پاپاورین یک آلکالوئید تریاک است که عمل اصلی آن شلکننده مستقیم عضلات صاف است و به عنوان یک گشادکننده عروق عمل میکند. این دارو با مهار آنزیمهای فسفودیاستراز، سطوح داخل سلولی آدنوزین مونوفسفات حلقوی (cAMP) و گوانوزین مونوفسفات حلقوی (cGMP) را افزایش داده و منجر به شل شدن عضلات صاف میشود. این اثر در عروق خونی بزرگتر، بهویژه عروق کرونری، مغزی، محیطی و ریوی بارزتر است.
موارد مصرف تایید شده پاپاورینپاپاورین برای درمان شرایطی تجویز میشود که با اسپاسم عضلات صاف درگیر هستند. کاربردهای بالینی تایید شده آن عبارتند از:
درمان اسپاسمهای احشایی (ویسکرال):
- اسپاسم مجرای صفراوی و مجاری ادراری: این دارو برای تسکین درد و تسهیل عبور سنگها در موارد قولنج صفراوی یا کلیوی ناشی از اسپاسم مجاری صفراوی، حالب (یورتر) و مثانه کاربرد دارد.
- اسپاسم دستگاه گوارش: برای درمان اسپاسمهای مرتبط با معده، روده و کولون استفاده میشود.
استفاده به عنوان گشادکننده عروق کرونر و مغزی:
- ایسکمی محیطی و مغزی ناشی از اسپاسم شریانی: برای تسکین ایسکمی (کاهش خونرسانی) در شرایطی که اسپاسم شریان عامل اصلی است.
- سکته قلبی حاد (با عوارض آریتمی): میتواند در درمان ایسکمی میوکارد (عضله قلب) که با آریتمیها همراه شده است، به کار رود.
- آمبولی محیطی و ریوی: زمانی که جزء وازواسپاستیک (اسپاسم عروقی) در بیماریهای عروق محیطی وجود دارد.
استفاده حین جراحیهای خاص:
- پیشگیری از اسپاسم عروقی (وازواسپاسم) در میکروسرجری: این دارو مستقیماً روی عروق خونی کوچکتر اعمال میشود تا از اسپاسم عروقی که میتواند جریان خون را در حین جراحیهای ظریف (مانند بایپس عروق کرونر یا جراحی آنژیوپلاستی با بالون برای خونریزی سابآراکنوئید) به خطر اندازد، جلوگیری کند.
موارد مصرف خارج از برچسب پاپاورینپزشکان در شرایط بالینی خاص، پاپاورین را برای موارد دیگری که به طور رسمی توسط سازمانهای نظارتی تایید نشدهاند، تجویز میکنند. مهمترین این موارد شامل:
درمان اختلال نعوظ (ED):
- توضیحات بالینی: تزریق پاپاورین به صورت داخل غاری به تنهایی یا اغلب در ترکیب با سایر عوامل (مانند فنتولامین و پروستاگلاندین E1 که به نام "تریمیکس" شناخته میشود)، باعث شل شدن مستقیم عضلات صاف اجسام غاری و شریانهای مارپیچی میشود. این عمل به نوبه خود، پر شدن بافت نعوظی با خون را تسهیل کرده و منجر به نعوظ میشود. نکته کاربردی: این روش درمانی معمولاً برای بیمارانی در نظر گرفته میشود که به درمانهای خوراکی پاسخ ندادهاند، اما خطر اصلی آن پریاپیسم (نعوظ طولانی و دردناک) است که نیاز به نظارت دقیق دوز و آموزش بیمار دارد.
درمان و پیشگیری از اسپاسم عروقی مغزی پس از خونریزی سابآراکنوئید:
- توضیحات بالینی: پاپاورین به صورت داخل شریانی یا موضعی برای پیشگیری و درمان اسپاسم شدید عروق مغزی به دنبال پارگی آنوریسم و خونریزی سابآراکنوئید استفاده میشود. این کاربرد به ویژه در مواردی که مداخلات اندوواسکولار برای درمان وازواسپاسم انجام میشود، اهمیت دارد. هدف، افزایش جریان خون مغزی و کاهش خطر ایسکمی تاخیری است.
جلوگیری از اسپاسم عروق در پیوند عروقی و ذخیرهسازی اندامها:
- توضیحات بالینی: در حین فرآیندهای برداشت و ذخیرهسازی عروق برای پیوند یا در محلولهای نگهدارنده اندام، پاپاورین به دلیل خاصیت گشادکنندگی عروق، برای حفظ وریدها و شریانها در حالت شل و باز استفاده میشود.
سایر کاربردهای تحقیقاتی:پاپاورین همچنین در تحقیقات برای خواص ضدالتهابی، محافظت از قلب (کاردیوپروتکتیو) و اثرات احتمالی ضد توموری مورد بررسی قرار گرفته است، اما این موارد هنوز به سطح کاربرد بالینی روزمره نرسیدهاند و صرفاً در فاز پژوهشی قرار دارند.