود ۳ ساعت
• طول اثر: ۲۴ ساعت

زمان رسیدن به حداکثر غلظت سرمی (Tmax):

• کودکان ۲ تا ۵ سال: ۳٫۱۷ ساعت
• کودکان ۶ تا ۱۱ سال: ۳٫۵۷ ساعت
• بزرگسالان: ۳ ساعت

 

• اتصال به پروتئین‌های پلاسما: ۸۲ تا ۸۷٪
• متابولیت فعال: ۸۵ تا ۸۹٪ اتصال پروتئینی
• متابولیسم: کبدی، تبدیل به متابولیت فعال (۳-هیدروکسی دسلوراتادین) از طریق آنزیم ناشناخته

نیمه‌عمر (Half-life):

• کودکان ۲ تا ۵ سال: ۱۶٫۴ ساعت
• کودکان ۶ تا ۱۱ سال: ۱۹٫۴ ساعت
• بزرگسالان: ۲۷ ساعت

دفع:

• ادرار: حدود ۸۷٪ (به‌صورت متابولیت‌ها)
• مدفوع: دفع بخشی از متابولیت‌ها

منع مصرف دسلوراتادین

موارد منع مصرف مطلق و احتیاط‌های ویژه در بیماری‌های زمینه‌ای

تنها منع مصرف مطلق برای دسلوراتادین، سابقه حساسیت مفرط به خود دسلوراتادین، هر یک از اجزای تشکیل‌دهنده آن، یا سابقه حساسیت به لوراتادین (پیش‌ساز دسلوراتادین) است.

احتیاط‌های ویژه (موارد نیازمند پایش شدید)

اگرچه این موارد منع مصرف مطلق نیستند، اما نیاز به تنظیم دوز و احتیاط دارند:

نقص عملکرد کلیه:

• در بیمارانی که نارسایی کلیوی شدید دارند، باید با احتیاط مصرف شود. به دلیل نیمه‌عمر طولانی دسلوراتادین، غلظت پلاسمایی دارو در این بیماران افزایش می‌یابد.
• توصیه بالینی: در بیماران با نارسایی کلیوی شدید، دوز شروع توصیه شده معمولاً یک قرص ۵ میلی‌گرمی یک روز در میان است.

نقص عملکرد کبد:

• در بیمارانی که نارسایی کبدی دارند، متابولیسم دسلوراتادین ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد و منجر به افزایش غلظت‌های پلاسمایی دارو شود.
• توصیه بالینی: در این بیماران نیز معمولاً دوز شروع توصیه شده یک قرص ۵ میلی‌گرمی یک روز در میان است.

سابقه تشنج:

• دسلوراتادین به ندرت با تشنج‌های جدید یا بدتر شدن تشنج‌های موجود مرتبط است.
• توصیه بالینی: در بیمارانی که سابقه تشنج یا عوامل خطر مستعد کننده تشنج دارند، باید با احتیاط استفاده شود.

موارد مصرف در بارداری و شیردهی

بارداری

• دسلوراتادین به عنوان یک داروی گروه بی در بارداری طبقه‌بندی می‌شود. این بدان معنی است که مطالعات انجام شده بر روی حیوانات، خطری را نشان نداده‌اند، اما داده‌های کنترل شده کافی در مورد انسان وجود ندارد.
• توصیه بالینی: استفاده از دسلوراتادین در دوران بارداری باید تنها در صورتی که مزایای بالقوه آن، خطرات احتمالی برای جنین را توجیه کند، صورت پذیرد. این دارو معمولاً به عنوان خط اول آنتی‌هیستامین در بارداری توصیه نمی‌شود، اما ممکن است در صورت عدم پاسخ به داروهای با داده‌های بیشتر و مطمئن‌تر (مانند ستیریزین یا لوراتادین) استفاده شود.

شیردهی

• دسلوراتادین و متابولیت‌های آن در شیر مادر دفع می‌شوند. اگرچه اطلاعات در مورد اثرات مستقیم آن بر نوزادان شیرخوار محدود است، اما به دلیل دفع در شیر، خطر انتقال به نوزاد وجود دارد.
• توصیه بالینی: به دلیل اینکه دسلوراتادین یک آنتی‌هیستامین فعال است و نفوذ آن به شیر مادر رخ می‌دهد، تصمیم به شیردهی در هنگام مصرف دارو باید با سنجش مزایای درمان مادر در مقابل خطر مواجهه نوزاد صورت گیرد. برخی منابع توصیه می‌کنند که به دلیل پتانسیل ایجاد عوارض جانبی (مانند تحریک‌پذیری یا خواب‌آلودگی) در نوزاد، مادران شیرده بهتر است از آنتی‌هیستامین‌های جایگزین استفاده کنند یا در صورت مصرف دسلوراتادین، شیردهی را قطع کنند.

موارد منع مصرف در کودکان
تاییدیه مصرف دسلوراتادین بر اساس سن و فرمولاسیون دارو متفاوت است:

• شربت دسلوراتادین (۲.۵ میلی‌گرم در ۵ میلی‌لیتر): برای درمان رینیت آلرژیک و کهیر مزمن ایدیوپاتیک در کودکان بالای ۶ ماه تا ۱۱ سال تایید شده است.
• قرص دسلوراتادین (۵ میلی‌گرم): برای درمان رینیت آلرژیک و کهیر مزمن ایدیوپاتیک در کودکان بالای ۱۲ سال تایید شده است.
• کودکان زیر ۶ ماه: ایمنی و اثربخشی دسلوراتادین در کودکان زیر ۶ ماه برای هیچ یک از موارد مصرف تایید نشده است و مصرف آن در این رده سنی منع مصرف محسوب می‌شود.

عوارض جانبی دسلوراتادین

عوارض جانبی شایع (وقوع بیش از ۱ درصد)

این عوارض جانبی اغلب خفیف هستند و به ندرت منجر به قطع مصرف دارو می‌شوند:

• سردرد: شایع‌ترین عارضه جانبی گزارش شده در بزرگسالان است که در حدود ۲ تا ۱۴ درصد از بیماران رخ می‌دهد و تقریباً با میزان وقوع در گروه دارونما مشابه است.
• خستگی یا ضعف: این عارضه در حدود ۱ تا ۵ درصد از بیماران گزارش شده است. اگرچه دسلوراتادین یک آنتی‌هیستامین غیر آرام‌بخش است، اما برخی بیماران ممکن است کاهش سطح انرژی را تجربه کنند.
• خشکی دهان: این عارضه جانبی آنتی‌کولینرژیک خفیف در حدود ۱ تا ۳ درصد از بیماران مشاهده می‌شود.
• درد عضلانی: این عارضه در حدود ۱ تا ۳ درصد از بیماران گزارش شده است.

عوارض جانبی با شیوع متوسط (وقوع کمتر از ۱ درصد، اما مهم)

این عوارض کمتر از ۱ درصد در مطالعات بالینی رخ داده‌اند، اما در تجربه پس از بازاریابی گزارش شده‌اند:

• خواب‌آلودگی: اگرچه دسلوراتادین خواب‌آوری کمی دارد، اما خواب‌آلودگی یا رخوت در کمتر از ۱ درصد بیماران، به ویژه در دوزهای بالاتر یا در افراد حساس، مشاهده شده است.
• بی‌خوابی: اختلال در خواب به صورت بی‌خوابی نیز در برخی بیماران گزارش شده است.
• افزایش ضربان قلب: افزایش ضربان قلب و تاکی‌کاردی به ندرت مشاهده شده است.
• واکنش‌های حساسیت مفرط: واکنش‌های جدی مانند آنژیوادم (تورم صورت، گلو و لب‌ها)، تنگی نفس، خارش، کهیر و موارد نادر آنافیلاکسی گزارش شده‌اند.
• اختلالات کبدی: افزایش آنزیم‌های کبدی، هپاتیت و یرقان (زردی) به ندرت گزارش شده‌اند که نشان‌دهنده اهمیت بالینی پایش عملکرد کبد در صورت مشکوک بودن است.
• تشنج: موارد نادری از تشنج گزارش شده است.

عوارض جانبی در کودکان (۶ تا ۱۱ سال)

در کودکان، شایع‌ترین عوارض جانبی گزارش شده شامل:

• سردرد: تقریباً در ۳ درصد کودکان.
• اسهال: تقریباً در ۲ درصد کودکان.
• تب: تقریباً در ۲ درصد کودکان.

ملاحظات کاربردی برای پزشک

• عدم آرام‌بخشی: بر خلاف آنتی‌هیستامین‌های نسل اول، دسلوراتادین به طور بالینی غیر آرام‌بخش است، اما باید بیماران را در مورد احتمال خواب‌آلودگی، به ویژه در صورت مصرف همزمان با الکل یا سایر داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی مرکزی، آگاه کرد.
• اهمیت دوز: خطر بروز عوارض جانبی قلبی یا سیستم عصبی مرکزی در دوزهای بالاتر از حد توصیه شده افزایش می‌یابد. همواره دوز توصیه شده را رعایت کنید.
• پایش حساسیت: بیماران باید آموزش داده شوند تا در صورت بروز هرگونه علائم حساسیت مفرط، فوراً به پزشک اطلاع دهند.

تداخلات دارویی دسلوراتادین

۱. مهارکننده‌های قوی آنزیم‌های متابولیزه‌کننده

• داروهای درگیر تداخل: اریترومایسین (آنتی‌بیوتیک ماکرولیدی)، کتوکونازول (داروی ضدقارچ آزولی).
• نوع تداخل: این داروها مهارکننده‌های قوی آنزیم CYP3A4 هستند که در متابولیسم برخی داروها نقش دارد.
• نتیجه بالینی: مطالعات بالینی نشان داده‌اند که مصرف همزمان دسلوراتادین با دوزهای چندگانه اریترومایسین یا کتوکونازول منجر به افزایش جزئی اما غیربالینی مهم در غلظت‌های پلاسمایی دسلوراتادین شده است. این تداخل به ندرت خطرناک تلقی می‌شود و تنظیم دوز معمولاً ضروری نیست.

۲. داروهای مؤثر بر سیستم عصبی مرکزی

• داروهای درگیر تداخل: الکل، بنزودیازپین‌ها (مانند آلپرازولام، دیازپام)، داروهای ضد افسردگی، و سایر داروهای آرام‌بخش.
• نوع تداخل: این داروها با سرکوب سیستم عصبی مرکزی اثر می‌کنند.
• نتیجه بالینی: اگرچه دسلوراتادین به خودی خود آرام‌بخش نیست و در مطالعات، مصرف همزمان آن با الکل باعث افزایش خواب‌آلودگی یا اختلال عملکردی نشده است، اما به دلیل ماهیت این داروها، مصرف همزمان با داروهای آرام‌بخش می‌تواند به طور تجمعی باعث افزایش سرکوب سیستم عصبی مرکزی (مانند خواب‌آلودگی، اختلال در تمرکز، و سرگیجه) شود.

۳. داروهای با پتانسیل طولانی کردن فاصله QT

• داروهای درگیر تداخل: برخی داروهای ضد آریتمی (مانند آمیودارون)، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، و برخی داروهای ضد روان‌پریشی.
• نوع تداخل: دسلوراتادین در دوزهای درمانی معمولاً فاصله QT را طولانی نمی‌کند. با این حال، در بیماران دارای خطر زمینه‌ای یا هنگام مصرف همزمان با سایر داروهایی که پتانسیل طولانی کردن فاصله QT را دارند، احتیاط لازم است.
• نتیجه بالینی: خطر آریتمی قلبی (به ویژه تورساد دو پوانت) افزایش می‌یابد.

تداخل با غذا و آب گریپ فروت

عدم تداخل قابل توجه:

• غذا: جذب دسلوراتادین تحت تأثیر مصرف همزمان با غذا قرار نمی‌گیرد. مطالعات نشان داده‌اند که غذا هیچ تأثیر قابل توجهی بر فراهمی زیستی یا میزان جذب دسلوراتادین ندارد.
• توصیه بالینی: بیمار می‌تواند دارو را با غذا یا بدون غذا مصرف کند.
• آب گریپ فروت: برخلاف برخی از آنتی‌هیستامین‌ها، مطالعات نشان داده‌اند که هیچ تداخل بالینی مهمی بین دسلوراتادین و آب گریپ فروت وجود ندارد.

تداخل در آزمایشات

آزمایش پوستی آلرژی:

• نوع تداخل: دسلوراتادین به عنوان یک آنتی‌هیستامین قوی، از طریق مسدود کردن گیرنده‌های H1، پاسخ التهابی پوست به هیستامین (تورم و قرمزی) را مهار می‌کند.
• نتیجه بالینی: مصرف دسلوراتادین قبل از تست‌های خراش پوستی آلرژی می‌تواند منجر به نتایج منفی کاذب شود، حتی اگر بیمار واقعاً به آلرژن حساسیت داشته باشد.
• توصیه بالینی: مصرف دسلوراتادین و سایر آنتی‌هیستامین‌ها باید حداقل ۴۸ تا ۷۲ ساعت قبل از انجام آزمایش پوستی آلرژی قطع شود. لازم است بیمار حتماً پرسنل آزمایشگاه و پزشک را از مصرف این دارو مطلع سازد.

سایر آزمایشات:

• دسلوراتادین به طور معمول بر نتایج آزمایش‌های خونی (مانند شمارش کامل سلول‌های خونی یا تست‌های شیمیایی) و تست‌های تشخیصی (مانند تست‌های عملکرد کبد یا کلیه) تأثیری نمی‌گذارد، مگر در موارد نادر سمیت کبدی که باید پیگیری شوند.

هشدار ها دسلوراتادین

۱. واکنش‌های حساسیت مفرط

• گرچه نادر هستند، اما واکنش‌های حساسیت مفرط جدی و شدید گزارش شده‌اند.
• اهمیت بالینی: این واکنش‌ها می‌توانند شامل آنافیلاکسی، آنژیوادم (تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو)، تنگی نفس، کهیر، و خارش باشند. این واکنش‌ها ممکن است پس از اولین دوز رخ دهند.
• اقدام پزشک: بیمار باید در مورد علائم واکنش‌های آلرژیک جدی آموزش داده شود. در صورت بروز هر یک از این علائم، باید مصرف دارو فوراً قطع شود و اقدامات درمانی اضطراری لازم (مانند تجویز آدرنالین یا اقدامات حمایتی راه هوایی) انجام گیرد.

۲. افزایش خطر تشنج

• موارد نادری از تشنج در بیمارانی که دسلوراتادین مصرف می‌کردند، گزارش شده است.
• اهمیت بالینی: اگرچه مکانیسم آن به طور کامل مشخص نیست، اما در بیمارانی که سابقه شخصی یا خانوادگی تشنج دارند، یا کسانی که از داروهای دیگری استفاده می‌کنند که آستانه تشنج را پایین می‌آورند، باید با احتیاط استفاده شود.
• اقدام پزشک: سابقه پزشکی بیمار باید به دقت برای عوامل خطر تشنج بررسی شود. در صورت بروز تشنج، قطع دسلوراتادین باید در نظر گرفته شود.

۳. اثرات قلبی (نادر)

• اگرچه دسلوراتادین به طور کلی بر عملکرد قلب تأثیر کمی دارد و خطر آریتمی آن بسیار کمتر از برخی آنتی‌هیستامین‌های نسل اول است، اما باید احتیاط کرد.
• اهمیت بالینی: در دوزهای بالاتر از حد توصیه شده، یا در بیماران با سابقه بیماری‌های قلبی مانند طولانی شدن فاصله QT یا آریتمی‌های جدی، خطر بروز عوارض جانبی قلبی، اگرچه کم، اما وجود دارد.
• اقدام پزشک: در بیماران با بیماری‌های قلبی زمینه‌ای یا کسانی که داروهای کاهنده فاصله QT مصرف می‌کنند، باید با احتیاط و در دوز توصیه شده مصرف شود.

۴. نقص عملکرد کلیه و کبد

• دسلوراتادین در بیماران با نارسایی کلیوی یا کبدی شدید با کاهش کلیرانس مواجه است.
• اهمیت بالینی: تجمع دارو ممکن است خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهد.
• اقدام پزشک: در این جمعیت‌ها، دوز شروع توصیه شده باید به ۵ میلی‌گرم یک روز در میان کاهش یابد.

مسمومیت (اوردوز) و مدیریت آن

علائم مسمومیت (اوردوز):

داده‌های بالینی در مورد مسمومیت عمدتاً از مطالعاتی که در آن‌ها دوزهای تا ۹ برابر دوز توصیه شده روزانه (تا ۴۵ میلی‌گرم) تجویز شده، به دست آمده است.

• علائم شایع: در دوزهای بالا، علائم ممکن است شامل افزایش عوارض جانبی گزارش شده در دوزهای معمول باشند، از جمله خواب‌آلودگی، سردرد و افزایش ضربان قلب.
• علائم جدی (بسیار نادر): در دوزهای بسیار بالاتر، اگرچه خطر سمیت عصبی مرکزی و قلبی نسبت به آنتی‌هیستامین‌های نسل اول کمتر است، اما احتمالاً شامل تاکی‌کاردی (افزایش ضربان قلب) و دیگر اختلالات ریتم قلب است.

درمان مسمومیت:

• در حال حاضر، هیچ پادزهر یا درمان اختصاصی برای مسمومیت با دسلوراتادین وجود ندارد. مدیریت کاملاً حمایتی و علامتی است.

پشتیبانی حیاتی:

• راه هوایی و گردش خون: تثبیت راه هوایی و حمایت قلبی عروقی در صورت نیاز از طریق پایش مداوم علائم حیاتی.

کاهش جذب:

• زغال فعال: اگر بیمار در مدت زمان کوتاهی پس از مصرف دوز بالا مراجعه کند، تجویز زغال فعال ممکن است برای کاهش جذب سیستمیک دارو در نظر گرفته شود.
• شستشوی معده: تنها در موارد خاص و بلافاصله پس از مصرف مقدار تهدیدکننده حیات (به دلیل عدم حفاظت از راه هوایی در بیمار با کاهش هوشیاری، خطر آسپیراسیون وجود دارد).

تسریع حذف:

• دیالیز: دسلوراتادین به طور کامل توسط همودیالیز حذف نمی‌شود؛ بنابراین، این روش درمانی در مسمومیت با دسلوراتادین کارآمد نیست.

مدیریت علامتی:

• در صورت بروز تاکی‌کاردی یا سایر اختلالات ریتم قلب، درمان علامتی مناسب باید آغاز شود.
• بیمار باید تحت نظارت دقیق برای پایش هرگونه علائم عصبی یا قلبی باشد تا زمانی که وضعیت بالینی تثبیت شود.

توصیه های دارویی دسلوراتادین

‎توصیه‌های دارویی مهم برای بیمار
این نکات را با زبانی ساده و قابل فهم به بیمار منتقل کنید:

• نحوه مصرف دارو: این دارو را یک بار در روز، به صورت خوراکی و طبق دستور پزشک مصرف کنید. می‌توانید آن را با غذا یا بدون غذا میل کنید. ساعت مشخصی را برای مصرف انتخاب کنید تا مصرف دارو را فراموش نکنید.
• اثرات خواب‌آلودگی: دسلوراتادین معمولاً باعث خواب‌آلودگی نمی‌شود و به شما اجازه می‌دهد فعالیت‌های روزانه خود را ادامه دهید. با این حال، باید بدانید که این دارو به ندرت در برخی افراد باعث خواب‌آلودگی خفیف می‌شود. اگر هنگام مصرف دارو احساس خواب‌آلودگی یا سرگیجه کردید، هنگام رانندگی یا کار با ماشین‌آلات احتیاط کنید.
• تداخل با الکل: از مصرف همزمان الکل با این دارو خودداری کنید. اگرچه دسلوراتادین خواب‌آور نیست، مصرف الکل می‌تواند خطر بروز عوارض جانبی سیستم عصبی مرکزی را افزایش دهد.
• فراموش کردن دوز: اگر یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر تقریباً زمان دوز بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و برنامه دوز منظم خود را ادامه دهید. برای جبران دوز فراموش شده، هرگز دوز را دو برابر نکنید.
• پایش واکنش‌های آلرژیک: اگر پس از مصرف دارو دچار هرگونه تورم صورت، زبان یا گلو، تنگی نفس یا بثورات شدید پوستی شدید، مصرف دارو را قطع کرده و فوراً به پزشک مراجعه کنید.
• آزمایش پوستی آلرژی: اگر قرار است آزمایش پوستی آلرژی بدهید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد مصرف این دارو را چند روز قبل از آزمایش متوقف کنید، زیرا می‌تواند نتایج آزمایش را مخدوش کند.

توصیه‌های دارویی مهم مخصوص پزشک
این توصیه‌ها باید در برنامه درمانی و پایش بیمار در نظر گرفته شوند:

• تنظیم دوز در نارسایی‌های ارگانی: در بیمارانی با نارسایی کلیوی شدید یا نارسایی کبدی، به دلیل کاهش کلیرانس و نیمه‌عمر طولانی دسلوراتادین، دوز دارو را به ۵ میلی‌گرم یک روز در میان تنظیم کنید.
• پایش وضعیت قلبی: اگرچه دسلوراتادین خطر آریتمی کمی دارد، در بیماران با سابقه طولانی شدن فاصله QT یا سایر بیماری‌های قلبی عروقی، احتیاط کنید و از مصرف همزمان با داروهای شناخته شده کاهنده فاصله QT خودداری شود.
• استفاده در کودکان: مصرف دسلوراتادین در کودکان زیر شش ماه تایید نشده است. در کودکان بزرگتر، دوز را مطابق با دستورالعمل‌های رسمی بر اساس وزن و سن تنظیم کنید (اغلب به صورت شربت).
• بارداری و شیردهی: تجویز در دوران بارداری باید پس از سنجش دقیق سود و زیان صورت گیرد. در دوران شیردهی، باید آگاه بود که دارو به شیر ترشح می‌شود؛ بنابراین، در صورت لزوم، نوزاد از نظر خواب‌آلودگی یا تحریک‌پذیری پایش شود.
• تداخل با تست آلرژی: به بیماران یادآوری کنید که برای جلوگیری از نتایج منفی کاذب در تست‌های خراش پوستی آلرژی، دارو باید حداقل ۴۸ ساعت قبل از آزمایش قطع شود.
• پایش تشنج: در بیمارانی با سابقه اختلال تشنجی، دسلوراتادین را با احتیاط تجویز کنید و بیمار را برای علائم جدید یا بدتر شدن تشنج‌ها زیر نظر داشته باشید.
• توجه به متابولیسم فردی: به یاد داشته باشید که متابولیسم دسلوراتادین تحت تأثیر ژنتیک است. در صورت عدم پاسخ به دوز استاندارد یا بروز عوارض جانبی بیش از حد انتظار، این امکان وجود دارد که بیمار یک متابولیزور ضعیف باشد و این موضوع باید در تنظیم دوزهای بعدی لحاظ شود.