کنگر فرنگی چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف کنگر فرنگی

نام علمی گیاه: Cynara scolymus
اسم انگلیسی : Artichoke, Globe Artichoke

آرتیشو از نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است. این گیاه در بیماری های مختلف مانند دیابت، چاقی، کهیر، آسم، سنگ کلیه، تصلب شرائین، رماتیسم و بیماری های پوستی نظیر اگزما و التهابات مفید است. در طب سنتی ترکیه از دانه های خشک شده این گیاه برای درمان بیماری برص و از برگ های تازه آن به عنوان مدر استفاده می شود.همچنین از این گیاه در تهیه انواع لوسیون ها، کرم ها و ماسک های صورت جهت تقویت پوست و جلوگیری از پیری پوست استفاده می شود. همچنین این گیاه ضد استفراغ، محرک صفرا، کاهش دهنده کلسترول خون است. مصرف برگ خشک این گیاه به مقدار 2 گرم پود به صورت دم کرده در درمان بیماری هپاتیت و دیگر بیماری های کبدی مؤثر است. مصرف کنگر فرنگی همراه با سیلی مارین و گل قاصد اثر محافظ کبدی بیشتری دارد. این گیاه ترشح صفرا را افزایش می دهد و از جمع شدن چربی در کبد جلوگیری می کند و استفاده از آن در افرای که کبد چرب دارند توصیه می شود. این گیاه به عنوان داروی لاغری است و افرادی که می خواهند وزن کم کنند هر روز از آرتیشو استفاده کنند. همچنین این گیاه زخم های معده و روده را درمان کرده و اگر عصاره این گیاه بر بدن مالیده شود، خارش را برطرف می کند. استفاده از ضماد این گیاه برای جلوگیری از ریزش مو مفید است (4،5).

مکانیسم اثر کنگر فرنگی

نتیجه تحقیقات نشان می دهد که تجویز عصاره کنگر فرنگی به بیماران دچار سوء هاضمه و افرادی که به بیماری کبدی مبتلا هستند،نشانه های بیماری نظیر درد شکم، تهوع و نفخ را کاهش می دهد. ثابت شده است که ترکیب سینارین موجود در این گیاه دارای اثرات آنتی اکسیدانی می باشد و می تواند رادیکال های آزاد را از بین ببرد. همچنین تحقیقات اثرات ضد دیابتی ترکیب کلروژنیک اسید موجود در گیاه را ثابت کرده است. کنگر فرنگی در کاهش لیپیدها و لیپو پروتئین ها از طریق دخالت در مسیر بیوسنتز کلسترول و همچنین اثر بر تولید و ترشح صفرا در کبد عمل می کند. ترکیب های موجود در برگ این گیاه دارای اثرات ضد میکروبی بوده. فلاونوئیدهای موجود در کنگر فرنگی بیان ژن نیتریک اکساید سنتتاز را در سلول های اندوتلیال انسان در سطح بالا تنظیم می کند. عصاره این گیاه اختلال فعالیت اندوتلیالی که اولین مرحله بیماری آترواسکلروز است را بهبود می بخشد. تحقیقات ثابت کرده است که کنگر فرنگی اثرات مثبتی بر علیه استرس اکسیداتیو القا شده به وسیله واسطه های التهاب دارد. همچنین باعث اکسیداسیون LDL در جلوگیری از آتروژنز بر روی سلول های اندوتلیال و مونوسیت ها می شود. مشخص شده است مصرف عصاره کنگر فرنگی می تواند تعداد سلول های دو هسته ای کبد و غلظت RNA داخل سلولی را افزایش دهد. ترکیب سینارین گیاه فعالیت محافظت کننده سلولی و محافظت کبدی دارد. در پژوهش ها مشخص شده است که مصرف این گیاه در ناراحتی های گوارشی غیراختصاصی مؤثر است و 640-320 میلی گرم از عصاره استاندارد شده گیاه باعث کاهش تهوع، درد شکم، یبوست و نفخ در این بیماران می شود (12-7).

فارماکوکینتیک کنگر فرنگی

قسمت های اصلی و دارویی این گیاه ریشه و اندام های هوایی است. برگ های این گیاه دارای ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی می باشد. عمده ترین ترکیبات موجود در این گیاه شامل سینارین، کلروژنیک اسید، لوتئولین و فرم گلیکوزید آن سیناروزید می باشد. همچنین حاوی اسید کافئیک، استرهای اسید کینک و نئوکلرژنیک اسید است. در بذر این گیاه ترکیب کوئرستین و گالیک اسید نیز وجود دارد (3-1).

عوارض جانبی کنگر فرنگی

بارزترین عوارض این گیاه ایجاد درماتیت تماسی به دلیل لاکتون های سزکوئی ترپن از جمله سیناروپیکرین است. گیاه آرتیشو چون گرم است ممکن است در برخی از افراد تولید سودا کند، بنابراین بهتر است با سرکه مصرف شود. استفاده همزمان این گیاه با داروهای درمان کننده قند خون مجاز نمی باشد (6).

هشدار ها کنگر فرنگی

گیاهان تیره کاسنی از جمله گیاه کنگر فرنگی به دلیل ایجاد حساسیت نباید به صورت مستقیم استفاده شوند و در افرادی که واکنش های آلرژیک شدید دارند منع مصرف دارد. این گیاه در دوران بارداری باید با احتیاط مصرف شود. همچنین استفاده از این گیاه در انسداد مجاری صفراوی به دلیل اثرات منقبض کننده کیسه صفرا مجاز نیست.

توصیه های دارویی کنگر فرنگی

منابع
1- Wittemer SM, Ploch M, Windeck T, Müller SC, Drewelow B, Derendorf H, et al. Bioavilability and pharmacokinetics of caffeoylquinic acids and flavonoids after oral administration of artichoke leaf extracts in humans. Phytomedicine. 2005; 12(1-2): 28-38.

2-Schutz K, Kammerer D, Carle R, Schieber A. Identification and quantification of caffeoylquinic acids and flavonoids from artichoke (Cynara scolymus L.) heads, juice, and pomace by HPLC-DAD-ESI/MS (n). J Agric Food Chem. 2004; 52(13): 4090-6.
3-Dermarderosian. The review of natural products.Facts and comparison. 2001, PP: 42- 43.
4- زرگري، ع. 1370. گياهان دارو يي. جلد دوم ، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 940 صفحه.
5- Aburajai, A., Darwish, R.M., Al-Kalil, S.Mahafzah, A., and Al-Abbadi, A. 2001. Screening of antibiotic resistant inhibitors from local plant materials against two different strains of Pseudomonas aeruginosa, J. of Ethnopharmacol, 76(1):39-44.

6- ضیایی، علی،مسگرپور، بیتا (1384). احتیاط مصرف و تداخلات دارویی گیاهان دارویی بر اساس شواهد و مستندات،انتشارات تیمورزاده- نشر طبیب.
7-Zhu X, Zhang H, Lo R. Phenolic compounds from the leaf extract of artichoke (Cynara scolymus L.) and their antimicrobial activities. J Agric Food Chem. 2004; 52(24): 7272-8.

8-Li H, Xia N, Brausch I, Yao Y, Forstermann U. Flavonoids from artichoke (Cynara scolymus L.) up-regulate endothelial-type nitric-oxide synthase gene expression in human endothelial cells. J Pharmacol Exp Ther. 2004; 310(3): 926-32.

9-Lupattelli G, Marchesi S, Lombardini R, Roscini AR, Trinca F, Gemelli F, et al. Artichoke juice improves endothelial function in hyperlipemia. Life Sci. 2004; 76(7): 775-82.
10-Zhu, X., Zhang, H. and Lo, R., 2004. Phenolic compounds from the leaf extract of artichoke (Cynara scolymus L.) and their antimicrobial activities. Agricultural and food chemistry, 52(24):7272-7278.

11-Li, H., Xia, N., Brausch, I., Yao, Y. and Forstermann,U., 2004. Flavonoids from artichoke (Cynara scolymus L.) up-regulate endothelial-type nitricoxide syntase gene expression in human endothelial cells. Pharmacology and Experimental Therapeutics,310(3): 926-932.

12-Lupattelli, G., Marchesi, S., Lombardini, R., Roscini,A.R., Trinca, F., Gemelli, F. and Elmo, M., 2004.
Artichoke juices improve endothelial function in hyperlipemia. Life Science, 76(7): 775-782.

پور فخاران، محمد، نوری آق قلعه، مرضیه.1390. راهنمای جامع گیاهان دارویی، جلد اول، انتشارات ابتکار دانش.