ارلوتینیب چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف ارلوتینیب

در درمان کنسر پیشرفته یا متاستاتیک ریه و همچنین در درمان نوع خاصی از کنسر پانکراس به تنهایی و یا همراه با سایر داروهای آنتی نئوپلاستیک

مکانیسم اثر ارلوتینیب

- مکانیسم ضد تومور ارلوتینیب هنوز بطور کامل مشخص نشده است. به نظر می رسد که باعث مهار گیرنده فاکتور رشد کلی اپیدرم (HER1/EGFR) تیروزین کیناز می شود. مهار رقابتی فعال آدنوزین تری فسفات باعث مهار انتقال سیگنال به پایین رونده فعالیت وابسته به لیگاند HER1/EGFR می گردد.

فارماکوکینتیک ارلوتینیب

- جذب: خوراکی 60 % در حالت معده خالی، با معده پر تقریبا به 100 % می شود.
- توزیع: 94-232L
- اتصال به پروتئین: 95-92 % به آلبومین و 1α اسید گلیکوپروتئین
- متابولیسم: کبدی، از طریق CYP3A4 ( عمده )، CYP1A1، CYP1A2 و CYP1C
- زیست دست یابی: تقریبا 100 % زمانیکه با غذا مصرف شود، 60 % در حالت معده خالی
- نیمه عمر: 36-24 ساعت
- زمان رسیدن به پیک پلاسمایی: 7-1 ساعت
- دفع: عمدتا بصورت متابولیت ها. مدفوع ( 83 %، 1 % بصورت داروی تغییر نیافته )، ادرار ( 8 % )

منع مصرف ارلوتینیب

موارد منع مصرف:
- هیچ منع مصرفی گزارش نشده است.

عوارض جانبی ارلوتینیب

*
مونوتراپی:
عوارض شایع (%10<):
قلبی عروقی: درد قفسه سینه
سیستم اعصاب مرکزی: خستگی
پوستی: راش پوستی (متوسط شروع: 8 روز)، خشکی پوست، خارش، پارونیشیا (عقربک)، ریزش مو، آکنه ولگاریس
گوارشی: اسهال (متوسط شروع: 12 روز)، بی اشتهایی، تهوع، کاهش اشتها، استفراغ، موکوزیت، التهاب دهان، درد شکمی، یبوست
ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری
هماتولوژی و انکولوژی: آنمی
عفونی: افزایش خطر ابتلا به عفونت
عصبی، عضلانی و اسکلتی: ضعف، کمردرد، درد مفاصل، درد عضلات و استخوان ها
چشمی: کونژنکتیویت، کراتوکونژنکتیویت سیکا (خشکی قرنیه و ملتحمه)
تنفسی: سرفه، تنگی نفس
متفرقه: تب
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: ادم محیطی
سیستم اعصاب مرکزی: درد، سردرد، اضطراب، سرگیجه، بی خوابی، سمیت عصبی، خواب رفتگی اندام، اختلال صدا
پوستی: فولیکولیت، بیماری ناخن، درماتیت اکسفولیاتیو، هایپرتریکوزیس (پرمویی)، شقاق پوستی، ضایعات شبیه آکنه، قرمزی، درماتیت، راش اریتماتوز، سندرم دست و پا (PPE)، درماتیت بللوس (ضایعات مشابه بند زدگی)
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش وزن
گوارشی: سوء هاضمه، خشکی دهان، اختلال چشایی
هماتولوژی و انکولوژی: لنفوسیتوپنی، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی
کبدی: افزایش بیلی روبین خون، افزایش سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز، افزایش گاما گلوتامیل ترانسفراز، نارسایی کبدی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: اسپاسم عضلانی، درد عضلات و استخوان های قفسه سینه، درد استخوان
گوشی: وزوز گوش
کلیوی: افزایش کراتینین سرم، نارسایی کلیه
تنفسی: نازوفارنژیت، خون دماغ، آمبولی ریه، عفونت مجاری تنفسی، التهاب ریه، فیبروز ریه
عوارض نادر (%1>):
بیماری بینابینی ریه

درمان ترکیبی (با جمسیتابین):
عوارض شایع (%10<):
قلبی عروقی: ادم، ترومبوز
سیستم اعصاب مرکزی: خستگی، افسردگی، سرگیجه، سردرد، اضطراب
پوستی: راش پوستی، ریزش مو
گوارشی: تهوع، بی اشتهایی، اسهال، درد شکمی، استفراغ، کاهش وزن، التهاب دهان، سوء هاضمه، نفخ
کبدی: افزایش سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز، افزایش سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز، افزایش بیلی روبین خون
عفونی: افزایش خطر ابتلا به عفونت
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد استخوان، درد عضلانی، نوروپاتی، لرز شدید
تنفسی: تنگی نفس، سرفه
متفرقه: تب
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: آریتمی قلبی، سنکوپ، ترومبوز ورید عمقی، حوادث عروق مغزی (از جمله خونریزی مغزی)، سکته قلبی
گوارشی: انسداد روده، پانکراتیت
هماتولوژی و انکولوژی: آنمی همولیتیک، آنمی همولیتیک میکروآنژیوپاتیک به همراه ترومبوسیتوپنی
کلیوی: بی کفایتی کلیوی، نارسایی کلیوی
تنفسی: بیماری بینابینی ریه

تداخلات دارویی ارلوتینیب

*مشخصات کلی تداخلات:
- سوبسترای CYP1A2
- سوبسترای CYP3A4
- مهارکننده CYP2C19 (ضعیف)
- حساس به pH معده (تداخل با داروهایی که pH معده را تغییر می دهند، بررسی شود.)
- افزایش خطر خونریزی یا آسیب به مخاط دستگاه گوارش

تداخلات رده X (پرهیز):
کانیواپتان، فوسیدیک اسید (سیستمیک)، ایدلالیسیب، مهارکننده‌های پمپ پروتون

کاهش اثرات داروها توسط ارلوتینیب:
تداخل قابل توجهی مشخص نشده است.

کاهش اثرات ارلوتینیب توسط داروها:
آنتی‌اسیدها، القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دابرافنیب، دفراسیروکس، انزالوتامید، اردافیتینیب، فوس فنی‌توئین- فنی‌توئین، آنتاگونیست های گیرنده H2 هیستامین، ایووسیدنیب، میتوتان، مهارکننده‌های پمپ پروتون، ریفابوتین، ریفاپنتین، ساریلومب، سیلتوکسیمب، گیاه علف چای، تنباکو (دود کردن)، توسیلیزومب

افزایش اثرات داروها توسط ارلوتینیب:
فوس فنی‌توئین- فنی‌توئین، وارفارین

افزایش اثرات ارلوتینیب توسط داروها:
اپرپیتانت، سیپروفلوکساسین (سیستمیک)، کلوفازیمین، کانیواپتان، مهارکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دوولیسیب، اردافیتینیب، فلووکسامین، فوس اپرپیتانت، فوس نتوپیتانت، فوسیدیک اسید (سیستمیک)، آب گریپ‌فروت، ایدلالیسیب، لاروترکتینیب، میفپریستون، نتوپیتانت، پالبوسیکلیب، سیمپرویر، استریپنتول

تداخل با غذا:
مصرف غذا فراهمی زیستی ارلوتینیب را افزایش می‌دهد.
مصرف گریپ‌فروت یا آب گریپ‌فروت ممکن است متابولیسم دارو را کاهش و غلظت پلاسمایی ارلوتینیب را افزایش می‌دهد.
راهکار: دارو با معده خالی، حداقل یک ساعت قبل یا 2 ساعت پس از غذا مصرف شود. از مصرف گریپ‌فروت یا آب گریپ‌فروت خودداری شود.
به جز در مواردی که توصیه به محدود کردن دریافت مایعات شده است، فرد هیدراته نگه داشته و تغذیه مناسب حفظ شود.

هشدار ها ارلوتینیب

هشدارها:
- ماده خطرناکی بوده و باید در حین حمل و نقل و از بین بردن با احتیاط رفتار شود.
- سمیت ریوی نادر و کشنده شامل بیماری های بینابینی ریه دیده شده است.
- افزایش آنزیم های کبدی گزارش شده است. اختلال کبدی و سندروم کبدی کلیوی نیز به خصوص در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی دیده شده است.
- سوراخ شدگی گوارشی دیده شده است.
- حالات مترشحه و تاول زدن پوست که گاها بصورت سندروم استیون جانسون یا نکرولیز اپیدرمال سمی (TEN) می باشد.
- انواع راش پوستی گزارش شده است.
- بیمار در معرض نور خورشید قرار نگیرد.
- سوراخ شدگی و زخم قرنیه دیده شده است.
- رشد غیر طبیعی مژه ها، کراتوکنژکتیویت سیکا و کراتیت گزارش شده است.
- در بیماران قلبی عروقی با احتیاط مصرف شود. MI، CVA و آنمی همولیتیک میکروآنژیوپاتیک همراه با ترومبوسیتوپنی در بیماران مصرف کننده ارلوتینیب و جم سیتابین گزارش شده است.
- افزایش INR و خونریزی دیده شده است. در صورت مصرف با ضد انعقادها احتیاط شود.
- ارلوتینیب در افراد سیگاری غلظت خونی کمتری دارد. لذا بایستی از مصرف سیگار خودداری گردد.
- مصرف همزمان با مهار کننده های CYP3A4 و القا کننده های متوسط تا قوی CYP3A4 می تواند غلظت ارلوتینیب را تحت تاثیر قرار دهد.
- در بیمارانی که جهش های NSCLC و EGFR به خصوص حذف در اکسون 19 و جهش در اکسون 21 پاسخ بهتری به ارلوتینیب می دهند. ارلوتینیب در بیمارانی که جهش های K-ras دارند توصیه نمی شود.
- فرآورده حاوی لاکتوز است.
- ایمنی و اثربخشی در کودکان اثبات نشده است.

توصیه های دارویی ارلوتینیب

- با معده خالی مصرف شود.

- برای بیمارانی که نمی توانند قرص کامل را ببلعند، قرص را در 100 میلی لیتر آب حل نموده و بصورت خوراکی یا لوله تغذیه کننده تجویز نمایید. برای اطمینان از مصرف کامل دوز دارو، ظرف را دو بار با 40 میلی لیتر آب شسته و به بیمار بدهید.