اطلاعات تخصصی
موارد مصرف انتی هموروئید
آنتیهموروئیدها نام یک دسته از فرآوردههای دارویی موضعی هستند که برای درمان علائم بواسیر (هموروئید) و دیگر بیماریهای ناحیه رکتوم-مقعد استفاده میشوند. از آنجایی که این داروها اغلب به صورت ترکیبی (شامل چندین ماده فعال با اثرات متفاوت) عرضه میشوند، موارد مصرف آنها مربوط به عملکرد کلی این ترکیبات است.
۱. موارد مصرف تأیید شده
موارد مصرف تأیید شده برای فرآوردههای آنتیهموروئید، شامل تسکین علائم موضعی و ناراحتکننده مرتبط با هموروئید است.
الف. تسکین علائم هموروئید (بواسیر)
توضیحات کاربردی و بالینی: - هموروئید داخلی و خارجی: این داروها برای تسکین علائم مرتبط با هر دو نوع بواسیر تجویز میشوند.
- تسکین درد: بسیاری از این فرآوردهها حاوی بیحسکنندههای موضعی (مانند لیدوکائین یا پراموکسین) هستند. این ترکیبات با مسدود کردن موقت سیگنالهای درد از انتهای عصب در ناحیه آسیبدیده، تسکین سریع و موقتی را فراهم میکنند.
- کاهش التهاب و تورم: فرآوردههای حاوی کورتیکواستروئیدهای موضعی (مانند هیدروکورتیزون) با مهار آزادسازی واسطههای التهابی، قرمزی، تورم و خارش مرتبط با بواسیر را کاهش میدهند.
- تسکین خارش: خارش مقعدی یکی از شایعترین علائم هموروئید است که توسط ترکیبات استروئیدی و ضدخارش (مانند فنول یا اکسید روی) مدیریت میشود.
- حفاظت از مخاط و ایجاد لایه محافظ: برخی ترکیبات مانند اکسید روی و وازلین به عنوان مواد محافظ موضعی عمل میکنند و با ایجاد یک سد فیزیکی بر روی پوست و مخاط آسیبدیده، از تحریک بیشتر جلوگیری کرده و به بهبود کمک میکنند.
ب. مدیریت علائم سایر بیماریهای ناحیه رکتوم-مقعد
توضیحات کاربردی و بالینی: - شریانات و خراشهای مقعدی خفیف: این داروها میتوانند به تسکین درد و التهاب ناشی از پارگیهای کوچک یا خراشهای سطحی در ناحیه مقعدی کمک کنند. البته، در فیستولهای عمیق، نیاز به درمانهای تخصصیتر (مانند استفاده از نیتروگلیسرین یا بلوککنندههای کانال کلسیم) است.
- التهاب و خارش پس از جراحیهای جزئی: برای تسکین موقت ناراحتی موضعی پس از اقدامات کوچک پزشکی یا جراحیهای ناحیه مقعدی.
۲. موارد مصرف خارج از برچسب به دلیل خواص ضدالتهابی و بیحسکنندگی، برخی از ترکیبات آنتیهموروئید در موارد زیر به صورت خارج از برچسب استفاده میشوند، هرچند که درمانهای خط اول نیستند:
الف. التهاب و خارش در ناحیه تناسلی و پوست اطراف
توضیحات کاربردی و بالینی: - درماتیت و التهاب موضعی: فرآوردههایی که حاوی کورتیکواستروئیدهای خفیف (مانند هیدروکورتیزون) و لایههای محافظ (مانند اکسید روی) هستند، گاهی اوقات به صورت خارج از برچسب برای درمان درماتیت، خارش و التهابهای خفیف در نواحی دیگر بدن (که نیازمند استروئید ضعیف و محافظت موضعی است) استفاده میشوند.
- احتیاط بالینی: به دلیل طراحی فرآورده برای مخاط مقعد، این کاربردها باید با احتیاط صورت گیرد، به خصوص از آنجایی که هیدروکورتیزون در این فرمولاسیونها ممکن است نسبت به فرمولاسیونهای پوستی، نفوذپذیری متفاوتی داشته باشد.
ب. خارش بدون علت مشخص
توضیحات کاربردی و بالینی: - کاربرد خارج از برچسب: در بیمارانی که خارش مقعدی آنها ناشی از عفونت یا بیماریهای مقعدی مشخص نیست (خارش بدون علت مشخص)، فرآوردههای آنتیهموروئید حاوی عوامل تسکیندهنده و محافظتی (مثل فنول و اکسید روی) میتوانند برای کاهش خارش و محافظت از پوست ملتهب استفاده شوند.
- اهمیت بالینی: درمان اصلی شامل حفظ بهداشت و دوری از محرکها است، اما تسکین علامتی با این داروها میتواند کمککننده باشد.
مکانیسم اثر انتی هموروئید
فرآوردههای آنتیهموروئید یک گروه دارویی نیستند، بلکه فرمولاسیونهای ترکیبی موضعی هستند که برای درمان علائم بواسیر (هموروئید) و ناراحتیهای ناحیه مقعدی به کار میروند. مکانیسم اثر و فارماکوکینتیک این فرآوردهها به ترکیب فعالی که در آنها به کار رفته است، بستگی دارد. مکانیسم اثر این فرآوردهها با هدف تسکین علامتی و موضعی به چهار دسته اصلی تقسیم میشود:
الف. بیحسکنندههای موضعی
- ترکیبات رایج: لیدوکائین، پراموکسین.
- مکانیسم: این ترکیبات با مهار برگشتپذیر انتقال یونهای سدیم در کانالهای غشای سلولی، هدایت ایمپالسهای عصبی در پایانههای حسی را مسدود میکنند.
- نتیجه: این عمل منجر به تسکین سریع درد، سوزش و خارش موضعی مرتبط با هموروئید میشود.
ب. کورتیکواستروئیدها
- ترکیبات رایج: هیدروکورتیزون.
- مکانیسم: این ترکیبات دارای اثرات قوی ضدالتهابی و تنگکننده عروق هستند. آنها با مهار آزادسازی واسطههای التهابی (مانند پروستاگلاندینها و لکوترینها) و کاهش نفوذپذیری عروقی در محل مصرف، عمل میکنند.
- نتیجه: کاهش سریع التهاب، قرمزی و تورم بواسیر.
ج. محافظهای موضعی و قابضها
- ترکیبات رایج: اکسید روی، وازلین، روغن کبد ماهی، هاماملیس.
- مکانیسم (محافظها): ترکیباتی مانند اکسید روی و وازلین با ایجاد یک سد فیزیکی، از پوست و مخاط ملتهب در برابر تحریک مکانیکی (مانند دفع مدفوع) و رطوبت محافظت میکنند.
- مکانیسم (قابضها): ترکیباتی مانند هاماملیس یا اکسید روی به طور سطحی با پروتئینهای سلولی پیوند خورده و با انقباض بافتها، به کاهش نشت مایع (ترشحات) و انقباض عروق کمک میکنند.
د. تنگکنندههای عروقی
- ترکیبات رایج: فنیلافرین.
- مکانیسم: این مواد با تحریک گیرندههای آلفا-آدرنرژیک در عضلات صاف جدار عروق خونی، باعث انقباض و کاهش قطر عروق میشوند.
- نتیجه: کاهش تورم و پرخونی در بافت بواسیر.
فارماکوکینتیک انتی هموروئید
الف. جذب
- بیحسکنندههای موضعی (مانند لیدوکائین): جذب سیستمیک آنها از طریق پوست ملتهب یا مخاط آسیبدیده ناحیه مقعدی امکانپذیر است. میزان جذب به دوز مصرفی، مدت زمان تماس، و شدت التهاب یا آسیب موضعی بستگی دارد. جذب بیش از حد میتواند منجر به سمیت سیستمیک شود.
- کورتیکواستروئیدها (مانند هیدروکورتیزون): این ترکیبات میتوانند از طریق مخاط آسیبدیده جذب سیستمیک شوند. جذب طولانیمدت یا دوز بالا در کودکان میتواند منجر به سرکوب محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال شود.
- محافظها و قابضها: ترکیباتی مانند اکسید روی و وازلین به طور عمده جذب سیستمیک نمیشوند و عملکرد آنها موضعی و محافظتی است.
- تنگکنندههای عروقی (مانند فنیلافرین): جذب سیستمیک آنها امکانپذیر است و میتواند منجر به عوارض سیستمیک (مانند افزایش فشار خون) شود، به ویژه در بیماران حساس یا مصرف طولانیمدت.
ب. توزیع و متابولیسم
- بیحسکنندههای موضعی: پس از جذب سیستمیک، متابولیسم آنها معمولاً در کبد صورت میگیرد. به عنوان مثال، لیدوکائین توسط آنزیمهای کبدی متابولیزه میشود.
- کورتیکواستروئیدها: پس از جذب، در کبد متابولیزه شده و به ترکیبات غیرفعال تبدیل میشوند. توزیع آنها در بافتها متناسب با لیپوفیلی بودنشان است.
ج. دفع
- ترکیبات جذبشده: متابولیتهای فعال و غیرفعال ترکیبات جذبشده (مانند لیدوکائین و هیدروکورتیزون) عمدتاً از طریق کلیهها و ادرار دفع میشوند.
- احتیاط بالینی: در بیماران با نارسایی کبدی یا کلیوی شدید، به دلیل کاهش توانایی در متابولیسم و دفع ترکیبات جذبشده (مانند لیدوکائین)، خطر تجمع و سمیت سیستمیک افزایش مییابد.
منع مصرف انتی هموروئید
۱. موارد منع مصرف مرتبط با بیماری
منع مصرف این فرآوردهها معمولاً به دلیل ترکیبات فعال موجود در آنها (مانند بیحسکنندههای موضعی و استروئیدها) و شرایطی است که استفاده از آنها میتواند مشکلساز باشد.
الف. حساسیت مفرط و آلرژی
- علت منع مصرف: سابقه واکنشهای آلرژیک شدید یا حساسیت شناخته شده به هر یک از مواد فعال (مانند لیدوکائین، هیدروکورتیزون، یا اکسید روی) یا مواد جانبی موجود در فرآورده.
- توضیحات بالینی: در صورت بروز علائمی مانند بثورات پوستی، تورم یا خارش شدید پس از استفاده، باید فوراً دارو قطع شود.
ب. عفونتهای موضعی درمان نشده
- علت منع مصرف: عفونتهای ویروسی، باکتریایی یا قارچی فعال و درمان نشده در ناحیه مقعدی و اطراف آن.
- توضیحات بالینی: فرآوردههای آنتیهموروئید حاوی کورتیکواستروئیدها (مانند هیدروکورتیزون) هستند. استفاده از استروئیدهای موضعی در حضور عفونت فعال میتواند سیستم ایمنی موضعی را سرکوب کرده، به رشد و گسترش عوامل بیماریزا کمک کند و عفونت را تشدید نماید. ابتدا باید عفونت مورد نظر درمان شود.
ج. بیماریهای جدی رکتوم-مقعدی
- علت منع مصرف (نسبی): وجود بیماریهای جدیتری که نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارند، مانند آبسه دور مقعدی، فیستول، سرطان کولورکتال، یا بیماری التهابی روده (IBD) که ناحیه رکتوم را درگیر کرده باشد.
- توضیحات بالینی: استفاده از فرآوردههای آنتیهموروئید بدون تشخیص صحیح میتواند علائم بیماریهای جدیتر را بپوشاند و تشخیص یا درمان آنها را به تأخیر بیندازد. در صورت وجود خونریزی شدید، درد غیرعادی یا ترشحات چرکی، ارزیابی کامل پزشکی قبل از شروع درمان موضعی ضروری است.
د. بیماریهای قلبی-عروقی (به دلیل ترکیبات تنگکننده عروق)
- علت منع مصرف (برای فرآوردههای حاوی فنیلافرین): احتیاط شدید در بیماران مبتلا به فشار خون بالا یا بیماریهای قلبی شناخته شده.
- توضیحات بالینی: فنیلافرین و سایر تنگکنندههای عروقی (به ندرت در فرآوردههای مدرن) ممکن است از طریق مخاط مقعد جذب سیستمیک شوند و باعث افزایش فشار خون و تاکیکاردی (افزایش ضربان قلب) شوند.
۲. موارد منع مصرف در بارداری و شیردهیالف. بارداری
- طبقهبندی خطر: به دلیل ترکیبی بودن، تعیین یک رده خطر واحد دشوار است.
- احتیاط بالینی: بواسیر در بارداری شایع است. استفاده موضعی و کوتاهمدت از فرآوردههای حاوی بیحسکنندههای موضعی (مانند لیدوکائین) و استروئیدهای با جذب کم (مانند هیدروکورتیزون) به طور کلی در دوزهای پایین و تحت نظارت پزشک مجاز است. با این حال، استفاده طولانیمدت یا دوز بالا، به ویژه از استروئیدها (خطر سرکوب محور آدرنال در جنین) توصیه نمیشود.
ب. شیردهی
- انتقال به شیر مادر: جذب سیستمیک ترکیبات فعال موضعی معمولاً کم است.
- احتیاط بالینی: کورتیکواستروئیدها و بیحسکنندههای موضعی در صورت استفاده در دوزهای معمول و کوتاهمدت، به دلیل جذب کم، خطر کمی برای نوزاد شیرخوار دارند و منع مصرف مطلق ندارند. با این حال، باید احتیاطهای لازم صورت گیرد و پزشک باید بر اساس منفعت-خطر تصمیم بگیرد.
۳. موارد منع مصرف کودکان - نوزادان و کودکان: استفاده از فرآوردههای آنتیهموروئید در نوزادان و کودکان خردسال باید با احتیاط فراوان و تنها تحت نظر پزشک صورت گیرد.
- حساسیت به سمیت سیستمیک: کودکان، به ویژه در ناحیه پوشک (به دلیل جذب بالاتر)، نسبت به سمیت سیستمیک بیحسکنندههای موضعی (مانند لیدوکائین) و سرکوب محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال ناشی از جذب استروئیدها، آسیبپذیرتر هستند.
- دوزگذاری: در کودکان، نسبت مساحت سطح پوست به وزن بدن بسیار بیشتر است، بنابراین دوز باید به دقت تنظیم شده و از مصرف طولانیمدت خودداری شود.
عوارض جانبی انتی هموروئید
۱. عوارض جانبی شایع
این عوارض اغلب موضعی هستند و در محل استعمال مشاهده میشوند.
الف. سوزش، خارش و تحریک موضعی
- فراوانی: شایع (تخمین زده میشود ۱۰ تا ۲۰ درصد)، به ویژه در شروع درمان یا در افراد حساس.
- علائم: احساس سوزش خفیف، خارش یا نیشگون گرفتن در ناحیه مقعدی بلافاصله پس از مصرف.
- توضیحات بالینی: این علائم معمولاً موقت بوده و ناشی از ترکیبات ضدعفونی کننده (مانند فنول) یا پایه فرآورده (مانند پماد یا شیاف) است.
ب. خشکی و قرمزی پوست
- فراوانی: شایع، به ویژه با استفاده مکرر.
- علائم: خشکی بیش از حد پوست اطراف مقعد و قرمزی خفیف.
- توضیحات بالینی: این عارضه میتواند ناشی از اثرات قابض ترکیبات فعال (مانند اکسید روی) باشد.
۲. عوارض جانبی غیرشایع و مرتبط با ترکیبات فعال این عوارض کمتر رخ میدهند اما نیاز به پایش دارند، به ویژه اگر فرآورده حاوی استروئید یا بیحسکننده موضعی باشد.
الف. واکنشهای آلرژیک موضعی
- فراوانی: غیرشایع (تخمین زده میشود ۱ تا ۵ درصد).
- علائم: درماتیت تماسی آلرژیک (قرمزی، بثورات، تورم) که نشاندهنده حساسیت به یکی از ترکیبات فعال یا مواد افزودنی (نگهدارندهها) است.
ب. عوارض مرتبط با استروئیدها (در مصرف طولانیمدت)
- فراوانی: نادر (تخمین زده میشود کمتر از ۱ درصد)، به ویژه با استفاده مزمن (بیش از یک هفته).
- علائم: نازک شدن پوست (آتروفی)، تغییرات رنگدانه و آکنه در محل استفاده.
- توضیحات بالینی: این عوارض ناشی از خواص کاتابولیک کورتیکواستروئیدها (مانند هیدروکورتیزون) است که باید با محدود کردن دوره درمان کنترل شود.
۳. عوارض جانبی نادر و جدی این عوارض در نتیجه جذب سیستمیک ترکیبات فعال، به ویژه در صورت آسیب شدید مخاط رکتوم یا مصرف بیش از حد، رخ میدهند.
الف. سمیت سیستمیک بیحسکنندههای موضعی (لیدوکائین)
- فراوانی: بسیار نادر، عمدتاً ناشی از اوردوز یا استفاده در سطوح بسیار آسیبدیده.
- علائم: علائم عصبی (سرگیجه، خوابآلودگی، وزوز گوش، لرزش، تشنج) و عوارض قلبی (برادیکاردی، افت فشار خون).
ب. سرکوب محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال
- فراوانی: بسیار نادر، در اثر جذب بالای استروئید موضعی (هیدروکورتیزون) در استفاده طولانیمدت، به خصوص در کودکان.
- علائم: نارسایی ثانویه آدرنال، که در صورت قطع ناگهانی استروئید میتواند جدی باشد.
ج. عوارض تنگکنندههای عروقی (فنیلافرین)
- فراوانی: نادر، به دلیل جذب سیستمیک.
- علائم: افزایش فشار خون، تپش قلب و اضطراب. (در بیماران مستعد به بیماری قلبی)
تداخلات دارویی انتی هموروئید
۱. تداخلات دارویی
تداخلات دارویی این فرآوردهها به دلیل وجود ترکیبات خاص در آنها، به خصوص داروهای مؤثر بر سیستم قلبی-عروقی و عصبی، اهمیت بالینی دارد:
الف. تداخل با مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
- داروهای مرتبط: مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز (مانند سلژیلین یا ترانیل سیپرومین).
- ترکیب فعال آنتیهموروئید: تنگکنندههای عروقی (مانند فنیلافرین) که برخی فرآوردهها حاوی آن هستند.
- نوع تداخل: مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز باعث افزایش سطح کاتکولآمینها در بدن میشوند. مصرف همزمان تنگکنندههای عروقی (که خود اثر آدرنرژیک دارند) با مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز، میتواند منجر به بحران فشار خون بالا و افزایش شدید و خطرناک فشار خون شود.
- توصیه بالینی: مصرف فرآوردههای حاوی تنگکنندههای عروقی در بیمارانی که مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز مصرف میکنند، منع مطلق دارد.
ب. تداخل با سایر کورتیکواستروئیدها
- داروهای مرتبط: کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی (مانند پردنیزولون یا دگزامتازون).
- ترکیب فعال آنتیهموروئید: کورتیکواستروئیدهای موضعی (مانند هیدروکورتیزون).
- نوع تداخل: استفاده همزمان و طولانیمدت از استروئید موضعی و سیستمیک، خطر سرکوب محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال را به طور قابل توجهی افزایش میدهد.
- توصیه بالینی: در بیمارانی که کورتیکواستروئید سیستمیک مصرف میکنند، باید در تجویز طولانیمدت فرآوردههای استروئیدی آنتیهموروئید احتیاط کرد و علائم سرکوب آدرنال را پایش نمود.
ج. تداخل با بیحسکنندههای موضعی سیستمیک
- داروهای مرتبط: بیحسکنندههای موضعی تزریقی (مانند لیدوکائین، بوپیواکائین که در بلوکهای عصبی استفاده میشوند).
- ترکیب فعال آنتیهموروئید: بیحسکنندههای موضعی (مانند لیدوکائین) در فرآورده.
- نوع تداخل: جذب سیستمیک لیدوکائین موضعی، مجموع دوز سیستمیک بیحسکننده را افزایش داده و خطر سمیت عصبی و قلبی ناشی از دوز بیش از حد لیدوکائین را بالا میبرد.
- توصیه بالینی: در صورت استفاده از لیدوکائین تزریقی، دوز مصرفی موضعی آنتیهموروئید باید با احتیاط کامل کنترل شود.
۲. تداخل با غذا - فرآوردههای آنتیهموروئید به صورت موضعی و خارجی در ناحیه مقعدی مصرف میشوند و جذب سیستمیک آنها ناچیز است. بنابراین، این داروها تداخلات مستقیم شناخته شدهای با غذا ندارند.
- توضیح بالینی مرتبط: اگرچه تداخل غذایی مستقیم وجود ندارد، اما رژیم غذایی در بهبود و مدیریت بواسیر نقش اساسی دارد. پزشکان باید به بیمار توصیه کنند که رژیم غذایی با فیبر بالا و مایعات کافی مصرف کند تا از یبوست که عامل اصلی تحریک و تشدید هموروئید است، جلوگیری شود.
۳. تداخل در آزمایشاتفرآوردههای آنتیهموروئید معمولاً در دوزهای موضعی، تداخل قابل توجهی با نتایج آزمایشهای بالینی رایج ایجاد نمیکنند. با این حال، موارد زیر ممکن است در شرایط خاص رخ دهد:
آزمایش قند خون:
- تداخل: در صورت جذب سیستمیک قابل توجه کورتیکواستروئیدها (در استفاده طولانیمدت و دوز بالا).
- اثر بالینی: استروئیدها میتوانند باعث افزایش سطح قند خون شوند. این امر در بیماران دیابتی باید مورد توجه قرار گیرد.
آزمایشهای محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال):
- تداخل: به دلیل جذب سیستمیک استروئید موضعی.
- اثر بالینی: در استفاده طولانیمدت، کورتیکواستروئیدهای موجود در فرآورده میتوانند باعث کاهش کاذب و سرکوب نتایج آزمایشهای عملکرد آدرنال (مانند تست تحریک ACTH) شوند.
هشدار ها انتی هموروئید
۱. هشدارهای کاربردی و جامع
پزشکان باید در تجویز و پایش این فرآوردهها، به دلیل ماهیت ترکیبی و موضعی آنها، احتیاطهای زیر را مد نظر قرار دهند:
الف. محدودیت مصرف موضعی و خطر سمیت سیستمیک
- مصرف کوتاهمدت: این فرآوردهها برای استفاده کوتاهمدت و تسکین علامتی طراحی شدهاند. استفاده مزمن و طولانیمدت (بیش از ۷ روز) از ترکیبات حاوی استروئید (مانند هیدروکورتیزون) میتواند منجر به جذب سیستمیک شود.
- اثرات: جذب سیستمیک استروئیدها میتواند باعث سرکوب محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال شود، که در صورت قطع ناگهانی دارو میتواند عواقب جدی داشته باشد.
- جذب لیدوکائین: استفاده بیش از حد یا استفاده مکرر در سطوح وسیع یا آسیبدیده میتواند منجر به جذب سیستمیک بیحسکنندههای موضعی (لیدوکائین) و بروز علائم سمیت عصبی-قلبی شود.
ب. تشخیص علائم پوشیده و بیماریهای جدی
- خونریزی و درد غیرقابل توضیح: اگر بیمار دچار خونریزی شدید رکتوم، یا درد و ناراحتی موضعی است که پس از ۷ روز درمان بهبود نمییابد یا بدتر میشود، باید مصرف دارو قطع شده و برای ارزیابی کامل (رد کردن بیماریهای جدیتر مانند سرطان، IBD، یا فیستول) به پزشک ارجاع شود.
- تشدید عفونت: در صورت بروز قرمزی، درد و ترشحات چرکی که نشاندهنده عفونت (باکتریایی، قارچی یا ویروسی) است، باید دارو قطع شود؛ به ویژه فرآوردههای استروئیدی نباید در حضور عفونت درمان نشده استفاده شوند.
ج. احتیاط در بیماران قلبی و پرفشاری خون
- فنیلافرین و تنگکنندههای عروقی: فرآوردههایی که حاوی تنگکنندههای عروقی (مانند فنیلافرین) هستند، در صورت جذب سیستمیک، میتوانند باعث افزایش فشار خون و تاکیکاردی شوند.
- احتیاط در: بیمارانی که از داروهای مهارکننده مونوآمین اکسیداز استفاده میکنند، بیماران مبتلا به فشار خون بالا، پرکاری تیروئید و بیماریهای قلبی شدید.
د. حساسیت و واکنشهای موضعی
- درماتیت موضعی: به دلیل وجود مواد نگهدارنده و ترکیبات متعدد، احتمال بروز واکنشهای حساسیت موضعی (مانند درماتیت تماسی) وجود دارد. در صورت بروز قرمزی، خارش شدید و بثورات پوستی که ارتباطی به علائم هموروئید ندارند، باید مصرف قطع شود.
۲. مسمومیت(اوردوز) فرآوردههای آنتیهموروئید و درمان اوردوز فرآوردههای آنتیهموروئید بیشتر به دلیل جذب بیش از حد ترکیبات فعال (لیدوکائین و هیدروکورتیزون) از طریق مخاط آسیبدیده رخ میدهد و معمولاً به صورت مسمومیت سیستمیک تظاهر مییابد.
الف. علائم مسمومیت(اوردوز)
سمیت لیدوکائین (بیحسکنندههای موضعی): علائم اوردوز لیدوکائین عمدتاً عصبی و قلبی هستند.
- علائم اولیه عصبی: خوابآلودگی، گیجی، سرگیجه، وزوز گوش.
- علائم جدی: لرزش، تشنج و در موارد بسیار شدید، دپرسیون قلبی-تنفسی و ایست قلبی.
سمیت کورتیکواستروئیدها (هیدروکورتیزون):
- اوردوز حاد نادر: در دوزهای موضعی نادر است.
- اوردوز مزمن: سرکوب محور HPA (با علائمی مانند ضعف، خستگی، افت فشار خون و کمای آدرنال در صورت قطع ناگهانی).
ب. مدیریت و درمان مسمومیت(اوردوز)
مدیریت اوردوز در صورت مشکوک بودن به سمیت سیستمیک حیاتی است و نیازمند اقدامات حمایتی و تخصصی است:
- قطع دارو: قطع فوری مصرف فرآوردههای آنتیهموروئید.
- درمان حمایتی: اقدامات حمایتی عمومی، پایش علائم حیاتی، و حفظ راه هوایی.
مدیریت سمیت لیدوکائین (نورو-قلبی): - در صورت بروز تشنج، استفاده از بنزودیازپینها توصیه میشود.
- در صورت دپرسیون قلبی (برادیکاردی، افت فشار خون) یا آریتمیهای جدی، تزریق وریدی امولسیون چربی درون وریدی باید به عنوان پادزهر در نظر گرفته شود.
مدیریت سرکوب محور HPA (در صورت استفاده مزمن): - در صورت تشخیص سرکوب محور HPA، قطع استروئید موضعی باید به صورت تدریجی انجام شود تا از بروز بحران آدرنال جلوگیری شود. ممکن است نیاز به تجویز موقت استروئید سیستمیک باشد.
توصیه های دارویی انتی هموروئید
۱. توصیههای دارویی ویژه بیمار
نحوه مصرف صحیح و رعایت نکات بهداشتی و رژیمی، بخش حیاتی درمان موفقیتآمیز هموروئید است:
الف. نحوه صحیح مصرف و بهداشت
- قبل از استفاده: بیمار باید ناحیه مقعدی را به آرامی با آب و صابون ملایم تمیز کرده و کاملاً خشک کند (بدون سایش شدید).
- پماد و کرم: مقدار کمی از پماد/کرم را به صورت نازک روی ناحیه اطراف مقعد و در صورت نیاز، کمی داخل مقعد (با استفاده از اپلیکاتور در صورت وجود) بمالید.
- شیاف: شیاف باید به آرامی و به طور کامل وارد مقعد شود، ترجیحاً در حالت خوابیده به پهلو. پس از ورود، بیمار باید برای چند دقیقه در حالت درازکش باقی بماند تا از خروج شیاف جلوگیری شود.
- زمان مصرف: معمولاً ۲ تا ۴ بار در روز، به خصوص پس از اجابت مزاج و قبل از خواب توصیه میشود.
ب. اهمیت درمان کوتاهمدت
- محدودیت زمانی: به بیمار تأکید کنید که این داروها برای تسکین موقت علائم هستند و نباید بیش از ۷ روز متوالی (به ویژه فرآوردههای حاوی کورتیکواستروئید) بدون مشورت با پزشک استفاده شوند.
- هشدار علامتی: در صورتی که علائم (مانند خونریزی یا درد) پس از ۷ روز بهبود نیافت یا بدتر شد، باید مصرف را متوقف کرده و فوراً به پزشک اطلاع دهد.
ج. توصیههای سبک زندگی و رژیمی
- جلوگیری از یبوست: مصرف آب و مایعات کافی، و داشتن یک رژیم غذایی با فیبر بالا برای نرم شدن مدفوع و کاهش فشار در هنگام دفع، حیاتی است.
- اجتناب از فشار آوردن: به بیمار آموزش دهید که هنگام اجابت مزاج از زور زدن شدید یا نشستن طولانیمدت در توالت خودداری کند.
- حمام نشسته: حمام آب گرم نشسته میتواند به کاهش درد و اسپاسم عضلانی کمک کند و باید به صورت منظم انجام شود.
۲. توصیههای دارویی مخصوص پزشک مدیریت بالینی هموروئید باید با هدف کنترل علائم، جلوگیری از عوارض جانبی سیستمیک و ارزیابی بیماریهای زمینهای انجام شود:
الف. انتخاب ترکیب و دوزگذاری
انتخاب بر اساس علامت غالب:
- درد و سوزش غالب: فرآوردههای حاوی بیحسکنندههای موضعی (مانند لیدوکائین) توصیه میشود.
- التهاب و تورم غالب: فرآوردههای حاوی کورتیکواستروئیدهای موضعی (مانند هیدروکورتیزون) با محدودیت زمانی ۷ روزه ترجیح داده میشوند.
- ملاحظات دوزگذاری: دوز باید حداقل مقدار مؤثر برای تسکین علائم باشد. در تجویز ترکیبات استروئیدی، باید بیمار را از نظر خطر سرکوب محور آدرنال و عوارض موضعی (مانند آتروفی پوست) پایش کرد.
ب. هشدارهای مرتبط با بیماریهای زمینهای
- بیماران قلبی و پرفشاری خون: در صورت تجویز فرآوردههای حاوی تنگکنندههای عروقی (مانند فنیلافرین)، باید با احتیاط کامل صورت گیرد و بیمار از نظر افزایش فشار خون پایش شود.
- بیماران دیابتی: در صورت استفاده طولانیمدت از فرآوردههای استروئیدی قوی، سطح قند خون بیمار باید به طور منظم کنترل شود، زیرا جذب سیستمیک استروئید میتواند باعث افزایش قند خون شود.
- خطر پوشاندن علائم: پزشک باید هشدار دهد که این داروها نباید به عنوان جایگزین تشخیص دقیق استفاده شوند؛ خونریزی رکتوم باید همیشه برای رد کردن علل جدیتر (مانند بدخیمیها) بررسی شود.
ج. مدیریت عدم پاسخ به درمان
- عدم پاسخ پس از ۷ روز: اگر بیمار به درمان موضعی پاسخ نداد، باید دوز دارو را افزایش نداده و به جای آن، علت عدم پاسخ (مانلاً نوع هموروئید، عدم رعایت رژیم غذایی، یا وجود بیماری دیگر) بررسی شود. در این مرحله، ارجاع به متخصص گوارش یا جراح کولورکتال برای درمانهای تخصصیتر (مانند بانداژ، اسکلروتراپی یا جراحی) مد نظر قرار گیرد.
دارو های هم گروه انتی هموروئید
مصرف در بارداری انتی هموروئید
گروه C
در شرايط خاص و نظارت ويژه پزشك قابل استفاده است: مطالعات حیوانی مواردی از عارضه جانبی برای جنین نشان داده است و مطالعات انسانی به اندازه کافی در دست نیست. منافع دارو در مقابل خطرات احتمالی، تعیین کننده مصرف یا عدم مصرف این دارو در دوران بارداری است.
سلام و خسته نباشید خدمت شما..ببخشید دوره درمان این پماد تا چن روزه و اگه مصرف کنیم و احساس بهبهود علایم رو داشته باشیم میشه قطعش کنیم ؟بدون نسخه گرفتم روزی چن بار مصرف شود؟ممنونم از پاسخگوییتون