تیوگوانین که یک آنتیمتابولیت پیورین است، اساساً به عنوان یک عامل سیتوتوکسیک در درمان بدخیمیهای خونی استفاده میشود، اما به دلیل خواص سرکوبکننده ایمنی، موارد استفاده خارج از برچسب مهمی نیز دارد.
۱. موارد مصرف تأیید شده
- تیوگوانین به طور رسمی برای درمان بدخیمیهای خاص خونی، معمولاً در قالب ترکیب درمانی، تأیید شده است.
لوسمی میلوئیدی حاد
توضیحات کاربردی و بالینی: - تیوگوانین یکی از اجزای اصلی در رژیمهای درمانی برای القای بهبودی ( و تثبیت بهبودی ) در بیماران مبتلا به لوسمی میلوئیدی حاد است.
- این دارو با ادغام در دیانای سلولهای لوسمیک که به سرعت تکثیر میشوند، جلوی تکثیر آنها را میگیرد.
- نکته بالینی مهم: به دلیل خطر بالای سمیت کبدی، تیوگوانین معمولاً برای درمان نگهدارنده طولانیمدت در لوسمی میلوئیدی حاد توصیه نمیشود و باید به درمانهای القا و تثبیت محدود شود.
لوسمی غیر لنفاوی حاد
- این نام قدیمیتر، معادل لوسمی میلوئیدی حاد است و تیوگوانین در این گروه از بیماریها به کار میرود.
۲. موارد مصرف خارج از برچسب
تیوگوانین به عنوان یک تیواین فعال، به ویژه در بیماران با عدم تحمل یا مقاومت به سایر داروهای تیواین (مانند آزاتیوپرین و مرکاپتوپورین)، کاربرد بالینی مهمی پیدا کرده است.
بیماریهای التهابی روده
توضیحات کاربردی و بالینی: - هدف: این دارو به عنوان خط درمانی جایگزین در بیماران مبتلا به بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو که به درمانهای استاندارد تیواین پاسخ ندادهاند یا دچار عوارض جانبی (به ویژه عوارض کبدی یا گوارشی) شدهاند، استفاده میشود.
- مکانیسم سرکوب ایمنی: در دوزهای پایین، تیوگوانین عمدتاً از طریق مکانیسم سرکوبگر ایمنی (به جای سیتوتوکسیک) اثر میکند و آپوپتوز سلولهای T را القا مینماید.
- مزیت احتمالی: تیوگوانین ممکن است در مقایسه با سایر تیواینها، متابولیتهای سمی کمتری تولید کند، به ویژه در بیماران با فعالیت پایین آنزیم تیواین متیل ترانسفراز.
- پایش حیاتی: با این حال، استفاده طولانیمدت از دوزهای پایین تیوگوانین در این بیماران همچنان با خطر سمیت کبدی جدی از جمله هیپرپلازی ندولار برگشتی همراه است و نیاز به پایش دقیق و منظم عملکرد کبد و انجام نمونهبرداری کبدی برای غربالگری سمیت در صورت طولانی شدن درمان دارد.
لوسمی لنفوبلاستی حاد
توضیحات کاربردی و بالینی: - هرچند تیوگوانین دیگر به طور گسترده به عنوان یک جزء استاندارد در درمان نگهدارنده لوسمی لنفوبلاستی حاد استفاده نمیشود، اما ممکن است در برخی پروتکلهای خاص، به ویژه در موارد عود یا مقاوم به درمان، در ترکیب با سایر داروهای شیمیدرمانی به کار رود.
گلیوما
توضیحات کاربردی و بالینی: - مطالعاتی در مورد استفاده از تیوگوانین در درمان برخی تومورهای مغزی عودکننده یا پیشرونده، مانند آستروسیتوم پیلوسیتیک، انجام شده است. این استفاده کاملاً تخصصی بوده و مستلزم مشورت با متخصص انکولوژی یا خونشناسی است.