تلمیزارتان چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

قرص تلمیک محصول شرکت اکتوورکو

معرفی تلمیزارتان

تلمیزارتان یک داروی ضد فشار خون از دسته مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II است که باعث گشاد شدن عروق و کاهش فشار خون می‌شود. این دارو معمولاً برای مدیریت فشار خون بالا (هایپرتانسیون) و کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی تجویز می‌شود.

 

موارد مصرف تلمیزارتان

• کنترل فشار خون بالا
• کاهش خطر حمله قلبی و سکته در بیماران پرخطر
• محافظت از عملکرد کلیه در بیماران دیابتی

موارد بالینی مرتبط با تلمیزارتان

• تجویز در بیماران مبتلا به فشار خون مقاوم
• قابل استفاده در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که در معرض آسیب کلیوی هستند
• گزینه جایگزین در افرادی که به مهارکننده‌های ACE (مثل کاپتوپریل) حساسیت دارند
• قابل استفاده در درمان ترکیبی با داروهای مدر (دیورتیک‌ها) مثل هیدروکلروتیازید

 

اثربخشی و آمار درباره تلمیزارتان

• مطالعات نشان می‌دهند که تلمیزارتان باعث کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک به‌طور متوسط 8-12 میلی‌متر جیوه می‌شود
• در بیماران پرخطر، مصرف تلمیزارتان خطر سکته مغزی را تا 25% و بیماری‌های قلبی را تا 20% کاهش می‌دهد
• در مقایسه با سایر ARBها، تلمیزارتان نیمه‌عمر طولانی‌تری (حدود 24 ساعت) دارد و یک‌بار در روز مصرف می‌شود

 

مقدار مصرف تلمیزارتان بر اساس بیماری و گروه سنی

فشار خون بالا :

• بزرگسالان: 20 تا 80 میلی‌گرم یک‌بار در روز
• کودکان زیر 18 سال: ایمنی و اثربخشی اثبات نشده

پیشگیری از بیماری‌های قلبی-عروقی:

80 میلی‌گرم یک‌بار در روز برای بیماران پرخطر (دیابت، سابقه سکته، بیماری قلبی)

 

خطرات مرتبط با مصرف طولانی‌مدت تلمیزارتان

• افزایش سطح پتاسیم خون (هایپرکالمی)
• کاهش عملکرد کلیه، به‌ویژه در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه
• افت فشار خون بیش‌ازحد

 

مکانیسم اثر تلمیزارتان به زبان ساده

تلمیزارتان گیرنده‌های آنژیوتانسین II را که عامل تنگ شدن عروق و افزایش فشار خون هستند، مسدود می‌کند. با این کار، عروق گشاد شده و فشار خون کاهش می‌یابد. این دارو همچنین به محافظت از قلب و کلیه‌ها کمک می‌کند.

 

عوارض جانبی تلمیزارتان و مدیریت آن‌ها

عوارض شایع (1-10%)

• سرگیجه: آهسته بلند شوید، مصرف مایعات کافی داشته باشید
• سردرد: معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود
• افت فشار خون: با تغییر وضعیت بدن به آهستگی، از افت ناگهانی جلوگیری کنید

عوارض نادر اما جدی (<1%)

• نارسایی کلیه: بررسی منظم کراتینین و GFR لازم است
• هیپرکالمی: محدود کردن مصرف پتاسیم (مثل موز، پرتقال) ضروری است
• واکنش‌های آلرژیک شدید: در صورت تورم صورت و زبان، فوراً به پزشک مراجعه کنید

 

تداخلات دارویی تلمیزارتان

• NSAIDs (ایبوپروفن، ناپروکسن): کاهش اثر ضد فشار خون و افزایش خطر نارسایی کلیه
• دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم (اسپیرونولاکتون): افزایش پتاسیم خون
• لیتیوم: افزایش سطح سرمی لیتیوم و خطر سمیت

 

تداخلات تلمیزارتان با غذا

• غذا تأثیری بر جذب دارو ندارد اما توصیه می‌شود در یک زمان مشخص مصرف شود
• مصرف زیاد نمک، اثر دارو را کاهش می‌دهد

 

منع مصرف تلمیزارتان

• در بارداری (به‌ویژه سه‌ماهه دوم و سوم)
• در بیماران با تنگی شدید شریان کلیوی
• در نارسایی شدید کبدی

 

توصیه‌های دارویی و نحوه مصرف تلمیزارتان

• بهترین زمان مصرف: یک‌بار در روز، هر روز در یک ساعت مشخص
• شروع اثر: 2 ساعت پس از مصرف
• مدت اثر: تا 24 ساعت
• فراموشی مصرف: در اسرع وقت مصرف کنید، اما اگر به دوز بعدی نزدیک هستید، از مصرف دوز دوبرابر اجتناب کنید و داروی خود طبق زمان معمول مصرف کنید

 

شرایط نگهداری تلمیزارتان

• در دمای اتاق (°20-25 سانتیگراد) و دور از رطوبت و نور مستقیم نگهداری شود
• دور از دسترس کودکان باشد

آموزش به خانواده و مراقبین بیمار

• بیمار را تشویق کنید که فشار خون خود را به‌طور منظم چک کند
• در صورت سرگیجه یا افت فشار خون شدید، بیمار را به حالت خوابیده قرار دهید
• از مصرف غذاهای پرنمک یا مکمل‌های پتاسیم خودداری کنید

 

مراقبت‌های پس از درمان و نکات تکمیلی

• بعد از شروع مصرف هر ماه فشار خون کنترل شود
• بررسی‌های منظم عملکرد کلیوی (کراتینین) و الکترولیت‌ها (پتاسیم) توصیه می‌شود
• از قطع ناگهانی دارو خودداری کنید، زیرا ممکن است فشار خون به‌طور ناگهانی افزایش یابد

 

سؤالات متداول درباره تلمیزارتان

تلمیزارتان در مقایسه با سایر ARBها (مثل لوزارتان و والزارتان) چه تفاوتی در قدرت و اثربخشی دارد؟

تلمیزارتان دارای نیمه‌عمر طولانی‌تری است (~24 ساعت) و باعث مهار پایدارتر گیرنده‌های آنژیوتانسین II می‌شود.

آیا تلمیزارتان می‌تواند جایگزین مهارکننده‌های ACE در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی شود؟

بله، در بیمارانی که عدم تحمل به ACEi دارند (مثلاً به دلیل سرفه خشک)، می‌توان از تلمیزارتان به عنوان جایگزین استفاده کرد.

تلمیزارتان چه تأثیری بر روی دفع پروتئین در بیماران مبتلا به نفروپاتی دیابتی دارد؟

باعث کاهش پروتئینوری می‌شود و به تأخیر در پیشرفت نارسایی کلیوی کمک می‌کند

چه بیمارانی بیشترین سود را از مصرف تلمیزارتان می‌برند؟

بیماران مبتلا به فشار خون مقاوم، دیابت همراه با نفروپاتی، و افراد با خطر بالای بیماری‌های قلبی-عروقی

آیا تلمیزارتان برای بیمارانی که فشار خون نوسانی دارند، مناسب است؟

بله، به دلیل نیمه‌عمر طولانی، اثر ضد فشار خون پایدارتری دارد و نوسانات فشار را کاهش می‌دهد

آیا مصرف همزمان تلمیزارتان و NSAIDs (مثل ایبوپروفن) توصیه می‌شود؟

خیر، می‌تواند اثرات ضد فشار خون را کاهش داده و خطر نارسایی کلیوی را افزایش دهد

تداخل تلمیزارتان با دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم چیست؟

باعث افزایش پتاسیم خون شده و خطر هایپرکالمی را افزایش می‌دهد

آیا تلمیزارتان باعث سرفه (مثل مهارکننده‌های ACE) می‌شود؟

خیر، چون تأثیری بر آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) ندارد

بیماری که تلمیزارتان مصرف می‌کند، دچار سرگیجه شدید شده است. علت چیست؟

افت فشار خون، خصوصاً پس از مصرف اولین دوز یا هنگام تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده

بهترین زمان مصرف تلمیزارتان چه زمانی است؟

به طور کلی بهترین زمان مصرف تلمیزارتان هر روز در ساعت ثابت است(مثلا صبح بعد از بیدار شدن یا شب قبل از خواب). اگر دارو باعث سرگیجه یا افت فشار شود، بهتر است شب مصرف شود

آیا تلمیزارتان می‌تواند در بیمارانی که نارسایی کلیوی دارند، استفاده شود؟

بله، اما باید سطح کراتینین و پتاسیم نظارت شود

حداکثر دوز مجاز روزانه تلمیزارتان چقدر است؟

80 میلی‌گرم در روز

آیا مصرف تلمیزارتان در بارداری مجاز است؟

خیر، در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری منع مصرف دارد و ممکن است باعث ناهنجاری‌های جنینی شود

در صورت مصرف بیش از حد تلمیزارتان، چه اقداماتی لازم است؟

مانیتورینگ فشار خون، جبران حجم مایعات و در صورت نیاز وازوپرسورها

آیا تلمیزارتان روی عملکرد کبدی اثر دارد؟

به ندرت، اما در بیماران با مشکلات شدید کبدی باید با احتیاط مصرف شود

آیا در بیماران مبتلا به نقرس مصرف تلمیزارتان مشکلی دارد؟

برخلاف دیورتیک‌ها، معمولاً سطح اسید اوریک را افزایش نمی‌دهد و گزینه بهتری است

آیا تلمیزارتان باعث افزایش قند خون در بیماران دیابتی می‌شود؟

خیر، حتی می تواند باعث افزایش حساسیت به انسولین در بیماران دیابتی شود

آیا تلمیزارتان نیاز به تنظیم دوز در سالمندان دارد؟

خیر، اما باید از نظر افت فشار خون وضعیت بیمار ارزیابی شود

تفاوت تلمیزارتان با داروی مشابه آزیل‌سارتان چیست؟

آزیل‌سارتان نیمه‌عمر طولانی‌تری دارد و متابولیسم فعال‌تری نشان داده است

آیا می‌توان تلمیزارتان را به‌صورت ترکیبی با دیورتیک‌ها تجویز کرد؟

بله، ترکیب آن با هیدروکلروتیازید (HCTZ) رایج است و باعث کنترل بهتر فشار خون می‌شود

در بیمار مبتلا به هایپرکالمی، مصرف تلمیزارتان توصیه می‌شود؟

خیر، خطر افزایش بیشتر پتاسیم خون وجود دارد

اگر بیماری فراموش کند دوز تلمیزارتان را مصرف کند، چه کاری باید انجام دهد؟

اگر مصرف دوز روزانه را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را استفاده کنید. اگر زمانی متوجه عدم مصرف دوز روزانه شدید که به نوبت دوز بعدی نزدیک تر هستید، دوز قبلی را استفاده نکرده و داروی خود را طبق زمان معمول مصرف کنید

آیا تلمیزارتان می‌تواند باعث افسردگی یا تغییرات خلقی شود؟

به ندرت، اما در برخی مطالعات تأثیرات جزئی بر خلق‌وخو گزارش شده است

آیا مصرف همزمان تلمیزارتان و مهارکننده‌های SGLT2 در دیابت ایمن است؟

بله، حتی می‌تواند فواید کلیوی و قلبی بیشتری داشته باشد

آیا تلمیزارتان می‌تواند روی عملکرد تیروئید تأثیر بگذارد؟

شواهدی از اثر مستقیم بر هورمون‌های تیروئیدی وجود ندارد

چه مدت بعد از شروع تلمیزارتان می‌توان انتظار کاهش فشار خون را داشت؟

حداکثر اثر طی 2 تا 4 هفته ظاهر می شود

آیا می‌توان تلمیزارتان را در بیماران دارای مشکلات کبدی تجویز کرد؟

در بیماران با نارسایی شدید کبدی باید احتیاط کرد و دوز تنظیم شود.

آیا تلمیزارتان روی الکتروکاردیوگرام (ECG) اثری دارد؟

معمولاً خیر، اما در صورت ایجاد هایپرکالمی، ممکن است تغییرات مشاهده شود

آیا می‌توان تلمیزارتان را در بیمارانی که جراحی دارند، قطع کرد؟

بهتر است قبل از جراحی بزرگ، مصرف آن بررسی شود تا خطر افت فشار خون حین جراحی کاهش یابد

چه نوع داروهایی بیشترین احتمال تداخل را با تلمیزارتان دارند؟

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، مهارکننده‌های مستقیم رنین (آلیسکیرن)، و دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف تلمیزارتان

تلمیزارتان، که با نام ژنریک Telmisartan شناخته می‌شود، دارویی از دسته مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARB) است. این دارو با مهار انتخابی گیرنده نوع ۱ آنژیوتانسین II (AT1) در بافت‌های مختلف، اثرات تنگ کننده عروق و تحریک کننده ترشح آلدوسترون آنژیوتانسین II را مسدود می‌کند. نیمه عمر طولانی (حدود ۲۴ ساعت) و لیپوفیلی بالا، تلمیزارتان را به گزینه‌ای مؤثر برای کنترل فشار خون در طول ۲۴ ساعت، به‌ویژه در ساعات اولیه صبح، تبدیل کرده است.

موارد مصرف تایید شده 
موارد مصرف تایید شده تلمیزارتان که از نظر بالینی برای پزشکان کاربردی است، شامل موارد زیر می‌شود:

۱. درمان فشار خون بالا

• تلمیزارتان برای درمان فشار خون بالا در بزرگسالان و کودکان (در برخی موارد) کاربرد دارد.
• توضیحات کاربردی بالینی: کاهش فشار خون با تلمیزارتان، ریسک بروز پیامدهای قلبی-عروقی کشنده و غیر کشنده، عمدتاً سکته‌های مغزی و سکته‌های قلبی را کاهش می‌دهد. به دلیل نیمه عمر طولانی، مصرف روزانه یک بار آن کنترل پایداری بر فشار خون ایجاد می‌کند. پزشک باید در نظر داشته باشد که کنترل فشار خون بالا بخشی از مدیریت جامع ریسک قلبی-عروقی است که شامل کنترل چربی، مدیریت دیابت، درمان ضد ترومبوتیک، ترک سیگار و تغییرات رژیم غذایی نیز می‌شود.

۲. کاهش ریسک قلبی-عروقی

• این دارو برای کاهش ریسک مرگ، سکته مغزی یا سکته قلبی در بزرگسالان ۵۵ سال یا مسن‌تر که دارای بیماری‌های قلبی-عروقی (مانند بیماری عروق کرونر، سابقه سکته مغزی یا بیماری شریان محیطی) یا دیابت نوع ۲ همراه با آسیب عضو هدف هستند، اندیکاسیون دارد.
• توضیحات کاربردی بالینی: این اندیکاسیون عمدتاً برای بیمارانی در نظر گرفته می‌شود که به دلیل عدم تحمل داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACEIs) نمی‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. تلمیزارتان با مکانیسم مشابه به محافظت از سیستم قلبی-عروقی کمک می‌کند. در این بیماران، دوز معمولاً ۸۰ میلی‌گرم یک بار در روز است و پایش فشار خون توصیه می‌شود؛ در صورت نیاز، تعدیل سایر داروهای کاهش‌دهنده فشار خون الزامی است.

موارد مصرف خارج از برچسب
استفاده‌های خارج از برچسب از تلمیزارتان که شواهد بالینی از آن حمایت می‌کند و می‌تواند برای پزشکان مفید باشد:

۱. نفروپاتی دیابتی (به ویژه برای کاهش آلبومینوری)

• تلمیزارتان اغلب به عنوان یک درمان مؤثر برای نفروپاتی دیابتی (آسیب کلیوی ناشی از دیابت)، به‌ویژه در بیماران مبتلا به پرفشاری خون و دیابت نوع ۲، استفاده می‌شود تا پیشرفت بیماری کلیوی را کند کرده و آلبومینوری را کاهش دهد.
• توضیحات کاربردی بالینی: مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II مانند تلمیزارتان با کاهش فشار داخل گلومرولی کلیه، به طور مستقیم اثرات محافظتی کلیوی (نفروپروتکتیو) دارند. این اثر محافظتی فراتر از صرفاً کاهش فشار خون است. در بیماران دیابتی نوع ۲ با فشار خون بالا، این دارو برای کاهش میزان دفع آلبومین از ادرار و جلوگیری از پیشرفت میکروآلبومینوری به ماکروآلبومینوری می‌تواند تجویز شود. پایش منظم نسبت آلبومین به کراتینین ادرار برای ارزیابی اثربخشی این درمان ضروری است.

۲. اثر تعدیل کننده بر گیرنده  PPAR gamma

• برخی مطالعات نشان داده‌اند که تلمیزارتان، به طور منحصر به فردی در مقایسه با سایر مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II، دارای فعالیت آگونیست جزئی بر گیرنده پرولیفراتور پراکسی زوم فعال شده گاما است.
• توضیحات کاربردی بالینی: این ویژگی ممکن است بر متابولیسم کربوهیدرات و چربی تأثیر بگذارد، به طوری که در مدل‌های حیوانی، سطوح گلوکز، انسولین و تری گلیسیرید را کاهش داده است. اگرچه این یک اندیکاسیون درمانی رسمی نیست، این یافته می‌تواند توضیح‌دهنده برخی از مزایای متابولیک مشاهده شده تلمیزارتان در بیماران دیابتی باشد و آن را برای بیمارانی که ترکیبی از فشار خون بالا و سندرم متابولیک دارند، به یک انتخاب جذاب تبدیل کند.

مکانیسم اثر تلمیزارتان

تلمیزارتان یک داروی مؤثر از دسته مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II است که نه تنها برای درمان فشار خون بالا، بلکه به دلیل خواص منحصر به فرد فارماکولوژیک، برای کاهش ریسک قلبی-عروقی نیز اهمیت بالینی دارد. مکانیسم اصلی تلمیزارتان، مهار سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون است که نقش کلیدی در تنظیم فشار خون دارد:

• مسدود کردن گیرنده آنژیوتانسین II تیپ ۱: تلمیزارتان با تمایل بالا و انتخاب‌گری زیاد، به صورت انتخابی گیرنده‌های آنژیوتانسین II تیپ ۱ را مسدود می‌کند. آنژیوتانسین II اصلی‌ترین عامل فشارزا در سیستم رنین-آنژیوتانسین است که اثرات خود را عمدتاً از طریق این گیرنده‌ها اعمال می‌کند. با مسدود شدن گیرنده‌ها، تلمیزارتان از اثرات آنژیوتانسین II، شامل تنگ شدن عروق، تحریک ترشح آلدوسترون، تحریک قلبی و بازجذب سدیم کلیوی جلوگیری می‌کند. این مهار منجر به گشاد شدن عروق و کاهش فشار خون می‌شود.
• تفاوت با مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین: برخلاف مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، تلمیزارتان آنزیم مبدل آنژیوتانسین را مهار نمی‌کند؛ بنابراین، تأثیری بر تجزیه برادی‌کینین (که یکی از دلایل سرفه خشک ناشی از داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین است) ندارد.
• آگونیست جزئی گیرنده پراکسی زوم فعال شده تکثیرکننده گاما: یک ویژگی منحصر به فرد تلمیزارتان، فعالیت آگونیستی جزئی آن بر روی گیرنده هسته‌ای پراکسی زوم فعال شده تکثیرکننده گاما است. این گیرنده در تنظیم متابولیسم گلوکز و چربی نقش دارد. این اثر ممکن است مزایای متابولیکی اضافی مانند افزایش حساسیت به انسولین و کاهش فیبروز قلبی-عروقی و آسیب اندوتلیال را برای تلمیزارتان، به ویژه در بیماران مبتلا به سندرم متابولیک یا دیابت نوع ۲، به همراه داشته باشد.

فارماکوکینتیک تلمیزارتان

مشخصات فارماکوکینتیک تلمیزارتان به دلیل نیمه عمر طولانی و لیپوفیلی بالا، آن را از بسیاری از داروهای هم‌خانواده متمایز می‌کند:

• جذب و زیست دسترسی: تلمیزارتان پس از مصرف خوراکی به سرعت جذب می‌شود، اما میزان جذب آن متغیر است. میانگین زیست دسترسی مطلق حدود ۵۰ درصد است. مصرف غذا از نظر بالینی تأثیر قابل توجهی بر عملکرد آن ندارد، بنابراین می‌توان آن را همراه یا بدون غذا مصرف کرد.
• اتصال پروتئینی و توزیع: این دارو دارای لیپوفیلی بسیار بالایی است که منجر به نفوذ عالی در بافت‌ها می‌شود. به بیش از ۹۹.۵ درصد به پروتئین‌های پلاسما، عمدتاً آلبومین و آلفا-۱ اسید گلیکوپروتئین، متصل می‌شود. حجم توزیع بالایی (حدود ۵۰۰ لیتر) دارد که نشان‌دهنده توزیع گسترده آن در بافت‌ها است.
• متابولیسم و دفع: تلمیزارتان به طور عمده از طریق کونژوگاسیون به یک آسیل گلوکورونید غیرفعال در کبد متابولیزه می‌شود. گلوکورونید غیرفعال، تنها متابولیتی است که در پلاسما و ادرار انسان شناسایی شده است. بیش از ۹۷ درصد دوز تجویز شده به صورت تغییر نیافته از طریق صفرا و مدفوع دفع می‌شود و دفع کلیوی آن ناچیز است. این مشخصه آن را به گزینه‌ای مناسب برای بیمارانی با اختلال خفیف تا متوسط کلیوی تبدیل می‌کند.
• نیمه عمر حذف: تلمیزارتان طولانی‌ترین نیمه عمر حذفی را در میان داروهای مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین II دارد که تقریباً ۲۴ ساعت است. این نیمه عمر طولانی، کنترل فشار خون را در طول ۲۴ ساعت کامل، به‌ویژه در ساعات اولیه صبح (زمانی که ریسک حوادث قلبی-عروقی بالاتر است)، تضمین می‌کند و از این رو برای مصرف یک بار در روز بسیار مناسب است.
• اثر کاهش فشار خون: بیشترین اثر کاهش فشار خون معمولاً پس از ۴ هفته درمان به دست می‌آید.

منع مصرف تلمیزارتان

۱. موارد منع مصرف در بیماری
استفاده از تلمیزارتان در برخی شرایط پزشکی به دلیل ریسک عوارض جانبی شدید یا عدم تحمل دارو، ممنوع است:

• حساسیت شدید: منع مصرف مطلق در بیمارانی که سابقه حساسیت شدید، از جمله واکنش‌های آنافیلاکسی یا آنژیوادم به تلمیزارتان یا هر یک از اجزای فرمولاسیون دارو دارند.
• انسداد مجاری صفراوی: به دلیل دفع عمده تلمیزارتان از طریق صفرا، این دارو در بیماران مبتلا به انسداد مجاری صفراوی شدید (کولستاز) یا اختلال شدید کبدی منع مصرف دارد. تجمع دارو می‌تواند منجر به افزایش شدید غلظت پلاسمایی و عوارض جانبی گردد.
• استفاده همزمان با آلیسکیرن در بیماران خاص: منع مصرف مطلق در بیمارانی که مبتلا به دیابت شیرین یا اختلال کلیوی متوسط تا شدید (با نرخ فیلتراسیون گلومرولی کمتر از ۶۰ میلی‌لیتر در دقیقه) هستند و به صورت همزمان از داروی آلیسکیرن (یک مهارکننده مستقیم رنین) استفاده می‌کنند. ترکیب این دو دارو خطر بروز افت فشار خون، هایپرکالمی و بدتر شدن عملکرد کلیه را به شدت افزایش می‌دهد.
• تنگی شریان کلیوی دوطرفه: در بیماران مبتلا به تنگی دوطرفه شریان کلیوی یا تنگی شریان کلیوی در یک کلیه منفرد، استفاده از تلمیزارتان (و سایر داروهای مسدود کننده سیستم رنین-آنژیوتانسین) منع مصرف نسبی تا مطلق دارد. مهار آنژیوتانسین II در این بیماران می‌تواند جریان خون کلیوی و نرخ فیلتراسیون گلومرولی را به شدت کاهش دهد و منجر به نارسایی حاد کلیه شود.

۲. موارد منع مصرف در بارداری و شیردهی
استفاده از تلمیزارتان در دوران بارداری و شیردهی به دلایل زیر اکیداً ممنوع است:

• بارداری: تلمیزارتان در تمام سه ماهه‌های بارداری منع مصرف دارد.
• سه ماهه اول: در معرض قرارگیری در اوایل بارداری اگرچه با ریسک کمتری همراه است، اما همچنان ریسک مشخصی را نشان می‌دهد.
• سه ماهه‌های دوم و سوم: مصرف تلمیزارتان در این دوران با آسیب‌های شدید و بالقوه کشنده به جنین همراه است. این آسیب‌ها شامل آسیب کلیوی جنین، کاهش حجم مایع آمنیوتیک، هیپوپلازی ریوی، بدشکلی‌های اسکلتی، و مرگ جنین هستند. در صورت تشخیص بارداری، پزشک باید بلافاصله مصرف تلمیزارتان را قطع کرده و درمان جایگزین مناسب را آغاز کند.
• شیردهی: به دلیل فقدان داده‌های کافی در مورد ترشح تلمیزارتان در شیر مادر و احتمال بروز عوارض جانبی جدی در نوزاد شیرخوار، استفاده از این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود و منع مصرف دارد. پزشکان باید تصمیم بگیرند که یا شیردهی قطع شود یا دارو، با در نظر گرفتن اهمیت دارو برای مادر.

۳. موارد منع مصرف در کودکان

• کودکان زیر ۱ سال: تلمیزارتان به دلیل ریسک تأثیرات نامطلوب بر رشد کلیه در دوران حساس رشد، در نوزادان و کودکان زیر ۱ سال اکیداً منع مصرف دارد.
• کودکان بزرگتر: در برخی منابع بین‌المللی، تلمیزارتان برای درمان فشار خون بالا در کودکان ۶ سال و بالاتر توصیه شده است، اما باید با احتیاط فراوان و تنها در مواردی که سایر گزینه‌های درمانی مناسب نباشند، تجویز شود. به طور کلی، استفاده از این دارو در جمعیت اطفال کمتر از ۶ سال به دلیل عدم وجود داده‌های کافی و ریسک‌های بالقوه منع مصرف دارد.

عوارض جانبی تلمیزارتان

۱. عوارض جانبی با شیوع شایع (بیشتر یا مساوی ۱ درصد)
این عوارض جانبی معمولاً خفیف هستند و شیوع آن‌ها به طور کلی مشابه یا اندکی بالاتر از گروه دارونما است:

دستگاه تنفسی:

• عفونت دستگاه تنفسی فوقانی: شیوع حدود ۷ درصد
• سینوزیت: شیوع بین ۲ تا ۳ درصد

عضلانی-اسکلتی:

• کمردرد: شیوع حدود ۳ درصد
• درد عضلانی: شیوع بین ۱ تا ۳ درصد

سیستم عصبی:

• سردرد: شیوع بین ۱ تا ۴.۵ درصد (توجه شود که این عارضه اغلب در بیماران فشار خونی که دارونما مصرف می‌کنند نیز شایع است)
• سرگیجه: شیوع حدود ۲ تا ۴.۴ درصد

عفونت‌ها:

• عفونت مجاری ادراری: شیوع بین ۱ تا ۳ درصد

۲. عوارض جانبی با شیوع کمتر شایع (بیشتر از ۰.۱ درصد و کمتر از ۱ درصد)
این عوارض نادرتر هستند و شامل موارد زیر می‌باشند که نیازمند توجه بالینی بیشتر هستند:

قلبی-عروقی:

• افت فشار خون وضعیتی: شیوع ۰.۹ درصد
• کندی ضربان قلب: شیوع ۰.۶ درصد

پوستی و واکنش‌های حساسیتی:

• خارش یا راش: شیوع ۰.۷ درصد
• آنژیوادم (اگرچه نادر، اما یک عارضه جدی است)

دستگاه گوارش:

• خشکی دهان: شیوع ۰.۴ درصد
• ناراحتی معده یا نفخ: شیوع حدود ۰.۸ درصد

سایر موارد:

• کم‌خونی: شیوع ۰.۸ درصد

• هایپرکالمی (افزایش پتاسیم خون): این عارضه در مطالعاتی با بیماران قلبی-عروقی با شیوع ۰.۷ درصد گزارش شده است، اما در بیمارانی با اختلال کلیوی یا مصرف همزمان دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم ریسک بالاتری دارد
• نارسایی کلیوی و افزایش کراتینین خون: شیوع کمتر از ۰.۱ درصد (اگرچه در بیماران مستعد، به ویژه با تنگی شریان کلیوی، می‌تواند جدی باشد)
• افزایش آنزیم‌های کبدی (گذرا): شیوع کمتر از ۰.۵ درصد

۳. عوارض جانبی نادر یا پس از عرضه به بازار
این عوارض شیوعی کمتر از ۰.۱ درصد دارند یا پس از ورود دارو به بازار گزارش شده‌اند:

• کبدی: یرقان و نارسایی کبدی (بسیار نادر)
• خونی: کاهش پلاکت‌ها (بسیار نادر)
• ایمنی: واکنش‌های حساسیتی شدید و آنژیوادم (اگرچه نادر، اما به دلیل ریسک بالای تهدید زندگی، نیازمند هوشیاری بالینی است)
• سایر: سرفه خشک (نادرتر از مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، اما گزارش شده است) و بیماری‌های بینابینی ریه (بسیار نادر)

نکته مهم بالینی:
پزشک باید در نظر داشته باشد که هرگونه افزایش در سطح کراتینین یا پتاسیم خون، به ویژه در بیماران با اختلال عملکرد کلیوی یا نارسایی قلب، نیازمند پایش و تعدیل دوز تلمیزارتان یا سایر داروهای همزمان است.

تداخلات دارویی تلمیزارتان

۱. تداخلات دارویی
تداخلات دارویی تلمیزارتان از نظر بالینی به چند دسته تقسیم می‌شوند که پزشک باید به آن‌ها توجه ویژه داشته باشد:

الف) تداخلات مرتبط با سیستم رنین-آنژیوتانسین

مهارکننده‌های مستقیم رنین (مانند آلیسکیرن):

• نوع تداخل: استفاده همزمان با آلیسکیرن در بیماران مبتلا به دیابت یا اختلال عملکرد کلیوی متوسط تا شدید (نرخ فیلتراسیون گلومرولی کمتر از ۶۰ میلی‌لیتر در دقیقه) منع مصرف مطلق دارد. این ترکیب ریسک افت فشار خون، هایپرکالمی و آسیب کلیوی را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.

مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین:

• نوع تداخل: استفاده همزمان توصیه نمی‌شود. این تداخل می‌تواند ریسک افت فشار خون، سنکوپ، هایپرکالمی و تغییرات در عملکرد کلیه، از جمله نارسایی حاد کلیه را افزایش دهد. این اثرات معمولاً نسبت به مصرف هر دارو به تنهایی بیشتر است.

ب) تداخلات مرتبط با پتاسیم و کلیه

دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم (مانند اسپیرونولاکتون، آمیلورید، تریامترن):

• نوع تداخل: افزایش ریسک هایپرکالمی (افزایش پتاسیم خون). تلمیزارتان خود باعث کاهش دفع آلدوسترون و افزایش پتاسیم می‌شود؛ ترکیب با این دیورتیک‌ها اثر را تشدید می‌کند. پایش دقیق سطح پتاسیم ضروری است.

مکمل‌های پتاسیم یا جایگزین‌های نمک حاوی پتاسیم:

• نوع تداخل: افزایش ریسک هایپرکالمی.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، سلکوکسیب):

• نوع تداخل: در بیماران مسن، کم آب یا دارای اختلال عملکرد کلیوی، مصرف همزمان می‌تواند منجر به بدتر شدن عملکرد کلیه، از جمله نارسایی حاد کلیه شود. همچنین، این داروها می‌توانند اثرات ضد فشار خونی تلمیزارتان را کاهش دهند و باعث افت کارایی درمان شوند.

ج) تداخلات مرتبط با کاهش فشار خون

سایر داروهای ضد فشار خون (مانند دیورتیک‌ها، مسدود کننده‌های بتا، مسدود کننده‌های کانال کلسیم):

• نوع تداخل: افزایش اثر کاهش فشار خون. ممکن است نیاز به تنظیم دوز سایر داروها یا شروع با دوزهای پایین تلمیزارتان باشد تا از افت شدید فشار خون جلوگیری شود.

د) تداخلات خاص

لیتیوم:

• نوع تداخل: تلمیزارتان می‌تواند باعث افزایش غلظت لیتیوم در خون و افزایش سمیت آن شود. مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II بازجذب کلیوی لیتیوم را افزایش می‌دهند. پایش دقیق سطح لیتیوم در خون هنگام شروع، تنظیم دوز، یا قطع تلمیزارتان الزامی است.

دیگوکسین:

• نوع تداخل: برخی گزارش‌ها نشان دهنده افزایش غلظت دیگوکسین در خون در پی مصرف همزمان با تلمیزارتان هستند. پایش سطح دیگوکسین توصیه می‌شود.

۲. تداخل با غذا

• نوع تداخل: مصرف تلمیزارتان همراه یا بدون غذا تأثیر قابل توجهی بر عملکرد بالینی آن ندارد. اگرچه غذا می‌تواند زیست دسترسی (میزان جذب دارو) تلمیزارتان را کاهش دهد (حدود ۶ درصد)، اما این تغییر از نظر بالینی مهم تلقی نمی‌شود و اثربخشی ضد فشار خونی دارو را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.
• نکته کاربردی: برای سادگی و افزایش پایبندی بیمار به رژیم درمانی، تلمیزارتان را می‌توان بدون در نظر گرفتن زمان صرف غذا تجویز کرد.

۳. تداخل در آزمایشات
تلمیزارتان به طور مستقیم در نتایج آزمایش‌های معمول بالینی تداخل ایجاد نمی‌کند، اما اثرات فارماکولوژیک آن بر نتایج آزمایش‌ها منعکس می‌شود:

• افزایش پتاسیم سرم: همانطور که اشاره شد، این دارو می‌تواند منجر به هایپرکالمی شود. پایش دوره‌ای سطح پتاسیم (به ویژه در بیماران با ریسک بالا) ضروری است.
• افزایش کراتینین و نیتروژن اوره خون: ممکن است در بیماران دارای اختلال کلیوی زمینه‌ای یا بیمارانی که دچار کاهش شدید حجم خون هستند، افزایش خفیف تا متوسط در این شاخص‌های عملکرد کلیه مشاهده شود. این افزایش اغلب نیاز به تعدیل دوز یا قطع دارو دارد.
• کاهش هموگلوبین و هماتوکریت: در برخی بیماران به صورت نادر کم‌خونی گزارش شده است.
• افزایش آنزیم‌های کبدی: افزایش خفیف و گذرا در برخی آنزیم‌های کبدی (مانند آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز) مشاهده شده است.
• تداخل با آزمایش‌های سیستم رنین-آنژیوتانسین: تلمیزارتان با مهار گیرنده‌های آنژیوتانسین II، باعث افزایش جبرانی سطح رنین پلاسما و آنژیوتانسین II در گردش می‌شود. این تغییرات باید در تفسیر نتایج آزمایش‌های مربوط به سیستم رنین-آنژیوتانسین در نظر گرفته شوند.

هشدار ها تلمیزارتان

۱. هشدارهای مهم و کاربردی
پزشکان هنگام تجویز تلمیزارتان باید به موارد زیر توجه ویژه داشته باشند:

الف) آسیب رسانی به جنین

• هشدار جعبه سیاه: مهم‌ترین هشدار مربوط به مصرف تلمیزارتان در دوران بارداری است. استفاده از این دارو در سه ماهه دوم و سوم بارداری به دلیل ریسک آسیب‌های جدی به جنین از جمله آسیب کلیوی، کاهش حجم مایع آمنیوتیک، و مرگ جنین، ممنوع است. در صورت تشخیص بارداری، درمان باید بلافاصله قطع شود.

ب) نارسایی و اختلال عملکرد کلیوی

• تشدید نارسایی کلیه: در بیمارانی که عملکرد کلیه آن‌ها وابسته به فعالیت سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون است (به خصوص در موارد نارسایی احتقانی قلب شدید یا تنگی شریان کلیوی دوطرفه)، مهار این سیستم توسط تلمیزارتان می‌تواند منجر به افت حاد فشار خون، کم ادراری، یا حتی نارسایی حاد کلیه شود
• پایش عملکرد کلیه: پایش منظم سطح کراتینین و نیتروژن اوره خون در بیمارانی که درمان را شروع می‌کنند یا دوزشان افزایش می‌یابد، به ویژه در بیماران با اختلال کلیوی زمینه‌ای، ضروری است

ج) افت فشار خون علامتی

• ریسک در بیماران پرخطر: افت فشار خون شدید (هیپوتانسیون) ممکن است پس از شروع درمان با تلمیزارتان، به ویژه در بیمارانی که دچار کاهش حجم خون (هیپوولمی) هستند (مثل بیمارانی که تحت درمان دوز بالای دیورتیک قرار دارند، یا سابقه اسهال یا استفراغ شدید دارند)، رخ دهد
• مدیریت قبل از شروع درمان: تصحیح کمبود حجم و نمک بدن قبل از شروع درمان یا شروع با دوزهای پایین و پایش دقیق، توصیه می‌شود. در صورت بروز افت فشار خون علامتی، بیمار باید به حالت خوابیده درآورده شود و در صورت لزوم، تزریق سالین نرمال انجام گیرد

د) هایپرکالمی (افزایش پتاسیم خون)

• ریسک افزایش پتاسیم: تلمیزارتان می‌تواند باعث افزایش سطح پتاسیم خون شود، به ویژه در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی، نارسایی قلبی شدید، دیابت قندی، یا هنگام استفاده همزمان با مکمل‌های پتاسیم، دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم، یا داروهایی که سطح پتاسیم را افزایش می‌دهند (مانند هپارین، تری متوپریم)
• پایش پتاسیم: پایش منظم سطح پتاسیم سرم در این بیماران توصیه می‌شود

ه) آنژیوادم

• ریسک آنژیوادم: اگرچه شیوع آنژیوادم (تورم ناگهانی پوست و زیر مخاط، به ویژه در صورت، لب‌ها، زبان، گلو) در مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II کمتر از مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین است، اما همچنان یک ریسک مهم تلقی می‌شود. در صورت بروز، دارو باید فوراً قطع شود و بیمار نیاز به درمان اورژانسی دارد. بیمارانی که سابقه آنژیوادم ناشی از مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین دارند، همچنان ممکن است با تلمیزارتان نیز دچار آنژیوادم شوند

و) نارسایی کبدی

دفع صفراوی: تلمیزارتان عمدتاً از طریق صفرا دفع می‌شود. در بیمارانی با اختلال خفیف تا متوسط کبدی، باید با احتیاط تجویز شود و دوز روزانه نباید از ۴۰ میلی‌گرم تجاوز کند. در اختلال شدید کبدی یا انسداد مجاری صفراوی منع مصرف دارد.

۲. اوردوز تلمیزارتان و درمان
اطلاعات محدودی در مورد اوردوز تلمیزارتان در انسان وجود دارد، اما علائم و مدیریت مورد انتظار عبارتند از:

الف) علائم اوردوز

• افت فشار خون شدید: برجسته‌ترین علامت اوردوز، افت شدید فشار خون است که می‌تواند منجر به سرگیجه، تپش قلب (تاکی کاردی) یا به صورت متناقض، کندی ضربان قلب (برادی کاردی) ناشی از پاسخ واگ شود
• تاکی کاردی: افزایش ضربان قلب
• برادی کاردی: کاهش ضربان قلب
• سرگیجه و غش: ناشی از افت خونرسانی به مغز

ب) درمان اوردوز

• حمایت بالینی: درمان اوردوز تلمیزارتان عمدتاً حمایتی و علامتی است
• بازگرداندن حجم خون: در صورت بروز افت فشار خون شدید، اولویت با بازگرداندن وضعیت فشار خون است. بیمار باید در حالت خوابیده قرار گیرد و تزریق وریدی محلول نمکی ایزوتونیک (سالین نرمال) برای افزایش حجم داخل عروقی انجام شود
• پایش پارامترهای حیاتی: پایش دقیق علائم حیاتی، به ویژه فشار خون و ضربان قلب، ضروری است
• همودیالیز: تلمیزارتان به دلیل اتصال بالا به پروتئین‌های پلاسما، توسط همودیالیز قابل جداسازی نیست و این روش برای درمان اوردوز مفید نخواهد بود
• ملاحظات خاص: در صورت عدم پاسخ به مایع درمانی، ممکن است استفاده از وازوپرسورها (مانند نوراپی‌نفرین) برای تثبیت فشار خون در نظر گرفته شود. پایش الکترولیت‌ها، به ویژه پتاسیم، نیز باید انجام شود

توصیه های دارویی تلمیزارتان

۱. توصیه‌های دارویی برای بیمار
این موارد، اطلاعات کلیدی هستند که پزشک باید به زبان ساده و قابل فهم به بیمار منتقل کند:

الف) نحوه صحیح مصرف

• مصرف منظم: تلمیزارتان باید یک بار در روز و تقریباً در ساعت مشخصی مصرف شود تا بیشترین اثربخشی را در کنترل ۲۴ ساعته فشار خون داشته باشد.
• همراه غذا: دارو را می‌توان همراه یا بدون غذا مصرف کرد.
• جویدن ممنوع: قرص‌ها را باید به طور کامل بلعید و از جویدن، خرد کردن یا نصف کردن آن‌ها خودداری شود (مگر اینکه توسط پزشک دستور داده شده باشد).
• دوز فراموش شده: اگر بیمار مصرف یک دوز را فراموش کرد، به محض یادآوری باید آن را مصرف کند. اما اگر تقریباً زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است، باید از دوز فراموش شده صرف نظر کرده و دوز بعدی را طبق برنامه منظم مصرف کند. دو دوز نباید همزمان مصرف شود.

ب) هشدارهای حیاتی

• بارداری: اگر بیمار قصد بارداری دارد یا متوجه بارداری خود شد، باید فوراً مصرف دارو را قطع کرده و در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرد. مصرف تلمیزارتان در دوران بارداری به جنین آسیب جدی می‌رساند.

• احساس سرگیجه: در ابتدای درمان، ممکن است بیمار دچار سرگیجه شود. باید از رانندگی یا انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند، تا زمانی که اثر دارو مشخص شود، خودداری کند. هنگام تغییر وضعیت از حالت نشسته یا خوابیده به ایستاده، باید به آرامی این کار را انجام دهد تا از افت ناگهانی فشار خون و غش کردن پیشگیری شود.
• عوارض جدی: در صورت بروز هرگونه تورم در صورت، لب‌ها، زبان یا گلو (نشانه‌های آنژیوادم)، بیمار باید فورا به نزدیک‌ترین مرکز اورژانس مراجعه کند.
• تداخلات: بیمار باید پزشک را در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کند، از جمله داروهای بدون نسخه، مکمل‌های گیاهی و به ویژه جایگزین‌های نمک حاوی پتاسیم، آگاه سازد.

۲. توصیه‌های دارویی مخصوص پزشک
این موارد راهنمای جامع بالینی برای تصمیم‌گیری و پایش بیمار در طول درمان با تلمیزارتان هستند:

الف) شروع و تنظیم دوز

• دوز اولیه در پرفشاری خون: دوز شروع معمولاً ۴۰ میلی‌گرم یک بار در روز است. ممکن است با دوز ۲۰ میلی‌گرم نیز شروع شود.

• تنظیم دوز: بیشترین اثر کاهش فشار خون معمولاً چهار هفته پس از شروع درمان یا تنظیم دوز مشاهده می‌شود. بنابراین، تنظیم دوز نباید پیش از این مدت انجام شود.

• دوز بیشینه: دوز معمولاً تا ۸۰ میلی‌گرم یک بار در روز قابل افزایش است. دوزهای بالاتر از ۸۰ میلی‌گرم معمولاً اثربخشی بیشتری ندارند.
• اختلال کبدی: در بیماران با اختلال خفیف تا متوسط کبدی، دوز روزانه نباید از ۴۰ میلی‌گرم تجاوز کند. این دارو در اختلال شدید کبدی منع مصرف دارد.
• بیماران با کاهش حجم خون: در بیمارانی که دچار کاهش حجم داخل عروقی هستند (مثلاً به دلیل درمان با دوز بالای دیورتیک)، درمان باید با احتیاط و با دوز پایین‌تر شروع شود و نقص حجم خون قبل از شروع درمان اصلاح گردد.

ب) پایش بالینی و آزمایشگاهی

• پایش‌های اولیه: قبل از شروع درمان، باید فشار خون پایه، عملکرد کلیه (کراتینین و نیتروژن اوره خون) و الکترولیت‌ها (به ویژه پتاسیم) اندازه‌گیری شود
• پایش پتاسیم: پایش دوره‌ای سطح پتاسیم، به ویژه در بیماران با اختلال کلیوی، نارسایی قلبی، یا مصرف همزمان مکمل‌های پتاسیم یا دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم، ضروری است. افزایش پتاسیم خون می‌تواند به عوارض قلبی جدی منجر شود
• پایش عملکرد کلیه: پایش کراتینین و نیتروژن اوره خون باید به صورت دوره‌ای، به ویژه در بیمارانی با سابقه اختلال کلیوی یا تنگی شریان کلیوی (حتی یک طرفه)، انجام شود تا از بروز نارسایی حاد کلیه جلوگیری شود
• استفاده در کاهش ریسک قلبی-عروقی: برای اندیکاسیون کاهش ریسک قلبی-عروقی، دوز توصیه شده معمولاً ۸۰ میلی‌گرم یک بار در روز است. اگرچه در این موارد نیز، پایش فشار خون برای جلوگیری از افت فشار خون علامتی ضروری است