پاروکستین یکی از داروهای دسته مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین است. این دارو به دلیل توانایی بالا در مهار بازجذب سروتونین و همچنین نیمهعمر نسبتاً کوتاه، طیف وسیعی از اختلالات خلقی و اضطرابی را پوشش میدهد.
موارد مصرف تأیید شده
موارد تأیید شده توسط سازمانهای بینالمللی مانند سازمان غذا و دارو ایالات متحده، بر اساس شواهد کارآزماییهای بالینی کنترل شده است و شامل اختلالات عمده زیر میشود:
۱. اختلال افسردگی اساسی
- بالینی و کاربردی: پاروکستین برای درمان علائم افسردگی اساسی استفاده میشود. اثربخشی آن در کاهش علائمی مانند خلق و خوی افسرده، از دست دادن علاقه یا لذت، اختلالات خواب و تغییرات اشتها اثبات شده است.
- نکته تخصصی: درمان باید با دوز کم شروع شود و به تدریج افزایش یابد. دوره درمانی اولیه معمولاً ۶ تا ۱۲ ماه پس از بهبودی علائم حاد برای جلوگیری از عود توصیه میشود.
۲. اختلال وسواس جبری
- بالینی و کاربردی: پاروکستین برای کاهش شدت وسواسها (افکار مزاحم) و اجبارها (اعمال تکراری) تأیید شده است.
- نکته تخصصی: معمولاً برای درمان اختلال وسواس جبری به دوزهای بالاتری از دوز مورد نیاز برای افسردگی یا اختلال اضطراب عمومی نیاز است و پاسخ درمانی ممکن است به تأخیر بیفتد (تا ۱۲ هفته یا بیشتر).
۳. اختلالات اضطرابی
پاروکستین به طور گستردهای برای چندین نوع اختلال اضطرابی تأیید شده است:
اختلال پانیک: - برای درمان حملات پانیک و اضطراب ناشی از ترس از مکانهای باز یا شلوغ (آگورافوبیا).
- نکته تخصصی: شروع درمان باید با دوز بسیار پایین باشد تا از افزایش اولیه اضطراب که در شروع داروهای سروتونرژیک شایع است، جلوگیری شود.
- اختلال اضطراب اجتماعی: برای کاهش ترس شدید از موقعیتهای اجتماعی و عملکردی که منجر به اجتناب میشود.
- اختلال اضطراب عمومی: برای کاهش نگرانی بیش از حد، تنش و علائم جسمی مرتبط با اضطراب.
- اختلال استرس پس از سانحه: برای بهبود علائمی مانند یادآوریهای مکرر، اجتناب، بیشبرانگیختگی و بیحسی هیجانی در بیماران مبتلا به این اختلال.
۴. اختلال نارسایی پیش از قاعدگی
- بالینی و کاربردی: برای کاهش علائم شدید خلقی، تحریکپذیری و اضطراب که در فاز لوتئال (چند روز قبل از قاعدگی) رخ میدهد.
- نکته تخصصی: پاروکستین میتواند به صورت روزانه یا فقط در فاز لوتئال چرخه قاعدگی (از روز ۱۴ سیکل تا شروع قاعدگی) تجویز شود.
۵. علائم وازوموتور یائسگی
- بالینی و کاربردی: فرم خاصی از پاروکستین با رهش کنترلشده (معمولاً با نام تجاری متفاوت) برای مدیریت حملات گرگرفتگی و تعریق شبانه که با یائسگی مرتبط است، تأیید شده است.
- نکته تخصصی: دوز مورد استفاده برای این مورد معمولاً پایینتر از دوز درمانی افسردگی است و اثربخشی آن احتمالاً به دلیل تنظیم اثرات سروتونین بر مرکز کنترل دما در هیپوتالاموس است.
موارد مصرف خارج از برچسب
این موارد توسط سازمانهای رسمی تأیید نشدهاند، اما بر اساس شواهد بالینی و کاربرد رایج در عمل پزشکی، در برخی شرایط تجویز میشوند:
۱. انزال زودرس
- بالینی و کاربردی: پاروکستین به دلیل اثرات قابل توجه خود بر مهار ارگاسم و تأخیر در انزال، اغلب به عنوان یک خط اول درمان برای انزال زودرس در مردان استفاده میشود.
- نکته تخصصی: دارو میتواند به صورت مصرف روزانه یا به صورت مصرف در صورت نیاز (چند ساعت قبل از فعالیت جنسی) تجویز شود. پاروکستین قویترین اثر تأخیری را در میان مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین نشان داده است.
۲. درد مزمن
- بالینی و کاربردی: در برخی سندرمهای درد مزمن، به ویژه فیبرومیالژیا و دردهای نوروپاتیک، ممکن است به عنوان داروی کمکی برای بهبود خلق و خو، کاهش اضطراب همراه و در برخی موارد، کاهش خود درد تجویز شود.
- نکته تخصصی: در این موارد، از دارو برای اثرات ضددرد اولیه آن استفاده نمیشود، بلکه برای درمان اختلالات همزمان (مانند افسردگی و اضطراب) که اغلب درد مزمن را تشدید میکنند، استفاده میشود.
۳. اختلال بدشکلی بدن
- بالینی و کاربردی: برای درمان اشتغال ذهنی شدید و ناراحت کننده به نقایص جزئی یا خیالی در ظاهر فیزیکی.
- نکته تخصصی: این اختلال شباهتهایی به اختلال وسواس جبری دارد و اغلب به دوزهای بالا و طولانی مدت از داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین مانند پاروکستین نیاز دارد تا علائم کاهش یابد.
۴. سردرد مزمن تنشی یا میگرن مزمن
- بالینی و کاربردی: در برخی موارد مقاوم به درمانهای استاندارد، پاروکستین میتواند به عنوان درمان پیشگیرانه برای کاهش دفعات یا شدت سردردهای مزمن، به ویژه زمانی که با علائم افسردگی یا اضطراب همراه هستند، استفاده شود.
- نکته تخصصی: مکانیسم اثر آن در این حالت ممکن است به دلیل تنظیم مسیرهای سروتونرژیک مرکزی باشد که در ایجاد درد نقش دارند.
سلام من دارو پاروکستین خارجی مصرف میکردم قرص ایرانی به من نمیسازه