زینک اکساید چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف زینک اکساید

اکسید روی یک ترکیب معدنی با خواص قابض، محافظ و تسکین دهنده است که عمدتاً به عنوان یک سد فیزیکی در برابر تحریکات پوستی عمل می‌کند. آگاهی از کاربردهای بالینی آن برای پزشک در تجویز مناسب کرم‌ها، پمادها و لوسیون‌های موضعی ضروری است.

۱. موارد مصرف تأیید شده

موارد تأیید شده برای اکسید روی عمدتاً شامل حفاظت از پوست و درمان تحریکات سطحی است.

الف) درمان و پیشگیری از بثورات ناشی از پوشک

• توضیح کاربردی: اکسید روی یک سد رطوبتی فیزیکی ایجاد می‌کند که از تماس مستقیم پوست حساس نوزاد با رطوبت و آنزیم‌های موجود در ادرار و مدفوع جلوگیری می‌کند. این سد همچنین به بهبود پوست تحریک شده اجازه می‌دهد.
• نکته بالینی: پزشک باید توصیه کند که پماد را با هر بار تعویض پوشک و به ویژه در هنگام خواب یا قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض رطوبت، به صورت یک لایه ضخیم روی پوست تمیز و خشک استفاده شود. غلظت‌های بالاتر (مثلاً ۴۰ درصد) برای درمان بثورات شدیدتر مؤثرتر هستند.

ب) محافظت در برابر آفتاب (ضد آفتاب فیزیکی)

• توضیح کاربردی: اکسید روی یک فیلتر فرابنفش فیزیکی با طیف گسترده است. این ماده با جذب و بازتاباندن اشعه‌های فرابنفش، پوست را در برابر سوختگی و آسیب‌های ناشی از نور خورشید محافظت می‌کند.
• نکته بالینی: برای بیمارانی که پوست حساس دارند یا به فیلترهای شیمیایی ضد آفتاب واکنش نشان می‌دهند، اکسید روی یک گزینه عالی است. توصیه شود که لایه ضخیمی از آن به طور یکنواخت روی پوست مالیده شود.

ج) تسکین تحریکات جزئی پوستی و سوختگی‌های سطحی

• توضیح کاربردی: اکسید روی به دلیل خاصیت قابض خود، پروتئین‌های پوست را رسوب می‌دهد و باعث خشک شدن و سفت شدن بافت می‌شود. این اثر برای تسکین خارش و کاهش ترشحات ناشی از بریدگی‌های جزئی، خراش‌ها، و سوختگی‌های سطحی کوچک مفید است.
• نکته بالینی: در استفاده برای زخم، باید از استعمال روی زخم‌های عمیق یا سوراخ شده خودداری شود، مگر به دستور پزشک. در موارد سوختگی درجه یک، به تسکین درد و جلوگیری از عفونت کمک می‌کند.

د) درمان علائم هموروئید (بواسیر) و تحریکات مقعدی

• توضیح کاربردی: در فرم شیاف یا پماد موضعی، اکسید روی به عنوان یک محافظ و قابض عمل کرده و به کاهش سوزش و خارش ناشی از هموروئید و سایر تحریکات ناحیه رکتوم کمک می‌کند.

۲. موارد مصرف خارج برچسب

این موارد توسط سازمان‌های نظارتی بزرگ به صورت رسمی تأیید نشده‌اند، اما شواهد بالینی و استفاده گسترده از آن‌ها در درماتولوژی پشتیبان این کاربردها هستند.

الف) مدیریت آکنه و روزاسه التهابی

• توضیح کاربردی: به دلیل خاصیت ضد التهابی و تنظیم کننده چربی، اکسید روی موضعی در ترکیب با سایر مواد فعال می‌تواند به کاهش التهاب و قرمزی ناشی از آکنه و روزاسه کمک کند.
• نکته بالینی: اکسید روی خاصیت ضدمیکروبی نیز دارد و برای مدیریت ضایعات التهابی می‌تواند بخشی از رژیم درمانی موضعی باشد.

ب) درماتیت سبورئیک و شوره سر

• توضیح کاربردی: پیریتیون زینک (یک مشتق از اکسید روی) یک جزء رایج در شامپوهای ضد شوره است که در واقع برای مدیریت درماتیت سبورئیک پوست سر و شوره استفاده می‌شود. اکسید روی با اثر ضد قارچ و ضد التهابی خفیف به کنترل عامل قارچی کمک می‌کند.
• نکته بالینی: تجویز این ترکیب به خصوص در شامپوها برای کاهش پوسته ریزی و خارش پوست سر مفید است.

ج) درمان کمکی در زگیل‌های معمولی

• توضیح کاربردی: برخی مطالعات نشان داده‌اند که پمادهای حاوی غلظت بالای اکسید روی می‌توانند در درمان موضعی زگیل‌های مقاوم به درمان (از طریق مکانیسم ایمونولوژیک یا ایجاد تحریک) مؤثر باشند.
• نکته بالینی: اگرچه اکسید روی به تنهایی درمان خط اول نیست، اما در پروتکل‌های ترکیبی برای زگیل‌های معمولی، به‌ویژه در کودکان، مورد توجه قرار گرفته است.

د) اگزما و درماتیت تماسی

• توضیح کاربردی: در مدیریت فازهای حاد و تحت حاد اگزما و درماتیت تماسی، اکسید روی با ایجاد یک سد محافظ، از تحریک بیشتر پوست آسیب دیده جلوگیری کرده و به کاهش خارش و التهاب کمک می‌کند.
• نکته بالینی: در موارد شدید، معمولاً پس از استفاده اولیه کورتیکواستروئیدهای موضعی برای کنترل التهاب، از پماد اکسید روی به عنوان یک لایه محافظ طولانی‌مدت استفاده می‌شود.

مکانیسم اثر زینک اکساید

اکسید روی یک ترکیب غیر آلی با سابقه طولانی در کاربردهای موضعی پزشکی است. درک مکانیسم عملکرد و سرنوشت آن در بدن برای تجویز بالینی ضروری است. عملکرد اکسید روی در پوست اساساً مکانیکی و فیزیکی است و شامل خواص زیر است:

تشکیل سد فیزیکی:

• مهم‌ترین مکانیسم اکسید روی، ایجاد یک لایه محافظ روی سطح پوست است. این لایه یک سد نفوذناپذیر در برابر عوامل تحریک‌کننده خارجی مانند رطوبت، ادرار، مدفوع یا اصطکاک ایجاد می‌کند.
• این مکانیسم در پیشگیری و درمان بثورات ناشی از پوشک، سوختگی‌های جزئی و تحریکات پوستی نقش کلیدی دارد.

اثر قابض و خشک‌کننده:

• اکسید روی دارای خاصیت قابض خفیف است. به این معنی که با رسوب دادن پروتئین‌های سطح پوست، باعث انقباض و سفت شدن بافت می‌شود. این اثر به کاهش ترشحات، خشک شدن ضایعات مرطوب و تسکین خارش کمک می‌کند.

تسکین دهنده و ضد التهاب:

• این ماده دارای خواص تسکین دهنده است و با پوشاندن رشته‌های عصبی، به کاهش احساس درد، سوزش و خارش در ناحیه تحریک شده کمک می‌کند. همچنین، اثرات ضد التهابی خفیفی از طریق مهار تولید برخی واسطه‌های التهابی در پوست نشان داده است.

محافظت در برابر اشعه فرابنفش (ضد آفتاب):

• اکسید روی یک فیلتر فیزیکی در برابر نور خورشید محسوب می‌شود. این ترکیب با بازتاباندن و پراکنده‌سازی هر دو نوع اشعه فرابنفش آ و ب، از نفوذ آن‌ها به لایه‌های زیرین پوست و ایجاد آسیب جلوگیری می‌کند.

فارماکوکینتیک زینک اکساید

جذب

• اکسید روی به شکل موضعی، جذب سیستمیک معنی‌داری ندارد. این بدان معناست که ماده فعال پس از استفاده روی پوست سالم، به ندرت وارد جریان خون می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که خطر عوارض جانبی سیستمیک (تأثیر بر کل بدن) بسیار پایین باشد.
• حتی در صورت استفاده روی پوست‌های آسیب دیده یا زخم‌های باز، میزان جذب به داخل بدن بسیار ناچیز است و انتظار نمی‌رود اثرات سیستمیک ایجاد شود.

توزیع

• به دلیل عدم جذب سیستمیک، توزیع قابل توجهی از اکسید روی در بافت‌ها یا اندام‌های داخلی رخ نمی‌دهد. دارو عمدتاً در محل استعمال باقی می‌ماند و اثرات درمانی آن موضعی است.

متابولیسم و دفع 

• چون جذب سیستمیک کمی دارد، اکسید روی از طریق مسیرهای متابولیک کبدی تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.
• مقداری که از طریق خوراکی (بلع تصادفی) یا جذب ناچیز وارد بدن شود، همانند سایر املاح روی از طریق مسیرهای طبیعی روی در بدن (مانند مدفوع و تا حدی ادرار) دفع می‌شود.

منع مصرف زینک اکساید

۱. منع مصرف در بیماری

اکسید روی موضعی به دلیل مکانیسم اثر فیزیکی و جذب سیستمیک بسیار ناچیز، دارای موارد منع مصرف مطلق بسیار کمی است.

حساسیت مفرط:

• منع مصرف اصلی در بیماران با سابقه حساسیت مفرط یا واکنش آلرژیک شناخته شده به خود اکسید روی یا هر یک از مواد تشکیل‌دهنده موجود در فرمولاسیون موضعی (مانند لانولین یا پارافین) است.

زخم‌های عمیق و عفونت‌های حاد:

• اگرچه اکسید روی برای تحریکات سطحی استفاده می‌شود، اما معمولاً توصیه می‌شود که بر روی زخم‌های باز و عمیق، یا زخم‌های سوراخ شده استفاده نشود، مگر با نظر و دستور مستقیم پزشک. این احتیاط به دلیل احتمال محبوس کردن باکتری و کند کردن روند ترمیم طبیعی زخم‌های عمیق است.
• همچنین، در مورد عفونت‌های حاد پوستی در ناحیه استعمال، ابتدا باید عفونت تحت کنترل قرار گیرد، زیرا استفاده از پماد محافظ ممکن است رشد میکروارگانیسم‌ها را در محیط گرم و مرطوب تسهیل کند.

۲. بارداری و شیردهی

اکسید روی موضعی به طور کلی به عنوان یک داروی ایمن برای استفاده در دوران بارداری و شیردهی در نظر گرفته می‌شود.

بارداری:

• به دلیل اینکه اکسید روی پس از استفاده موضعی، جذب سیستمیک قابل توجهی ندارد، خطر آسیب به جنین در دوران بارداری بسیار پایین تلقی می‌شود. در واقع، بسیاری از محصولات موضعی حاوی اکسید روی از دسته‌بندی خاص بارداری مستثنی هستند یا به طور کلی ایمن شناخته می‌شوند. با این حال، همیشه توصیه می‌شود بیمار پیش از استفاده از هر محصول بدون نسخه با پزشک خود مشورت کند.

شیردهی:

• اطلاعات مستندی در مورد ترشح اکسید روی به شیر مادر وجود ندارد، اما با توجه به عدم جذب سیستمیک دارو از طریق پوست مادر، احتمال انتقال آن به شیر و تأثیر بر نوزاد بسیار کم است.
• نکته احتیاطی: اگر اکسید روی روی ناحیه سینه یا نوک پستان مادر استفاده شود، توصیه می‌شود که قبل از شیردهی، ناحیه به خوبی تمیز شود تا از بلع تصادفی توسط نوزاد جلوگیری شود.

۳. استفاده در کودکان

اکسید روی یکی از متداول‌ترین و ایمن‌ترین عوامل درمانی برای استفاده در نوزادان و کودکان است.

درمان بثورات پوشک:

• اکسید روی ماده اصلی در درمان و پیشگیری از بثورات پوشک در نوزادان و شیرخواران است و مصرف آن از روزهای اول تولد بلامانع است.

دوز و نحوه مصرف:

• برای کودکان، کرم، پماد یا خمیر اکسید روی باید به مقدار کافی و با سخاوت (لایه ضخیم) روی ناحیه آسیب دیده مالیده شود و این کار با هر بار تعویض پوشک تکرار گردد.

فرم پودری:

• استفاده از فرم‌های پودری اکسید روی نیاز به احتیاط دارد. باید مراقب بود که کودک بطری پودر را در دست نگیرد و هنگام استفاده، پودر به سمت مجاری تنفسی نوزاد یا کودک پاشیده نشود، زیرا استنشاق پودرهای موضعی می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند.

عوارض جانبی زینک اکساید

اکسید روی موضعی به طور کلی دارای مشخصات ایمنی بسیار بالایی است. عوارض جانبی آن معمولاً محدود به ناحیه استعمال هستند و واکنش‌های جدی نادر می‌باشند. به دلیل این ایمنی بالا و استفاده گسترده به عنوان یک محصول بدون نسخه، تعیین درصدهای دقیق و استاندارد شده برای عوارض جانبی آن در مطالعات بالینی بزرگ دشوار است، و اغلب عوارض گزارش شده در دسته‌بندی «شیوع نامشخص» قرار می‌گیرند.
با توجه به منابع بین‌المللی، عوارض جانبی اکسید روی موضعی به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

عوارض جانبی با شیوع نامشخص

این عوارض جانبی گزارش شده‌اند، اما فراوانی آن‌ها در کارآزمایی‌های بالینی کنترل شده به اندازه‌ای نیست که بتوان درصد دقیقی برای آن‌ها تعیین کرد. در عمل بالینی، بروز آن‌ها نادر است.

واکنش‌های حساسیت مفرط (آلرژیک):

• کهیر: بروز برجستگی‌های خارش‌دار روی پوست.
• خارش
• بثورات پوستی: ظهور ضایعات جلدی و قرمزی.
• علائم شدید آلرژیک: (بسیار نادر) شامل تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو، و دشواری در تنفس، که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارند.

واکنش‌های محل استعمال:

• تحریک پوستی موضعی: شامل قرمزی یا سوزش خفیف در ناحیه استعمال. این مورد اغلب ناشی از حساسیت به مواد جانبی فرمولاسیون (مانند مواد نگهدارنده یا اسانس‌ها) است نه خود اکسید روی.
• بدتر شدن بثورات پوشک: این حالت ممکن است در صورت وجود عفونت زمینه‌ای (مثل عفونت قارچی) یا عدم تمیز کردن صحیح پوست قبل از استفاده رخ دهد.

ملاحظات بالینی

• فقدان جذب سیستمیک: به دلیل جذب سیستمیک ناچیز اکسید روی موضعی، هیچ عارضه جانبی سیستمیک یا جدی مرتبط با تأثیر دارو بر اندام‌های داخلی (مانند اختلالات قلبی یا عصبی) گزارش نشده است. عوارض جانبی جدی معمولاً تنها در صورت بلع مقادیر زیاد رخ می‌دهند.
• تشخیص افتراقی: اگر بیمار پس از استفاده از اکسید روی دچار بثورات شدید شود، پزشک باید بین واکنش آلرژیک به خود دارو یا مواد جانبی آن، یا عوارض ناشی از عفونت‌های پوستی زمینه‌ای (که اکسید روی در پوشاندن آن‌ها موفق عمل نکرده است) تمایز قائل شود.
• احتیاط در بلع: اگرچه عوارض جانبی موضعی نادر هستند، اما بلع خوراکی تصادفی (به ویژه در کودکان) می‌تواند علائم گوارشی مانند درد شکم، تهوع و استفراغ ایجاد کند.

تداخلات دارویی زینک اکساید

اکسید روی موضعی به عنوان یک محافظ پوستی، به دلیل جذب سیستمیک بسیار ناچیز، به ندرت باعث تداخل دارویی جدی در سطح کل بدن می‌شود. با این حال، نکات زیر بیشتر مربوط به اشکال خوراکی عنصر روی هستند که آگاهی از آن‌ها برای جلوگیری از توصیه متقابل با سایر داروها برای پزشک ضروری است.

۱. تداخلات دارویی

تداخلات دارویی اصلی روی، شامل کاهش جذب داروهای خاص از دستگاه گوارش است. این امر در مورد بلع تصادفی مقدار زیادی از پماد یا کرم موضعی نیز باید در نظر گرفته شود.

آنتی‌بیوتیک‌ها:

روی می‌تواند با برخی آنتی‌بیوتیک‌ها پیوند تشکیل دهد و جذب آن‌ها از روده را کاهش دهد. این امر می‌تواند غلظت داروی ضد میکروبی در خون را کم کرده و اثربخشی درمان عفونت را کاهش دهد.

• آنتی‌بیوتیک‌های کینولون: مانند سیپروفلوکساسین، جذب آن‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
• آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین: مانند تتراسایکلین و دِمسیکلوکلین، جذب آن‌ها مختل می‌شود.
• سفالکسین: روی می‌تواند جذب این داروی ضد باکتری را کاهش دهد.

داروهای دیگر:

• پنی‌سیلامین: روی می‌تواند میزان پنی‌سیلامین جذب شده توسط بدن را کاهش دهد. پنی‌سیلامین داروی مورد استفاده در آرتریت روماتوئید و بیماری ویلسون است.
• کاربامازپین: روی می‌تواند باعث کاهش غلظت کاربامازپین (داروی ضد تشنج) در خون و به طور بالقوه کاهش کنترل تشنج شود.
• مهارکننده‌های انتقال دهنده اینتگراز: مانند دولوتگراویر و بیکتگراویر، روی می‌تواند جذب این داروهای ضد ویروسی مورد استفاده در درمان ایدز را کاهش داده و اثر بخشی آن‌ها را کم کند.
• راهکار بالینی: توصیه حیاتی برای پزشکان این است که بین مصرف داروهای خوراکی فوق و مکمل‌های روی، فاصله زمانی حداقل ۲ تا ۶ ساعت در نظر گرفته شود.

۲. تداخل با غذا

روی می‌تواند با برخی اجزای غذایی پیوند بخورد که می‌تواند جذب آن را کاهش دهد.

• غذاهای حاوی فیتات بالا: مصرف روی همراه با غذاهای سرشار از فیبر و فیتات‌ها (مانند سبوس، حبوبات و غلات کامل) می‌تواند جذب روی را کم کند.
• محصولات لبنی و غذاهای حاوی فسفر: کلسیم و فسفر موجود در محصولات لبنی ممکن است با روی برای جذب رقابت کرده و آن را کاهش دهند.
• راهکار بالینی: برای جذب بهینه مکمل‌های روی، توصیه می‌شود که ۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از مصرف غذاهای فوق استفاده شوند.

۳. تداخل در آزمایشات

• آزمایش سطح روی در خون: مصرف دوزهای بالای خوراکی روی می‌تواند بر غلظت واقعی روی در سرم تأثیر بگذارد، اگرچه تداخل مستقیم با فرم موضعی انتظار نمی‌رود.
• آزمایش سطح مس: مصرف طولانی مدت و با دوز بالا از روی (خوراکی) می‌تواند جذب مس را مختل کرده و منجر به کمبود مس در بدن شود. این امر در نتایج آزمایش‌های خون با کاهش سطح مس منعکس می‌شود و می‌تواند باعث کم‌خونی و علائم عصبی شود.

هشدار ها زینک اکساید

۱. هشدارهای مربوط به وضعیت پوست و محل استعمال

• عفونت‌های پوستی: اکسید روی درمان عفونت‌های باکتریایی یا قارچی نیست. در صورت وجود عفونت پوستی فعال (مانند کاندیدیازیس یا عفونت باکتریایی) در ناحیه درمان، استفاده از اکسید روی ممکن است وضعیت را پنهان کند یا روند درمان را با مشکل مواجه سازد. ابتدا باید عفونت با داروهای اختصاصی درمان شود.
• زخم‌های باز و شدید: اکسید روی نباید روی زخم‌های عمیق، زخم‌های باز یا سوختگی‌های درجه بالا استفاده شود، مگر با توصیه صریح پزشک. کاربرد آن برای تحریکات جزئی و محافظت پوست سالم است.
• ضایعات ترشح‌دار: در مورد ضایعات پوستی حاد همراه با ترشح فراوان، استفاده از پماد غلیظ ممکن است ترشحات را حبس کرده و وضعیت را بدتر کند. توصیه می‌شود برای این نوع ضایعات، از اشکال خشک‌کننده مناسب‌تر (مانند لوسیون کالامین یا محلول‌های خشک‌کننده) استفاده شود.

۲. احتیاطات مصرف عمومی و ایمنی

• فقط برای استعمال خارجی: به بیمار تأکید کنید که این دارو فقط برای مصرف موضعی است و نباید خورده شود. در صورت بلع تصادفی (به ویژه در کودکان)، باید فوراً با مرکز کنترل مسمومیت تماس گرفته شود.
• اجتناب از تماس چشمی و مخاطی: از تماس پماد یا کرم با چشم‌ها، داخل بینی و دهان اجتناب شود. در صورت تماس تصادفی با چشم، باید ناحیه را با مقدار زیادی آب سرد شستشو داد.
• عدم پوشاندن محکم: معمولاً نیازی به پوشاندن ناحیه با باند یا پانسمان محکم نیست، مگر اینکه پزشک دستور داده باشد. استفاده از یک لایه محافظ ساده کافی است.
• احتیاط در مورد مواد جانبی: برخی فرمولاسیون‌های اکسید روی حاوی مواد افزودنی مانند لانولین، الکل سیتواستئاریل یا پارافین هستند. این مواد ممکن است در برخی بیماران (مانند افراد دارای پوست حساس) واکنش‌های آلرژیک موضعی یا درماتیت تماسی ایجاد کنند.

۳. هشدارهای مرتبط با عدم پاسخ به درمان

• مدت زمان بهبود: اگر علائم تحریک یا بثورات پوستی پس از ۷ روز استفاده منظم و صحیح از اکسید روی بهبود نیافت، بدتر شد، یا در عرض چند روز پس از بهبودی دوباره عود کرد، بیمار باید برای ارزیابی مجدد و تشخیص‌های افتراقی به پزشک مراجعه کند. عدم پاسخ می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای (مانند عفونت قارچی یا باکتریایی) باشد که نیازمند درمان اختصاصی است.

۴. هشدار مخصوص فرمولاسیون‌های چرب

• خطر اشتعال پذیری: پزشکان باید آگاه باشند که برخی پمادها و کرم‌های حاوی مقادیر بالای مواد چرب (مانند پارافین یا وازلین) که در ساختار اکسید روی استفاده می‌شوند، در صورت تماس با پارچه، لباس یا ملافه می‌توانند خطر اشتعال‌پذیری را افزایش دهند. به بیماران باید در مورد دور نگه داشتن این لباس‌ها و ملافه‌ها از آتش باز یا منابع حرارتی هشدار داده شود.

توصیه های دارویی زینک اکساید

۱. توصیه‌های دارویی بیمار (راهنمای مصرف)

پزشک باید نکات زیر را برای بیمار یا مراقب وی به روشنی توضیح دهد:

• فقط مصرف موضعی: به بیمار تأکید کنید که این دارو فقط برای استفاده روی پوست است و به هیچ عنوان نباید از راه دهان خورده شود.
• نحوه استعمال:

1. دست‌ها را قبل و بعد از استفاده بشویید.
2. ناحیه آسیب‌دیده را به آرامی با آب ملایم و صابون تمیز کرده و کاملاً خشک کنید. (خشک کردن کامل پوست حیاتی است)
3. یک لایه نازک تا ضخیم از پماد، کرم یا خمیر را روی ناحیه بمالید و به آرامی ماساژ دهید تا ناحیه به خوبی پوشانده شود.
4. برای بثورات پوشک، پماد را با هر بار تعویض پوشک (به ویژه در زمان خواب) استفاده کنید.

• احتیاطات حین استفاده:

1. از تماس دارو با چشم‌ها، بینی یا دهان خودداری کنید. در صورت تماس چشمی، فوراً با آب فراوان شستشو دهید.
2. در صورت استفاده از پودر موضعی، از پاشیدن آن در هوا و استنشاق توسط کودک یا خودتان اجتناب کنید.
3. نشانه‌های توقف مصرف و مراجعه به پزشک:
4. اگر وضعیت پوست پس از ۷ روز بهبود نیافت یا بدتر شد، به پزشک اطلاع دهید.
5. در صورت بروز علائم عفونت (مانند قرمزی شدید، تورم، ترشحات چرکی یا گرمای شدید در محل)، مصرف را قطع کرده و فوراً به پزشک مراجعه کنید.
6. در صورت بروز علائم واکنش حساسیتی (مانند کهیر، خارش شدید، یا تورم صورت)، به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید.

• نحوه نگهداری: دارو را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی و در دمای اتاق نگهداری کنید.

۲. توصیه‌های دارویی مخصوص پزشک (نکات بالینی)

پزشکان باید هنگام تجویز یا توصیه اکسید روی به نکات زیر توجه کنند:

تشخیص افتراقی ضایعات:

• قبل از توصیه اکسید روی برای بثورات پوشک یا تحریکات مزمن، وجود عفونت‌های قارچی (کاندیدیازیس) یا باکتریایی را رد کنید. اکسید روی عامل ضد قارچ نیست و عفونت‌های ثانویه باید با داروهای اختصاصی درمان شوند.

جذب و دوز دارو:

• تأکید کنید که جذب اکسید روی از طریق پوست سالم ناچیز است و احتمال عوارض سیستمیک (کل بدن) یا تداخلات دارویی از طریق مصرف موضعی بسیار پایین است.
• برای درمان بثورات پوشک، کاربرد یک لایه ضخیم و محافظ نسبت به مالش شدید ارجحیت دارد.

مدیریت تداخلات دارویی (مکمل خوراکی):

• در بیمارانی که مکمل‌های خوراکی روی مصرف می‌کنند، به ویژه در حین مصرف آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند تتراسایکلین‌ها یا کینولون‌ها (مانند سیپروفلوکساسین)، به طور جدی توصیه کنید که زمان مصرف این داروها را حداقل ۲ تا ۶ ساعت از هم فاصله دهند تا از کاهش جذب آنتی‌بیوتیک جلوگیری شود.

احتیاط در زخم‌ها:

• از تجویز اکسید روی روی زخم‌های عمیق، سوراخ شده یا سوختگی‌های جدی خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث محبوس شدن آلودگی و اختلال در ترمیم شود.

فرمولاسیون‌ها و مواد جانبی:

• به نوع فرمولاسیون (کرم، پماد، خمیر) توجه کنید. خمیرها معمولاً محافظت قوی‌تری دارند.
• در بیمارانی که سابقه حساسیت به مواد جانبی مانند لانولین یا پارافین دارند، یک محصول با فرمولاسیون ساده‌تر توصیه کنید.

خطر بالقوه آتش‌سوزی:

• هنگام تجویز پمادهای چرب حاوی اکسید روی، به بیماران در مورد خطر بالقوه افزایش اشتعال‌پذیری لباس‌ها و ملافه‌ها در صورت آغشته شدن به پماد هشدار دهید و از نزدیک شدن به شعله باز یا سیگار کشیدن در رختخواب خودداری کنند.