اوکالیپتوس چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف اوکالیپتوس

گونه های مختلف اکالیپتوس
Eucalyptus obliqua و Eucalyptus globulus Labill
اسم انگلیسی :Eucalyptus, Blue gum
نام خانواده: Myrtaceae
بخش مورد استفاده: برگ
اثرات درمانی: این گیاه برای درمان التهاب سینه، ریه ها و گلو به کار می رود. و بخور برگ های تازه آن برای درمان سرماخوردگی و گرفتگی سینوس ها بسیار مفید است. گیاه اکالیپتوس به عنوان دارویی ضد باکتری و ضد قارچ است. فراورده های مختلف این گیاه به عنوان تسکین دهنده درد و خارش استفاده می شود. اسانس این گیاه اثر ضد التهابی دارد و هنگامی که به صورت موضعی استفاده می شود دارای اثرات Hyperemic است. گیاه اکالیپتوس قابض، تب بر و ضد عفونی کننده است و در بیماری های مجاری ادراری مفید است. این گیاه به صورت پماد با مخلوط با روغن پایه در تخفیف التهاب و تسکین گرفتگی ها و دردهای عضلانی مفید است. جویدن برگ اکالیپتوس در رفع درد لثه و دندان ها و بهبود زخم مؤثر است. این گیاه کاهش دهنده قند خون بوده و برای کاهش برونشیت نیز مفید است. به منظور استفاده استنشاقی از این گیاه، 5 تا 10 قطره از روغن آن را به 2 لیوان آب جوش اضافه کرده و بخار آن را استنشاق کنید.

مکانیسم اثر اوکالیپتوس

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر اکالیپتوس : تحقیقات ثابت کرده است که گیاه اکالیپتوس دارای اثرات ضد دردی بوده و می تواند در بهبود آن مؤثر باشد. همچنین در مطالعات حیوانی مشخص شده است که عصاره اتانولی این گیاه بر درد ایجاد شده توسط فرمالین سبب کاهش درد مزمن می شود. در پژوهشی دیگر مشخص شده است که ترکیبات موجود در این گیاه دارای اثر مهاری بر روی باکتری ها بوده و از آن می توان به عنوان یک ضد عفونی کننده استفاده کرد. مشخص شده است که گیاه اکالیپتوس دارای خواص آنتی اکسیدانی بوده که موجب مهار رادیکال های آزاد می شود. همچنین اثرات ضد قارچی و ضد ویروسی آن در پژوهش های مختلف ثابت شده است.

فارماکوکینتیک اوکالیپتوس

ترکیبات اصلی و دارویی این گیاه : برگ های تازه این گیاه حاوی اسانس، مواد تلخ، روتین، مواد رزینی، فلوروگلوسینول و تانن است. ترکیب سینوئل موجود در اسانس مهمترین ترکیب دارویی آن است. از انواع مختلفی از گونه های اکالیپتوس نوعی گم- تانن به نام کینو (Kino) تهیه می شود که دارای تانن فراوان و اسید کینوتانیک است.

عوارض جانبی اوکالیپتوس

در موارد کاهش فشار خون به دلیل اثرات پایین آورندگی فشار خون برگ های اکالیپتوس،این گیاه با احتیاط مصرف شود.استفاده از این گیاه در التهاب کلیوی منع مصرف دارد.با توجه به اثرات تحریکی ترکیبات فرار موجود در اسانس و عصاره اکالیپتوس بر مخاط، در التهاب معده،روده و یا صفرا و افراد مبتلا به زخم معده مجاز نیست.

تداخلات دارویی اوکالیپتوس

تداخلات و احتیاط مصرف در این گیاه :در اختلالات شدید کبدی استفاده از این گیاه مجاز نمی باشد و اثر صفرازایی ترکیب سینئول موجود در اکالیپتوس در مطالعات حیوانی به اثبات رسیده است.با توجه به سمیت برگ های این گیاه،مصرف خوراکی یا استنشاقی آن برای کودکان زیر 2 سال مجاز نیست.مصرف اکالیپتوس در دوران بارداری و شیردهی مجاز نیست. روغن این گیاه اگر استعمال موضعی داشته باشد سمی نیست، اما نباید از این گیاه برای مصارف داخلی استفاده کرد. در صورت مصرف بی رویه گیاه اکالیپتوس ممکن است فرد به شکم درد، آسیب کبدی یا کلیوی منجر شود. روغن و عصاره اکالیپتوس با داروهای درمان کننده قند خون تداخل دارد و ممکن است اثر آن را خنثی کند.

هشدار ها اوکالیپتوس

در دوران بارداری یا شیردهی از مصرف اکالیپتوس پرهیز کنید. روغن این گیاه اگر استعمال موضعی داشته باشد، سمی نیست. اما نباید از این گیاه برای مصارف داخلی استفاده کرد. انجمن فرآوردهای گیاهان دارویی آمریکا برگ اکالیپتوس را از نظر بی خطری در ردیف و درجه دو ارزیابی کرده است. درجه ۲ به معنای این است که در کاربرد این گیاه محدودیتهایی متصور است.

توصیه های دارویی اوکالیپتوس

منابع
1- ضیایی، علی،مسگرپور، بیتا (1384). احتیاط مصرف و تداخلات دارویی گیاهان دارویی بر اساس شواهد و مستندات،انتشارات تیمورزاده- نشر طبیب.
2- پور فخاران، محمد، نوری آق قلعه، مرضیه.1390. راهنمای جامع گیاهان دارویی، جلد اول، انتشارات ابتکار دانش.
3-Amakura, Y, Umino, Y, Tsuji, S,Ito, H., Hatsno, T., Yoshida, T. 2002.Constituents and their antioxidative effects in eucalyptus leaf extract used as a natural food additive. Food Chemistry 77: 47-56.

4-Takahashi T, Kukubo R, Sakaino M. Antimicrobial activities of eucalyptus leaf extracts and flavonoids from Eucalyptus maculata. Lett Appl Microbiol 2004; 39: 60-4.

5-Kraft K, Hobbs C. Pocket guide to herbal medicine. 1st Ed. Stuttgart: Georg Thieme Verlag; 2004, pp: 61-62.